Omurga Kırıklarında Tedavi
Omurga kırıkları nedir nasıl tedavi edilir
Omurga boyun sırt bel ve kuyruk sokumundan oluşur.
1. Boyunda 7 omur
2. Sırtta 12 omur
3. Belde 5 omur
4. Kuyruk sokumunda ise 5 omur
5. Kuyruk sokumu ucu da birleşik kemikten oluşur
En tehlikeli olan ve kırıklarında öldüren yada felç eden bölge boyun bölgesidir, nedeni ise solunum merkezi 5.omr hızasındadır. İlaveten ellerin kullanımı da söz konusu olmadığından tekerlekli sandalye kullanımı da söz konusu olmaz.
Sırt bölgesi kırıklarında ise belden aşağısı felç olmuş idrar ve dışkı fonksiyonu da bozulmuş ama tekerlekli sandalye de yaşamını idame ettirebilir. Sırt bölgesi kırığı boyuna yakın ise ellerin oynaması da riske girmektedir. En sık görülen kırık bölgesi ise sırt bel bileşke bölgesidir ki nadiren felç görülmekte hastaların çoğu eski yaşamlarına erken yapılan ameliyatlarla kavuşmaktadırlar. En sık yaralanan anatomik bölge, omurganın en hareketli bölgesi olan sırt ve bel omurlarının birleştiği 12. sırt omuru ve 1. bel omuru arasındaki bölgesidir.
Omurga kırıklarının büyük bir çoğunluğu (%60- 70) sırt ve bel omurlarında görülür.
Omurga kırıkları kaza ve travmalara bağlı olarak gelişebileceği gibi, kemik erimesi ya da “stres kırıkları” şeklinde de kendini gösterebilir.
Omurga kırıkları kaç şekilde meydana gelmektedir yada oluşabilir?
Patlama tarzında kırıklar;
Bir kemiğin üzerine fazla bir yük yada enerji binerse omurga kemiği kırılır bükülür yada kıırklı kırıksız çıkıklar oluşabilir. En sık görülen kırık tipi omurun ön kısmının çöktüğü "çökme kırıklarıdır". Eğer omurga üzerine binen yük yada enerji daha da artarsa o zaman omurun orta ve arka kısmı da kırılır ve kırık parçaları omurilik kanalına doğru ilerleyerek omuriliği cam gibi yada jilet gibi kesebilir veya zedeleyebilir. Bu tip oluşan kırıklara "patlama kırığı" denir. Patlama kırıklarında kırık parçalar omuriliğe saplanarak omurilik yaralanması ve felç sık görülür.
Çökme tarzında olan kırıklar
Omura binen yük yada enerji onu parçalar ama patlamada olduğu gibi sağa sola saçılmaz ve kendi içinde kemik parçaları şık bir şekilde ayrışır ve kırık kemik parçaları birbirinden uzaklaşmaz ve bu nedenle korselendiklerinde kemik kaynaması oluşmaktadır ve bir kısmı ameliyat edilmeden düzelmektedirler.
Kırıklı-çıkıklar
Omurga üzerine binen yükler yada enerji daha da artarsa o zaman kemikte kırıkla birlikte omurları birbirine bağlanan ve arada tutan disklerde, bağlarda ve eklemlerde yaralanma olabilir yada gerilme yırtılma olabilir ve iki omurun birbiri ile bağlantısı koparak omurga kırıklı çıkığı yada kırıksız çıkığı meydana gelebilir. Bu tip kırıkta genellikle omurilik yaralanması da mevcuttur. Kırıksız bağ dokusu yırtıklı omurga travmalarının iyileşmesi daha zordur ve kırıksız çıkıklar genellikle cerrahi tedavi gerektirir.
Omurga kırıklarının belirtileri nelerden oluşur? AĞRI VE FELÇ
Omurga kırıklarının erken dönemdeki belirtileri genellikle boyun, sırt ve bel ağrısı ile kas spazmı şeklinde kendini gösterir. Omurilik yaralanması da kırığa eşlik ediyorsa uyuşukluk, kol ve bacaklarda hissizlik, kuvvet kaybı, idrar, büyük abdest kaçırma veya yapamama gibi çeşitli şikayetler olabilir. Geç dönem belirtisi ise sinir yaralanması olmayan hastalarda yeterli tedavi uygulanmazsa omurgada oluşan kamburluk yada öne eğilme ve buna bağlı oluşan sırt, bel ağrılarıdır. Sinir yaralanması durumunda ise gelişen duyu-his kaybı ve felç geç dönem belirtisi olarak sayılabilir. Makat ve sidik kesesi felci ve tam ise bu hastaların düzelme şansı yoktur.
