2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (Dehb) Nedir
MAKALE #18938 © Yazan Psk.Musa BALLI | Yayın Ekim 2017 | 2,770 Okuyucu
DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPER AKTİVİTE BOZUKLUĞU (DEHB) NEDİR?

Günümüzde, özellikle okul ortamlarında, adını sıklıkla duyduğumuz bir terimdir, hiper aktif veya hiperaktivite bozukluğu. Ancak, bu terim bir hastalık ismi olmasına rağmen, toplumumuzda çocukların kuralsız davranışlarına bir kılıf veya ebeveynlerin beklentilerinden daha hareketli olan çocuklar için sıklıkla kullanılmaktadır. Öncelikle belirtelim ki; “hiperaktivite bozukluğu” çoğunlukla “dikkat eksikliği” ile birlikte görülen ciddiye alınması gereken bir hastalıktır. Bu hastalık, eğer gerekli önlemler alınmaz ise, çocuğun (ergenlik dönemi de dahil) tüm akademik ve sosyal hayatını zorlaştıran bir durumdur.

DEHB dikkat çeken belirtileri, normalin üstünde dikkatsizlik, dürtüsellik, göreve odaklanmakta zorlanma, verilen talimatlara uymama, zihnin kolayca dağılması, huzursuzluk ve telaş, aşırı konuşma, konuşanın sözünü sıkça kesme gibi belirtiler çok görülür.

Nedenleri

Hastalığın nedenleri ile ilgili kesin bilgiler olmasa da yapılan araştırmalarda; daha çok biyolojik ve genetik faktörlerin öncelikli olarak vurgulandığı gözükmektedir. Özellikle beyin kimyasında, beyin yapısında ve beyin işlevlerinde ki anormallikler bu hastalığın gelişiminde etkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca, gebelik te madde kullanımı , zor doğumlar, kafa travmaları ve kurşun eksikliği gibi etkenlerin de hastalığın ortaya çıkmasında rol oynadığı bilinmektedir.

Hastalık, yeni ve uyarıcıların bol olduğu ortamlarda değil, daha çok tekrar gerektiren, sıkıcı , tanıdık ortamlarda daha çok kendini göstermektedir. Bir diğer belirleyici de çocuğa karşı olan dayatmalardır. Az talimatın olduğu, çocukların istediğini yapabildiği özgür ortamlarda bu çocukların davranışlarını, normal çocukların davranışlarından ayırt etmek çok zordur.

Hastalığın kalıtsal yönü ise; DEHB hastası olan çocukların, ebeveynlerinde DEHB görülme oranı %50 civarı olduğu , yakın akrabalarında ise %20 olduğu, vaka araştırılmalarında görülmüştür. Hastalığın anne baba tutumu, kaotik ev ortamıyla ile ilgili olduğuna dair bilimsel bilgiler bulunmamaktadır.

Yaygınlığı

DE/HB görülen bireylerin çoğunda belirtiler erken çocukluk döneminde(3-4 yaş) ortaya çıkmaya başlar. Genel olarak ilk hiperaktivite ardında dikkatsizlik belirtileri gözükmektedir. Bu belirtilerin ergenlik dönemlerinde de devam ettiği ancak yetişkinlik dönemlerinde kademeli olarak azaldığı gözlenmektedir. ABD”de yapılan araştırmalarda (1994) çocukların genelinde, tüm alt türler ile birlikte yaklaşım%3 ile 5 arası görülme sıklığına rastlanmaktadır. Erkek çocuklarında, kız çocuklarına göre daha sık rastlanmaktadır.

Teşhisin konulması,

Klinisyenler, DEHB için iki belirti listesini araştırırlar, birincisi dikkat eksikliğinin olduğu liste, ikincisi ise hiperaktivite ve dürtüselliğin olduğu listedir. Bu belirtiler 7 yaşından önce ortaya çıkması , en az altı ay sürmesi, okul ev gibi en az iki farklı ortamda görülmesi, çocuğun günlük yaşamını zorlaştıracak boyutta olması gerekmektedir. Ayrıca başka bir hastalık veya sağlık sorunlarının (öğrenme güçlüğü, aile içi problemler vs.) öncül belirtisi olmamalıdır.

Hastalığın üç alt türü vardır, bunlar;
a-Belirti tarama listesindeki, dikkkat eksikliği belirtilerini daha çok karşılıyor ise, “dikkat eksikliğinin önde olduğu tip”
b-Belirti tarama listesindeki, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtilerini daha çok karşılıyor ise “ hiperaktivite ve dürtüselliğin önde olduğu tip”
c-Eğer, her iki belirti listesinden, hastalık tanısı konacak kadar, en az altışar belirti gözleniyor ise “birleşik tip” tanısı konulur. En sık da hastalığın “birleşik tip” alt türü görülmektedir.
Görüldüğü üzere hastalığı tanı koyma ve tedavi planlanma süreci ciddi emek ve uzmanlık isteyen bir çalışmadır.

