Nitelikli Zaman Nedir? Çocuğumla Nasıl Nitelikli Zaman Geçirebilirim?
Christensen’e göre nitelikli zaman aile eğlencesini, ilgisini, birlikteliğini oluşturmak ve sürdürmek için ebeveynlerin belirli faaliyetleri ya da açık hava gezilerini çocuklarıyla gerçekleştirmeleridir.
Bir annenin-babanın veya temel bakıcının çocuk ile birlikte geçirdiği zamanın miktarının değil, niteliğinin önemli olduğunu belirterek, gününün neredeyse tamamını çocuğu ile geçiren bir annenin çocuğunun sosyal, duygusal, fiziksel, bilişsel gelişimine katkı sağlar demek doğru değildir çünkü birlikte geçirilen bu kadar uzun zaman içinde nelerin bulunduğu, nelerin paylaşıldığı, karşılıklı etkileşimin samimiyeti çok önemlidir.
Nitelikli zaman geçirmek, “kaliteli ve sürekli beraberlik” kurmaktır. Yani birlikte geçirilen süre içinde anne ve çocuk arasında gerçek bir ilişki olmalıdır.
Anne çocuğunu kucaklamalı, onunla göz teması kurmalı, ben dilini kullanmalı, ona dokunmalı, beden dilini iyi kullanmalı, oynamalı, karşılıklı paylaşım içinde olmalı, kaygılarını gidererek, onu rahatlatarak konuşmalıdır. Anneler çocuklarına çok uzun bir süre ayıramayacak kadar yoğun olabilirler, eğer anneler bir ya da yarım saatlik bir zamanı çocuklarıyla birlikte geçireceklerse, o vakti doya doya yaşamayı, çocuklarının anlatacağı şeyleri dikkatle dinlemeyi, duygularını paylaşabilmeyi, sevgilerini hissettirmeyi başarabilmelidirler, önemli olan kısa da olsa bu ilişkiyi sürekli kılmaktır.
Babalık rolünü; sadece çocuğun ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak ve onu disipline etmek olarak algılamayan, aynı zamanda çocuğuyla yakından ilgilenmek, onun bakımına katılmak olarak algılayan baba; çocuğunun hayatına daha çok katılmaktadır. Babaların, cinsiyet rollerine ilişkin geleneksel tutumlarını bırakıp, modern tutumlara sahip oldukça çocuklarıyla daha çok ilgilendiklerini ve onlara daha yararlı olduklarını söyleyebiliriz.
NİTELİKLİ ZAMAN ÇALIŞAN ANNE BABA İÇİN İMKANSIZ DEĞİL!
Sevgili çalışan anne sabah erken saatlerde uyanıp yavrundan ayrılarak işe gidiyorsun. Gününün en verimli zamanlarını ve enerjini harcamış bir şekilde eve dönüyorsun. Biriken ev işleri, yemek, sorumluluklar eve gelen işler derken çocuğuma nasıl zaman ayıracağım kaygısı seni olumsuz etkileyebilir. Sakın korkma, sevgili anne-baba şuan bu satırları okuyorsan doğru yoldasın demektir.
Eve geldiğinizde çocuğunuzla koşacak, zıplayacak enerjiniz olmayabilir. Bu normal bir durumdur. Veya zihinsel olarak yorgun olmuş olabilirsiniz. Nerde kaldı bizim nitelikli zaman? İşte tam burada. Sevgili anne yemek hazırlarken çocuğunu teknoloji ürünlerine hapsetme, mutfakta yavruna yaşına uygun küçük sorumluluklar verebilirsin.(Annesinin hazırladığı salataya tuz,yağ vs. ekleyebilir, karıştırabilir). Unutma ki mutfak güvenli olduğu sürece muhteşem bir gelişim laboratuvarıdır! Çocuğunla sofrayı hazırlamak, sorumluluk paylaşmak bile nitelikli zamandır.(Çocuğunuza ev işi yaptırmaktan bahsetmiyorum)
Sevgili baba peki ben ne yapacağım diye kara kara düşünme. Yemek yerken, gazete okurken, vücudunuzu dinlendirirken hiç enerji harcamadan çok güzel kelime oyunları, çocuğunuzun hayal gücünü geliştiren oynayabilirsin. Hem de hiç yorulmadan! Bunu için aşağıda önerilen oyunlara göz atabilirsiniz.