Omurga kırıklarının sebepleri nelerdir?
Omurga kırıkları gençlerde çoğunlukla yüksekten düşme veya trafik kazası gibi yüksek enerjili travmalarla oluşur.
Kemik erimesi omurga kırığı ne demektir?
Yaşla birlikte omurların içinde kemik içi ilik yada sünger dokusu yok olur ve içi boşalacağından oturmada bile kırılmaktadırlar. Düştü de kırıldı yada kırıl da da mi düştü sorusunun yanıtı önemli değildir. Bu olgular
Yaşlılarda ise osteoporoza bağlı olarak basit travmalarla vertebra kırığı meydana gelebilir.
Yaşlılarda osteoporoza bağlı gelişen omurga kırıklarında ise genellikle ani gelişen ve bir travmanın eşlik etmediği bel ağrısı öyküsü mevcuttur. Ağrı, ayakta dururken ya da yürürken artar, yatıp istirahat edince azalır. Yatınca geceleri artan ağrılar daha çok kemik kanserlerinde oluşmaktadırlar. Tedavi edilemeyen hastalarda omurga hareketleri kısıtlanır, kemiklerde yükseklik kaybı oluşur ve ağrı geçmeyebilir. Çökmenin ilerlediği olgularda ise felce kadar gidebilen nörolojik bulgular ortaya çıkabilir.
Omurga yaralanması şüphesi olan hastaların en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılması esnaında yapılan taşıma yöntemi çok önemlidir. Hastanın uygun pozisyonda taşınmaması yaralanmanın kaderini etkileyen en önemli unsurlardan birisi olmaktadir. Acil servise getirilen hastalar mutlaka eşlik edebilecek olan organ yaralanmaları, diğer bölge kırıkları ve kafa travması açılarından da dikkatlice değerlendirilmelidir.
Omurga kırıklarından en çok kimler etkilenir?
Omurga kırıklı hastaların %80’i 18-50 yaş arası kişilerdir. Erkekler kadınlara göre 4 kat daha fazla omurga kırığı geçirme riskine sahiptirler.
Omurga kırıklarının tedavi prensipleri nelerdir?
Omurga yaralanmalarının tedavisi yaralanmanın tipine ve omurilik hasarı bulunup bulunmamasına göre değişiklik gösterir. Tedavinin amacı normal fizyolojik yüklenmelerle zarar görmeyecek bir omurga elde etmek ve hastaları kısa zamanda eski aktivitelerine ağrısız olarak döndürmek şeklinde özetlenebilir. Sadece omurların ön kısmında çökme olan ve kemikleri birbirine bağlayan yumuşak dokuları yaralanmadan etkilenmemiş hastalar, yatak istirahati ve korse ile tedavi edilebilirler. Hastalar korse içeresinde günlük işlerine yaklaşık 10 gün içerisinde dönebilirler. Korse kullanma süresi üç ila altı ay arasında değişmektedir.
Omurgada kanser yada tümör kırığı ne demektir?
Kanser yada kist yada tümör kemğin iç yapısını eriterek zayıflamasına neden olarak patolojik kırık dediğimiz kırık tipine dönüşmektedir ve hızla tümörün tedavi edildikten sonra kırık vidalanması yapılmalıdır.
Yaralanma eğer dengesiz bir kırığa yada kırıklı çıkığa yol açmış, omurilik hasarı oluşturmuş ya da oluşturma riski taşıyorsa, tedavide cerrahi yöntemler tercih edilir. Cerrahi tedavide, omurların sağlamlığının yeniden elde edilmesi genellikle arka kısımdan uygulanan vida ve çubuklarla sağlanır. Bu çubukların yerleştirilmesi, uygun hastalarda kapalı yöntemlerle de gerçekleştirilebilmekte böylece ameliyat sonrasında ağrı ve hastanede kalma süresi en aza indirilebilmektedir. Sinir hasarı ya da yaralanma riski varsa dekompresyon denilen rahatlatma işlemi de cerrahi sırasında tedaviye ilave edilir.
