2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Kelime Körlüğü (Disleksi) Nedir? Neler Yapılmaldır?
MAKALE #19422 © Yazan Psk.Erol AKDAĞ | Yayın Mart 2018 | 5,712 Okuyucu
KELİME KÖRLÜĞÜ YA DA DİSLEKSİ

Öğrenme sorunları bireyden ve çevreden kaynaklı olmak üzere 2 türlü ele alınabilir. Bireyden kaynaklı derken; Zeka gerilikleri, duyusal özürler, nörolojik özürler, ortopedik özürler, motivasyon eksikliği, öğrenme bozukluğu olarak ele alınabilir. Çevreden kaynaklı olarak ise; aile içi çatışmalar, sosyo- kültürel yetersizlik, ekonomik dezavantajlar, okul – öğretmen kaynaklı sorunlar, eğitim proğramından kaynaklanan, travma sonrası stres bozukluğundan kaynaklanan sorunlar olarak ayrı ayrı ele alınıp incelenmelidir.

Öğrenme sürecinde güçlük çekilen alanlar şunlardır: dinleme, düşünme, sözlü dili kullanma, algılama, bilgiyi organize etme, bilgiyi depolama, bilgiyi tekrarlama, okuma olarak karşımıza çıkmaktadır.

Öğrenme bozukluğunun tanımına baktığımızda; Normal ya da normal üstü zekaya sahip, primer, psişik bir hastalığı, belirgin bir beyin patolojisi, duyusal özürü bulunmayan, standart eğitime rağmen yaşına uygun okul başarısı gösteremeyen bireylerdeki durumdur.

Öğrenme bozukluğu belirtileri;

1. Görsel sembolleri karıştırmak (b-p-d, n-m, u-n, b,9)
2. Sözcüğü ters çevirmek ( en-ne, tak-kat, 12,21)
3. Okurken satır atlamak yerini kaybetmek.
4. Okuduğunu anlayamamak, yavaş, hatalı okumak.
5. Harflerin sırasını karıştırmak (roman- orman, için- çini)
6. Sözlü yönergeleri izleme ve dinlemede güçlük.
7. Sözlü – yazılı ifade güçlükleri
8. Dikkat ve konsantrasyon güçlükleri
9. İşitsel algı sorunları (harflerin seslerini karıştırmak m-b, f-v)
10. Sağ – sol ve yön karıştırma
11. Zaman ve mekan sorunları.

Öğrenme bozukluğu olan bireyin özellikleri:

1. Düşük benlik saygısı
2. Sosyal becerilerde eksiklik
3. Okulu terk etme, okula gitmek istememe
4. Yetişkinlikte işsizlik, uyum sorunları
5. Kanuşmada gerilik
6. Genel koordinasyon bozukluğu.

Tanı için; Tanı koymak EKİP çalışmasına bağlıdır. Bunun için; Tıbbi değerlendirme gerekir. A) psikiyatri, B) nöroloji C) göz ve kbb muayeneleri yapılmalıdır.

Psiko – pedagojik değerlendirme için; A) gelişim, B) zeka, C) görsel – işitsel – algı D) okuma – yazma – matematik becerilerinin tespiti E) davranış gözlemi yapılmalıdır.

Kullanılan teknikler :

1. Bilişsel – davranışsal terapi teknikleri
2. Özel eğitim
3. Ana –baba danışmanlığı
4. Ana – baba eğitimi
5. Aile terapisi
6. Problem çözme becerilerini geliştirme
7. Duygusal eğitim
8. Çalışma alışkanlıkları eğitimi
9. Konuşma terapisi
10. Bilişsel beceri geliştirme eğitimi.

Eğitim proğramı hazırlanırken yararlanılan yaklaşımlar şunlardır:
1. Kephart’ ın algısal – motor modeli
2. Getman’ ın eğitim programı.
3. Frostig görsel algı eğitim programı
4. Piaget’ in bilişsel gelişim kuramı
5. Multisensory akademik terapi
6. Valett’ in psiko – pedagojik terapi kuramı
7. PACE bilgisayar programı
8. Bilişsel rehabilitasyon bilgisayar programı

OKUMA BOZUKLUKLARI

Okumanın 3 özelliği vardır: 1. Yazılı mesajı sözlü hale getirme. 2. Anlama. 3. Muhakeme

Okuma için; 1. Görme yeterliliği 2. İşitme yeterliliği 3. Dil yeterliliği 4. Yukarı, aşağı, sağ, sol kavramlarını bilmek gerekmektedir.

