2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Evlilik ve Beraberindekiler
MAKALE #19425 © Yazan Uzm.Psk.Esra TAŞDEMİR SEYİTOĞLU | Yayın Mart 2018 | 2,928 Okuyucu
EVLİLİK VE BERABERİNDEKİLER

Türkiye İstatistik Kurumu, geçtiğimiz günlerde evlenme-boşanma verilerini açıkladı. Son 10 yılda, 1 milyon 200 bin çiftin yollarını ayırdığını, evlenme oranlarının azaldığını ve boşanma oranlarının arttığını belirtti. Bunun üzerine evlilik üzerine okumak, düşünmek ve araştırmakta fayda gördüm ve yazmaya karar verdim. Bu yazıyla evliliğin ne olduğu, ‘evlilik doyumu’ diye ifade edilen kavramın nasıl tanımlandığı, evlilik doyumunu yordayan etkenlerin ne olduğu ve evlilikte problem çözme ve bilişsel durum ile ne anlatılmaya çalışıldığından bahsedeceğim.

Kaye’a (1977:47) göre insanlar çok sık diğer kişilerin kendilerini mutlu edeceği, kendilerinin de eşlerini mutlu edeceği düşüncesi ve beklentisi ile evlenirler. Mutlu olmayan insanlar üzüntülerinden kurtulmak ve sonuç olarak daha mutlu olabilmek için evlenmeyi istemektedirler. Araştırmaların sonuçları doğrultusunda evlilik öncesi mutluluğa eğilimli olanların mutlu, evlilikten önce mutsuz olmaya eğilimli olanların mutsuz olduğunu göstermiştir. Evliliğin bir insanı mutlu ya da mutsuz yapmayacağı aşikârdır. Bununla birlikte evlilik, yetişkinlerin hayatlarında en çok doyum sağlamalarına yardımcı olan bir ilişki olmasına rağmen, kendi kendine mutluluk yaratamaz. Mutluluk insanların içindedir ve onların birbirleriyle ilişkilerine bağlıdır. Çiftlerin birbirleriyle iletişimleri iyi olduğunda birbirlerini mutlu etmeyi başardıkları ise yaygın bir inançtır (Akt; Acar, 1998). Bu bilgiden hareketle; evlilik öncesinde genel yaşamında mutlu olmayan, bitmemiş işleri olan ya da ruhsal açıdan çözemediği sorunları olan bireylerin evlilik ile birlikte yaşamında büyük bir değişimin olamayacağını ön görüyoruz.

Bu da gösteriyor ki eşlerden her birinin ruhsal organizasyonu evlilikten önceki yapısal durumlarının devamını oluşturmakta ve evliliklerinde mutlu olup olmamalarının evlilikten önceki yaşamıyla da bağlantılı olduğu gözükmektedir. Yani evlilik öncesi ‘mutsuz’ olup, evlendikten sonra ‘mutlu’ olmayı beklemek; evlilik kavramına gereğinden fazla yük yüklemeye benzemektedir. Kendini tanımak, bir psikoterapi sürecinden geçmek, kendi ile yakınlaşmak ne kadar var olabilirse kişinin memnuniyeti artacaktır.

Evlilik; destek olmak, birlikte yapmak, birlikte hareket etmek gibi kavramlarla ilişki içerisindedir. Doğru seçim yapıldıysa; mutlu olmaya açık olan bireyin, mutluluğunu ve yaşam doyumunu arttırabilmektedir.
Doğru seçim; kişinin yine kendi ile olan yakınlığı ile oldukça ilişkilidir. Kimi, ne için eş olarak seçtiği veya benzer davranış örüntüsü olarak (kendi anne-baba ilişkisinden) seçip seçmediği gibi noktalar önemlidir. Kendi ilişkisinin bir başkasının ilişkisinin devamı olmadığını bilmesi, yeni bir ilişki biçimi oluşturuyor olduğunu fark etmesi anlamlı olmaktadır.

Kişinin kendi psikoterapi sürecinden geçtiğini varsaydığımızda ya da ilişki biçimini kendi gerçek seçimi olduğu bilincinde olduğunu düşündüğümüzde evlilik doyumundan bahsetmek yerinde olacaktır.

Evlilik Doyumu;
Bireyin evlilik ilişkisindeki gereksinimlerini karşılama derecesine ilişkin algısıdır. Bu, evlilikten sağlanan genel doyumu ifade ettiği gibi, evlilikteki arkadaşlıktan ve cinsellikten sağlanan doyum gibi daha özel durumları da ifade etmektedir (Spainer ve Lewis, 1980). Çiftlerin, evlilik ilişkisinden elde ettikleri sonuçlar, beklentilerini karşıladığında ya da beklentilerinin üstünde olduğu zamanlarda ilişki doyum verici, beklenenin altında olduğu zaman ise ilişki doyumsuz olarak tanımlanmaktadır.

