Çocuklarda Depresyon
ÇOCUK DEPRESYONU
Depresyon olumsuz duyguların içselleştirilmesi ile oluşan; suçluluk, düşük özgüven, olumsuz benlik algısı ve karamsarlığın eşlik ettiği kişinin motivasyonuna ve hayata bakış açısına zarar veren bir duygulanım bozukluğudur.
Çocuklarda depresyon çok erken dönemlerden itibaren gelişebilir. Çocuklarda depresif tablo yetişkinlere göre anlaşılması daha zordur. Soyut düşünme 11 yaşa kadar tamamlanmaz, ayrıca çocuklarda dil gelişimi de zayıftır. Çocuk kendi duygu ve düşüncelerini anlamakta, anlamlandırmakta zorlanır. Aynı şekilde yaşadığı deneyimlerin onun üzerinde bıraktığı etkileri de anlamada ve tarif etmede de zorlanır. Bu şekilde bakıldığı zaman çocuğun kendi durumuna dair bir farkındalık geliştirmesi zordur.
Çocuğu ruhsal yapısını anlamaya çalışırken aileden ve öğretmenden alınan bilgiler yeterli olmayabilir. Hatta aile ve öğretmen çocuğu kendi çerçevesinden değerlendirdiği için yönlendirmede hatalar olabilir. Özellikle “abisi de böyleydi, zamanla açıldı” gibi genetik akrabalarına verilen örneklerden yola çıkarak sorunun geçici olduğunu düşünmek ciddi bir hata olabilir.
Hayal kırıklığı, utanç, kaygı gibi duygular 3 yaştan sonra ortaya çıksa da çocuğun bu tür duyguları anlaması, anlamlandırması ve adlandırması mümkün değildir. Herhangi bir yere koyamadığı bu duygularına ise verdiği tepki uyumlu olmayacaktır. Huzursuzluk, rahatsızlık, kaçma isteğinin sıklaşması çocuğun yeni tanıştığı duyguları deneyimlemeye çalıştığının göstergesidir.
Çocuklarla iletişim kurarken somut olmaya çalışmak ve onun duygularını somutlaştırmaya çalıştığını anlamak gerekir. Annenle baban ayrılmadan önce yapmadığın, annenle baban ayrıldıktan sonra yapmaya başladığın şeyler var mı gibi bir soru annenle baban ayrıldıktan sonra hayatında ne değişti, nasıl hissediyorsun sorusundan daha işlevseldir. Bütün oyuncaklarımı kırdım demek; çocuk dilinde çok öfkelendim, hayal kırıklığına uğradım, duruma isyan ettim demektir.
Depresif duygulanım çocuklarda yetişkinlere nazaran daha oynak hareket eder. Sürekli mutsuz, ağlayan, içekapanık bir tablo yerine duygudurumun iki uçta gidip geldiği bipolar tablolara daha sık rastlanır.
Çocuklarda Depresyona Belirtileri
İçe Kapanıklık
İçe kapanma çocukta da yetişkinde de depresyonun ilk ve en açık belirtisidir. Dışarı çıkmak istememe, oyun oynamama, dalgın hal çocuk depresyonunda sıklıkla görülmekle birlikte; tam tersine aşırı hareketli ve saldırgan davranışlar yine depresyon belirtisi olabilir. Özellikle çocukta gelişim dönemlerine uyuşmayan davranış değişimlerine dikkat etmek gerekmektedir.
Regresyon (Gerileme)
Çocuk kendi yaşından birkaç yaş daha küçük bir çocuk gibi davranmaya başlar. Altına kaçırma, tırnak emme, anne ile yatmak isteme gibi eski alışkanlıklarına dönebilir. Okuma yazmayı unutma, konuşmayı unutma gibi bilişsel regresyonlarda ise TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU akla gelir.
Öfke Nöbetleri
Öfke nöbetleri; depresyon semptomu olması dışında; pek çok ruhsal bozukluğun semptomu olabileceği gibi yalnızca uyum problemi de olabilir. Öfke nöbetlerinin gerçekleşme süresi, şiddeti, öncesinde olan olaylar öfke nöbetinin altında yatan sorunu ortaya koyar.
Bağlanma Problemleri
En sık görülen semptom bakımverenlerine (özellikle anneye) karşı birden geliştirilen yoğun bağlanma arzusudur. Sürekli annenin yanında olmak isteme, ondan takdir-onay-sevgi alma isteğinde artış gibi semptomlar çocuğun kendini güvende hissetmediğini ve güvende hissetmek için çaba harcadığını gösterir.
