Çocuğunuz Artık Ergen…
ERGENLİK DEYİP GEÇMEMEKTE YARAR VAR...
ERGENLİK NEDİR?
Ergenlik; büyüme ve gelişmeye hormonal değişimin de katkı sağladığı, kız ve erkeğe dair cinsel özelliklerin belirdiği 2-3 yıllık ilk gençlik dönemini kapsamaktadır. Genel olarak kızlar erkeklerden 1-2 yıl önce ergenliğe girer, büyüme ve gelişmelerini de 1-2 yıl erken tamamlar. Ergenlik her çocukta ayrı yaşlarda başlayabilir. Kimileri erkenden boy atıp gençler arasına katılırken, bazıları bir iki yıl beklemek durumunda kalabiliyor.
ERGENLİK DÖNEMİ:
Ergenlik dönemi genel olarak 13-14 yaşına gelmiş çocukların sosyal rolüne erişme, bir mesleğe doğru yönelme, ailelerinden bağımsız düşünme ve cinsel güdülerinin gelişmeye başladığı bir dönemdir. Çok iyi biliyoruz ki ergenlik dönemi kişiden ziyade, birlikte yaşadığı ailesine de zor günler yaşatan bir süreçtir. Beynin hipotalamus bölgesinden gelen uyarılarla hipofiz bezi hormonlar salgılamaya başlar. Bu hormonların etkisiyle kızda ve erkekte erlik ve dişilik yumurtalıkları çalışır ve cinsel organların salgısı hızla artar. Aynı zaman da tiroid ve böbrek üstü bezleri de hipofizden gelen uyarılmayla salgılarını artırırlar. Büyüme tüm bedene değişik hızla gerçekleşir. Önce ayaklar ve eller büyük, öyle ki 13–14 yaşındaki bir ergen, erişkin çağda giyebileceği ayakkabıyı giymeye başlar. Yüzde, önce burun ve çene büyür. Erkeklerde omuzlar genişler. İşte böyle bir değişimin tam ortasında ergen durmaktadır. Yüzdeki değişim çocukları şaşırtabilmektedir. Beğenilip beğenilmeyeceği duyguları daha çok odak merkezindedir. Ergenlik döneminin hezeyanlı geçmesi kişiyi hayatı boyunca etkileyebilmektedir. O nedenle anne ve babanın kritik geçen dönemde çocuğu ile diyaloğunda esnek davranması yararlı olacaktır.
ERGENLİKTE DUYGUSAL DEĞİŞİM DAVRANIŞLARI ETKİLER:
Ergenliğin başlarındaki büyümenin hızlı oluşu, ergenin hem duygularında, hem de davranış ve tutumlarında belirgin farklılıklar sergilemesine neden olur. Dolayısıyla anne ve babanın bu süreçte baskıcı tutum sergilemekten çok kişiyi anlayan, destekleyen, yönlendirebilen bir tutum sergilemesi olumlu geribildirimleri de beraberinde getirecektir.
KIZLARDA ERGENLİK BELİRTİLERİ NELERDİR? Genç kızlar bu dönemde karışık duygular içerisinde olabilirler. Özellikle göğüslerin büyümeye başlaması, regl olma dönemine girilmesi zor ve bilinmedik bir durumun içine geçişi ifade eder. Birçok genç kız regl görmeyi heyecanla bekler ama regl gerçekleştikten sonra ne kadar zor bir duruma girdiklerinin farkına varırlar. Çocukluk döneminden çıkarak kadınlık dönemine adım atmışlardır. Kadın faktörü olarak annelerini gören kız çocukları ne kadar zor bir dönem geçireceklerinin de farkına varırlar. Kızlara kendileri ve vücutları ile ilgili bilgi verilmemesi ve bunun yadırganması gibi çeşitli nedenler genç kızların bu dönemi daha zor geçirmesine neden olmaktadır. Bu dönemde kızlar en çok anneleri ile zıt bir konumdadırlar. Meydana gelen değişimlere alışan kız çocuklarının olduğu kadar değişimden ürken, rahatsızlık duyan, alışamayan kız çocuklarının olduğunu da belirtmekte fayda var.