Evlilik doyumu son yıllarda ülkemizde ve yurt dışında sıkça araştırılan konulardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Konunun önemi sebebiyle, psikoloji dışında farklı bilim dalları da kendi uzmanlık alanlarında konuyla ilgilenmişler ve araştırmalar yapmışlardır. Bu durum, evlilik doyumu ile ilgili bir tanım kargaşası olmasına da neden olmaktadır. Evlilik doyumunu açıklayan, tanımlayan kaynakların çoğunda evliliğin kalitesi, evlilik doyumu, evlilik uyumu gibi kavramların eş anlamlı olarak kullanıldığı görülmektedir (Karney ve Bradbury, 1995).

Evlilikte eşlerin mutluluk algılarının üst seviyede olması ve hem evlilikten hem de birbirlerinden hoşnut olarak doyum sağlamaları (Sinha, Mukerjee, 1989) evlilikte uyumu da beraberinde getirmektedir. Bu nedenle çiftlerin mutluluk algısı ile evlilikten doyum almalarının anlamlı ilişkisinin bulunduğu düşünülmektedir.

Sabatelli (1988) ise uyumlu olan evliliği eşlerin birbirleriyle iletişimlerinin kopuk olmadığı çiftlerin birbirleri ile iletişim kurabildiği, evliliğin önemli alanlarında fazla anlaşmazlık yaşanmadığı ve anlaşmazlık yaşanıyor ise anlaşmazlıkların her iki tarafı da hoşnut edecek şekilde çözümlendiği evlilik olarak tanımlamaktadır.

Eşler arasındaki uyumu arttıran en önemli unsur; eşler arasındaki sağlıklı etkileşimdir. Eşlerin herhangi birinde ya da her ikisinde duygusal anlamda huzursuzluk varsa; bu durum stresin artmasına ve problem çözme becerilerinde gerilemeye neden olur. Bunun sonucu olarak da eşler arasında öfke, düşmanlık, üzüntü, yetersiz iletişim ve duygusal anlamda paylaşım azlığı ortaya çıkar (Fowers, 1990). Duygusal anlamda paylaşım azlığı ve yetersiz iletişime sahip olan çiftlerin evlilik uyumlarının az olduğu düşünülmektedir.

Literatürde, evlilik doyumunu yordayan değişkenlere ilişkin pek çok araştırma bulunmaktadır. Bunlar arasında;
• evlilik istikrarı,
• eşe bağlılık,
• güçlü manevi değerler,
• eşe saygı duymak,
• cinsel yaşamda sadakat,
• iyi bir eş olmaya istekli olmak,
• eşi desteklemeye ve memnun etmeye istekli olmak,
• eş için iyi bir arkadaş olmak ve affetmeye – affedilmeye gönüllü olmak yer almaktadır (Rosen-Grandon, Myers ve Hattie, 2004).

Bunun yanında Young ve Long (1998)’e göre evlilik doyumunda;
• eşlerin sorumluluk alması,
• açık iletişim kurmada destekleyici olması,
• empatik dinleme becerilerinin olması vb. sağlıklı olan kişilik özelliklerine sahip olması da önemli yer tutmaktadır.

Mackey ve O’Brien (1995) ise evlilik doyumunu arttıran beş evlilik etkileşimini tanımlamışlardır. Bunlar;
• çatışmanın kontrolü,
• karar vermede ortaklık,
• iletişim kalitesi,
• cinsel ve psikolojik yakınlık ve güven,
• saygı, empatik anlayış ve eşitlik konularında ilişkisel değerler olarak sıralanmaktadır.

Evlilikle İlgili Mitler:
Evliliği etkileyen bir diğer önemli konu ise evlilikle ilgili yanlış inanışlar. Evlenmeden önce daha kısık sesle duyulan bu sözler, evlilik başladıktan sonra çiftlerin kulağına daha yüksek sesle gelmeye başlar:
- Yaşamdaki doyumun çoğu eşten gelmeli!
- Çocuk olmadan olmaz.
- Evlilik yalnızlığa çaredir.
- Sorunlar aile içinde çözülmeli!
- Erkeğin işi, kariyeridir. Kadının işi, erkeği mutlu etmektir.
- İyi seks iyi evlilik demektir.
- Eşler her konuda anlaşır ve hiç kavga etmezler.
- Kötü bir evlilik bile olsa, çocukların uğruna devam edilmelidir.
- Asıl evlilik “cicim” aylarından sonra başlar.
- Eşine karşı taviz verme! vb.

Fakat eşlerin evliliğin diğer alanlarında olduğu gibi bu tür yaygın inanışlardan da kendilerini korumayı öğrenmeli, eşler daha çok kendi ihtiyaçları doğrultusunda adım atmalı ve çözüm geliştirmelidir.

Evlilikte Problem Çözme ve Bilişsel Durum;
Problem çözme kavramının literatürde farklı tanımları bulunmaktadır. D’Zurilla ve Nezu’ya (2001) göre problem çözme, günlük yaşamda karşı karşıya kalınan problemlerle baş edebilmenin etkili yollarını bulmayı içeren bilişsel, duyusal ve davranışsal bir süreçtir. Bir başka tanımda ise problem çözme, bir problemi çözmek için önceki yaşantılar aracılığı ile daha önce öğrenilen kuralların basit bir biçimde uygulanmasının ötesine gidilerek, yeni çözüm yolları bulabilmektir (Korkut, 2002). Gerek günlük yaşantılarından, gerekse yaşam dönemlerinden kaynaklanan tüm bu problemlerin etkili bir biçimde çözülebilmesi için, kişinin uygun problem çözme becerilerine sahip olması gerekmektedir (Taylan, 1990). Bu anlamda kişi problem çözme becerilerini günlük yaşantılarından ve yaşam dönemlerinden deneyimlediği deneyimler ile elde eder.

