Depresyon
Depresyon, depresif duygular yani depresif duygu durumla çok sık karıştırılır. Depresif duygu durum yaşamın normal bir parçasıdır, sağlıklı bireylerde de görülebilen yaşamın sekteye uğramasına ya da bireyin işlevselliğine ciddi bir şekilde zarar vermeyen duygulardır. Bu duygular bireyin başa çıkamayacağı bir hale gelmiş ya da kişinin yaşamını sekteye uğratmış ise o zaman depresyon tanı olarak düşünülmesi gereken bir hastalık olur. Bu hastalık ruhsal bir hastalıktır ve mutlaka ciddiye alınmalıdır. Bireylerin birçoğu ruhsal rahatsızlıkların hiç müdahale edilmese de zaman içerisinde geçeceğini ya da bireyin değişeceğine inanırlar. Nasıl ki vücudunuzda oluşan bir yarayı tedavi etmediğinizde zaman içerisinde ciddi bir sağlık problemine dönüşebilecek hatta belki organ kaybı ya da hayatınızın kaybı anlamına gelecek ise depresyonda benzer sonuçlara neden olabilir.
Tarih boyunca farklı kuramlar ve yaklaşımla bir birinden farklı depresyon sınıflamaları yapmışlardır. Bu tanı ve sınıflamaların bazıları günümüzde kullanılmaz olmuştur. Ben sizler için yine de bu tanıların çoğuna değinmeye çalışacağım. Ama daha öncesinde depresyonun temel belirtileri nelerdir onlara değineceğim. Depresyonun temel belirtileri;
- Önceden yapılan işlerden ve aktivitelerden zevk almamak ve bu işlere karşı ilgisizlik,
- Gençlerde duygu değişiklikleri görülmesi, çabuk sinirlenmek,
- Her gün sürekli kendini üzgün hissetmek, çökkünlük hali
- Uyku bozuklukları (çok uyuma, uyku arasında sık sık uyanma, uykusuzluk çekme ya da az uyuma),
- Bir işe motive olamamak, huzursuzluk, dikkatin çabuk dağılması
- Kendini işe yaramaz, değeri olmayan biri olarak görmek
- İntihar etmeyi düşünmek ve planlamak
- Vücudun işlevlerinin azalması, yorgunluk hisleri, cinsel isteksizlik,
- Geçmişi ve geleceği düşündüğünde karamsar olmak, yaptıklarından kendini sorumlu tutmak gibi belirtilerdir.
Majör depresyon: Majör depresyon en sık görülen ruhsal hastalıklardan biridir. Orta yaşlarda zirve yapan majör depresyon kadınlarda daha sık görülür. Ruhsal yatkınlık olumsuz yaşam öyküleri, biyolojik ve genetik yatkınlık hastalığın ortaya çıkmasında ana etkenlerdir.
Bu hastalığın temel belirtilerinden biri uyku bozukluklarıdır. Gecenin bir yarısında uyanma uykuya dalamama, sabah erkenden uyanıp bir daha uyuyamam ya da aşırı uyuma bu belirtiler arasına yer alır. Bireylerin çoğunda yeme bozuklukları görülür. Bireyler ya doymayacakmış gibi aşırı yemeye ya da gereksiniminden daha azını yemeye eğilimli olurlar. Bireyler karar vermekte zorlanır ve çoğu zaman kararsız ve karamsar olurlar. Değersizlik hissi ve olaylar karşısında kendini suçlama, cinsel isteksizlik, sosyal ilişkilerde geri çekilme, çevreye karşı ilgisizlik. Düşünce içeriğinde bozulma, konsantrasyon güçlüğü yada düşünme sürecinin yavaşlaması, unutkanlık görülen diğer belirtilerdir.
Melankoli: Melankoli eskiden en çok tanılanan depresyon çeşididir. Günümüzde endojen depresyon ismini de alır. Bireyler mutluluk ve sevinç duygularını kaybetmiş gibilerdir. Özellikle sabah saatlerinde gözüken kötülük hali temel belirtilerden biridir. Birey sabahın erken saatlerinde uyanır ve tekrar uyumakta güçlük çeker. Günün geri kalanında bu tablo yavaş yavaş devam eder. Genel bir yorgunluk, çalışma isteksizliği, baş ağrıları, iştahsızlık, suçluluk duyguları en sık görülen belirtilerdir. Tüm etkinliklere karşı ilgi kaybı ve uyaranlara tepkisizlik ayrıca yeme bozukluğuna bağlı kilo kaybı ile intihar olasılığı kuvvetli bir hastalıktır. Depresyon tablosu ağır seyreder. Aşırı kilo kaybı görülebilir. İntihar olasılığı kuvvetlidir.
