Genç Görünmeyi Sağlayan Bazı Besin Öğeleri
Genç görünmek ya da genç kalmak, geçmişten günümüze kadar insanların sahip olmak istedikleri bir özelliktir.Genç kalmak mümkün olmasa bile sürdürdüğümüz yaşam biçimiyle genç görünebilir ve uzun süre sağlıklı bir şekilde yaşayabiliriz.
Georgiana Donadio’a göre cilt, vücudun içinde neler olduğuna işaret eden adeta bir parmak izi gibidir ve birçok cilt problemi vücudun içten gelen ve beslenmeye yönelik de olan ihtiyaçlarının bir göstergesidir.
Cilt sağlığı ve beslenme arasındaki ilişkinin tespiti konusunda yapılan çalışmaların çoğu, tüketilen besinlerin ve onlardan sağladığımız besin öğelerinin cilt hücrelerinin yapısı, oluşumu, aktivitesinde önemli ve gerekli olduklarını göstermiştir. Toplumda çok sık görülen bazı cilt problemlerinin yarattığı sonuçların tedavisinde ya da en azından ilerleyişini engellemede pek çok besin öğesinin etkin rol oynadığı saptanmıştır.
Bazı besin öğeleri ve özellikleri:
B Grubu Vitaminler
Fonksiyonları birbirleriyle bağımlı ancak yapıları farklı suda çözünen bir grup vitaminlerdir. 2003 yılında Amerika Dermatoloji Akademisi’nin yıllık toplantısında sunulan bir çalışma, B vitamini topikal formunun cilt yaşlanmasını düzelttiğini göstermiştir.Önemli bazı cilt problemleri örneğin;polinefrit,angular stomatitis,dudak,dil ve ağız yarası,sivilce gibi seboreik dermatitis,hiperpigmentasyon ve kırmızı şiş dil B grubu vitaminlerin eksikliği sonucu oluşur.
Niasin: pellegraya karşı koruyucu diyetsel bileşendir. Şişmiş dil,dermatit,nörolojik ve gastrointestinal bozukluklar pellegra semptomlarıdır. Niasin insanlar tarafından triptofan aminoasidinden sentezlenebilir ama bu miktar sağlığın devamı için yetersizdir. Et,süt ve sebzelerden de elde edilebilir.Amerika Dermatoloji Akademisi’nin 2000 yılındaki bir toplantısında, Dr.Zoe Draelos cilt koruyucu ürünlerde vitamin kullanımının artırılması, örneğin %4 niasinamid ilavesi papüler ve pustürel aknenin tedavisinde faydalı olduğunu göstermiştir.Mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte, cilt hücrelerinin beslenme durumu ve ayrıca derinin pul pul dökülmesi konusunda cildi desteklediği görünmektedir. Cildin dolgun ve daha genç görünmesine,niasin içeren kremler yardımcı olabilir çünkü niasin, cildin nemini kaybetmemesini sağlayan özel bir B vitaminidir. Niasin ayrıca; antiinflamatuar özelliğiyle kuru ve tahriş olmuş cildi yumuşatır.
Biyotın: yiyeceklerde yaygın olarak bulunan biyotinin eksikliği insanda nadirdir. Ancak yumurta akı,biyotini sıkıca bağlayan avidin isimli bir protein içerir. Çiğ yumurta akını çok tüketen kişilerde biyotin eksikliği gözlemlenebilir. Biyotin; cilt,tırnak ve saç hücrelerinin temel formu olan bir besin öğesidir. Yetersizliği sonucu dermatit oluşabilir. Ayrıca ağız ve burun çevresinde egzema ve yenidoğanlarda seboreik dermatitis biyotin eksikliği sonucu oluşabilir. Hatta bazen saç kaybı da gerçekleşebilir. Çok az eksik olması bile,semptomların ortaya çıkmasına neden olur. Çoğu insan yeteri kadar biyotini karşılayabilir. Muz,yumurta, pirinç ve yulaf ezmesi de dahil bir çok besinde bulunur. Ayrıca vücut da bir miktar biyotin sentezlemektedir.
