Panik Atak’da En Etkili Tedavi Bilişsel Davranışçı Terapidir!
Panik atak dizilere konu olmuş ve hemen hemen herkesin bir şekilde adını duyduğu semptom kümesidir. Aşina olunduğu için de danışanlar bazen kendi kendilerine koyduğu tanı ile başvuruda bulunurlar. Günlük yaşamda sıklıkla kullanılan bir terim olmakla birlikte çoğu zaman yanlış olarak da kullanılmaktadır. Panik atak aniden başlayarak hızla artan yoğun korku ve endişe nöbetidir. Ancak bir öfke atağı ya da farklı konularda sık endişe duyma durumu değildir. Bazı kişiler davranışlarını tanımlarken evhamın yerine panik atağı kullanmaktadır.
Panik Atağın Belirtileri Nelerdir?
1. Kalbin hızlı çarpması, bazen kalpte ağrı hissedilmektedir
2. Terleme, sıcaklık basması ve / veya üşüme
3. Titreme
4. Nefes daralması, boğuluyormuş gibi hissetmek. Kişi sürekli derin nefes almaya çalışır. Sanki nefesi yetmiyormuş gibi hisseder.
5. Mide şikâyetleri; midede hazımsızlık, bulantı, şişkinlik, kasılma vb.
6. Baş dönmesi. Bazı kişiler kendisini teknede sallanır gibi hissettiğini, her an düşeceğini ya da bayılacakmış gibi olmak. Sersemlik hissetmek.
7. Derealizasyon (gerçekdışılık duyguları); çevreye yabancılaşma ya da depersonalizasyon (benliğinden ayrılmış olma); kendine yabancılaşma.
8. Vücudunun herhangi bir yerinde uyuşma ya da karıncalanma
9. Huzursuzluk, Bunalma, Daralma
10. Başına kötü bir şey geleceği endişesi.
Bu fizyolojik belirtilere ek olarak yoğun kaygıya bağlı olarak kendini güvende hissetmek için yardım arama girişimi (yakınlarına haber vermek, acil servise başvurmak gibi) de sık görülmektedir. Fizyolojik belirtilerin hemen hepsi aynı anda olmamaktadır bazen birkaç belirti daha ön plandadır. Bu kişinin neye daha çok odaklandığı ve sonuç olarak neye yol açacağına inandığı ile ilgilidir. Bazı zamanlarda başka yeni belirtiler eklenebilir ya da hep aynı belirti görülebilir. Çoğunlukla her kişide farklı belirti kümesi olmakla birlikte süresi de kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Panik atak yaşayan kişiler bu vücut belirtilerinden oldukça tedirginlik duyarlar çünkü sonucu bu belirtiler artarsa başlarına kötü bir olayın geleceğinden endişe ederler. Panik atak şikâyetleri sebebiyle kardiyoloji, nöroloji ve göğüs hastalıklarına sıklıkla başvuran kişiler şikâyetlerin psikolojik olduğuna inanmakta güçlük çekse de terapide bu konuda verilecek psikolojik bilgilendirme ile kişi durumu anlamlandıracaktır.
Panik Atak Nasıl Panik Bozukluğa Dönüşmektedir?
Panik nöbet birden fazla olmaya başladığı, tekrarlayacağı ile ilgili endişeler artmaya başladığında ve tabloya kaçınmalarında eklenmesi ile artık bu nöbetlere panik bozukluk adı verilmektedir. İlk panik ataklarla başarılı baş edememek panik bozukluğun oluşmasına sebep olmaktadır.
Panik Atak Nedenleri Nelerdir?
Belirli kişilik özellikleri; Uyumlu, bağımlı, çekingen, duygu ve düşüncelerini paylaşmakta zorluk yaşayan bu kişiler “her şeyi içime atarım kimseyle sorunlarımı paylaşmam“ olarak kendilerini ifade ederler. Yaşam olayları, stres, tıbbi hastalık, genetik yatkınlık gibi sebepler de diğer nedenler arasındadır.
Agorafobi Nedir?
Bazen panik atağa agorafobi de eklenebilir. Agorafobi, kişinin kaçması güç olan ya da yeterince yardım alamayacağını düşündüğü, güvenlik ortamının dışında yer alan yerlerde belirli korku ve kaygı duymasıdır. Tek başına dışarı çıkma ve evden uzaklaşma, toplu taşıma, açık alan (köprüler gibi), kapalı yerler (sinema gibi), kalabalık ortamlar gibi durumlardan bir kaçında ya da çoğunda yoğun kaygı, korku duyulması ile karakterize bir tablodur.