Psikotik depresyon: Ağır bir depresyon çeşidi olup hezeyan, halüsinasyon ve düşünce bozuklukları ile seyreder. Şiddetli uykusuzluk, konuşma ve hareketlerde yavaşlama tablonun gözüken diğer belirtileridir, bireylerde konuşma ve hareketler o kadar yavaşlar ki, hasta tamamen hareketsiz ve sessiz durabilir. Yetersizlik ve kendine acıma duyguları çok yoğundur. Suçluluk duyguları şiddetli olup, birey kendini cezalandırılmaya layık bulur. İntihar riskinin en yüksek olduğu depresyon çeşididir.
Maskeli depresyon: Maskeli depresyon yaygın bir depresyon türü olmasına rağmen duygulanımla ilgili belirtiler pek açık olmadığından çoğu kez tanı gecikir. Psikolojik belirtiler ikinci planda kalmış olup bedensel belirtiler, alkol ya da madde kullanımı, cinsel işlev bozuklukları öne çıkmıştır. İştahsızlık, vücut ağrıları, uykusuzluk, kalp ve sindirim sistemi yakınmaları sıktır.
Atipik depresyon: Kadınlarda daha sık gözlenen bu depresyonda, duygulanım sürekli çökkün olmaya bilir ortama bağlı olarak duygularda dalgalanmalar gözlenir. Bedensel uğraşlarda artma aşırı yeme ve bol uyku gözükebilir. Bu bireyler sürekli bedensel ağrı yada sızılardan bahsederler. Doktor doktor dolaşmalarına rağmen tanı konulamaz. Bayılmalar görülebilir. Bu bayılmalar genellikle kalabalık ortamlarda ve çoğu zaman birey sıkıldığında yada istemleri gerçekleşmediğinde olur. Hastalarda reddedilmeye karşı aşırı duyarlılık söz konusudur. Atipik depresyon tedavisinde antidepresandan çok psikoterapi önerilir. Bu depresyon daha önce maskeli depresyon olarak bilinirdi. Yani bir öncesinde bahsettiğimiz tanı ile aynı olup sadece farklı isimlerle karşılaştığınızda bilmeniz gerektiğini düşündüğüm için diğer bir ad altında olsa da bu tanıya değindim.
Distimi: En az iki yıldan uzun süren hafif depresyon distimi olarak değerlendirilir. Arada bir iki gün iyi olsalar da genellikle depresif durum söz konusudur. Ağır depresyonlardaki belirtiler gözükse de şiddeti da hafiftir. Distimi de belirtiler her gün, tüm gün boyunca izlenmekte olup, umutsuzluk, benlik saygısında azalma, karamsarlık, odaklanma güçlüğü, iştahsızlık ya da aşırı yeme, uykusuzluk ya da aşırı uyku, enerji azlığı, yorgunluk ile karakterizedir.
Mevsimsel depresyon: Bazı bireylerde depresyon mevsimsel olarak gözükmektedir. Bu depresif belirtiler hep aynı döneme denk düşmekte diğer dönemlerde bireylerde belirtiler kaybolmaktadır. Kış depresyonu adını da alan mevsimsel depresyon, genellikle sonbahar veya kış mevsimlerinde gözükür. Karanlığın melatonin salgısı üzerindeki etkileri, parlak ışığın beyin serotonin işlevlerindeki değişikliklerde rol oynaması mevsimsel depresyonla ilişkilendirilmektedir. Mevsimsel depresyonda aşırı yeme ve kilo alma, aşırı uyuma gibi belirtileri en sık gözüken belirtilerdir.
Post Partum Depresyon ( doğum sonrası depresyon): Belirtiler genellikle doğumdan sonra ilk 6 ay içinde gözükmektedir. Yoğun üzüntü, sık ağlama, uykusuzluk, gerginlik çok çabuk sinirlenme en sık gözüken belirtilerdir. Daha önce depresyon öyküsünün olması, anneliğe hazır olmama ya da beklenmedik hamilelikler, doğum sonrası hormon seviyelerinin ani değişikliği temel nedenler olarak belirlense de tam olarak neden ortaya çıktığı bilinmemektedir. Bebeğin emzirilmek istenmemesi veya reddi ya da bebeğe zarar verme düşüncesi sıklıkla gözükebilir. Bundan kaynaklı olarak ciddiye alınması gereken bir rahatsızlıktır.