Mineraller
İnsan vücudunda yaygın bulunan inorganik elementler; sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir, fosfor, klor ve kükürttür.Bunlar diyetin zorunlu elemanlarıdırlar.Çoğu insan bu mineralleri suplement olarak almaya gerek duymaz. Doğal kaynak suyu, önemli mineralleri içerir.Yapılan çalışmalar,yüzün mineralli su ile yıkanmasının çoğu genel cilt tahrişini azaltmaya yardımcı olduğunu göstermiştir. Ayrıca mineral içeriği, bazı cilt hücrelerinin nemi daha iyi absorbe etmesine yardımcı olabilir.
Selenyum : İnsan da dahil olmak üzere bitki ve hayvanlar için iz elementtir. Glutation peroksidaz enziminin yapısında selenosistein olarak bulunur ve hücreleri oksidasyon stresinden korur. Bu yönden E vitamini ile yakın bir ilişki içinde görev yapar. Bir grup bilim adamı, selenyumun cilt kanserini önlemede anahtar bir role sahip olduğuna inanmaktadırlar. Suplement olarak alımı ya da krem içinde kullanılması,güneşin verdiği zarardan korunmaya yardımcı olur.Çin halkında görülen Keshan hastalığından selenyumun sorumlu olduğu bildirilmektedir. Bu hastalığın görüldüğü bölgelerde yapılan jeokimyasal analizler toprağın selenyumdan düşük değerler taşıdığını göstermektedir.1996 yılı Amerika Medikal Birliği dergisinde yer alan çalışmalarda, araştırmacılar günde 200 mikrogram selenyum alan cilt kanseri hastalarının;
· %37’sinde daha az kötü huylu tümör
· %50’sinde cilt kanserinden ölüm riskinde azalma
· %17’sinde genel ölümlerde azalma olduğunu göstermiştir.
Fransa’da yaptıkları çalışmada araştırmacılar, oral olarak alınan selenyumun güneşten yanan hücre formlarını azaltmada bakır kadar yardımcı olduğunu bulmuşturlar.Bütün kahvaltılık tahıl gevrekleri,deniz ürünleri,organ etleri,sarımsak ve yumurta selenyumun diyetle karşılanabilen en iyi kaynaklarıdır.
Bakır:Vücutta çeşitli enzimlerin yapısında bulunan elzem iz elementlerden biridir. Bu enzimler sitokrom sisteminde enerji salınımı,deride melanin yapımı,demirin transportu,hemoglobin ve transferin oluşumu,beyinde ve böbrekte katekolaminlerin sentezi,glikoz,kolesterol ve fosfolipit metabolizması,kollajen ve elastin sentezi,süperoksit radikallerinin detoksifikasyonu ile hücre zarlarının dayanıklılığının artırılması ile ilgili olan enzimlerdir.C vitamini ve çinko minerali ile birlikte bakır;cilt yapısını alttan destekleyen liflerin ve elastinin gelişmesine yardımcı olur.Bakır yetersizliği nadir gözlenir. Doktorlar bakırın suplement olarak alınmasının zararı konusunda uyarmaktadır. Bu yüzden fazladan bakır tüketimi tavsiye edilmez. Ancak topikal olarak bakırdan zengin kremler herhangi bir probleme yol açmaz.Yapılan bir çalışmada,yetersiz beslenen çocuklar ile bakır içeriği düşük süt içen yenidoğanlarda yetersizlik gözlenmiştir. Bu da anemi, nötropeni ve gelişmede bozukluğa neden olmuştur. Amerika Dermatoloji Akademisi’nin 2002 yılındaki yıllık toplantısında sunulan çalışmalar bakırın cildi sıkılaştırdığını ve esnekliği tekrar sağladığını göstermiştir. Pennsylvania Üniversitesi’nde yürütülen araştırma bakır peptidleri içeren bir kremin;cilt pürüzlülüğünü,ince çizgiler ve kırışıklık oluşumunu, fotozararı hızlı ve görsel bir şekilde azalttığını kanıtlamıştır. Benzer araştırmalarda,bakır peptidlerinin cilt esnekliğini ve kalınlığını düzeltiği gösterilmiştir.Bilim yara iyileşmesinin bakır peptidleriyle desteklenebileceğini söylerken, bakır peptidlerinin cilt yaşlanmasını düzeltmesi konusunda daha fazla kontrollü çalışma yapılmasını önermektedir. Bakır peptidleri içeren ürünler, kullanım kolaylığı ve etkisi nedeniyle hastalar arasında popülerdir.