Serbest Çağrışım Oyunu:
Bu oyunda, çocuğa bir kelime verilir. Verilen bu kelimenin temel alınarak çocuklardan bu kelimeyi çağrıştırıcı yeni kelimeler söylemesi istenir.
Belirlenen süre içinde kelime söyleyemeyen yanar. Oyunu sonuna kadar sürdüren kazanır. Bu oyun materyal gerektirmez evde yemek masasındayken, hep birlikte otururken, yolculuk esnasında çocuğunuzla deneyimleyebilirsiniz. Söylediğiniz her kelime çocuğunuzun kelime dağarcığını zenginleştirir ve dil gelişimi desteklenir. Bazı kelimeleri açıklayıp daha sonra çocuğunuza anlattırabilirsiniz.
Örnek:
Kitap; yazar, roman, kütüphane, sessizlik, vs.
Baş Harfleri Birleştir Oyunu:
Bu oyunda amacımız verdiğimiz kelimeye çocuğun başka kelimelerin ilk harflerini kullanarak ulaşmalarını sağlamaktır. 2 kişiden fazla bireyle oynuyorsak gruplaşabilir ve grup için sözcü seçeriz kelimenin harfleriyle başlayan kelimeleri mimikleriyle, hareketleriyle anlatırız.
Belirlenen süre içinde sözcü grup arkadaşlarının kendilerine anlattığı kelimelerin ilk harflerini birleştirip kelimeyi bulmaya çalışır. Belirlenen süre içinde şayet kelime grup tarafından bilinirse diğer gruba başka bir kelime sunulur. Şayet bilemezse, bu durumda diğer gruba tahmin hakkı tanınır.
Örnek:
ELMA : Eski,Lale, Minder,Askı
Ayşegül’ün Köpeği Oyunu:
Çocuklar tarafından oldukça sevilen ve onların ilgisini çekebilecek oyunlardan biridir. Önce çocuğunuza oyun hakkında bilgi verebilirsiniz. Örneğin ebeveyn çocuklarına: “Şimdi size Ayşegül’ün köpeğiyle ilgili olmak üzere bir cümle söyleyeceğim. Size söylediğim bu cümlede Ayşegül’ün köpeğinin bir özelliği belirtilmektedir. Siz de benim söylediğim özellikten yola çıkarak aynı harfle başlayarak Ayşegül’ün köpeğiyle ilgili başka özellikler söyleyeceksiniz.” der. Ardından;
“Ayşegül’ün köpeği çok akıllı bir köpektir.” diyerek cümlesini kurar. Çocuğunuz da “a” harfiyle başlayan özellikle Ayşegül’ün köpeğini nitelendirirler. Örneğin çocuğunuz:
Ayşegül’ün köpeği çok aktif bir köpektir.
Ayşegül’ün köpeği çok asil bir köpektir.
Ayşegül’ün köpeği oldukça alımlı bir köpektir.
Ayşegül’ün köpeği asabi bir köpektir.
Ayşegül’ün köpeği çok güzel armut yer , gibi cümleler kurarak konuşma ve cümle kurma becerilerini geliştirirler.
Bu oyun, çocukların konuşma becerilerini geliştirdiği gibi, çocukların öğrenmiş olduğu fiil–sıfat benzeri kelimeleri kullanmalarını sağlama açısından faydalıdır.
Çocukların kurduğu cümleler dikkate alındığında oldukça komik ve şaşırtıcı cümlelerin ortaya çıktığı gözlenecektir. Bu yönüyle çocukların hiç de umulmayan bir hayal dünyasına sahip oldukları ortaya çıktığı görülecektir.
Zaman Makinası Oyunu:
Bu oyun çocukların hayal güçlerini kullanarak konuşmalarını sağlamaya yönelik bir oyundur. Ebeveyn oyuna başlamadan önce, çocukla bilim-kurgu filmleri hakkında konuşabilir.
Bu filmleri gerçeğe uygun bulup bulmadıklarını sorup, filmdeki olayların gerçekleşme ihtimalleri üzerinde çocuğun fikirlerini öğrenir.