Eğer bu belirti ve tanılar size de uyuyor ise en kısa zamanda bir profesyonel ile görüşmeli ya da yardım almalısınız. Unutmayın ki depresyonun tedavisi mümkündür. Som yıllarda üretilen ilaçların yan etkisi az olup bireyleri daha az rahatsız etmekte ayrıca yeni psikoterapi yaklaşımları ve teknikleri ciddi sonuçlar vermektedir.
Tarih boyunca farklı kuramlar ve yaklaşımla bir birinden farklı depresyon sınıflamaları yapmışlardır. Bu tanı ve sınıflamaların bazıları günümüzde kullanılmaz olmuştur. Ben sizler için yine de bu tanıların çoğuna değinmeye çalışacağım. Ama daha öncesinde depresyonun temel belirtileri nelerdir onlara değineceğim. Depresyonun temel belirtileri;
- Önceden yapılan işlerden ve aktivitelerden zevk almamak ve bu işlere karşı ilgisizlik,
- Gençlerde duygu değişiklikleri görülmesi, çabuk sinirlenmek,
- Her gün sürekli kendini üzgün hissetmek, çökkünlük hali
- Uyku bozuklukları (çok uyuma, uyku arasında sık sık uyanma, uykusuzluk çekme ya da az uyuma),
- Bir işe motive olamamak, huzursuzluk, dikkatin çabuk dağılması
- Kendini işe yaramaz, değeri olmayan biri olarak görmek
- İntihar etmeyi düşünmek ve planlamak
- Vücudun işlevlerinin azalması, yorgunluk hisleri, cinsel isteksizlik,
- Geçmişi ve geleceği düşündüğünde karamsar olmak, yaptıklarından kendini sorumlu tutmak gibi belirtilerdir.
Majör depresyon: Majör depresyon en sık görülen ruhsal hastalıklardan biridir. Orta yaşlarda zirve yapan majör depresyon kadınlarda daha sık görülür. Ruhsal yatkınlık olumsuz yaşam öyküleri, biyolojik ve genetik yatkınlık hastalığın ortaya çıkmasında ana etkenlerdir.
Bu hastalığın temel belirtilerinden biri uyku bozukluklarıdır. Gecenin bir yarısında uyanma uykuya dalamama, sabah erkenden uyanıp bir daha uyuyamam ya da aşırı uyuma bu belirtiler arasına yer alır. Bireylerin çoğunda yeme bozuklukları görülür. Bireyler ya doymayacakmış gibi aşırı yemeye ya da gereksiniminden daha azını yemeye eğilimli olurlar. Bireyler karar vermekte zorlanır ve çoğu zaman kararsız ve karamsar olurlar. Değersizlik hissi ve olaylar karşısında kendini suçlama, cinsel isteksizlik, sosyal ilişkilerde geri çekilme, çevreye karşı ilgisizlik. Düşünce içeriğinde bozulma, konsantrasyon güçlüğü yada düşünme sürecinin yavaşlaması, unutkanlık görülen diğer belirtilerdir.
Melankoli: Melankoli eskiden en çok tanılanan depresyon çeşididir. Günümüzde endojen depresyon ismini de alır. Bireyler mutluluk ve sevinç duygularını kaybetmiş gibilerdir. Özellikle sabah saatlerinde gözüken kötülük hali temel belirtilerden biridir. Birey sabahın erken saatlerinde uyanır ve tekrar uyumakta güçlük çeker. Günün geri kalanında bu tablo yavaş yavaş devam eder. Genel bir yorgunluk, çalışma isteksizliği, baş ağrıları, iştahsızlık, suçluluk duyguları en sık görülen belirtilerdir. Tüm etkinliklere karşı ilgi kaybı ve uyaranlara tepkisizlik ayrıca yeme bozukluğuna bağlı kilo kaybı ile intihar olasılığı kuvvetli bir hastalıktır. Depresyon tablosu ağır seyreder. Aşırı kilo kaybı görülebilir. İntihar olasılığı kuvvetlidir.
Psikotik depresyon: Ağır bir depresyon çeşidi olup hezeyan, halüsinasyon ve düşünce bozuklukları ile seyreder. Şiddetli uykusuzluk, konuşma ve hareketlerde yavaşlama tablonun gözüken diğer belirtileridir, bireylerde konuşma ve hareketler o kadar yavaşlar ki, hasta tamamen hareketsiz ve sessiz durabilir. Yetersizlik ve kendine acıma duyguları çok yoğundur. Suçluluk duyguları şiddetli olup, birey kendini cezalandırılmaya layık bulur. İntihar riskinin en yüksek olduğu depresyon çeşididir.