Konsantrasyon Zorlukları
Depresyona girmiş çocuklarda konsantre olmakta güçlük, hafıza zorlukları olmasına ek olarak; özellikle dikkat çeken semptom çocuğun konsantre olamadığını fark etmesine rağmen bu durumu umursamaması ve depresif bir boşvermişlik göstermesidir.
Uyku Problemleri
Uyku terörü, uykuda bağırma, yalnız yatmak istememe, gece korkuları başlı başına bir uyku bozukluğu ya da anksiyete belirtisi olabileceği gibi depresyon belirtisi olma ihtimali de yüksektir. Uyku sırasında bastırılan duygular ortaya çıkar. Yoğun duygular yaşayan ve bununla baş edemeyen çocuklar sıklıkla uyku problemleri yaşayabilirler.
Oyun İçeriğinde Değişiklik
Çocukların oyun konularını sıklıkla değiştirir. Fakat çocuğun oyun içeriğini aniden değiştirmesi ve hep aynı konu ile oyun oynamak istemesi, oyundaki davranışlarındaki değişimler iç dünyasında ciddi bir değişimin olduğunu gösterir ve bu anlamlandırılması gereken bir durumdur.
ÇOCUKLARDA DEPRESYON NİÇİN GÖRÜLÜR?
Genellikle ebeveynler çocukları depresyona girdiklerinde bu durumu inkar etme, savunmaya geçme ya da kendilerine nerede hata yaptıklarını defalarca sorup kendilerine eziyet etme eğilimindedirler. Depresyon doğuştan gelen bir genetik yatkınlık olabileceği gibi, travmatik bir deneyim, yetiştirilme şekli, çevresel koşullar vs olabilir. Depresyonun nedenini her zaman fark etmek ebeveyn tarafından mümkün olmayabilir. Unutulmaması gereken çocuğun mutsuz olması değil depresyonda olmasıdır. Koşulları değiştirmek ya da şartları iyileştirmek her zaman işe yaramaz. Çocuk depresyonu tıpkı yetişkin depresyonu gibi psikologlar tarafından iyileştirilebilecek ve çözümlenebilecek ruhsal bir rahatsızlıktır.
Depresyon olumsuz duyguların içselleştirilmesi ile oluşan; suçluluk, düşük özgüven, olumsuz benlik algısı ve karamsarlığın eşlik ettiği kişinin motivasyonuna ve hayata bakış açısına zarar veren bir duygulanım bozukluğudur.
Çocuklarda depresyon çok erken dönemlerden itibaren gelişebilir. Çocuklarda depresif tablo yetişkinlere göre anlaşılması daha zordur. Soyut düşünme 11 yaşa kadar tamamlanmaz, ayrıca çocuklarda dil gelişimi de zayıftır. Çocuk kendi duygu ve düşüncelerini anlamakta, anlamlandırmakta zorlanır. Aynı şekilde yaşadığı deneyimlerin onun üzerinde bıraktığı etkileri de anlamada ve tarif etmede de zorlanır. Bu şekilde bakıldığı zaman çocuğun kendi durumuna dair bir farkındalık geliştirmesi zordur.
Çocuğu ruhsal yapısını anlamaya çalışırken aileden ve öğretmenden alınan bilgiler yeterli olmayabilir. Hatta aile ve öğretmen çocuğu kendi çerçevesinden değerlendirdiği için yönlendirmede hatalar olabilir. Özellikle “abisi de böyleydi, zamanla açıldı” gibi genetik akrabalarına verilen örneklerden yola çıkarak sorunun geçici olduğunu düşünmek ciddi bir hata olabilir.
Hayal kırıklığı, utanç, kaygı gibi duygular 3 yaştan sonra ortaya çıksa da çocuğun bu tür duyguları anlaması, anlamlandırması ve adlandırması mümkün değildir. Herhangi bir yere koyamadığı bu duygularına ise verdiği tepki uyumlu olmayacaktır. Huzursuzluk, rahatsızlık, kaçma isteğinin sıklaşması çocuğun yeni tanıştığı duyguları deneyimlemeye çalıştığının göstergesidir.
Çocuklarla iletişim kurarken somut olmaya çalışmak ve onun duygularını somutlaştırmaya çalıştığını anlamak gerekir. Annenle baban ayrılmadan önce yapmadığın, annenle baban ayrıldıktan sonra yapmaya başladığın şeyler var mı gibi bir soru annenle baban ayrıldıktan sonra hayatında ne değişti, nasıl hissediyorsun sorusundan daha işlevseldir. Bütün oyuncaklarımı kırdım demek; çocuk dilinde çok öfkelendim, hayal kırıklığına uğradım, duruma isyan ettim demektir.
