Sıcak Ama Sınırsız Ebeveynler
Çocuk yetiştirme tutumlarından biri de izin verici ebeveynliktir. Bu ebeveynlik tarzında aşırı hoşgörü ve sevgi vardır. Bu özellikleriyle çocukların ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Onlara göre çocuklar hep çocuk kalmalıdır. Çocuklarına sevgilerini vermekte sonsuzdurlar. Bununla birlikte; olumlu ya da olumsuz davranışlarına karşı da aşırı hoşgörülüdürler.
Anne baba tutumlarında denge önemli bir unsurdur. Denge olmadığında anne baba ve çocuk tarafında acil sinyalleri yanmaya başlar. Bazı anne babalar bu sinyaller üzerine tutumlarını sorgulamaya başlarlar.
İzin verici ebeveynler, çocuklarının olumsuz davranışlarını görmezden gelirler. Çocukları sınırları aştığında nadiren uyarırlar. Davranışlarıyla ilgili geribildirimde bulunmayabilirler. Bunun sonucu olarak da çocuklar hangi davranışların kabul edilebilir ya da kabul edilemez olduğunu öğrenemezler. Toplumsal kuralları öğrenmekte de güçlük yaşarlar. Okul çağı gelene kadar pek sorun yaşanmazken okula başladıktan sonra sınır ve kurallara uymakta zorlanırlar.
İzin Verici Ebeveynlerin İki Temel Özelliği: Sıcak Ama Sınırsız
Bu ebeveynlerin besleyici ve sıcak tutumları vardır. Bu tutumları çocukların sevgi dolu bir ailede yetişebilmesi açısından olumludur. Bunun yanında ikinci özelliği ise; sınır koymaya gönülsüz davranmalarıdır. Çocuklarına kural koyduğunda onların sevgilerini kaybedeceğine inanmaktadırlar. Bu ebeveynlik sitiliyle ilgili yapılmış birçok araştırma vardır. Bazı araştırmalara göre; bu stille yetiştirilen çocukların benlik saygıları ve özgüvenleri çok yüksek olmaktadır. Otoriter ebeveynlik stilinde yetiştirilen çocuklara göre daha becerikli olabilmektedirler. Bunun yanında alkol ve teknoloji kullanımlarının daha fazla olduğu belirtilmektedir. Aynı zamanda davranış problemlerinin yaşanabildiği ve akademik başarılarının da düşük olduğu tespit edilmiştir.
İzin verici ebeveynlerin diğer özellikleri;
• Kural ve sınır koymakta zorlanırlar,
• Kural koyduklarında çok tutarsızdırlar,
• Çocuklarına genellikle nazik ve sevecen yaklaşırlar,
• Ebeveynden çok arkadaş gibidirler,
• Çocuğuna bir davranışı yaptırabilmek için oyuncak, hediye gibi ödüller kullanabilirler.
• Çocuğuna sorumluluk vermek yerine sonsuz özgürlük sağlarlar,
• Anne babanın alması gereken kararları çocuğuna aldırırlar,
• Davranışlarının doğal sonucunu yaşamasına kısa süreliğine izin verebilirler.
İzin Verici Ebeveynliğin Çocuklar Üzerindeki Etkileri
Yapılan birçok araştırmada izin verici yaklaşımın çocuklar üzerinde bir çok olumsuz etkisi olduğu bulunmuştur:
• İzin verici ebeveynlerin çocuklarından düşük ya da hiç beklentisi olmaması akademik başarılarını olumsuz etkilemektedir.
• Çocuklara hoşgörülü olmak ya da üzmemek için kural ya da sınır koymamanın sonucu sorun çözme ve karar verme becerileri gelişmemektedir.
• Olumsuz durumlarla karşı karşıya kaldığında baş etmekte zorlanırlar. Çünkü bunu anlayışla karşılayabilecek anne babalarını ararlar. Olumsuz davranışlarının kabul edilmediğini gördüklerinde mücadele etmekte zorlanırlar.
• Öz disiplin sorunu yaşarlar.
• Zayıf toplumsal becerilere sahiptirler.
• Sınırların belirli olduğu ortamlarda kendilerini güvensiz hissedebilirler.
• Yaşının olgunluğu verilemediği için sosyal ortamlarda zorlanabilirler.
• Araştırmalara göre, izin verici tutumuyla yetiştirilmiş çocuklar madde kullanımı ve suiistimale daha yatkın olabilirler.
• Sınır bilmeyen bu çocuklar, bilgisayar ve yemek yemeyle ilgili de kural tanımazlar. Teknoloji bağımlılığı ve obezite gibi rahatsızlıklarla mücadele edebilirler.
İzin verici ebeveynler, çocuklarına sonsuz imkânlar dâhilinde özgür bir ortam sunabilirler. Çocuğunuza her ortamda bu imkânlar sunulmayacağı için uzun vade de zorlanabilirler. Örneğin, okul ortamında kendi başına mücadele etmeye çalışacaktır. Çocuğunuzun yaşamını kolaylaştırmak adına sevgi ve sıcaklığınızın yanına sınırlarınızı da ekleyin.