Çinko: Cilt dostu bir diğer iz element olan çinko; saç, cilt, tırnak, kemikler, karaciğer, böbrek, kas, pankreas, dalak ve testiste bulunan esansiyel bir mineraldir. Yetişkin bir insanın vücudunda ortalama 1,5-2 g çinko bulunur. Çinkonun biyokimyasal olarak en önemli rolü metallo enzimlerin yapısında olması, membranın ve organik komponentlerin yapısını stabilize etmesidir. Ayrıca çinkonun membranların hem yapısında fonksiyonunda rolü olduğu bilinmektedir. Çinko bağışıklık sitemi için de gereklidir. Akne bazen çinko yetersizliği sonucu oluşan bir semptom olabilir. Oral ya da topikal kullanılan çinko, yağ üretimini kontrol altına alır ve akne lezyonlarının ilerlememesinde ya da cildin en kısa zamanda temizlenmesinde etkili olabilir.Çinko yetersizliğinde cücelik,cinsiyet organlarının gelişememesi(hipogonadizm),karaciğer ve dalak büyümesi(hepatosplenomegali) gözlenmektedir. Klinik olarak çinko yetersizliğinde dermatitler,diyare,malnütrisyon,alopesi ve nöropsikiatrik bozukluklar görülür.Çinko yetersizliği hastalığı olan akrodermatitis enteropati,anne çocuğunu sütten kestikten sonra başlayan otozomal resesif bir barsak emilim bozukluğudur. Genç bireylerde çinkonun emilim eksikliğiyle ilgilidir. Nedeni tam olarak bilinmemekte ancak anne sütünün hastalık için önemli bir çare olduğu bilinmektedir.Buna göre sütün içindeki çinko bağlayıcı maddeler muhtemelen çinkonun emilim etkisini artırmaktadır.Kaynakları;deniz ürünleri,karaciğer,sığır eti,tavuk eti,yumurta sarısı,istiridye ve tahıl tohumlarıdır.
Diğer Besin Öğeleri
Cilt konusundan yapılan heyecan verici bazı araştırmalar, vitamin ve minerallerin dışında oral olarak alınan ya da topikal kullanılan diğer besin öğelerinin de dikkate değer şekilde cilt üzerinde etkileri olduğunu göstermektedir.
Alfa-lipoik asit: Güçlü bir antioksidan olan α-lipoik asit,C vitamini ya da E vitamininden yüzlerce kez daha etkilidir. Cilt yaşalanmasına karşı güçlü bir yardım meydana getirir. Cilt hücrelerini vücudun içinden ve dışından etkileyen α-lipoik asit, su ve yağın içine işleme yeteneğine sahiptir. Çoğu antoksidanlar bu yeteneğin birine sahiptir ancak ikisini de gerçekleştirebilen başka antioksadan yoktur.Alfa-lipoik asit,E ve C vitaminlerinin yaptığı gibi serbest radikaller tarafından hasar görmüş cilt hücrelerinin nötralize olmasına yardımcı olur. Yale Üniversitesi’de yürütülen ve 1999 yılında Gerontoloji ve Geriatri Arşivlerinde yayınlanan bir çalışmada araştırmacılar, α-lipoik asidin proteinleri serbest radikallerin zararlarına karşı koruduğu bulmuştur.Alfa-lipoik asit,diğer vitaminlerin sigara ve kirlilik çevresel tehditler tarafından hasar gören cilt hücrelerinin yeniden yapılandırılmasındaki etkilerine yardımcı olur.Alfa-lipoik asit suplement ya da kremlerin içinde mevcuttur.
DMAE (Dimetil Aminoetanol):Serbest radikallere karşı en güçlü etkiyi gösteren antioksidanlardan bir diğeridir. DMAE çoğunlukla, serbest radikallerin cilt hücrelerine zarar verme gücünü etkisiz hale getirerek çalışır. DMAE ayrıca membran etrafındaki her bir hücrenin stabilizasyonuna yardımcı olur bu yüzden sigara dumanının ve güneşin zararlı etkileri azaltılır.Sullivan’a göre DMAE, yaş lekesi diye bilinen kahverengi pigment olan lipofuksin oluşumunu önler. A-lipoik asit gibi DMAE de suplement ve topikal kremlerin içinde mevcuttur.