ERKEKLERDE ERGENLİK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Erkekler bu dönemde boy konusunda artış yaşarlar böylece zayıflamaya başlarlar. Erkeklerde belirgin özelliklerden birisi de sesin kalınlaşmaya başlamasıdır. Cilt yağlanmaya başlar ve sivilcelerde artış görülür. Kas dokusunda artış görülür ve böylece daha erkeksi bir görünüm oluşmaya başlar. Tüylenmede artış gözle görülür derecede fazladır. Bu dönemde erkeklerde androjen hormonu salgılanmasında da yükselme görülmektedir. Böylece cinsel organlar ve üreme organları gelişir. Bu süreç içinde erkeklerde ereksiyon olma yetisinde artış görülür. Sperm üretilmeye başlanır. Karşı cinse ilgide ciddi oranda artış olmaktadır.
ERGENLİK DÖNEMİDE KARŞILAŞILABİLECEK SORUNLAR:
Ergenlerin en hassas olduğu nokta birilerinin kendisine güç kullanarak kontrol altına almaya çalışmasıdır. Anne ve babalarından büyüdüğünü kabul etmelerini ve bu konuda tutarlı davranışlar sergilemelerini bekleyebildiği bir dönemden geçtiklerini biliyoruz. Bu dönemde yaptığı her hata üzerine tek taraflı yargılanması, eleştirilmesi, tehdit edilmesi, dışlanması durumunda ruhsal açıdan etkilenmeleri kaçınılmazdır. Ruhsal değişimle beraber öfkelenmeleri, saldırgan tutumlar sergilemeleri, maddeye bağımlısı olmaları da beklediğimiz tablolardır. Aynı zamanda hormonal gelişme ile kişide uyarılan cinsellik algısı; kişide duygusal olma, âşık olma arzusu, beğenme ve beğenilme taleplerinin karşılanmasını isteyebilir. Ergenliğin sadece çocuğa değil; anne ve babalara da yansıyan taraflarının olduğunu da biliyoruz. Anne ya da baba çocukta meydana gelen olumsuz değişimler karşısında çözüm üretmekte zorlanıyorsa bu durumda genellikle kaygılanır ve bu kaygıyla birlikte çocuğa nasıl yaklaşacakları konusunda zorluk yaşayabilir.
Ergenlik dönemi ile bedende meydana gelen değişimler de kişinin duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını doğrudan etkileyebilir. Özellikle genç kızlar için yüz sivilceleri erkeklerce beğenilmeye en büyük engel, yüze vurulmuş bir kusur gibi algılanır ki bu da bu dönemin en belirgin ve en normal sonuçlarından biridir. Bu gibi irili ufaklı değişiklikler gencin beden görünümü beden imgesini belirler. Bir de bu özellikler yaşıtlarında ad, lakap takılarak pekiştirilirse gencin kimlik duygusunu etkiler, moralini bozar. Hatta arkadaşlarıyla ilişkilerini bozmaktan tutun da arkadaş çevresinden koparak uzaklaşmasına bile sebep olabilir.
ÇOCUĞUNUZ ERGENLİĞİN STRESİNİ YAŞARKEN, ONUN GELİŞİMİNE NASIL
YARDIMCI OLABİLİRİZ?
İyi, olumlu düşünceler, çalışmalar vb. için destek verin. Belki bir imtiyaz, bir ödül verilebilir.
Duygularına saygı gösterin ve onu yargılamaktan kaçının. Şikâyetlerini, endişelerini veya ilgilerini dinleyin ve onları anlamaya çalışın.Bu onun değerli olduğu anlayışını doğurur.
Çocuğunuza sorumluluklar verin ve başaracağına ilişkin ona güvenin. Aksi takdirde çocuğunuz siz yanında olmayınca bir şeylerin üstesinden gelemeyeceğini düşünebilir. Bu durum girişkenliği ve özgüvenini zedeleyebilir.
Birlikte zaman harcayın.Onunla ilgilenin ki yalnızlık duygusuna kapılmasın.
Ondan beklentinizde mantıklı olun. Ne istediğinizi bilmekte yarar var. Çocuğunuza taşıyamayacağı ağırlıkta düşünsel ve duygusal ağırlığı yüklemeyin.
Çocuğunuz, desteğinize gereksinim duyduğunda bunun için hazır olun.
Ona ilginizi gösterin. Sevildiğini ve desteklendiğini bilsin.
