Katarakt Nedir? Soru ve Cevaplarla Katarakt
Katarakt nedir?
Görsel ve yazılı medyada katarakt la ilgili o kadar çok şey anlatıldı ki toplumumuzun büyük bir kesimi bu hastalığı neredeyse ezberlemiş durumda. Katarakt doğal göz merceğinin bulanıklaşması ve görmeyi engeller hale gelmesidir.Görme miktarı o kadar düşer ki kişi sadece ışığı ve gölgeyi fark edebilecek kadar görme kabiliyetini yitirebilir. Biz bu durumu körlük olarak nitelendiriyoruz (Yasal körlük vizyonun 1/10 un altına inmesidir). Nitekim dünya ölçeğinde körlüğün en yaygın nedeni de katarakt hastalığıdır.Özellikle az gelişmiş ülkelerde tedavisi mümkün olan bir sebepten dolayı milyonlarca insanın körlüğe mahkum olması acı bir durumdur. Bu insanlar genellikle evlerine mahküm olurlar.Sosyal hayatları kısıtlanır.özellikle çocukluk çağında dünyayı düşük düzeyde algılamak zeka gelişimi ve sosyalleşmeye negatif etkide bulunur.Hastalık hayatın her evresinde ortaya çıkabilir(Beşikten mezara) .Körlük aşamasına gelinceye kadar her aşamada yaşam kalitesini düşürür. Başlangıçta ışık hassasiyeti ışık dağılmaları ve saçılmaları aynı gözde çift görme …gibi belirtiler verir. Bir taksi şoförü ya da bir pilot için başlangıç evreleri bile ciddidir ve tedavi edilmezse yıkıcı sonuçlar doğurabilir.Yeni doğan bebeğinizin kataraktlı dünyaya geldiğini düşünün. Eğer erken dönemde tedavi edilmez ise belki sizin yüzünüzü hiçbir zaman ayrıntılı seçemeyecektir.Özellikle tek taraflı doğumsal kataraktlar derin bir göz tembelliğine neden olurlar ve ileri dönemlerde katarakt alınsa bile tembelliğin tam bir tedavisi mümkün olmaz.Kataraktın sebepleri çok çeşitlidir:Genetik. Metabolik. İlaca bağlı ya da travmatik olabilir.Ancak en yaygın nedeni yaşlılığa bağlı(senil) kataraktlardır. Aslında göz en erken yaşlanan organdır.Dünyaya gözümüzü açtığımız andan itibaren yaşlılık süreci de başlar. Gün ışığı erken çocukluk dönemlerinde görmeyi ve gözün gelişimini stimüle eder ancak ışığın görünmeyen dalga boyları doğal lense zarar vermeye başlar zira kornea ve lens uv ve diğer zararlı ışınların retinaya ulaşmaması için bir tür süzgeç görevi görürler.Bu durum serbest oksijen radikalleri gibi çevresel faktörlerin de katkısıyla hız kazanır. İnsan doğal lensi damarsız bir yapıya sahiptir ve gözün ön kamarasındaki sıvıdan difüzyon yolu ile beslenir.Lens proteinlerinin yapısı ve konfügrasyonu zamanla bozulur.
Katarakt oluşumu engellenebilir mi?
Vitamin açısından zengin gıdaların katarakt oluşumunu yavaşlattığı düşünülse de katarakt oluşmasını önleyecek bir yöntem de bilinmemektedir.Milyonlarca dolarlık araştırma bütcelerine rağmen maalesef kataraktı tedavi edecek herhangi bir ilaç henüz bulunamamıştır. Ancak gelecekte böyle bir ilacın bulunabileceğini ümit edebiliriz.
Kataraktın Ameliyatla tedavisi var mı?