Normal okuyamayan birisi; 1. Parmakla satırı takip eder. 2. Dudaklarını kıpırdatır. 3. Beden hareketlenir. Parmak ve dudak hareketi gözden daha yavaş olduğu için okumayı yavaşlatır.

Görme ve okuma ilişkisi:

Görme keskinliği; Nesnenin uzaklığına, büyüklüğüne, küçüklüğüne bağlıdır.

Görsel algı; uyarıcı – görme – anlamlandırma – yorumlama.

Öğrenme ve okuma güçlüğü çeken çocuklarda aşağıda yazacağım 8 maddeden en az birinde problem vardır. 1. Görsel alış. 2. Görsel ayrımlaştırma 3. Görsel ilişkilendirme 4. Görsel hafıza 5. Göz el koordinasyon 6. Görsel biçim sürekliliği 7. Uzayda pozisyonların algılanması 8. Uzaysal ilişkilerin yorumlanması.

Görsel algıyla ilgili sorunu olan çocuklar genelde okumayla ilgili de problem yaşarlar. Ancak; yalnızca görsel algı çalışmaları yaparak çocuğun okuması düzelmeyebilir. Okuma çalışması da yapılması gerekir.

1. Görsel alış: sembollerden anlamı alma yeteneğidir. Bunula ilgili problemi olan çocuklar temel anahtarı metin içerisinde bulmakta güçlük çekerler. Bilgi araştırırken algısal alanı taramakta zorlanırlar. Metin içinde, metinle ilgili soruların cevaplarını bulmakta zorlanırlar.
Neler yapılabilir; şekilleri, resimleri, sayıları tanımayla ilgili çalışmalar, şekil, renk, sayı eşlemeyle ilgili çalışmalar, resimdeki eksik parçayı bulma, resimlerle kelime veya cümleleri eşleme.

2. Görsel ayrımlaştırma: uyarıcılar arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları tanıyabilme yeteneğidir.
Neler yapılabilir; eşini ya da farklı olanı bulma çalışmaları, bulmaları istenen şeyler özellikle belirtilir, karışık şeylerin içinden istenilenleri çıkarma, sözlük kullanmayı, telefon defterini kullanmayı öğretme, önce bir kelime verip aynı kelimeyi karışık verilen kelimelerin içinden bulmasını isteme, önce bir şekil gösterip, sonra aynı şekli resmin içinden bulmasını isteme, noktaları birleştirme, bilinen nesnelerden oluşan yap – bozlarla alıştırmalar, gölgelerine bakarak objeleri tanıma, eksik harfleri bularak kelimeyi, eksik kelimeleri bularak cümleyi tamamlama.

3. Görsel ilişkilendirme: Nesneleri özellikleri ve kullanımlarına göre sınıflandırmada problem yaşarlar. Para kavramını algılamada zorlanıyorlar. Örneğin; 10 tl nin içinde 10 tane 1 lira vardır.
Neler yapılabilir; grup içinde benzerlikleri ve zıtlıkları bulma, nesnelerle canlıları ilişkilendirme, kelimeleri resim ve cümlelerler eşleme.

4. Görsel Hafıza: görsel deneyimlerini hatırlamada güçlük çekerler. Daha önceden görmüş olduğu uyarıcıyı hatırlamama, geri çağırmada problem vardır. Ya da hatırlayıp benzerini ortaya çıkaramazlar. Görsel ardışıklıkta problem vardır. Bu çocuklar alfabeyi öğrenmekte ya da haftanın günlerini sıralamakta güçlük çekerler.
Neler yapılabilir; Bu çocuklarla çalışırken, seçilen malzeme büyük ve çizgiler belli olmalıdır. Öğrenme ortamının iyi ayarlanması gerekir. Görsel uyarıcıyla beraber diğer duyulardan da (dokunma v.b) yararlanmak gerekir.