Hiyaluronik Asit: Glukronik asit ve asetil glikozamin içeren yüksek molekül ağırlıklı mukopolisakkarittir. Bağ dokusunda bulunur,cildin daha yumuşak ve genç görünmesini sağlayarak hücreleri bir arada tutma özelliği vardır.İnterstisyel sahada suyu bağlar,bu her bir cilt hücresi için daha fazla nem anlamına gelir ve ayrıca eklemlerin yapısında bulunur.Vücut tarafından yapılan hiyaluronik asidin temel görevi, eklemleri yağlamaktır böylece diz, dirsek, el ve ayak parmakları yumuşak ve kolay şekilde hareket edebilir. Popüler cilt koruma yöntemleri arasında şu sıralar hiyaluronik asit içeren kremler bulunmaktadır. Sullivan’a göre suplement olarak alımı da aynı etkiyi yapmaktadır ancak etkinliğinin tam olarak kanıtlanması için daha fazla araştırmaya gerek vardır. Hiyaluronik asit henüz bir besin içeriğinde bulunamamıştır.
Koenzim Q: Lipide benzer bir madde olan koenzim Q, kimyasal yapı olarak da K veE vitaminlerine benzemektedir. Hemen bütün yaşayan hücrelerde bulunur ve mitokondride konsantre olur.Oksidasyon-redüksiyon sisteminde ve solunum zincirinde enerji açığa çıkmasına yardımcıdır.Koenzim Q, cilt bulunan ve serbest radikallerle savaşan E vitamini korur. Koenzim Q-10 kozmetikte topikal olarak kullanılan koenzim Q formudur. Yapılan araştırmalar bu formun kültür ortamındaki cilt hücrelerine uygılanan ultraviyole ışına karşı antioksidan etkilerini kanıtlamıştır. Koenzim Q-10 çevresel tehditlere ve ışınlardan kaynaklanan yaşlanmaya karşı antioksidan aktivitesi nedeniyle kozmetik ürünlerde kullanılmaktadır.Ancak insan vücudu üzerine antioksidan aktivitesinin tam olarak anlaşılabilmesi için daha fazla araştırma yapılmalıdır.
Esansiyel Yağ Asitleri (EFAs): Çoklu doymamış yağ asitlerinin iki serisi n-6 n-3 sınıfı, sağlıklı olmak için diyette bulunmalıdırlar.Bazı yağ asitlerinin, cilt bariyerinin fonksiyonunu ve staratum corneumun yapısal bütünlüğünü korumada önemli olduğu bilinmektedir. Yağ tüketiminin hidrasyon üzerindeki direkt etkisinin kanıtlanması zor olsa da, cildin yağ asidi bileşiminin bazı yağ suplementleri tarafından düzenlendiği açıkça gösterilmiştir. Cildi kuru ve inflamasyona eğilimli kişiler ile sık sık cildinde siyah ve beyaz noktalar oluşan kişilerde, cildin doğal yağ bariyerinin oluşumunda çok önemli rolü olan esansiyel yağ asidi eksikliği var olabilir. Esansiyel yağ asidi kaynaklarının yetersiz tüketimi sonucu oluşan eksiklik; birçok problemle sonuçlanabilen ,cildin bozulmuş yağ ya da sebum formu üretmesine neden olur.Sullivan’a göre çözüm,bu iki anahtar esansiyel yağ asidini dengelemekte olabilir.
Besin öğelerinin cilt sağlığı üzerindeki etkileri konusunda yapılan araştırmalar çok sayıdadır. Her ne kadar bazı besin öğeleri spesifik etkilere sahip olsalar bile hiçbir besin öğesi ya da besin, yiyecek cilt sağlığı veya genel sağlık açısından düşünüldüğünde tek başına etkin değildir. Sonuç olarak;
· Bol su içmek (günde 2-3 lt)
· Cilt temizliğinde hafif ürünler kullanmak
· Güneş koruyucu kullanmak
· Dengeli bir diyet uygulamak
cilt sağlığını korumak için yapılabilecek en iyi yaklaşımlardır.
Burada altı çizilen dengeli diyet; her besin grubundan her öğünde gereksinildiği oranlarda tüketmek anlamına gelir.
Diyetisyen Nilgün Meydan
Georgiana Donadio’a göre cilt, vücudun içinde neler olduğuna işaret eden adeta bir parmak izi gibidir ve birçok cilt problemi vücudun içten gelen ve beslenmeye yönelik de olan ihtiyaçlarının bir göstergesidir.