Ardından çocuklara, bir zaman makinasının icat edildiğini, bu zaman makinası yardımıyla geçmişe ve geleceğe gidilebileceğinin mümkün olduğunu söyler. Daha sonra çocuklara , şimdi sizler de bu zaman makinası aracılığıyla isterseniz geçmişe, isteseniz geleceğe gidebilirsiniz, der. Çocuklara biraz vakit vererek, zaman makinasıyla geçmişe ya da geleceğe gittiklerini hayal etmelerini söyler. Süre bitiminden sonra, çocuklar, kurguladıkları hayallerini anlatır.
Bu aşamada ebeveyn;
Nereye gittiniz?
Hangi yıla gittiniz?
Kimlerle görüştünüz?
Gittiğiniz yerin özellikleri nasıldı?
Hiç ünlü birisine rastladınız mı?
Şeklinde sorular sorarak, çocukların kurguladığı hayallerini anlatmasını ister. Bu sorular, ebeveyn dilerse önceden belirlenir.
Son Harf Oyunu:
Aileler için fazla vakit almayacak bu oyunda, çocuk kendisinden bir önceki kişinin söylediği kelimenin son harfiyle başlayan bir başka kelime söyler. Sırası gelen kişi , söylenen bir önceki kelimenin son harfiyle başlayan bir kelime söyleyerek oyunu devam ettirir. Oyuncuların söylediği kelimeler, önceden söylenmemiş kelimelerden olmalıdır. Şayet, önceden söylenmiş bir kelime bir başka kişi tarafından tekrar söylenirse, bir başka oyuncuya geçilir ve oyuna devam edilir..
Örnek: 1. Kişi : Kalem
2.Kişi: Masa
3.Kişi: Askı
4. .............
Yukarıdaki örneğe bakıldığında sırası gelen dördüncü kişinin “ı” harfiyle başlayan bir kelime söylemesi gerektiği görülecektir.
Çg.Uzm.Ayşenur KARAASLAN
Bir annenin-babanın veya temel bakıcının çocuk ile birlikte geçirdiği zamanın miktarının değil, niteliğinin önemli olduğunu belirterek, gününün neredeyse tamamını çocuğu ile geçiren bir annenin çocuğunun sosyal, duygusal, fiziksel, bilişsel gelişimine katkı sağlar demek doğru değildir çünkü birlikte geçirilen bu kadar uzun zaman içinde nelerin bulunduğu, nelerin paylaşıldığı, karşılıklı etkileşimin samimiyeti çok önemlidir.
Nitelikli zaman geçirmek, “kaliteli ve sürekli beraberlik” kurmaktır. Yani birlikte geçirilen süre içinde anne ve çocuk arasında gerçek bir ilişki olmalıdır.
Anne çocuğunu kucaklamalı, onunla göz teması kurmalı, ben dilini kullanmalı, ona dokunmalı, beden dilini iyi kullanmalı, oynamalı, karşılıklı paylaşım içinde olmalı, kaygılarını gidererek, onu rahatlatarak konuşmalıdır. Anneler çocuklarına çok uzun bir süre ayıramayacak kadar yoğun olabilirler, eğer anneler bir ya da yarım saatlik bir zamanı çocuklarıyla birlikte geçireceklerse, o vakti doya doya yaşamayı, çocuklarının anlatacağı şeyleri dikkatle dinlemeyi, duygularını paylaşabilmeyi, sevgilerini hissettirmeyi başarabilmelidirler, önemli olan kısa da olsa bu ilişkiyi sürekli kılmaktır.
Babalık rolünü; sadece çocuğun ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak ve onu disipline etmek olarak algılamayan, aynı zamanda çocuğuyla yakından ilgilenmek, onun bakımına katılmak olarak algılayan baba; çocuğunun hayatına daha çok katılmaktadır. Babaların, cinsiyet rollerine ilişkin geleneksel tutumlarını bırakıp, modern tutumlara sahip oldukça çocuklarıyla daha çok ilgilendiklerini ve onlara daha yararlı olduklarını söyleyebiliriz.
NİTELİKLİ ZAMAN ÇALIŞAN ANNE BABA İÇİN İMKANSIZ DEĞİL!