Panik Atak Öldürür Mü?
Çoğu kişi bu atakların sonuç olarak kalp krizi, felç geçireceğini ya da kontrolünü yitirerek delireceğini düşünür. Bu da kişiden kişiye değişen bir durumdur. Bazıları atak sonucu çıldıracağını düşünürken bazıları ise düşüp bayılacağını düşünebilir. Çoğu insan korktuğu sonucun gerçekleşmemesi ve belirtilerin durması için büyük çaba harcar. Cam pencere açarak ya da yüzünü yıkayarak rahatlayamayan kişi acile başvurarak durumun ciddi olduğuna kendini inandırır. Ancak durum hiç de öyle değildir. Bu güne kadar kimse bu durumdan dolayı kalp krizi ya da felç geçirmemiş ya da ölmemiştir.
Panik Atak Hayat Kalitesini Nasıl Etkiler?
Kişi panik atağı tekrar yaşamamak için yoğun çapa gösterir. Örneğin tıka basa yemek yediğinde fizyolojik belirtiler yaşadığını ya da yaşayacağını düşünüyorsa yemek miktarını azaltır. Ya da kahvenin panik atağa sebep olduğunu düşünüyorsa kahve içmeyi bırakır. Evden uzaklaşmakta güçlük yaşar, hatta ileri durumlarda evden dışarı tek başına çıkamaz. Bu sebeple iş, okul ve sosyal ilişkiler oldukça bozulur. Sıklıkla acil servise başvuruda bulunulabilir. Acile gitmeden belirtiler yatışmaz duruma gelebilir. Günün çoğu zamanı “ya tekrar olursa ne yapacağım” larla dolu kaygılı düşünceler hakimdir.
İnternetten hastalıkla ilgili sık sık araştırmalar yapılır. Forumlara girilir, hastalığın seyri ve tedavisi ile ilgili olumsuz yorumlar okundukça kaygı seviyesi daha da çok artar ve çaresizlik yoğun hissedilir. Kişi gün boyu kendini dinler. Nabzını, tansiyonunu ölçer. Hep tetiktedir. Bu süreç uzadıkça gergin hissetme, aile, eş, sevgili ya da diğer sosyal ilişkilerde çatışmalar yaşanır. Tahammülsüzlük en üst seviyede olur. İnternette panik atakla baş etmek için doğruluğu belirsiz her uygulama yapılmaya çalışılır. Panik bozukluk tablosuna çoğu zaman depresyonda eklenir. Depresyonun; kolay sinirlenme, iştah sorunları, uyku bozukluğu (özellikle gece yaşanan panik ataklar ya da uyku öncesi kaygılı düşünceler nedeniyle), dikkat sorunu, kolay yorulma, bitkinlik, halsizlik, isteksizlik gibi bir dizi belirtileri görülür. Kişi yoğun bir çaresizlik yaşar ve bu duygudurum ise var olan psikolojik durumun, atakların daha da şiddetlenmesine sebep olur.
Panik Atakda En Etkili ve Kalıcı Tedavi Nedir?
Panik atakda araştırmalarda da ispatlanmış en etkili ve en kalıcı tedavi Bilişsel Davranışçı psikoterapidir. Psikoterapinin yan etkisiz olması, başarı oranının yüksek olması, kişinin öğrendiği becerileri yaşam boyu kullanabiliyor olması, nüksün (hastalığın tekrar etmesi) oldukça düşük olması tercih edilme sıklığını arttırmaktadır.
Panik Atağım Var Ne Yapmam Gerekir?
Panik atak sırasında vücut duyumlarına odaklanmak mevcut tehlike algısını artırarak, şikâyetlerin daha da uzun sürmesine ve şiddetlenmesine sebep olacağından dikkati her ne yapıyorsak ona yönlendirmek baş etmeyi büyük oranda sağlayacaktır. Panik atağın kendiliğinden geçmesi çok düşük bir ihtimal olduğu için tablonun kronikleşmeden ilgili uzmana başvurulması gerekmektedir.
Öncelikle bir Hekime başvurarak gerekli fiziksel muayene, tahlillerin yapılması ardından Panik bozuklukta en etkili tedavi olan Bilişsel Davranışçı Psikoterapi bilen bir uzman ile görüşülmesi kalıcı iyilik hali için uygun olacaktır. Bazen kaygı belirtileri şiddetli olduğunda kombine tedavi yani ilaç tedavisi ile birlikte psikoterapi seansları yürütülür. Bu ikili tedavi, danışanın terapiye uyumunu ve danışanın panik ataklar sırasında yapması için verilen ev ödevleri yapabilmesini kolaylaştıracaktır.