Problem çözme becerilerinin bilişsel çarpıtmalar ile ilişkisinin olduğu düşünülmektedir. Evlilik ilişkisinde de problem çözme davranışı ile bilişsel çarpıtmalar arasında ilişki bulunmaktadır (Heppner ve ark., 2004; Finchman ve Bradbury,1990). Bir sorunu çözmek için uygun olan davranışı gösteremeyeceğini düşünen eşler kriz anında daha umutsuz davranırken ve problemi çözemeyeceğine ilişkin inancı varken, daha etkin ve gerçekçi beklentileri olan eşler problem çözmeye daha eğilimli ve istekli olmaktadırlar (Finchman ve Bradbury, 1990). Bu nedenle krizin yaşandığı anda problemi çözebileceğine ilişkin inancı olan çiftlerin problemlerini çözmeye yatkın olduğu ancak çözmeye ilişkin inancı olmayan çiftlerin problemlerini çözmeye yatkın olmadığı düşünülmektedir.

Problem çözme becerilerinin tüm yaşam ilişkilerinde önemli olduğu yapılan araştırmalar sonucundan da elde edilmiştir. Problem çözme becerisi, eş-sevgili-partner seçiminde benzer örüntülerin varlığı gibi konular kişinin kendi bireysel sürecinden geçmesi ile bağlantılıdır. Aynı zamanda evli olup, çift terapisine gitmek de çözüm yollarından bir diğeridir. Kişinin güçlenecek alanlarını fark etmesi, kendisini tanıması tatmin edici bir ilişki ve yaşam doyumu için önemli rol olmaktadır.


ESRA TAŞDEMİR SEYİTOĞLU
KLİNİK PSİKOLOG & PSİKODRAMATİST


KAYNAKÇA:

Acar, H., 1998 : Ankara’da sosyal hizmetler ve çocuk esirgeme kurumu genel müdürlüğüne bağlı sosyal hizmet kuruluşlarında çalışan üniversite mezunu evli personelin evlilik doyumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
D’Zurilla, T.J., & Nezu, A. M., 2001: Problem solving therapies. (Der.) Handbook of cognitive behavioral therapies. 2nd Ed., K. S. Dobson (Ed.). Guilford Publications. New York, (p.215).
Finchman, F.D. ve Bradbury, T,N., 1990: The psychology of Marriage. New York: The Guilford Press.
Fincham, F.D., 2003: Marital conflict: correlates, structure, and context. American Psychological Society, 14, 23-2
Karney, B.R. ve Bradbury.T.N., 1995: The longitudinal course of marital quality and stability: A Review of theory, method and research. Psychological Bülletin. 118. (1), 3-34.
Korkut, F., 2002: Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 177-178.
Mackey, R. A. & O’Brien, B. A., 1995: Lasting marriages: Men and women growing together. Westport, CT: Praeger Publishers.
Rosen-Grandon, J., Myers, J. E. & Hattie, J. A., 2004: The relationship between marital characteristics, marital interaction processes, and marital satisfaction. Journal of Counseling & Development, 82(1), 58-68.
Sabatelli, R. M., 1988: Measurement ıssues in marital research:a review and critique of contemporary survey ınstruments. Journal of Marriage and the Family. 50, 891-915.
Sinha, S. P. & Mukerjee, N., 1989: Marital adjustment and personal space orientation. The Journal of Social Psychology. 130(5), 633-639.
Spanier, G. B.and Lewis, R. A., 1980: Marital quality: A review of the seventies. Journal of Marriage and the Family, 42(4), 825-839.
Yavuzer, H., 2002: Çocuk eğitimi el kitabı. İstanbul: Remzi Kitapevi
Young, M. E. & Long, L. L., 1998: Counseling and therapyfor couples. Canada: Brooks/Col.
http://bilgi.iliskidegerlendirme.com/evlilikle-ilgili-mitler-icerik51.html
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Evlilik ve Beraberindekiler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Esra TAŞDEMİR SEYİTOĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Esra TAŞDEMİR SEYİTOĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     5 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Esra TAŞDEMİR SEYİTOĞLU Fotoğraf
Uzm.Psk.Esra TAŞDEMİR SEYİTOĞLU
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Uzman Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi30 kez tavsiye edildi
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Esra TAŞDEMİR SEYİTOĞLU'nun Makaleleri
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Evlilik ve Beraberindekiler' başlığıyla benzeşen toplam 18 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Polyvagal Teori Nedir? Mart 2018
► Yemek Yemenin Psikolojisi Şubat 2018
► Çocuğum Yemiyor Şubat 2018
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


09:20
Top