Osteoporoza bağlı oluşan çökme kırıklarında ise vertebroplasti veya kifoplasti yöntemi tercih edilmektedir. Vertebroplasti yönteminde omur içerisine kemik çimentosu gönderilerek ağrını giderilmesi sağlanırken çökmenin ilerlemesi de engellenmiş olur. Kifoplasti yönteminde ise çimento uygulaması öncesinde balon ile omurdaki çökme düzeltilmektedir. İki yöntemde skopi denilen radyolojik görüntüleme eşliğinde ve kapalı olarak (Cilt kesisi olmadan) uygulanmaktadır. Bu işlem zannedildiği kadar kolay ve sorunsuz bir işlem yada müdahale değildir. Ölüm bildirilen olgular vardır.
Son zamanlarda omur kırıklarının tedavisinde dünya ile birlikte bizlerin de kullanılmaya başlayan diğer bir yöntem de stent yada şemsiye tedavisidir. Bu yöntemde, kapalı olarak omur içerine hasta uyanıkken yada narkozlu iken yerleştirilen kafeslerle çökme kaldırılarak kendi içinde bu teknikle çöken çatı düzeltilmektedir. Bu şekilde tedavi edilen hastalar, kısa sürede ve ağrısız olarak eski iş ve aktivitelerine dönebilmektedir ama işlem pahalı olmasından dolayı pek tercih edilmemektedir. TEDAVİ ESNASINDA SİGARA İÇİLMESİ VE AĞRI KESİCİLERİN KULLANIMI GÜNEŞSIZ YADA KAPALI ALANDA KALMAK YASAKLANIR.
PROF DR KADİR KOTİL
Omurga boyun sırt bel ve kuyruk sokumundan oluşur.
1. Boyunda 7 omur
2. Sırtta 12 omur
3. Belde 5 omur
4. Kuyruk sokumunda ise 5 omur
5. Kuyruk sokumu ucu da birleşik kemikten oluşur
En tehlikeli olan ve kırıklarında öldüren yada felç eden bölge boyun bölgesidir, nedeni ise solunum merkezi 5.omr hızasındadır. İlaveten ellerin kullanımı da söz konusu olmadığından tekerlekli sandalye kullanımı da söz konusu olmaz.
Sırt bölgesi kırıklarında ise belden aşağısı felç olmuş idrar ve dışkı fonksiyonu da bozulmuş ama tekerlekli sandalye de yaşamını idame ettirebilir. Sırt bölgesi kırığı boyuna yakın ise ellerin oynaması da riske girmektedir. En sık görülen kırık bölgesi ise sırt bel bileşke bölgesidir ki nadiren felç görülmekte hastaların çoğu eski yaşamlarına erken yapılan ameliyatlarla kavuşmaktadırlar. En sık yaralanan anatomik bölge, omurganın en hareketli bölgesi olan sırt ve bel omurlarının birleştiği 12. sırt omuru ve 1. bel omuru arasındaki bölgesidir.
Omurga kırıklarının büyük bir çoğunluğu (%60- 70) sırt ve bel omurlarında görülür.
Omurga kırıkları kaza ve travmalara bağlı olarak gelişebileceği gibi, kemik erimesi ya da “stres kırıkları” şeklinde de kendini gösterebilir.
Omurga kırıkları kaç şekilde meydana gelmektedir yada oluşabilir?
Patlama tarzında kırıklar;
Bir kemiğin üzerine fazla bir yük yada enerji binerse omurga kemiği kırılır bükülür yada kıırklı kırıksız çıkıklar oluşabilir. En sık görülen kırık tipi omurun ön kısmının çöktüğü "çökme kırıklarıdır". Eğer omurga üzerine binen yük yada enerji daha da artarsa o zaman omurun orta ve arka kısmı da kırılır ve kırık parçaları omurilik kanalına doğru ilerleyerek omuriliği cam gibi yada jilet gibi kesebilir veya zedeleyebilir. Bu tip oluşan kırıklara "patlama kırığı" denir. Patlama kırıklarında kırık parçalar omuriliğe saplanarak omurilik yaralanması ve felç sık görülür.