Uzman Psikolog Gamze Karabulut
Panik Atağın Belirtileri Nelerdir?
1. Kalbin hızlı çarpması, bazen kalpte ağrı hissedilmektedir
2. Terleme, sıcaklık basması ve / veya üşüme
3. Titreme
4. Nefes daralması, boğuluyormuş gibi hissetmek. Kişi sürekli derin nefes almaya çalışır. Sanki nefesi yetmiyormuş gibi hisseder.
5. Mide şikâyetleri; midede hazımsızlık, bulantı, şişkinlik, kasılma vb.
6. Baş dönmesi. Bazı kişiler kendisini teknede sallanır gibi hissettiğini, her an düşeceğini ya da bayılacakmış gibi olmak. Sersemlik hissetmek.
7. Derealizasyon (gerçekdışılık duyguları); çevreye yabancılaşma ya da depersonalizasyon (benliğinden ayrılmış olma); kendine yabancılaşma.
8. Vücudunun herhangi bir yerinde uyuşma ya da karıncalanma
9. Huzursuzluk, Bunalma, Daralma
10. Başına kötü bir şey geleceği endişesi.
Bu fizyolojik belirtilere ek olarak yoğun kaygıya bağlı olarak kendini güvende hissetmek için yardım arama girişimi (yakınlarına haber vermek, acil servise başvurmak gibi) de sık görülmektedir. Fizyolojik belirtilerin hemen hepsi aynı anda olmamaktadır bazen birkaç belirti daha ön plandadır. Bu kişinin neye daha çok odaklandığı ve sonuç olarak neye yol açacağına inandığı ile ilgilidir. Bazı zamanlarda başka yeni belirtiler eklenebilir ya da hep aynı belirti görülebilir. Çoğunlukla her kişide farklı belirti kümesi olmakla birlikte süresi de kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Panik atak yaşayan kişiler bu vücut belirtilerinden oldukça tedirginlik duyarlar çünkü sonucu bu belirtiler artarsa başlarına kötü bir olayın geleceğinden endişe ederler. Panik atak şikâyetleri sebebiyle kardiyoloji, nöroloji ve göğüs hastalıklarına sıklıkla başvuran kişiler şikâyetlerin psikolojik olduğuna inanmakta güçlük çekse de terapide bu konuda verilecek psikolojik bilgilendirme ile kişi durumu anlamlandıracaktır.
Panik Atak Nasıl Panik Bozukluğa Dönüşmektedir?
Panik nöbet birden fazla olmaya başladığı, tekrarlayacağı ile ilgili endişeler artmaya başladığında ve tabloya kaçınmalarında eklenmesi ile artık bu nöbetlere panik bozukluk adı verilmektedir. İlk panik ataklarla başarılı baş edememek panik bozukluğun oluşmasına sebep olmaktadır.
Panik Atak Nedenleri Nelerdir?
Belirli kişilik özellikleri; Uyumlu, bağımlı, çekingen, duygu ve düşüncelerini paylaşmakta zorluk yaşayan bu kişiler “her şeyi içime atarım kimseyle sorunlarımı paylaşmam“ olarak kendilerini ifade ederler. Yaşam olayları, stres, tıbbi hastalık, genetik yatkınlık gibi sebepler de diğer nedenler arasındadır.
Agorafobi Nedir?
Bazen panik atağa agorafobi de eklenebilir. Agorafobi, kişinin kaçması güç olan ya da yeterince yardım alamayacağını düşündüğü, güvenlik ortamının dışında yer alan yerlerde belirli korku ve kaygı duymasıdır. Tek başına dışarı çıkma ve evden uzaklaşma, toplu taşıma, açık alan (köprüler gibi), kapalı yerler (sinema gibi), kalabalık ortamlar gibi durumlardan bir kaçında ya da çoğunda yoğun kaygı, korku duyulması ile karakterize bir tablodur.
Panik Atak Öldürür Mü?
Çoğu kişi bu atakların sonuç olarak kalp krizi, felç geçireceğini ya da kontrolünü yitirerek delireceğini düşünür. Bu da kişiden kişiye değişen bir durumdur. Bazıları atak sonucu çıldıracağını düşünürken bazıları ise düşüp bayılacağını düşünebilir. Çoğu insan korktuğu sonucun gerçekleşmemesi ve belirtilerin durması için büyük çaba harcar. Cam pencere açarak ya da yüzünü yıkayarak rahatlayamayan kişi acile başvurarak durumun ciddi olduğuna kendini inandırır. Ancak durum hiç de öyle değildir. Bu güne kadar kimse bu durumdan dolayı kalp krizi ya da felç geçirmemiş ya da ölmemiştir.