Neden İzin Verici Ebeveynim?
İzin verici ebeveynlerin tutumlarının birçok nedeni olabilir. Bu ebeveynlere baktığımızda otoriter ebeveynlik sitiliyle yetişmiş olabiliyorlar. Baskıcı bir ailede büyüyen ebeveynler, çocuklarına daha özgür bir ortam sağlama inancıyla yaklaşabiliyorlar. Aynı zamanda sınır koymakta zorlanan anne ya da babayla yetişmiş ebeveynler, sınır koymayı öğrenemiyorlar. Nasıl sınır koyacağını bilmeyen ebeveynler de izin verici ebeveynlik stiliyle yaklaşabiliyorlar. Bunların dışında hayat tarzı olarak çocuğunu bu stille yetiştirmek isteyenler de olabiliyor.
İzin Verici Ebeveynlik İçin Neler Yapabilirsiniz?
• Sınır ve kural koymayı çok kez düşünmüş hatta denemiş olabilirsiniz. Çocuğunuza sınır koymayı birkaç kuralla başlayın. Bunun için size uyabilecek stratejileri kullanın.
• Çocuğunuzun olumsuz davranışlarda bulunması sizi rahatsız etmeyebilir. Fakat çocuğunuzun gelişimini, sosyal ilişkilerini ve akademik becerisini olumsuz etkileyecektir. Çocuğunuzun davranışları hakkında geribildirimlerde bulunun.
• Ailenizde en az birini kararlı görmesini sağlayın. Her çocuk anne babasını yetkin görmek ister.
• Anne, baba ve çocuk aynı statüde değildir. Örneğin, 5 yaşındaki bir çocuk okul seçmemelidir. Çocuğunuz okulu içindeki oyuncaklarıyla değerlendirirken, siz eğitimiyle değerlendireceksinizdir. Ya da kardeşi olmasını ona sormamalısınız. Yeni bir kardeş fikri ancak anne ve babaya aittir. Çocuğunuz bugün ister, yarın istemeyebilir. Aksini söylediğinde, “ama sen istedin de yaptık” cevabının sorumlusu çocuğunuz olmamalıdır. Anne babanın alacağı kararlarla çocukların alabileceği kararlar birbiriyle karıştırılmamalıdır.
• Olumsuz bir davranış yaptığında ceza vermek yerine doğal sonucunu yaşamasına izin verin. Örneğin; çocuğunuz oyuncağının üzerine bilerek bastığında hemen yenisini almayın. Oyuncağını kırmasının doğal sonucu artık onunla oynayamayacağıdır.
• Çocuğunuza kural koymakta neden direnç gösterdiğinizin farkına varın. Çocuğunuzun geleceği için izin verici ebeveynliğinizin yanına kural ve sınırlarda ekleyin.
Anne baba tutumlarında denge önemli bir unsurdur. Denge olmadığında anne baba ve çocuk tarafında acil sinyalleri yanmaya başlar. Bazı anne babalar bu sinyaller üzerine tutumlarını sorgulamaya başlarlar.
İzin verici ebeveynler, çocuklarının olumsuz davranışlarını görmezden gelirler. Çocukları sınırları aştığında nadiren uyarırlar. Davranışlarıyla ilgili geribildirimde bulunmayabilirler. Bunun sonucu olarak da çocuklar hangi davranışların kabul edilebilir ya da kabul edilemez olduğunu öğrenemezler. Toplumsal kuralları öğrenmekte de güçlük yaşarlar. Okul çağı gelene kadar pek sorun yaşanmazken okula başladıktan sonra sınır ve kurallara uymakta zorlanırlar.
İzin Verici Ebeveynlerin İki Temel Özelliği: Sıcak Ama Sınırsız
Bu ebeveynlerin besleyici ve sıcak tutumları vardır. Bu tutumları çocukların sevgi dolu bir ailede yetişebilmesi açısından olumludur. Bunun yanında ikinci özelliği ise; sınır koymaya gönülsüz davranmalarıdır. Çocuklarına kural koyduğunda onların sevgilerini kaybedeceğine inanmaktadırlar. Bu ebeveynlik sitiliyle ilgili yapılmış birçok araştırma vardır. Bazı araştırmalara göre; bu stille yetiştirilen çocukların benlik saygıları ve özgüvenleri çok yüksek olmaktadır. Otoriter ebeveynlik stilinde yetiştirilen çocuklara göre daha becerikli olabilmektedirler. Bunun yanında alkol ve teknoloji kullanımlarının daha fazla olduğu belirtilmektedir. Aynı zamanda davranış problemlerinin yaşanabildiği ve akademik başarılarının da düşük olduğu tespit edilmiştir.
İzin verici ebeveynlerin diğer özellikleri;
• Kural ve sınır koymakta zorlanırlar,
• Kural koyduklarında çok tutarsızdırlar,
• Çocuklarına genellikle nazik ve sevecen yaklaşırlar,
• Ebeveynden çok arkadaş gibidirler,
• Çocuğuna bir davranışı yaptırabilmek için oyuncak, hediye gibi ödüller kullanabilirler.