Cilt sağlığı ve beslenme arasındaki ilişkinin tespiti konusunda yapılan çalışmaların çoğu, tüketilen besinlerin ve onlardan sağladığımız besin öğelerinin cilt hücrelerinin yapısı, oluşumu, aktivitesinde önemli ve gerekli olduklarını göstermiştir. Toplumda çok sık görülen bazı cilt problemlerinin yarattığı sonuçların tedavisinde ya da en azından ilerleyişini engellemede pek çok besin öğesinin etkin rol oynadığı saptanmıştır.
Bazı besin öğeleri ve özellikleri:
B Grubu Vitaminler
Fonksiyonları birbirleriyle bağımlı ancak yapıları farklı suda çözünen bir grup vitaminlerdir. 2003 yılında Amerika Dermatoloji Akademisi’nin yıllık toplantısında sunulan bir çalışma, B vitamini topikal formunun cilt yaşlanmasını düzelttiğini göstermiştir.Önemli bazı cilt problemleri örneğin;polinefrit,angular stomatitis,dudak,dil ve ağız yarası,sivilce gibi seboreik dermatitis,hiperpigmentasyon ve kırmızı şiş dil B grubu vitaminlerin eksikliği sonucu oluşur.
Niasin: pellegraya karşı koruyucu diyetsel bileşendir. Şişmiş dil,dermatit,nörolojik ve gastrointestinal bozukluklar pellegra semptomlarıdır. Niasin insanlar tarafından triptofan aminoasidinden sentezlenebilir ama bu miktar sağlığın devamı için yetersizdir. Et,süt ve sebzelerden de elde edilebilir.Amerika Dermatoloji Akademisi’nin 2000 yılındaki bir toplantısında, Dr.Zoe Draelos cilt koruyucu ürünlerde vitamin kullanımının artırılması, örneğin %4 niasinamid ilavesi papüler ve pustürel aknenin tedavisinde faydalı olduğunu göstermiştir.Mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte, cilt hücrelerinin beslenme durumu ve ayrıca derinin pul pul dökülmesi konusunda cildi desteklediği görünmektedir. Cildin dolgun ve daha genç görünmesine,niasin içeren kremler yardımcı olabilir çünkü niasin, cildin nemini kaybetmemesini sağlayan özel bir B vitaminidir. Niasin ayrıca; antiinflamatuar özelliğiyle kuru ve tahriş olmuş cildi yumuşatır.
Biyotın: yiyeceklerde yaygın olarak bulunan biyotinin eksikliği insanda nadirdir. Ancak yumurta akı,biyotini sıkıca bağlayan avidin isimli bir protein içerir. Çiğ yumurta akını çok tüketen kişilerde biyotin eksikliği gözlemlenebilir. Biyotin; cilt,tırnak ve saç hücrelerinin temel formu olan bir besin öğesidir. Yetersizliği sonucu dermatit oluşabilir. Ayrıca ağız ve burun çevresinde egzema ve yenidoğanlarda seboreik dermatitis biyotin eksikliği sonucu oluşabilir. Hatta bazen saç kaybı da gerçekleşebilir. Çok az eksik olması bile,semptomların ortaya çıkmasına neden olur. Çoğu insan yeteri kadar biyotini karşılayabilir. Muz,yumurta, pirinç ve yulaf ezmesi de dahil bir çok besinde bulunur. Ayrıca vücut da bir miktar biyotin sentezlemektedir.
Mineraller
İnsan vücudunda yaygın bulunan inorganik elementler; sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir, fosfor, klor ve kükürttür.Bunlar diyetin zorunlu elemanlarıdırlar.Çoğu insan bu mineralleri suplement olarak almaya gerek duymaz. Doğal kaynak suyu, önemli mineralleri içerir.Yapılan çalışmalar,yüzün mineralli su ile yıkanmasının çoğu genel cilt tahrişini azaltmaya yardımcı olduğunu göstermiştir. Ayrıca mineral içeriği, bazı cilt hücrelerinin nemi daha iyi absorbe etmesine yardımcı olabilir.