Çökme tarzında olan kırıklar
Omura binen yük yada enerji onu parçalar ama patlamada olduğu gibi sağa sola saçılmaz ve kendi içinde kemik parçaları şık bir şekilde ayrışır ve kırık kemik parçaları birbirinden uzaklaşmaz ve bu nedenle korselendiklerinde kemik kaynaması oluşmaktadır ve bir kısmı ameliyat edilmeden düzelmektedirler.
Kırıklı-çıkıklar
Omurga üzerine binen yükler yada enerji daha da artarsa o zaman kemikte kırıkla birlikte omurları birbirine bağlanan ve arada tutan disklerde, bağlarda ve eklemlerde yaralanma olabilir yada gerilme yırtılma olabilir ve iki omurun birbiri ile bağlantısı koparak omurga kırıklı çıkığı yada kırıksız çıkığı meydana gelebilir. Bu tip kırıkta genellikle omurilik yaralanması da mevcuttur. Kırıksız bağ dokusu yırtıklı omurga travmalarının iyileşmesi daha zordur ve kırıksız çıkıklar genellikle cerrahi tedavi gerektirir.
Omurga kırıklarının belirtileri nelerden oluşur? AĞRI VE FELÇ
Omurga kırıklarının erken dönemdeki belirtileri genellikle boyun, sırt ve bel ağrısı ile kas spazmı şeklinde kendini gösterir. Omurilik yaralanması da kırığa eşlik ediyorsa uyuşukluk, kol ve bacaklarda hissizlik, kuvvet kaybı, idrar, büyük abdest kaçırma veya yapamama gibi çeşitli şikayetler olabilir. Geç dönem belirtisi ise sinir yaralanması olmayan hastalarda yeterli tedavi uygulanmazsa omurgada oluşan kamburluk yada öne eğilme ve buna bağlı oluşan sırt, bel ağrılarıdır. Sinir yaralanması durumunda ise gelişen duyu-his kaybı ve felç geç dönem belirtisi olarak sayılabilir. Makat ve sidik kesesi felci ve tam ise bu hastaların düzelme şansı yoktur.
Omurga kırıklarının sebepleri nelerdir?
Omurga kırıkları gençlerde çoğunlukla yüksekten düşme veya trafik kazası gibi yüksek enerjili travmalarla oluşur.
Kemik erimesi omurga kırığı ne demektir?
Yaşla birlikte omurların içinde kemik içi ilik yada sünger dokusu yok olur ve içi boşalacağından oturmada bile kırılmaktadırlar. Düştü de kırıldı yada kırıl da da mi düştü sorusunun yanıtı önemli değildir. Bu olgular
Yaşlılarda ise osteoporoza bağlı olarak basit travmalarla vertebra kırığı meydana gelebilir.
Yaşlılarda osteoporoza bağlı gelişen omurga kırıklarında ise genellikle ani gelişen ve bir travmanın eşlik etmediği bel ağrısı öyküsü mevcuttur. Ağrı, ayakta dururken ya da yürürken artar, yatıp istirahat edince azalır. Yatınca geceleri artan ağrılar daha çok kemik kanserlerinde oluşmaktadırlar. Tedavi edilemeyen hastalarda omurga hareketleri kısıtlanır, kemiklerde yükseklik kaybı oluşur ve ağrı geçmeyebilir. Çökmenin ilerlediği olgularda ise felce kadar gidebilen nörolojik bulgular ortaya çıkabilir.
Omurga yaralanması şüphesi olan hastaların en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılması esnaında yapılan taşıma yöntemi çok önemlidir. Hastanın uygun pozisyonda taşınmaması yaralanmanın kaderini etkileyen en önemli unsurlardan birisi olmaktadir. Acil servise getirilen hastalar mutlaka eşlik edebilecek olan organ yaralanmaları, diğer bölge kırıkları ve kafa travması açılarından da dikkatlice değerlendirilmelidir.
Omurga kırıklarından en çok kimler etkilenir?