Tedavisi nasıl yapılır,

DEHB hakkında aile, okul öğretmeni ve davranışları gözlemlenerek ayrıntılı bilgiler toplanır.
Psikolojik testler yapılır,
Çocuk psikiyatriye yönlendirilerek, ilaç tedavisi başlatılır,
Çocukla bireysel terapi,
Aile terapisi, ailenin hastalık hakkında bilgilendirilmesi ve ailenin çocuğa yaklaşımı konusunda beceri kazandırılması,
Okul konsültasyonu, okul rehber öretmeni ve dersine giren öğretmenlere bilgi vererek, sınıfta ve derslerinin işlenilişinde düzenlemeler yapılması,
Gerekiyorsa özel eğitim desteği sağlanması,
İlaç kullanımının gerekliliği

Bazı aileler haklı olarak psikofarmakolojik ilaçların uzun süre kullanımına bağlı yan etkilerinden dolayı ilaç tedavisine sıcak bakmamaktadırlar. Ancak, hastalığın ortaya çıkması ve sürmesinde, biyolojik faktörlerin etkisinin ağırlıklı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, ilaç tedavisinin son derece etkili olduğu görülmektedir. Verilen ilaçlar sayesinde beynin iletici sistemi daha iyi çalışır ve hedef belirtilerde önemli azalmalar görülür. Çocuğun yaşı ilerlediğinde beynin kimyasal iletici üretimi arttığı için hastalık belirtileri erişkin yaşlarda, azalarak kaybolmaktadır.

Psikofarmolojik ilaçların olası yan etkileri bazı vakalarda görülmektedir. Bu ilaçlar direkt beyin kimyasını etkileyen ilaçlar olduğu için küçük dozajlar halinde uzun süreli kullanılan ilaçlardır.İlaçların olası yan etkileri, ilacın alınmaya başlaması ile birlikte 15-20 günlük bir süreçte azalarak görülmemeye başlar, aynı şekilde ilaçların iyileştirici etkisi de yan etkilerin azalmasıyla görülmeye başlar. İlaç başlanması, ilaç dozajının düzenlenmesi ve sonlandırılması sadece psikiyatristlerin yetki ve sorumluluğundadır. O nedenle, psikiyatri denetimi olmadan ilaç kullanılması veya sonlandırılması pisko terapi çabalarını da zora sokan bir durumdur.

Tedavisi

Tedavi sürecinde başarıya ulaşmak için, hastalık hakkında ayrıntılı bilgi toplanması, psikiyatrist değerlendirmesi, okul-sınıf düzenlemeleri, ev düzenlemeleri, bireysel terapi ve anne baba eğitimini kapsaması gereklilik arz etmektedir. Tedavi seansları bir paket sunulmakta bitiminde gerekirse kontrol seansları da düzenlenebilmektedir. Görüldüğü gibi, tek bir psikiyatrist veya tek bir psikoloğun çabasından çok, eşgüdümlü harekat eden bir ekip çalışmasının gerekliliği zorunludur.
Tedavi edilmeyen çocukları bekleyen tehlikeler;

DEHB olan çocukları, odaklanma sorunları nedeniyle ilk başta akademik bir başarısızlık beklemektedir. Bunun yanı sıra, dürtülerini kontrol edememelerinden kaynaklanan, tek düze düzenlenmiş, öğretmen kontrolündeki bir sınıfta, uyum problemleri çıkarmaları kaçınılmaz olup, bunu akabinde sınıf ve okul ortamında hem çocuk için hem de aile sosyal sorunların görülmesi kaçınılmazdır. Kısacası sınıfın istenmeyen çocuğu olma riski taşımaktadırlar. Bu çocuklar ilerleyen zamanlarda “karşıt gelme bozukluğu” ve “davranım bozukluğu” yaygın olarak görülmektedir. DEHB, ile birlikte bu bozukluklar eş zamanlı olarak ortaya çıkmasıyla, ilerleyen yaşlarda; kaygı bozukluğu, depresyon, anti kişilik bozukluğu ve madde kullanımı bozukluğuna da rastlanılması yüksek ihtimal dahilindedir.

Tüm bu nedenler ile hastalığın belirtilerinin ciddiye alınması, erken tanı ve tedavinin erken başlanılması son derece önemli olup, konu hakkında eğitim almış uzmanlardan yardım almanız son derece önemlidir.

Psk. Musa BALLI
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (Dehb) Nedir" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Musa BALLI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Musa BALLI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     3 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Musa BALLI Fotoğraf
Psk.Musa BALLI
Antalya (Online hizmet de veriyor)
Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi72 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Musa BALLI'nın Yazıları
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (Dehb) Nedir' başlığıyla benzeşen toplam 19 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
◊ Psikoterapi Nedir Temmuz 2020
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


13:28
Top