Selenyum : İnsan da dahil olmak üzere bitki ve hayvanlar için iz elementtir. Glutation peroksidaz enziminin yapısında selenosistein olarak bulunur ve hücreleri oksidasyon stresinden korur. Bu yönden E vitamini ile yakın bir ilişki içinde görev yapar. Bir grup bilim adamı, selenyumun cilt kanserini önlemede anahtar bir role sahip olduğuna inanmaktadırlar. Suplement olarak alımı ya da krem içinde kullanılması,güneşin verdiği zarardan korunmaya yardımcı olur.Çin halkında görülen Keshan hastalığından selenyumun sorumlu olduğu bildirilmektedir. Bu hastalığın görüldüğü bölgelerde yapılan jeokimyasal analizler toprağın selenyumdan düşük değerler taşıdığını göstermektedir.1996 yılı Amerika Medikal Birliği dergisinde yer alan çalışmalarda, araştırmacılar günde 200 mikrogram selenyum alan cilt kanseri hastalarının;
· %37’sinde daha az kötü huylu tümör
· %50’sinde cilt kanserinden ölüm riskinde azalma
· %17’sinde genel ölümlerde azalma olduğunu göstermiştir.
Fransa’da yaptıkları çalışmada araştırmacılar, oral olarak alınan selenyumun güneşten yanan hücre formlarını azaltmada bakır kadar yardımcı olduğunu bulmuşturlar.Bütün kahvaltılık tahıl gevrekleri,deniz ürünleri,organ etleri,sarımsak ve yumurta selenyumun diyetle karşılanabilen en iyi kaynaklarıdır.
Bakır:Vücutta çeşitli enzimlerin yapısında bulunan elzem iz elementlerden biridir. Bu enzimler sitokrom sisteminde enerji salınımı,deride melanin yapımı,demirin transportu,hemoglobin ve transferin oluşumu,beyinde ve böbrekte katekolaminlerin sentezi,glikoz,kolesterol ve fosfolipit metabolizması,kollajen ve elastin sentezi,süperoksit radikallerinin detoksifikasyonu ile hücre zarlarının dayanıklılığının artırılması ile ilgili olan enzimlerdir.C vitamini ve çinko minerali ile birlikte bakır;cilt yapısını alttan destekleyen liflerin ve elastinin gelişmesine yardımcı olur.Bakır yetersizliği nadir gözlenir. Doktorlar bakırın suplement olarak alınmasının zararı konusunda uyarmaktadır. Bu yüzden fazladan bakır tüketimi tavsiye edilmez. Ancak topikal olarak bakırdan zengin kremler herhangi bir probleme yol açmaz.Yapılan bir çalışmada,yetersiz beslenen çocuklar ile bakır içeriği düşük süt içen yenidoğanlarda yetersizlik gözlenmiştir. Bu da anemi, nötropeni ve gelişmede bozukluğa neden olmuştur. Amerika Dermatoloji Akademisi’nin 2002 yılındaki yıllık toplantısında sunulan çalışmalar bakırın cildi sıkılaştırdığını ve esnekliği tekrar sağladığını göstermiştir. Pennsylvania Üniversitesi’nde yürütülen araştırma bakır peptidleri içeren bir kremin;cilt pürüzlülüğünü,ince çizgiler ve kırışıklık oluşumunu, fotozararı hızlı ve görsel bir şekilde azalttığını kanıtlamıştır. Benzer araştırmalarda,bakır peptidlerinin cilt esnekliğini ve kalınlığını düzeltiği gösterilmiştir.Bilim yara iyileşmesinin bakır peptidleriyle desteklenebileceğini söylerken, bakır peptidlerinin cilt yaşlanmasını düzeltmesi konusunda daha fazla kontrollü çalışma yapılmasını önermektedir. Bakır peptidleri içeren ürünler, kullanım kolaylığı ve etkisi nedeniyle hastalar arasında popülerdir.