Anne ve babalar özellikle disiplin konusunda görüş birliğinde olmaya, çocuğun yanında tartışmamaya çalışmalıdırlar. Çocuklarının önünde tartışan ebeveynlerin çocuklarının depresyon ve anksiyete gibi duygudurum bozukluklarına yakalanma riskinin yüksek olduğunu belirtebilirim.
Çocuğunuza hep çocuk gibi davranırsanız o da hep çocuk gibi kalır. Büyümenin ve gelişmenin hazzını ailece paylaşmaya çalışın.Çocuğunuza verdiğiniz rol onun o rolde hareket etmesini sağlayacaktır.
Profesyonellere danışın ve çocuğunuz intihara yönelik ya da kendine zarar verici düşüncelerini açıklarsa yardım isteyin. Ve kritik süreci en doğru adımlar ile aşmaya çalışın.
ERGENLİKTE KİMLER MODEL ALINIR?
Her insanda olduğu gibi ergenlerde de bir bağımsızlık duygusu ve isteği vardır. O nedenle genellikle erkek çocuğu babasının davranışlarını evdeki otoriter duruşunu model alabilmektedirler. Ayrıca sosyal çevresinden, okul ortamından en iyi anlaştığı arkadaşlarının tutum ve davranışlarını da model alabilir. Kendini gerçekleştirme isteği üzerinden birçok olumsuz davranışları edindiği bir dönem olarak babanın sözleri ile değil; davranışları ile çocuğuna model olmasının yararlı olacağı kanısındayım. Kız çocukları için de özellikle anneleri ve okul ortamında en iyi anlaştığını düşündüğü kız arkadaşları en iyi model olarak karşımıza çıkmaktadır.
Anne ve baba olarak çocuğa doğru model olmamız çocuğun gelişimsel süreçlerini doğrudan etkileyecektir. Unutmayalım ki çocuk bir sanat eseri ise anne ve babası onun mimarıdır. Çocuğu düşünsel ve duygusal yönleri ile dikkate alıp bireysel farklılıklarını göz önünde bulundurarak yetiştirmek ona yapılacak en büyük iyiliktir.
ERGENLİK NEDİR?
Ergenlik; büyüme ve gelişmeye hormonal değişimin de katkı sağladığı, kız ve erkeğe dair cinsel özelliklerin belirdiği 2-3 yıllık ilk gençlik dönemini kapsamaktadır. Genel olarak kızlar erkeklerden 1-2 yıl önce ergenliğe girer, büyüme ve gelişmelerini de 1-2 yıl erken tamamlar. Ergenlik her çocukta ayrı yaşlarda başlayabilir. Kimileri erkenden boy atıp gençler arasına katılırken, bazıları bir iki yıl beklemek durumunda kalabiliyor.
ERGENLİK DÖNEMİ:
Ergenlik dönemi genel olarak 13-14 yaşına gelmiş çocukların sosyal rolüne erişme, bir mesleğe doğru yönelme, ailelerinden bağımsız düşünme ve cinsel güdülerinin gelişmeye başladığı bir dönemdir. Çok iyi biliyoruz ki ergenlik dönemi kişiden ziyade, birlikte yaşadığı ailesine de zor günler yaşatan bir süreçtir. Beynin hipotalamus bölgesinden gelen uyarılarla hipofiz bezi hormonlar salgılamaya başlar. Bu hormonların etkisiyle kızda ve erkekte erlik ve dişilik yumurtalıkları çalışır ve cinsel organların salgısı hızla artar. Aynı zaman da tiroid ve böbrek üstü bezleri de hipofizden gelen uyarılmayla salgılarını artırırlar. Büyüme tüm bedene değişik hızla gerçekleşir. Önce ayaklar ve eller büyük, öyle ki 13–14 yaşındaki bir ergen, erişkin çağda giyebileceği ayakkabıyı giymeye başlar. Yüzde, önce burun ve çene büyür. Erkeklerde omuzlar genişler. İşte böyle bir değişimin tam ortasında ergen durmaktadır. Yüzdeki değişim çocukları şaşırtabilmektedir. Beğenilip beğenilmeyeceği duyguları daha çok odak merkezindedir. Ergenlik döneminin hezeyanlı geçmesi kişiyi hayatı boyunca etkileyebilmektedir. O nedenle anne ve babanın kritik geçen dönemde çocuğu ile diyaloğunda esnek davranması yararlı olacaktır.