Panik Atak Hayat Kalitesini Nasıl Etkiler?
Kişi panik atağı tekrar yaşamamak için yoğun çapa gösterir. Örneğin tıka basa yemek yediğinde fizyolojik belirtiler yaşadığını ya da yaşayacağını düşünüyorsa yemek miktarını azaltır. Ya da kahvenin panik atağa sebep olduğunu düşünüyorsa kahve içmeyi bırakır. Evden uzaklaşmakta güçlük yaşar, hatta ileri durumlarda evden dışarı tek başına çıkamaz. Bu sebeple iş, okul ve sosyal ilişkiler oldukça bozulur. Sıklıkla acil servise başvuruda bulunulabilir. Acile gitmeden belirtiler yatışmaz duruma gelebilir. Günün çoğu zamanı “ya tekrar olursa ne yapacağım” larla dolu kaygılı düşünceler hakimdir.
İnternetten hastalıkla ilgili sık sık araştırmalar yapılır. Forumlara girilir, hastalığın seyri ve tedavisi ile ilgili olumsuz yorumlar okundukça kaygı seviyesi daha da çok artar ve çaresizlik yoğun hissedilir. Kişi gün boyu kendini dinler. Nabzını, tansiyonunu ölçer. Hep tetiktedir. Bu süreç uzadıkça gergin hissetme, aile, eş, sevgili ya da diğer sosyal ilişkilerde çatışmalar yaşanır. Tahammülsüzlük en üst seviyede olur. İnternette panik atakla baş etmek için doğruluğu belirsiz her uygulama yapılmaya çalışılır. Panik bozukluk tablosuna çoğu zaman depresyonda eklenir. Depresyonun; kolay sinirlenme, iştah sorunları, uyku bozukluğu (özellikle gece yaşanan panik ataklar ya da uyku öncesi kaygılı düşünceler nedeniyle), dikkat sorunu, kolay yorulma, bitkinlik, halsizlik, isteksizlik gibi bir dizi belirtileri görülür. Kişi yoğun bir çaresizlik yaşar ve bu duygudurum ise var olan psikolojik durumun, atakların daha da şiddetlenmesine sebep olur.
Panik Atakda En Etkili ve Kalıcı Tedavi Nedir?
Panik atakda araştırmalarda da ispatlanmış en etkili ve en kalıcı tedavi Bilişsel Davranışçı psikoterapidir. Psikoterapinin yan etkisiz olması, başarı oranının yüksek olması, kişinin öğrendiği becerileri yaşam boyu kullanabiliyor olması, nüksün (hastalığın tekrar etmesi) oldukça düşük olması tercih edilme sıklığını arttırmaktadır.
Panik Atağım Var Ne Yapmam Gerekir?
Panik atak sırasında vücut duyumlarına odaklanmak mevcut tehlike algısını artırarak, şikâyetlerin daha da uzun sürmesine ve şiddetlenmesine sebep olacağından dikkati her ne yapıyorsak ona yönlendirmek baş etmeyi büyük oranda sağlayacaktır. Panik atağın kendiliğinden geçmesi çok düşük bir ihtimal olduğu için tablonun kronikleşmeden ilgili uzmana başvurulması gerekmektedir.
Öncelikle bir Hekime başvurarak gerekli fiziksel muayene, tahlillerin yapılması ardından Panik bozuklukta en etkili tedavi olan Bilişsel Davranışçı Psikoterapi bilen bir uzman ile görüşülmesi kalıcı iyilik hali için uygun olacaktır. Bazen kaygı belirtileri şiddetli olduğunda kombine tedavi yani ilaç tedavisi ile birlikte psikoterapi seansları yürütülür. Bu ikili tedavi, danışanın terapiye uyumunu ve danışanın panik ataklar sırasında yapması için verilen ev ödevleri yapabilmesini kolaylaştıracaktır.
Uzman Psikolog Gamze Karabulut
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Panik Atak’da En Etkili Tedavi Bilişsel Davranışçı Terapidir!" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Gamze KARABULUT KÖK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Gamze KARABULUT KÖK'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
10 Beğeni 
Yazan Uzman
|
panik atak, panik atakda etkili tedavi, panik atak nedir, panik atak tedavi, panik atak nedenleri, panik bozukluk, panik atak tedavi şekli, panik atağın belirtileri, agorafobi
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