Çinko: Cilt dostu bir diğer iz element olan çinko; saç, cilt, tırnak, kemikler, karaciğer, böbrek, kas, pankreas, dalak ve testiste bulunan esansiyel bir mineraldir. Yetişkin bir insanın vücudunda ortalama 1,5-2 g çinko bulunur. Çinkonun biyokimyasal olarak en önemli rolü metallo enzimlerin yapısında olması, membranın ve organik komponentlerin yapısını stabilize etmesidir. Ayrıca çinkonun membranların hem yapısında fonksiyonunda rolü olduğu bilinmektedir. Çinko bağışıklık sitemi için de gereklidir. Akne bazen çinko yetersizliği sonucu oluşan bir semptom olabilir. Oral ya da topikal kullanılan çinko, yağ üretimini kontrol altına alır ve akne lezyonlarının ilerlememesinde ya da cildin en kısa zamanda temizlenmesinde etkili olabilir.Çinko yetersizliğinde cücelik,cinsiyet organlarının gelişememesi(hipogonadizm),karaciğer ve dalak büyümesi(hepatosplenomegali) gözlenmektedir. Klinik olarak çinko yetersizliğinde dermatitler,diyare,malnütrisyon,alopesi ve nöropsikiatrik bozukluklar görülür.Çinko yetersizliği hastalığı olan akrodermatitis enteropati,anne çocuğunu sütten kestikten sonra başlayan otozomal resesif bir barsak emilim bozukluğudur. Genç bireylerde çinkonun emilim eksikliğiyle ilgilidir. Nedeni tam olarak bilinmemekte ancak anne sütünün hastalık için önemli bir çare olduğu bilinmektedir.Buna göre sütün içindeki çinko bağlayıcı maddeler muhtemelen çinkonun emilim etkisini artırmaktadır.Kaynakları;deniz ürünleri,karaciğer,sığır eti,tavuk eti,yumurta sarısı,istiridye ve tahıl tohumlarıdır.
Diğer Besin Öğeleri
Cilt konusundan yapılan heyecan verici bazı araştırmalar, vitamin ve minerallerin dışında oral olarak alınan ya da topikal kullanılan diğer besin öğelerinin de dikkate değer şekilde cilt üzerinde etkileri olduğunu göstermektedir.
Alfa-lipoik asit: Güçlü bir antioksidan olan α-lipoik asit,C vitamini ya da E vitamininden yüzlerce kez daha etkilidir. Cilt yaşalanmasına karşı güçlü bir yardım meydana getirir. Cilt hücrelerini vücudun içinden ve dışından etkileyen α-lipoik asit, su ve yağın içine işleme yeteneğine sahiptir. Çoğu antoksidanlar bu yeteneğin birine sahiptir ancak ikisini de gerçekleştirebilen başka antioksadan yoktur.Alfa-lipoik asit,E ve C vitaminlerinin yaptığı gibi serbest radikaller tarafından hasar görmüş cilt hücrelerinin nötralize olmasına yardımcı olur. Yale Üniversitesi’de yürütülen ve 1999 yılında Gerontoloji ve Geriatri Arşivlerinde yayınlanan bir çalışmada araştırmacılar, α-lipoik asidin proteinleri serbest radikallerin zararlarına karşı koruduğu bulmuştur.Alfa-lipoik asit,diğer vitaminlerin sigara ve kirlilik çevresel tehditler tarafından hasar gören cilt hücrelerinin yeniden yapılandırılmasındaki etkilerine yardımcı olur.Alfa-lipoik asit suplement ya da kremlerin içinde mevcuttur.
DMAE (Dimetil Aminoetanol):Serbest radikallere karşı en güçlü etkiyi gösteren antioksidanlardan bir diğeridir. DMAE çoğunlukla, serbest radikallerin cilt hücrelerine zarar verme gücünü etkisiz hale getirerek çalışır. DMAE ayrıca membran etrafındaki her bir hücrenin stabilizasyonuna yardımcı olur bu yüzden sigara dumanının ve güneşin zararlı etkileri azaltılır.Sullivan’a göre DMAE, yaş lekesi diye bilinen kahverengi pigment olan lipofuksin oluşumunu önler. A-lipoik asit gibi DMAE de suplement ve topikal kremlerin içinde mevcuttur.
Hiyaluronik Asit: Glukronik asit ve asetil glikozamin içeren yüksek molekül ağırlıklı mukopolisakkarittir. Bağ dokusunda bulunur,cildin daha yumuşak ve genç görünmesini sağlayarak hücreleri bir arada tutma özelliği vardır.İnterstisyel sahada suyu bağlar,bu her bir cilt hücresi için daha fazla nem anlamına gelir ve ayrıca eklemlerin yapısında bulunur.Vücut tarafından yapılan hiyaluronik asidin temel görevi, eklemleri yağlamaktır böylece diz, dirsek, el ve ayak parmakları yumuşak ve kolay şekilde hareket edebilir. Popüler cilt koruma yöntemleri arasında şu sıralar hiyaluronik asit içeren kremler bulunmaktadır. Sullivan’a göre suplement olarak alımı da aynı etkiyi yapmaktadır ancak etkinliğinin tam olarak kanıtlanması için daha fazla araştırmaya gerek vardır. Hiyaluronik asit henüz bir besin içeriğinde bulunamamıştır.