ERGENLİKTE DUYGUSAL DEĞİŞİM DAVRANIŞLARI ETKİLER:
Ergenliğin başlarındaki büyümenin hızlı oluşu, ergenin hem duygularında, hem de davranış ve tutumlarında belirgin farklılıklar sergilemesine neden olur. Dolayısıyla anne ve babanın bu süreçte baskıcı tutum sergilemekten çok kişiyi anlayan, destekleyen, yönlendirebilen bir tutum sergilemesi olumlu geribildirimleri de beraberinde getirecektir.
KIZLARDA ERGENLİK BELİRTİLERİ NELERDİR? Genç kızlar bu dönemde karışık duygular içerisinde olabilirler. Özellikle göğüslerin büyümeye başlaması, regl olma dönemine girilmesi zor ve bilinmedik bir durumun içine geçişi ifade eder. Birçok genç kız regl görmeyi heyecanla bekler ama regl gerçekleştikten sonra ne kadar zor bir duruma girdiklerinin farkına varırlar. Çocukluk döneminden çıkarak kadınlık dönemine adım atmışlardır. Kadın faktörü olarak annelerini gören kız çocukları ne kadar zor bir dönem geçireceklerinin de farkına varırlar. Kızlara kendileri ve vücutları ile ilgili bilgi verilmemesi ve bunun yadırganması gibi çeşitli nedenler genç kızların bu dönemi daha zor geçirmesine neden olmaktadır. Bu dönemde kızlar en çok anneleri ile zıt bir konumdadırlar. Meydana gelen değişimlere alışan kız çocuklarının olduğu kadar değişimden ürken, rahatsızlık duyan, alışamayan kız çocuklarının olduğunu da belirtmekte fayda var.
ERKEKLERDE ERGENLİK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Erkekler bu dönemde boy konusunda artış yaşarlar böylece zayıflamaya başlarlar. Erkeklerde belirgin özelliklerden birisi de sesin kalınlaşmaya başlamasıdır. Cilt yağlanmaya başlar ve sivilcelerde artış görülür. Kas dokusunda artış görülür ve böylece daha erkeksi bir görünüm oluşmaya başlar. Tüylenmede artış gözle görülür derecede fazladır. Bu dönemde erkeklerde androjen hormonu salgılanmasında da yükselme görülmektedir. Böylece cinsel organlar ve üreme organları gelişir. Bu süreç içinde erkeklerde ereksiyon olma yetisinde artış görülür. Sperm üretilmeye başlanır. Karşı cinse ilgide ciddi oranda artış olmaktadır.
ERGENLİK DÖNEMİDE KARŞILAŞILABİLECEK SORUNLAR:
Ergenlerin en hassas olduğu nokta birilerinin kendisine güç kullanarak kontrol altına almaya çalışmasıdır. Anne ve babalarından büyüdüğünü kabul etmelerini ve bu konuda tutarlı davranışlar sergilemelerini bekleyebildiği bir dönemden geçtiklerini biliyoruz. Bu dönemde yaptığı her hata üzerine tek taraflı yargılanması, eleştirilmesi, tehdit edilmesi, dışlanması durumunda ruhsal açıdan etkilenmeleri kaçınılmazdır. Ruhsal değişimle beraber öfkelenmeleri, saldırgan tutumlar sergilemeleri, maddeye bağımlısı olmaları da beklediğimiz tablolardır. Aynı zamanda hormonal gelişme ile kişide uyarılan cinsellik algısı; kişide duygusal olma, âşık olma arzusu, beğenme ve beğenilme taleplerinin karşılanmasını isteyebilir. Ergenliğin sadece çocuğa değil; anne ve babalara da yansıyan taraflarının olduğunu da biliyoruz. Anne ya da baba çocukta meydana gelen olumsuz değişimler karşısında çözüm üretmekte zorlanıyorsa bu durumda genellikle kaygılanır ve bu kaygıyla birlikte çocuğa nasıl yaklaşacakları konusunda zorluk yaşayabilir.