5. Göz – El koordinasyonu: göz hareketleri ile el hareketlerinin koordineli olmamasıdır. Bu çocuklar topu hedefe atamazlar, satır boyunca yazamaz, bir çizgi çizerken bittiği noktadan tekrar başlayamazlar. Şekilleri uygun yerlerine yerleştiremezler. Alet kullanmakta sııntı yaşarlar. ( makas, çatal, kaşık, bıçak v.s)
Neler yapılabilir; alet kullanmayla ilgili alıştırmalar, boncuk dizme alıştırması, çizgi üzerinden kalemle geçme, top atıp tutma.

6. Görsel biçim sürekliliği: biçimleri şekilleri, harfleri, sayıları boyutları değişse de tanıyabilme yeteneğinin gelişmemesidir. Bu problemi olan çocuklar yazının şekli değiştiğinde (italik, el yazısı v.b) tanıyamazlar.
Neler yapılabilir; odadaki nesnelerin biçimlerini tanıma çalışması, çeşitli şekillerde yazılan harfleri tanıma çalışması, üç boyutlu diyagramları çizme çalışmaları yapılabilir.

7. Uzaydaki pozisyon algısı: Tek tek nesnelerin bize göre durumu arasındaki ilişkiyi tanıma olarak tanımlanır. Bu alanda problem yaşayan çocuklar b – d, p-g gibi harfleri karıştırarak yazarlar. Harita okumakta güçlük çekerler.
Neler yapılabilir; sağ – sol kavramları ile ilgili alıştırmalar, nesnelerin yerlerini belirleme çalışması, farklı tarafa bakan şekilleri bulma çalışmaları yapılabilir.

8. Uzaysal ilişkiler: küp ve blok desenlerini kopyalayamazlar. Bir şekil verilip aynısını çizmesi istendiğinde duruş şeklini aynı şekilde yerleştiremezler.
Neler yapılabilir; küplerle şekiller oluşturma, nesnelerin çeşitli yönlerden durumunu gözlemleyip anlatma çalışmaları yapılabilir.
Yapılan bütün alıştırmalarda dikkat edilmesi gereken nokta, alıştırmaların basitten karmaşığa, kolaydan zora doğru verilmesi gerektiğidir. Ritim duygusu gelişmiş çocukların okuma ve yazmada daha başarılı oldukları bilinmektedir.

Tedavi:

Psiko – pedagojik yaklaşım önemlidir. Tanı ve terapilerinde ekip çalışması önemlidir. Değerlendirmede çocuğun zayıf ve güçlü yanlarını ortaya çıkartmak gerekir. Hangi soruna hangi terapi tekniğinin kullanılacağına karar verilmesi gerekir. Belli aralıklarla tanı ve tedavinin gözden geçirilmesi, değerlendirilmesi gerekir.

Erol AKDAĞ
Klinik Psikolog
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Kelime Körlüğü (Disleksi) Nedir? Neler Yapılmaldır?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Erol AKDAĞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Erol AKDAĞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     15 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Erol AKDAĞ Fotoğraf
Psk.Erol AKDAĞ
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi38 kez tavsiye edildiİş Adresi KayıtlıTavsiyeEdiyorum.com'u sıkça ziyaret ediyor.
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Erol AKDAĞ'ın Makaleleri
► Disleksi Nedir? Psk.Büşra Nur KÜÇÜK
► Disleksi Nedir Psk.Dnş.Eylem Metin ÖZKURAL
► Disleksi Nedir? Psk.Nilüfer ŞİŞMAN
► Anksiyete Nedir? Neler Yaşarız? Psk.Özgür Duran YURTSEVER
► Sınav Kaygısı Nedir? Aileler Neler Yapabilir? Psk.Aslıhan DEĞERLİ AYTOĞAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Kelime Körlüğü (Disleksi) Nedir? Neler Yapılmaldır?' başlığıyla benzeşen toplam 31 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Hayal Kuran Çocuklar Haziran 2021
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


21:02
Top