Kataraktın bilinen tek tedavisi ameliyattır.Dünya ölçeğinde prostat ameliyatlarından sonra en fazla yapılan ameliyat katarakt ameliyatıdır.Bu hastalık günümüzde kullanılan fako cerrahisi sayesinde başarı ile tedavi edilmektedir. Fako cihazları temelde ultrasonik dalgalar oluştururlar.Bu işitelemeyen ses dalgaları katarakt oluşmuş olan lensi parçalara ayırır ve vakum yoluyla bu parçalar gözün dışına emilir.Fako cihazları geliştirilmeden önce lens korneada açılan büyük bir kesiden dışarı alınır ve kesi yeri çok sayıda dikişle kapatılırdı. Bu nedenle kataraktın iyice olgunlaşması ve sertleşmesi beklenirdi.Ancak fako sisteminde kataraktın çok sertleşmesi arzu edilir bir durum değildir. Sertleşmiş bir lensi fako ile ‘yemeye’ çalışmak cihazın daha fazla enerji üretmesini zorunlu kılar.Bu durum hastanın gözünezarar verebilir. Zira açığa çıkan enerji bir miktar ısıya dönüşür ve gözü hırpalar.Peki ameliyat zamanı nasıl tesbit edilir?Dünya Sağlık Örgütü’nün kabül ettiği değer 5/10 görmedir. Yani hastanın görme oranı normalin yarısına düştüğünde ameliyat zamanı gelmiş demektir.Ancak hatanın mesleği ve kişisel ihtiyaçları göz önüne alınarak bu kural esnetilebilir. Örneğin bir pilot yada uzun yol şoförü için daha erken zamanda ameliyat düşünülürken 80 yaşında bir nine için biraz daha beklenebilir. Fako cerrahisinde kullanılan cihazların gelişmişliği ve ameliyatı yapan doktorun deneyimi çok önemlidir.Deneyimsiz ellerde bu ameliyatlar bir felakete de dönüşebilmektedir.Bu ameliyatların öğrenme süreci uzun ve zahmetlidir. Burada cerrah iki elini iki ayağını ve üç boyutlu görebilmek için iki gözünü de koordineli şekilde kullanabilmelidir. Kullandığı cihazın özelliklerini tanımalı ve parametrelere hakim olmalıdır. Yani tıbbi bilginin yanında ciddi bir fizik bilgisi de olmalıdır. Tıpkı araba kullanmayı öğrenmek gibi. Ancak yıllar içinde deneyim kazanan bir cerrah ameliyatı yaparken aynı zamanda müzik dinleyecek çevresindekilerle konuşabilecek hale gelir. Hatta hem ameliyat yapıp hemde sorulara cevap verebilir ( zamanla sub kortikal merkezler devreye girer.)
Katarakt Ameliyatı süresi ne kadardır?
Normal şartlar altında ortalama 10 dakika sürmektedir Ancak hastanın göz yapısı bazen operasyonu zorlaştırabilmektedir bu durum cerrahinin uzun sürmesine hatta komplikasyonların gelişmesine bile sebep olabilir.Ameliyatın süresinin kısa olması kolay olduğu anlamına gelmez. Tıpkı bir Formula_1 yarışı gibidir. Bazen saniyeler içinde karar verip uygulamak gerekir. Ameliyatı cihaz yapmaz cerrah yapar.Katarakt fako ile alındıktan sonra gözün içerisine yapay bir lens takılır. Halk arasında bu lenslerin göze zararlı olduğuna dair yanlış bir inanç vardır. Eğer lens takılmazsa hasta oldukça kalın gözlüklere mahküm olur. Zira gözün doğal lensinin yerini tutacak bir proteze ihtiyaç vardır.
Katarakt ve Multifocal lensler
Lens teknolojisi son yirmi yılda oldukça geliştirilmiştir.Hatta bu alanda yeni bir sanayi doğmuştur. Yapıları ve tasarımları oldukça değişken yüzlercegöz içi lensi(GİL-kontak lenslerle karıştırmamak gerekir.Kontak lensler gözün dışına takılır ve tamamen farklı maddelerden üretilir) kullanılmıştır.En son geliştirilen lensler ise multifocal adı verilen çok odqaklı kırıcılığa sahip lenslerdir. Bunların standart lenslerden farkı aynı zamanda hem uzak görmeyi hemde yakın görmeyi sağlamalarıdır. Zira eski tip lensler tek parçadan oluşmakta idi ve hasta ‘0’ numara yapıldığında yakın mesafe (50 cm) için bir ilave gözlük ihtiyacı doğuyordu. Eğer -3.00 numara yapılırsa hasta yakını gözlüksüz okuyabiliyor ama uzak için gözlük ihtiyacı doğuyordu. Multifocal lensler hem uzağı hem de yakını gözlük ihtiyacı olmadan görebilmeyi sağlayabilmektedir. Bu lensle kataraktı olmayan kırma kusuru olan hastalarda da (yüksek miyoplar hipermetroplar ve presbiyoplar) refraktif amaçlı da kullanılmaktadır.Özellikle 40 yaş üzeri ve lazer için uygun olmayan hastalarda yeni bir alternatif oluşturmuşlardır. Göz içine takılmaları oldukca kolaydır ve standart katarakt cerrahisinden farkı yoktur.Pahalı olmaları ve hastaların bir kısmında ışık rahatsızlığı yapmaları dez avantajlarıdır. Ancak bu kusurları minimuma indirilmeye çalışılmaktadır.Yakın bir gelecekte bunların astigmatlı tipleri de üretilecektir.