Ergenlik dönemi ile bedende meydana gelen değişimler de kişinin duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını doğrudan etkileyebilir. Özellikle genç kızlar için yüz sivilceleri erkeklerce beğenilmeye en büyük engel, yüze vurulmuş bir kusur gibi algılanır ki bu da bu dönemin en belirgin ve en normal sonuçlarından biridir. Bu gibi irili ufaklı değişiklikler gencin beden görünümü beden imgesini belirler. Bir de bu özellikler yaşıtlarında ad, lakap takılarak pekiştirilirse gencin kimlik duygusunu etkiler, moralini bozar. Hatta arkadaşlarıyla ilişkilerini bozmaktan tutun da arkadaş çevresinden koparak uzaklaşmasına bile sebep olabilir.
ÇOCUĞUNUZ ERGENLİĞİN STRESİNİ YAŞARKEN, ONUN GELİŞİMİNE NASIL
YARDIMCI OLABİLİRİZ?
İyi, olumlu düşünceler, çalışmalar vb. için destek verin. Belki bir imtiyaz, bir ödül verilebilir.
Duygularına saygı gösterin ve onu yargılamaktan kaçının. Şikâyetlerini, endişelerini veya ilgilerini dinleyin ve onları anlamaya çalışın.Bu onun değerli olduğu anlayışını doğurur.
Çocuğunuza sorumluluklar verin ve başaracağına ilişkin ona güvenin. Aksi takdirde çocuğunuz siz yanında olmayınca bir şeylerin üstesinden gelemeyeceğini düşünebilir. Bu durum girişkenliği ve özgüvenini zedeleyebilir.
Birlikte zaman harcayın.Onunla ilgilenin ki yalnızlık duygusuna kapılmasın.
Ondan beklentinizde mantıklı olun. Ne istediğinizi bilmekte yarar var. Çocuğunuza taşıyamayacağı ağırlıkta düşünsel ve duygusal ağırlığı yüklemeyin.
Çocuğunuz, desteğinize gereksinim duyduğunda bunun için hazır olun.
Ona ilginizi gösterin. Sevildiğini ve desteklendiğini bilsin.
Anne ve babalar özellikle disiplin konusunda görüş birliğinde olmaya, çocuğun yanında tartışmamaya çalışmalıdırlar. Çocuklarının önünde tartışan ebeveynlerin çocuklarının depresyon ve anksiyete gibi duygudurum bozukluklarına yakalanma riskinin yüksek olduğunu belirtebilirim.
Çocuğunuza hep çocuk gibi davranırsanız o da hep çocuk gibi kalır. Büyümenin ve gelişmenin hazzını ailece paylaşmaya çalışın.Çocuğunuza verdiğiniz rol onun o rolde hareket etmesini sağlayacaktır.
Profesyonellere danışın ve çocuğunuz intihara yönelik ya da kendine zarar verici düşüncelerini açıklarsa yardım isteyin. Ve kritik süreci en doğru adımlar ile aşmaya çalışın.
ERGENLİKTE KİMLER MODEL ALINIR?
Her insanda olduğu gibi ergenlerde de bir bağımsızlık duygusu ve isteği vardır. O nedenle genellikle erkek çocuğu babasının davranışlarını evdeki otoriter duruşunu model alabilmektedirler. Ayrıca sosyal çevresinden, okul ortamından en iyi anlaştığı arkadaşlarının tutum ve davranışlarını da model alabilir. Kendini gerçekleştirme isteği üzerinden birçok olumsuz davranışları edindiği bir dönem olarak babanın sözleri ile değil; davranışları ile çocuğuna model olmasının yararlı olacağı kanısındayım. Kız çocukları için de özellikle anneleri ve okul ortamında en iyi anlaştığını düşündüğü kız arkadaşları en iyi model olarak karşımıza çıkmaktadır.
Anne ve baba olarak çocuğa doğru model olmamız çocuğun gelişimsel süreçlerini doğrudan etkileyecektir. Unutmayalım ki çocuk bir sanat eseri ise anne ve babası onun mimarıdır. Çocuğu düşünsel ve duygusal yönleri ile dikkate alıp bireysel farklılıklarını göz önünde bulundurarak yetiştirmek ona yapılacak en büyük iyiliktir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuğunuz Artık Ergen…" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Cevher SÖNMEZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Cevher SÖNMEZ'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