Maskeli depresyon: Maskeli depresyon yaygın bir depresyon türü olmasına rağmen duygulanımla ilgili belirtiler pek açık olmadığından çoğu kez tanı gecikir. Psikolojik belirtiler ikinci planda kalmış olup bedensel belirtiler, alkol ya da madde kullanımı, cinsel işlev bozuklukları öne çıkmıştır. İştahsızlık, vücut ağrıları, uykusuzluk, kalp ve sindirim sistemi yakınmaları sıktır.
Atipik depresyon: Kadınlarda daha sık gözlenen bu depresyonda, duygulanım sürekli çökkün olmaya bilir ortama bağlı olarak duygularda dalgalanmalar gözlenir. Bedensel uğraşlarda artma aşırı yeme ve bol uyku gözükebilir. Bu bireyler sürekli bedensel ağrı yada sızılardan bahsederler. Doktor doktor dolaşmalarına rağmen tanı konulamaz. Bayılmalar görülebilir. Bu bayılmalar genellikle kalabalık ortamlarda ve çoğu zaman birey sıkıldığında yada istemleri gerçekleşmediğinde olur. Hastalarda reddedilmeye karşı aşırı duyarlılık söz konusudur. Atipik depresyon tedavisinde antidepresandan çok psikoterapi önerilir. Bu depresyon daha önce maskeli depresyon olarak bilinirdi. Yani bir öncesinde bahsettiğimiz tanı ile aynı olup sadece farklı isimlerle karşılaştığınızda bilmeniz gerektiğini düşündüğüm için diğer bir ad altında olsa da bu tanıya değindim.
Distimi: En az iki yıldan uzun süren hafif depresyon distimi olarak değerlendirilir. Arada bir iki gün iyi olsalar da genellikle depresif durum söz konusudur. Ağır depresyonlardaki belirtiler gözükse de şiddeti da hafiftir. Distimi de belirtiler her gün, tüm gün boyunca izlenmekte olup, umutsuzluk, benlik saygısında azalma, karamsarlık, odaklanma güçlüğü, iştahsızlık ya da aşırı yeme, uykusuzluk ya da aşırı uyku, enerji azlığı, yorgunluk ile karakterizedir.
Mevsimsel depresyon: Bazı bireylerde depresyon mevsimsel olarak gözükmektedir. Bu depresif belirtiler hep aynı döneme denk düşmekte diğer dönemlerde bireylerde belirtiler kaybolmaktadır. Kış depresyonu adını da alan mevsimsel depresyon, genellikle sonbahar veya kış mevsimlerinde gözükür. Karanlığın melatonin salgısı üzerindeki etkileri, parlak ışığın beyin serotonin işlevlerindeki değişikliklerde rol oynaması mevsimsel depresyonla ilişkilendirilmektedir. Mevsimsel depresyonda aşırı yeme ve kilo alma, aşırı uyuma gibi belirtileri en sık gözüken belirtilerdir.
Post Partum Depresyon ( doğum sonrası depresyon): Belirtiler genellikle doğumdan sonra ilk 6 ay içinde gözükmektedir. Yoğun üzüntü, sık ağlama, uykusuzluk, gerginlik çok çabuk sinirlenme en sık gözüken belirtilerdir. Daha önce depresyon öyküsünün olması, anneliğe hazır olmama ya da beklenmedik hamilelikler, doğum sonrası hormon seviyelerinin ani değişikliği temel nedenler olarak belirlense de tam olarak neden ortaya çıktığı bilinmemektedir. Bebeğin emzirilmek istenmemesi veya reddi ya da bebeğe zarar verme düşüncesi sıklıkla gözükebilir. Bundan kaynaklı olarak ciddiye alınması gereken bir rahatsızlıktır.
Eğer bu belirti ve tanılar size de uyuyor ise en kısa zamanda bir profesyonel ile görüşmeli ya da yardım almalısınız. Unutmayın ki depresyonun tedavisi mümkündür. Som yıllarda üretilen ilaçların yan etkisi az olup bireyleri daha az rahatsız etmekte ayrıca yeni psikoterapi yaklaşımları ve teknikleri ciddi sonuçlar vermektedir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Depresyon" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Ferit KARADAŞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Ferit KARADAŞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
depresyon, post partum depresyon, gençlerde depresyon, hamilelerde depresyon, distimi, major depresyon, majör depresyon, atipik depresyon, melankoli, psikotik depresyon, maskeli depresyon, mevsimsel depresyon, kış depresyonu
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