Depresif duygulanım çocuklarda yetişkinlere nazaran daha oynak hareket eder. Sürekli mutsuz, ağlayan, içekapanık bir tablo yerine duygudurumun iki uçta gidip geldiği bipolar tablolara daha sık rastlanır.
Çocuklarda Depresyona Belirtileri
İçe Kapanıklık
İçe kapanma çocukta da yetişkinde de depresyonun ilk ve en açık belirtisidir. Dışarı çıkmak istememe, oyun oynamama, dalgın hal çocuk depresyonunda sıklıkla görülmekle birlikte; tam tersine aşırı hareketli ve saldırgan davranışlar yine depresyon belirtisi olabilir. Özellikle çocukta gelişim dönemlerine uyuşmayan davranış değişimlerine dikkat etmek gerekmektedir.
Regresyon (Gerileme)
Çocuk kendi yaşından birkaç yaş daha küçük bir çocuk gibi davranmaya başlar. Altına kaçırma, tırnak emme, anne ile yatmak isteme gibi eski alışkanlıklarına dönebilir. Okuma yazmayı unutma, konuşmayı unutma gibi bilişsel regresyonlarda ise TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU akla gelir.
Öfke Nöbetleri
Öfke nöbetleri; depresyon semptomu olması dışında; pek çok ruhsal bozukluğun semptomu olabileceği gibi yalnızca uyum problemi de olabilir. Öfke nöbetlerinin gerçekleşme süresi, şiddeti, öncesinde olan olaylar öfke nöbetinin altında yatan sorunu ortaya koyar.
Bağlanma Problemleri
En sık görülen semptom bakımverenlerine (özellikle anneye) karşı birden geliştirilen yoğun bağlanma arzusudur. Sürekli annenin yanında olmak isteme, ondan takdir-onay-sevgi alma isteğinde artış gibi semptomlar çocuğun kendini güvende hissetmediğini ve güvende hissetmek için çaba harcadığını gösterir.
Konsantrasyon Zorlukları
Depresyona girmiş çocuklarda konsantre olmakta güçlük, hafıza zorlukları olmasına ek olarak; özellikle dikkat çeken semptom çocuğun konsantre olamadığını fark etmesine rağmen bu durumu umursamaması ve depresif bir boşvermişlik göstermesidir.
Uyku Problemleri
Uyku terörü, uykuda bağırma, yalnız yatmak istememe, gece korkuları başlı başına bir uyku bozukluğu ya da anksiyete belirtisi olabileceği gibi depresyon belirtisi olma ihtimali de yüksektir. Uyku sırasında bastırılan duygular ortaya çıkar. Yoğun duygular yaşayan ve bununla baş edemeyen çocuklar sıklıkla uyku problemleri yaşayabilirler.
Oyun İçeriğinde Değişiklik
Çocukların oyun konularını sıklıkla değiştirir. Fakat çocuğun oyun içeriğini aniden değiştirmesi ve hep aynı konu ile oyun oynamak istemesi, oyundaki davranışlarındaki değişimler iç dünyasında ciddi bir değişimin olduğunu gösterir ve bu anlamlandırılması gereken bir durumdur.
ÇOCUKLARDA DEPRESYON NİÇİN GÖRÜLÜR?
Genellikle ebeveynler çocukları depresyona girdiklerinde bu durumu inkar etme, savunmaya geçme ya da kendilerine nerede hata yaptıklarını defalarca sorup kendilerine eziyet etme eğilimindedirler. Depresyon doğuştan gelen bir genetik yatkınlık olabileceği gibi, travmatik bir deneyim, yetiştirilme şekli, çevresel koşullar vs olabilir. Depresyonun nedenini her zaman fark etmek ebeveyn tarafından mümkün olmayabilir. Unutulmaması gereken çocuğun mutsuz olması değil depresyonda olmasıdır. Koşulları değiştirmek ya da şartları iyileştirmek her zaman işe yaramaz. Çocuk depresyonu tıpkı yetişkin depresyonu gibi psikologlar tarafından iyileştirilebilecek ve çözümlenebilecek ruhsal bir rahatsızlıktır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuklarda Depresyon" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Elif TERZİKÖY'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Elif TERZİKÖY'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