Sevgili çalışan anne sabah erken saatlerde uyanıp yavrundan ayrılarak işe gidiyorsun. Gününün en verimli zamanlarını ve enerjini harcamış bir şekilde eve dönüyorsun. Biriken ev işleri, yemek, sorumluluklar eve gelen işler derken çocuğuma nasıl zaman ayıracağım kaygısı seni olumsuz etkileyebilir. Sakın korkma, sevgili anne-baba şuan bu satırları okuyorsan doğru yoldasın demektir.
Eve geldiğinizde çocuğunuzla koşacak, zıplayacak enerjiniz olmayabilir. Bu normal bir durumdur. Veya zihinsel olarak yorgun olmuş olabilirsiniz. Nerde kaldı bizim nitelikli zaman? İşte tam burada. Sevgili anne yemek hazırlarken çocuğunu teknoloji ürünlerine hapsetme, mutfakta yavruna yaşına uygun küçük sorumluluklar verebilirsin.(Annesinin hazırladığı salataya tuz,yağ vs. ekleyebilir, karıştırabilir). Unutma ki mutfak güvenli olduğu sürece muhteşem bir gelişim laboratuvarıdır! Çocuğunla sofrayı hazırlamak, sorumluluk paylaşmak bile nitelikli zamandır.(Çocuğunuza ev işi yaptırmaktan bahsetmiyorum)
Sevgili baba peki ben ne yapacağım diye kara kara düşünme. Yemek yerken, gazete okurken, vücudunuzu dinlendirirken hiç enerji harcamadan çok güzel kelime oyunları, çocuğunuzun hayal gücünü geliştiren oynayabilirsin. Hem de hiç yorulmadan! Bunu için aşağıda önerilen oyunlara göz atabilirsiniz.
Serbest Çağrışım Oyunu:
Bu oyunda, çocuğa bir kelime verilir. Verilen bu kelimenin temel alınarak çocuklardan bu kelimeyi çağrıştırıcı yeni kelimeler söylemesi istenir.
Belirlenen süre içinde kelime söyleyemeyen yanar. Oyunu sonuna kadar sürdüren kazanır. Bu oyun materyal gerektirmez evde yemek masasındayken, hep birlikte otururken, yolculuk esnasında çocuğunuzla deneyimleyebilirsiniz. Söylediğiniz her kelime çocuğunuzun kelime dağarcığını zenginleştirir ve dil gelişimi desteklenir. Bazı kelimeleri açıklayıp daha sonra çocuğunuza anlattırabilirsiniz.
Örnek:
Kitap; yazar, roman, kütüphane, sessizlik, vs.
Baş Harfleri Birleştir Oyunu:
Bu oyunda amacımız verdiğimiz kelimeye çocuğun başka kelimelerin ilk harflerini kullanarak ulaşmalarını sağlamaktır. 2 kişiden fazla bireyle oynuyorsak gruplaşabilir ve grup için sözcü seçeriz kelimenin harfleriyle başlayan kelimeleri mimikleriyle, hareketleriyle anlatırız.
Belirlenen süre içinde sözcü grup arkadaşlarının kendilerine anlattığı kelimelerin ilk harflerini birleştirip kelimeyi bulmaya çalışır. Belirlenen süre içinde şayet kelime grup tarafından bilinirse diğer gruba başka bir kelime sunulur. Şayet bilemezse, bu durumda diğer gruba tahmin hakkı tanınır.
Örnek:
ELMA : Eski,Lale, Minder,Askı
Ayşegül’ün Köpeği Oyunu:
Çocuklar tarafından oldukça sevilen ve onların ilgisini çekebilecek oyunlardan biridir. Önce çocuğunuza oyun hakkında bilgi verebilirsiniz. Örneğin ebeveyn çocuklarına: “Şimdi size Ayşegül’ün köpeğiyle ilgili olmak üzere bir cümle söyleyeceğim. Size söylediğim bu cümlede Ayşegül’ün köpeğinin bir özelliği belirtilmektedir. Siz de benim söylediğim özellikten yola çıkarak aynı harfle başlayarak Ayşegül’ün köpeğiyle ilgili başka özellikler söyleyeceksiniz.” der. Ardından;
“Ayşegül’ün köpeği çok akıllı bir köpektir.” diyerek cümlesini kurar. Çocuğunuz da “a” harfiyle başlayan özellikle Ayşegül’ün köpeğini nitelendirirler. Örneğin çocuğunuz:
Ayşegül’ün köpeği çok aktif bir köpektir.
