Majör Besin Öğeleri, Fonksiyonları ve Kaynakları
YAĞDA ERİYEN VİTAMİNLER
*A vitamini(retinol, B-karoten)
Kaynakları: Süt, tereyağı, zenginleştirilmiş margarinler, peynir, tam yağlı süt, karaciğer, yumurta sarısı, yeşil yapraklı ve kök sebzeler, sarı sebze ve meyveler(kuşkonmaz, ıspanak, brokoli, havuç, kayısı, kavun...
Fonksiyonları: Loş ışıkta normal görme fonksiyonlarının sürdürülmesini sağlar. Sağlıklı deri ve mukoz membranlar için gereklidir.
Normal kemik ve diş gelişimi için elzemdir.
*D vitamini(kalsiferol)
Kaynakları: Güneş ışığı(15-30 dk/gün), zenginleştirilmiş besinler, balık karaciğeri yağı
Fonksiyonları: Kan kalsiyum ve fosfor seviyelerinin düzenlenmesi
Kemiklerin normal gelişimi
*E vitamini(tokoferol)
Kaynakları: Bitkisel yağlar
Tam tahıllar, buğday özü
Yumurta sarısı
Yeşil yapraklı sebzeler
Kurubaklagiller
Kuruyemişler(özellikle badem, yer fıstığı, ceviz), yağlı tohumlar
Fonksiyonları: Hücre membran bütünlüğünün korunması, Eritrosit hemolizi ve buna bağlı hemolitik aneminin önlenmesine yardımcı olur.
Bir antioksidan olarak A vitaminini korur.
*K vitamini
Kaynakları: Marul, ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler, karnabahar, lahana
Yumurta sarısı, Soya fasülyesi yağı, karaciğer
Fonksiyonları: Normal kan pıhtılaşmasında görevli protrombinin üretiminde görevlidir.
SUDA ERİYEN VİTAMİNLER
*C vitamini: Turunçgil suları, kavun, çilek, domates, tatlı biber, lahana, patates, brokoli, şalgam, maydanoz
Fonksiyonları: Kapiller bütünlüğünün sürdürülmesi, Yara ve kırık, çatlakların iyileşmesini teşvik eder.
Diş ve kemik oluşumuna yardımcıdır.
Demir emilimini arttırır
Folik asiti korur
Kollojen oluşumuna yardım eder.
*Tiamin-B1 vitamini
Kaynakları:Karaciğer, tavuk, balık, kırmızı et
Tam tahıllar, buğday özü
Kuru maya, mercimek, sert kabuklu meyveler, güçlendirilmiş tahıl ürünleri
Fonksiyonları: Karbonhidratların enerji için metabolize edilmesini sağlar.
Protein metabolizmasıyla da yakından ilişkilidir.
*Riboflavin-B2 vitamini
Kaynakları: Süt, KC(karaciğer), et, balık, yumurta, zenginleştirilmiş tahıl ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler
Fonksiyonları: Enerji için protein, CHO(karbonhidrat) ve yağların metabolize edilmesi
Protein metabolizması ile yakından ilişkili
*Niasin-B3 vitamini
Kaynakları: KC, kanatlı etleri, kırmızı et, balık, yumurta, tam tahıllar, yer fıstığı, yer fıstığı ezmesi
Fonksiyonları: Enerji için CHO’ların metabolize edilmesi
*Piridoksin-B6
Kaynakları: Sakatatlar, kırmızı et, kanatlı etleri, balık, kurubaklagil, yağlı tohumlar, tam tahıllar
Fonksiyonları: Protein metabolizması
Triptofanın niasine dönüşümü
Hemoglobin sentezi
Merkezi sinir sistemi bütünlüğünün sürdürülmesi
*Siyanokobalamin-B12
Kaynakları: KC, et, tuzlu su balıkları, istiridye, süt, yumurta
Fonksiyonları: Eritrositlerin olgunlaşması ve tüm vücut hücrelerinin(özellikle sinir sistemi, gastrointestinal sistem, kemik iliği) normal işlevi için elzem
*Folat-B9
Kaynakları: Yeşil yapraklı sebzeler, karaciğer, dana eti, tam tahıllar, mercimek, balık
Fonksiyonları: DNA sentezi, eritrosit sentezi ve matürasyonu için elzem
*Pantotenik asit-B5
Kaynakları: Sakatatlar, yumurta sarısı, et, tam tahıllar, kurubaklagiller, maya
Fonksiyonları: Bazı hormonların ve hemoglobinin oluşumundan sorumlu
Enerji için protein, CHO ve yağların metabolize edilmesi için gerekli
*Biotin
Kaynakları: Sakatatlar, yumurta sarısı, kurubaklagiller, sert kabuklu meyveler
Fonksiyonları: Yağ asitlerinin sentezi
Karbonhidratların enerji için metabolize edilmesine yardımcı olur
MİNERALLER
*Kalsiyum: Süt, peynir, yoğurt, hardali şalgam, brokoli başlıca kaynaklarıdır.