Katarakt Hastası kaç günde normal hayadına döner?
Operasyon sonrası yarım saatlik bir dinlenme periyodundan sonra hasta evine gönderilebilir. Genellikle birkaç saatlik bir göz bandajı uygulamasından sonra göz açılır ve hasta günlük yaşamına döner. Ancak 1 hafta su ile temas etmemesi ağır kaldırmaması yüzükoyun yatmaması önerilir. 1 ay süreyle havuz ve deniz faaliyetlerinden uzak durması istenir.İlaçların doğru şekilde kullanılması çok önemlidir.Damlalar kirpiklere değdirilmeden ve zamanı geçirilmeden damlatılmalıdır.
Katarakt tekrarlayabilir mi?
Katarakt tekrarlamaz. Bir kez yapılan operasyondan sonra bir daha katarakt gelişmez . Ancak Göz içine takılan merceğin arkasındaki zar tabaka kalınlaşıp kesifleşebilir. Bu durumda da hastanın görmesi yeniden bozulur. Bu zar üzerine yapılan Yag lazer tedavisi ile ikinci bir ameliyata gerek kalmadan hasta tekrar eski görmesine kavuşabilir. Bu işlem yaklaşık 1-2 dakika sürmektedir.
Katarakt Ameliyatından sonra tekrar gözlük gerekir mi?
Genellikle gerekir. Ancak günümüzde son derece gelişmiş mercekler sayesinde Hem yakın hem uzak gözlüğk ihtiyacı ortadan kalkmaktadır.
Görsel ve yazılı medyada katarakt la ilgili o kadar çok şey anlatıldı ki toplumumuzun büyük bir kesimi bu hastalığı neredeyse ezberlemiş durumda. Katarakt doğal göz merceğinin bulanıklaşması ve görmeyi engeller hale gelmesidir.Görme miktarı o kadar düşer ki kişi sadece ışığı ve gölgeyi fark edebilecek kadar görme kabiliyetini yitirebilir. Biz bu durumu körlük olarak nitelendiriyoruz (Yasal körlük vizyonun 1/10 un altına inmesidir). Nitekim dünya ölçeğinde körlüğün en yaygın nedeni de katarakt hastalığıdır.Özellikle az gelişmiş ülkelerde tedavisi mümkün olan bir sebepten dolayı milyonlarca insanın körlüğe mahkum olması acı bir durumdur. Bu insanlar genellikle evlerine mahküm olurlar.Sosyal hayatları kısıtlanır.özellikle çocukluk çağında dünyayı düşük düzeyde algılamak zeka gelişimi ve sosyalleşmeye negatif etkide bulunur.Hastalık hayatın her evresinde ortaya çıkabilir(Beşikten mezara) .Körlük aşamasına gelinceye kadar her aşamada yaşam kalitesini düşürür. Başlangıçta ışık hassasiyeti ışık dağılmaları ve saçılmaları aynı gözde çift görme …gibi belirtiler verir. Bir taksi şoförü ya da bir pilot için başlangıç evreleri bile ciddidir ve tedavi edilmezse yıkıcı sonuçlar doğurabilir.Yeni doğan bebeğinizin kataraktlı dünyaya geldiğini düşünün. Eğer erken dönemde tedavi edilmez ise belki sizin yüzünüzü hiçbir zaman ayrıntılı seçemeyecektir.Özellikle tek taraflı doğumsal kataraktlar derin bir göz tembelliğine neden olurlar ve ileri dönemlerde katarakt alınsa bile tembelliğin tam bir tedavisi mümkün olmaz.Kataraktın sebepleri çok çeşitlidir:Genetik. Metabolik. İlaca bağlı ya da travmatik olabilir.Ancak en yaygın nedeni yaşlılığa bağlı(senil) kataraktlardır. Aslında göz en erken yaşlanan organdır.Dünyaya gözümüzü açtığımız andan itibaren yaşlılık süreci de başlar. Gün ışığı erken çocukluk dönemlerinde görmeyi ve gözün gelişimini stimüle eder ancak ışığın görünmeyen dalga boyları doğal lense zarar vermeye başlar zira kornea ve lens uv ve diğer zararlı ışınların retinaya ulaşmaması için bir tür süzgeç görevi görürler.Bu durum serbest oksijen radikalleri gibi çevresel faktörlerin de katkısıyla hız kazanır. İnsan doğal lensi damarsız bir yapıya sahiptir ve gözün ön kamarasındaki sıvıdan difüzyon yolu ile beslenir.Lens proteinlerinin yapısı ve konfügrasyonu zamanla bozulur.