Koenzim Q: Lipide benzer bir madde olan koenzim Q, kimyasal yapı olarak da K veE vitaminlerine benzemektedir. Hemen bütün yaşayan hücrelerde bulunur ve mitokondride konsantre olur.Oksidasyon-redüksiyon sisteminde ve solunum zincirinde enerji açığa çıkmasına yardımcıdır.Koenzim Q, cilt bulunan ve serbest radikallerle savaşan E vitamini korur. Koenzim Q-10 kozmetikte topikal olarak kullanılan koenzim Q formudur. Yapılan araştırmalar bu formun kültür ortamındaki cilt hücrelerine uygılanan ultraviyole ışına karşı antioksidan etkilerini kanıtlamıştır. Koenzim Q-10 çevresel tehditlere ve ışınlardan kaynaklanan yaşlanmaya karşı antioksidan aktivitesi nedeniyle kozmetik ürünlerde kullanılmaktadır.Ancak insan vücudu üzerine antioksidan aktivitesinin tam olarak anlaşılabilmesi için daha fazla araştırma yapılmalıdır.
Esansiyel Yağ Asitleri (EFAs): Çoklu doymamış yağ asitlerinin iki serisi n-6 n-3 sınıfı, sağlıklı olmak için diyette bulunmalıdırlar.Bazı yağ asitlerinin, cilt bariyerinin fonksiyonunu ve staratum corneumun yapısal bütünlüğünü korumada önemli olduğu bilinmektedir. Yağ tüketiminin hidrasyon üzerindeki direkt etkisinin kanıtlanması zor olsa da, cildin yağ asidi bileşiminin bazı yağ suplementleri tarafından düzenlendiği açıkça gösterilmiştir. Cildi kuru ve inflamasyona eğilimli kişiler ile sık sık cildinde siyah ve beyaz noktalar oluşan kişilerde, cildin doğal yağ bariyerinin oluşumunda çok önemli rolü olan esansiyel yağ asidi eksikliği var olabilir. Esansiyel yağ asidi kaynaklarının yetersiz tüketimi sonucu oluşan eksiklik; birçok problemle sonuçlanabilen ,cildin bozulmuş yağ ya da sebum formu üretmesine neden olur.Sullivan’a göre çözüm,bu iki anahtar esansiyel yağ asidini dengelemekte olabilir.
Besin öğelerinin cilt sağlığı üzerindeki etkileri konusunda yapılan araştırmalar çok sayıdadır. Her ne kadar bazı besin öğeleri spesifik etkilere sahip olsalar bile hiçbir besin öğesi ya da besin, yiyecek cilt sağlığı veya genel sağlık açısından düşünüldüğünde tek başına etkin değildir. Sonuç olarak;
· Bol su içmek (günde 2-3 lt)
· Cilt temizliğinde hafif ürünler kullanmak
· Güneş koruyucu kullanmak
· Dengeli bir diyet uygulamak
cilt sağlığını korumak için yapılabilecek en iyi yaklaşımlardır.
Burada altı çizilen dengeli diyet; her besin grubundan her öğünde gereksinildiği oranlarda tüketmek anlamına gelir.
Diyetisyen Nilgün Meydan
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Genç Görünmeyi Sağlayan Bazı Besin Öğeleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Nilgün MEYDAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Nilgün MEYDAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
çinko, koenzimq-10, cildin gençleşmesi, cildin sıkılaşması, beslenme ile gençleşme, diyetle gençleşme, biyotin, niasin, b vitamini, selenyum, bakır, gençlik, gençleşme, genç görünme, vücudun gençleşmesi, canlandıran besinler, alfalipotik asit, dmae, dimetil aminoetanol, aminoetanol, hiyaluronik asit, koenzim q, esansiyel yağ asitleri, esansiyel yağ asiti
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