Ayşegül’ün köpeği çok asil bir köpektir.
Ayşegül’ün köpeği oldukça alımlı bir köpektir.
Ayşegül’ün köpeği asabi bir köpektir.
Ayşegül’ün köpeği çok güzel armut yer , gibi cümleler kurarak konuşma ve cümle kurma becerilerini geliştirirler.
Bu oyun, çocukların konuşma becerilerini geliştirdiği gibi, çocukların öğrenmiş olduğu fiil–sıfat benzeri kelimeleri kullanmalarını sağlama açısından faydalıdır.
Çocukların kurduğu cümleler dikkate alındığında oldukça komik ve şaşırtıcı cümlelerin ortaya çıktığı gözlenecektir. Bu yönüyle çocukların hiç de umulmayan bir hayal dünyasına sahip oldukları ortaya çıktığı görülecektir.
Zaman Makinası Oyunu:
Bu oyun çocukların hayal güçlerini kullanarak konuşmalarını sağlamaya yönelik bir oyundur. Ebeveyn oyuna başlamadan önce, çocukla bilim-kurgu filmleri hakkında konuşabilir.
Bu filmleri gerçeğe uygun bulup bulmadıklarını sorup, filmdeki olayların gerçekleşme ihtimalleri üzerinde çocuğun fikirlerini öğrenir.
Ardından çocuklara, bir zaman makinasının icat edildiğini, bu zaman makinası yardımıyla geçmişe ve geleceğe gidilebileceğinin mümkün olduğunu söyler. Daha sonra çocuklara , şimdi sizler de bu zaman makinası aracılığıyla isterseniz geçmişe, isteseniz geleceğe gidebilirsiniz, der. Çocuklara biraz vakit vererek, zaman makinasıyla geçmişe ya da geleceğe gittiklerini hayal etmelerini söyler. Süre bitiminden sonra, çocuklar, kurguladıkları hayallerini anlatır.
Bu aşamada ebeveyn;
Nereye gittiniz?
Hangi yıla gittiniz?
Kimlerle görüştünüz?
Gittiğiniz yerin özellikleri nasıldı?
Hiç ünlü birisine rastladınız mı?
Şeklinde sorular sorarak, çocukların kurguladığı hayallerini anlatmasını ister. Bu sorular, ebeveyn dilerse önceden belirlenir.
Son Harf Oyunu:
Aileler için fazla vakit almayacak bu oyunda, çocuk kendisinden bir önceki kişinin söylediği kelimenin son harfiyle başlayan bir başka kelime söyler. Sırası gelen kişi , söylenen bir önceki kelimenin son harfiyle başlayan bir kelime söyleyerek oyunu devam ettirir. Oyuncuların söylediği kelimeler, önceden söylenmemiş kelimelerden olmalıdır. Şayet, önceden söylenmiş bir kelime bir başka kişi tarafından tekrar söylenirse, bir başka oyuncuya geçilir ve oyuna devam edilir..
Örnek: 1. Kişi : Kalem
2.Kişi: Masa
3.Kişi: Askı
4. .............
Yukarıdaki örneğe bakıldığında sırası gelen dördüncü kişinin “ı” harfiyle başlayan bir kelime söylemesi gerektiği görülecektir.
Çg.Uzm.Ayşenur KARAASLAN
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Nitelikli Zaman Nedir? Çocuğumla Nasıl Nitelikli Zaman Geçirebilirim?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Ayşenur KARAASLAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Ayşenur KARAASLAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
nitelikli zaman, ebeveyn çocuk etkileşimi, çocuk ve kaliteli zaman, çocuk ve oyun, materyalsiz oyun, kaliteli zaman, çocukla kaliteli zaman, çocuklarla kaliteli zaman, kaliteli zaman nedir, nitelikli zaman geçirmek, çocukla nitelikli zaman, çocuklarla nitelikli zaman
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