• Çocuğuna sorumluluk vermek yerine sonsuz özgürlük sağlarlar,
• Anne babanın alması gereken kararları çocuğuna aldırırlar,
• Davranışlarının doğal sonucunu yaşamasına kısa süreliğine izin verebilirler.
İzin Verici Ebeveynliğin Çocuklar Üzerindeki Etkileri
Yapılan birçok araştırmada izin verici yaklaşımın çocuklar üzerinde bir çok olumsuz etkisi olduğu bulunmuştur:
• İzin verici ebeveynlerin çocuklarından düşük ya da hiç beklentisi olmaması akademik başarılarını olumsuz etkilemektedir.
• Çocuklara hoşgörülü olmak ya da üzmemek için kural ya da sınır koymamanın sonucu sorun çözme ve karar verme becerileri gelişmemektedir.
• Olumsuz durumlarla karşı karşıya kaldığında baş etmekte zorlanırlar. Çünkü bunu anlayışla karşılayabilecek anne babalarını ararlar. Olumsuz davranışlarının kabul edilmediğini gördüklerinde mücadele etmekte zorlanırlar.
• Öz disiplin sorunu yaşarlar.
• Zayıf toplumsal becerilere sahiptirler.
• Sınırların belirli olduğu ortamlarda kendilerini güvensiz hissedebilirler.
• Yaşının olgunluğu verilemediği için sosyal ortamlarda zorlanabilirler.
• Araştırmalara göre, izin verici tutumuyla yetiştirilmiş çocuklar madde kullanımı ve suiistimale daha yatkın olabilirler.
• Sınır bilmeyen bu çocuklar, bilgisayar ve yemek yemeyle ilgili de kural tanımazlar. Teknoloji bağımlılığı ve obezite gibi rahatsızlıklarla mücadele edebilirler.
İzin verici ebeveynler, çocuklarına sonsuz imkânlar dâhilinde özgür bir ortam sunabilirler. Çocuğunuza her ortamda bu imkânlar sunulmayacağı için uzun vade de zorlanabilirler. Örneğin, okul ortamında kendi başına mücadele etmeye çalışacaktır. Çocuğunuzun yaşamını kolaylaştırmak adına sevgi ve sıcaklığınızın yanına sınırlarınızı da ekleyin.
Neden İzin Verici Ebeveynim?
İzin verici ebeveynlerin tutumlarının birçok nedeni olabilir. Bu ebeveynlere baktığımızda otoriter ebeveynlik sitiliyle yetişmiş olabiliyorlar. Baskıcı bir ailede büyüyen ebeveynler, çocuklarına daha özgür bir ortam sağlama inancıyla yaklaşabiliyorlar. Aynı zamanda sınır koymakta zorlanan anne ya da babayla yetişmiş ebeveynler, sınır koymayı öğrenemiyorlar. Nasıl sınır koyacağını bilmeyen ebeveynler de izin verici ebeveynlik stiliyle yaklaşabiliyorlar. Bunların dışında hayat tarzı olarak çocuğunu bu stille yetiştirmek isteyenler de olabiliyor.
İzin Verici Ebeveynlik İçin Neler Yapabilirsiniz?
• Sınır ve kural koymayı çok kez düşünmüş hatta denemiş olabilirsiniz. Çocuğunuza sınır koymayı birkaç kuralla başlayın. Bunun için size uyabilecek stratejileri kullanın.
• Çocuğunuzun olumsuz davranışlarda bulunması sizi rahatsız etmeyebilir. Fakat çocuğunuzun gelişimini, sosyal ilişkilerini ve akademik becerisini olumsuz etkileyecektir. Çocuğunuzun davranışları hakkında geribildirimlerde bulunun.
• Ailenizde en az birini kararlı görmesini sağlayın. Her çocuk anne babasını yetkin görmek ister.
• Anne, baba ve çocuk aynı statüde değildir. Örneğin, 5 yaşındaki bir çocuk okul seçmemelidir. Çocuğunuz okulu içindeki oyuncaklarıyla değerlendirirken, siz eğitimiyle değerlendireceksinizdir. Ya da kardeşi olmasını ona sormamalısınız. Yeni bir kardeş fikri ancak anne ve babaya aittir. Çocuğunuz bugün ister, yarın istemeyebilir. Aksini söylediğinde, “ama sen istedin de yaptık” cevabının sorumlusu çocuğunuz olmamalıdır. Anne babanın alacağı kararlarla çocukların alabileceği kararlar birbiriyle karıştırılmamalıdır.
• Olumsuz bir davranış yaptığında ceza vermek yerine doğal sonucunu yaşamasına izin verin. Örneğin; çocuğunuz oyuncağının üzerine bilerek bastığında hemen yenisini almayın. Oyuncağını kırmasının doğal sonucu artık onunla oynayamayacağıdır.
• Çocuğunuza kural koymakta neden direnç gösterdiğinizin farkına varın. Çocuğunuzun geleceği için izin verici ebeveynliğinizin yanına kural ve sınırlarda ekleyin.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Sıcak Ama Sınırsız Ebeveynler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Ebru ZORLUTUNA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Ebru ZORLUTUNA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