Omurga kırıklı hastaların %80’i 18-50 yaş arası kişilerdir. Erkekler kadınlara göre 4 kat daha fazla omurga kırığı geçirme riskine sahiptirler.
Omurga kırıklarının tedavi prensipleri nelerdir?
Omurga yaralanmalarının tedavisi yaralanmanın tipine ve omurilik hasarı bulunup bulunmamasına göre değişiklik gösterir. Tedavinin amacı normal fizyolojik yüklenmelerle zarar görmeyecek bir omurga elde etmek ve hastaları kısa zamanda eski aktivitelerine ağrısız olarak döndürmek şeklinde özetlenebilir. Sadece omurların ön kısmında çökme olan ve kemikleri birbirine bağlayan yumuşak dokuları yaralanmadan etkilenmemiş hastalar, yatak istirahati ve korse ile tedavi edilebilirler. Hastalar korse içeresinde günlük işlerine yaklaşık 10 gün içerisinde dönebilirler. Korse kullanma süresi üç ila altı ay arasında değişmektedir.
Omurgada kanser yada tümör kırığı ne demektir?
Kanser yada kist yada tümör kemğin iç yapısını eriterek zayıflamasına neden olarak patolojik kırık dediğimiz kırık tipine dönüşmektedir ve hızla tümörün tedavi edildikten sonra kırık vidalanması yapılmalıdır.
Yaralanma eğer dengesiz bir kırığa yada kırıklı çıkığa yol açmış, omurilik hasarı oluşturmuş ya da oluşturma riski taşıyorsa, tedavide cerrahi yöntemler tercih edilir. Cerrahi tedavide, omurların sağlamlığının yeniden elde edilmesi genellikle arka kısımdan uygulanan vida ve çubuklarla sağlanır. Bu çubukların yerleştirilmesi, uygun hastalarda kapalı yöntemlerle de gerçekleştirilebilmekte böylece ameliyat sonrasında ağrı ve hastanede kalma süresi en aza indirilebilmektedir. Sinir hasarı ya da yaralanma riski varsa dekompresyon denilen rahatlatma işlemi de cerrahi sırasında tedaviye ilave edilir.
Osteoporoza bağlı oluşan çökme kırıklarında ise vertebroplasti veya kifoplasti yöntemi tercih edilmektedir. Vertebroplasti yönteminde omur içerisine kemik çimentosu gönderilerek ağrını giderilmesi sağlanırken çökmenin ilerlemesi de engellenmiş olur. Kifoplasti yönteminde ise çimento uygulaması öncesinde balon ile omurdaki çökme düzeltilmektedir. İki yöntemde skopi denilen radyolojik görüntüleme eşliğinde ve kapalı olarak (Cilt kesisi olmadan) uygulanmaktadır. Bu işlem zannedildiği kadar kolay ve sorunsuz bir işlem yada müdahale değildir. Ölüm bildirilen olgular vardır.
Son zamanlarda omur kırıklarının tedavisinde dünya ile birlikte bizlerin de kullanılmaya başlayan diğer bir yöntem de stent yada şemsiye tedavisidir. Bu yöntemde, kapalı olarak omur içerine hasta uyanıkken yada narkozlu iken yerleştirilen kafeslerle çökme kaldırılarak kendi içinde bu teknikle çöken çatı düzeltilmektedir. Bu şekilde tedavi edilen hastalar, kısa sürede ve ağrısız olarak eski iş ve aktivitelerine dönebilmektedir ama işlem pahalı olmasından dolayı pek tercih edilmemektedir. TEDAVİ ESNASINDA SİGARA İÇİLMESİ VE AĞRI KESİCİLERİN KULLANIMI GÜNEŞSIZ YADA KAPALI ALANDA KALMAK YASAKLANIR.
PROF DR KADİR KOTİL
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Omurga Kırıklarında Tedavi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Kadir KOTİL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Kadir KOTİL'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
5 Beğeni 
Yazan Uzman
|
omur kırığı, omurga kırığı, bel kırıkları, boyun kırıkları, sırt kırıkları, omurga kırıkları, omurga kırıklarında platinleme, omurga kırıklarında vidalama, omurgada kırık
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