Katarakt oluşumu engellenebilir mi?
Vitamin açısından zengin gıdaların katarakt oluşumunu yavaşlattığı düşünülse de katarakt oluşmasını önleyecek bir yöntem de bilinmemektedir.Milyonlarca dolarlık araştırma bütcelerine rağmen maalesef kataraktı tedavi edecek herhangi bir ilaç henüz bulunamamıştır. Ancak gelecekte böyle bir ilacın bulunabileceğini ümit edebiliriz.
Kataraktın Ameliyatla tedavisi var mı?
Kataraktın bilinen tek tedavisi ameliyattır.Dünya ölçeğinde prostat ameliyatlarından sonra en fazla yapılan ameliyat katarakt ameliyatıdır.Bu hastalık günümüzde kullanılan fako cerrahisi sayesinde başarı ile tedavi edilmektedir. Fako cihazları temelde ultrasonik dalgalar oluştururlar.Bu işitelemeyen ses dalgaları katarakt oluşmuş olan lensi parçalara ayırır ve vakum yoluyla bu parçalar gözün dışına emilir.Fako cihazları geliştirilmeden önce lens korneada açılan büyük bir kesiden dışarı alınır ve kesi yeri çok sayıda dikişle kapatılırdı. Bu nedenle kataraktın iyice olgunlaşması ve sertleşmesi beklenirdi.Ancak fako sisteminde kataraktın çok sertleşmesi arzu edilir bir durum değildir. Sertleşmiş bir lensi fako ile ‘yemeye’ çalışmak cihazın daha fazla enerji üretmesini zorunlu kılar.Bu durum hastanın gözünezarar verebilir. Zira açığa çıkan enerji bir miktar ısıya dönüşür ve gözü hırpalar.Peki ameliyat zamanı nasıl tesbit edilir?Dünya Sağlık Örgütü’nün kabül ettiği değer 5/10 görmedir. Yani hastanın görme oranı normalin yarısına düştüğünde ameliyat zamanı gelmiş demektir.Ancak hatanın mesleği ve kişisel ihtiyaçları göz önüne alınarak bu kural esnetilebilir. Örneğin bir pilot yada uzun yol şoförü için daha erken zamanda ameliyat düşünülürken 80 yaşında bir nine için biraz daha beklenebilir. Fako cerrahisinde kullanılan cihazların gelişmişliği ve ameliyatı yapan doktorun deneyimi çok önemlidir.Deneyimsiz ellerde bu ameliyatlar bir felakete de dönüşebilmektedir.Bu ameliyatların öğrenme süreci uzun ve zahmetlidir. Burada cerrah iki elini iki ayağını ve üç boyutlu görebilmek için iki gözünü de koordineli şekilde kullanabilmelidir. Kullandığı cihazın özelliklerini tanımalı ve parametrelere hakim olmalıdır. Yani tıbbi bilginin yanında ciddi bir fizik bilgisi de olmalıdır. Tıpkı araba kullanmayı öğrenmek gibi. Ancak yıllar içinde deneyim kazanan bir cerrah ameliyatı yaparken aynı zamanda müzik dinleyecek çevresindekilerle konuşabilecek hale gelir. Hatta hem ameliyat yapıp hemde sorulara cevap verebilir ( zamanla sub kortikal merkezler devreye girer.)
Katarakt Ameliyatı süresi ne kadardır?
Normal şartlar altında ortalama 10 dakika sürmektedir Ancak hastanın göz yapısı bazen operasyonu zorlaştırabilmektedir bu durum cerrahinin uzun sürmesine hatta komplikasyonların gelişmesine bile sebep olabilir.Ameliyatın süresinin kısa olması kolay olduğu anlamına gelmez. Tıpkı bir Formula_1 yarışı gibidir. Bazen saniyeler içinde karar verip uygulamak gerekir. Ameliyatı cihaz yapmaz cerrah yapar.Katarakt fako ile alındıktan sonra gözün içerisine yapay bir lens takılır. Halk arasında bu lenslerin göze zararlı olduğuna dair yanlış bir inanç vardır. Eğer lens takılmazsa hasta oldukça kalın gözlüklere mahküm olur. Zira gözün doğal lensinin yerini tutacak bir proteze ihtiyaç vardır.
Katarakt ve Multifocal lensler
Lens teknolojisi son yirmi yılda oldukça geliştirilmiştir.Hatta bu alanda yeni bir sanayi doğmuştur. Yapıları ve tasarımları oldukça değişken yüzlercegöz içi lensi(GİL-kontak lenslerle karıştırmamak gerekir.Kontak lensler gözün dışına takılır ve tamamen farklı maddelerden üretilir) kullanılmıştır.En son geliştirilen lensler ise multifocal adı verilen çok odqaklı kırıcılığa sahip lenslerdir. Bunların standart lenslerden farkı aynı zamanda hem uzak görmeyi hemde yakın görmeyi sağlamalarıdır. Zira eski tip lensler tek parçadan oluşmakta idi ve hasta ‘0’ numara yapıldığında yakın mesafe (50 cm) için bir ilave gözlük ihtiyacı doğuyordu. Eğer -3.00 numara yapılırsa hasta yakını gözlüksüz okuyabiliyor ama uzak için gözlük ihtiyacı doğuyordu. Multifocal lensler hem uzağı hem de yakını gözlük ihtiyacı olmadan görebilmeyi sağlayabilmektedir. Bu lensle kataraktı olmayan kırma kusuru olan hastalarda da (yüksek miyoplar hipermetroplar ve presbiyoplar) refraktif amaçlı da kullanılmaktadır.Özellikle 40 yaş üzeri ve lazer için uygun olmayan hastalarda yeni bir alternatif oluşturmuşlardır. Göz içine takılmaları oldukca kolaydır ve standart katarakt cerrahisinden farkı yoktur.Pahalı olmaları ve hastaların bir kısmında ışık rahatsızlığı yapmaları dez avantajlarıdır. Ancak bu kusurları minimuma indirilmeye çalışılmaktadır.Yakın bir gelecekte bunların astigmatlı tipleri de üretilecektir.
Katarakt Hastası kaç günde normal hayadına döner?
Operasyon sonrası yarım saatlik bir dinlenme periyodundan sonra hasta evine gönderilebilir. Genellikle birkaç saatlik bir göz bandajı uygulamasından sonra göz açılır ve hasta günlük yaşamına döner. Ancak 1 hafta su ile temas etmemesi ağır kaldırmaması yüzükoyun yatmaması önerilir. 1 ay süreyle havuz ve deniz faaliyetlerinden uzak durması istenir.İlaçların doğru şekilde kullanılması çok önemlidir.Damlalar kirpiklere değdirilmeden ve zamanı geçirilmeden damlatılmalıdır.
Katarakt tekrarlayabilir mi?
Katarakt tekrarlamaz. Bir kez yapılan operasyondan sonra bir daha katarakt gelişmez . Ancak Göz içine takılan merceğin arkasındaki zar tabaka kalınlaşıp kesifleşebilir. Bu durumda da hastanın görmesi yeniden bozulur. Bu zar üzerine yapılan Yag lazer tedavisi ile ikinci bir ameliyata gerek kalmadan hasta tekrar eski görmesine kavuşabilir. Bu işlem yaklaşık 1-2 dakika sürmektedir.
Katarakt Ameliyatından sonra tekrar gözlük gerekir mi?
Genellikle gerekir. Ancak günümüzde son derece gelişmiş mercekler sayesinde Hem yakın hem uzak gözlüğk ihtiyacı ortadan kalkmaktadır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Katarakt Nedir? Soru ve Cevaplarla Katarakt" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Op.Dr.İlker YALÇIN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Op.Dr.İlker YALÇIN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden |
katarakt, katarakt operasyonu, katarakt ameliyatı, kataraktın tanımı, kataraktın tedavisi, katarakt hastalığı, multifocal lensler, yakın görme, fako, katarakt rahatsızlığı, katarakt tedavisi, katarakt nedir, kataraktın nedeni, kataraktın sebebi, kataraktın tekrarlaması
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