Kemik ve diş sağlığı, Kas kasılması ve gevşemesini sağlayan sinir uyarılarının taşınması, kan pıhtılaşması, hücre membran yapısı ve fonksiyonları, B12 emilimi gibi görevleri vardır.
*Fosfor: Süt ve ürünleri, et, kanatlı eti, balık, yumurta, tam tahıl ürünleri, kuruyemiş, kurubaklagiller başlıca kaynaklarıdır. Kemik ve diş yapısı için elzem
Depolanmış enerjinin serbest kalması
DNA ve RNA yapısına katılma
Hücre geçirgenliğinin sağlanması
CHO, protein ve yağ metabolizması
gibi mekanizmalarda görev alır.
*Magnezyum: Tam tahıl ürünleri, soya fasülyesi, kuruyemişler, kuru fasülye, yeşil yapraklı sebzeler başlıca kaynaklarıdır. Kemiklerdeki Ca PO4 metabolizması, vücutta enerji üretimi
Kalp kası ile diğer kas ve sinirlerin yapısal ve fonksiyonel bütünlüğünün korunması gibi işlevleri vardır.
*Demir: Hücrelere oksijen taşıyan hemoglobin molekülünün sentezinde görevlidir. Başlıca kaynakları: KC,et,balık, kanatlılar, tam tahıllı ürünler, kurubaklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, yumurta, kurutulmuş meyveler(özellikle kuru üzüm), pekmez
*Çinko: Hayvansal ürünler(özellikle KC, istiridye), dana, kuzu eti, tam tahıllar, kurubaklagiller, yer fıstığı ve ezmesi başlıca kaynaklarıdır. Yara iyileşmesi, protein sentezi, KC’den A vitamini mobilizasyonu, hücresel immün fonksiyonlar, normal büyüme, genital organların gelişimi için elzemdir.
*Florid: Florlu su ve deniz ürünleri kaynaklarıdır. Kalsiyum birikimini arttırır, kemiklerin güçlenmesini sağlar, ağızdaki asidi tamponlayarak diş çürümelerini önler.
*A vitamini(retinol, B-karoten)
Kaynakları: Süt, tereyağı, zenginleştirilmiş margarinler, peynir, tam yağlı süt, karaciğer, yumurta sarısı, yeşil yapraklı ve kök sebzeler, sarı sebze ve meyveler(kuşkonmaz, ıspanak, brokoli, havuç, kayısı, kavun...
Fonksiyonları: Loş ışıkta normal görme fonksiyonlarının sürdürülmesini sağlar. Sağlıklı deri ve mukoz membranlar için gereklidir.
Normal kemik ve diş gelişimi için elzemdir.
*D vitamini(kalsiferol)
Kaynakları: Güneş ışığı(15-30 dk/gün), zenginleştirilmiş besinler, balık karaciğeri yağı
Fonksiyonları: Kan kalsiyum ve fosfor seviyelerinin düzenlenmesi
Kemiklerin normal gelişimi
*E vitamini(tokoferol)
Kaynakları: Bitkisel yağlar
Tam tahıllar, buğday özü
Yumurta sarısı
Yeşil yapraklı sebzeler
Kurubaklagiller
Kuruyemişler(özellikle badem, yer fıstığı, ceviz), yağlı tohumlar
Fonksiyonları: Hücre membran bütünlüğünün korunması, Eritrosit hemolizi ve buna bağlı hemolitik aneminin önlenmesine yardımcı olur.
Bir antioksidan olarak A vitaminini korur.
*K vitamini
Kaynakları: Marul, ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler, karnabahar, lahana
Yumurta sarısı, Soya fasülyesi yağı, karaciğer
Fonksiyonları: Normal kan pıhtılaşmasında görevli protrombinin üretiminde görevlidir.
SUDA ERİYEN VİTAMİNLER
*C vitamini: Turunçgil suları, kavun, çilek, domates, tatlı biber, lahana, patates, brokoli, şalgam, maydanoz
Fonksiyonları: Kapiller bütünlüğünün sürdürülmesi, Yara ve kırık, çatlakların iyileşmesini teşvik eder.
Diş ve kemik oluşumuna yardımcıdır.
Demir emilimini arttırır
Folik asiti korur
Kollojen oluşumuna yardım eder.
*Tiamin-B1 vitamini
Kaynakları:Karaciğer, tavuk, balık, kırmızı et
Tam tahıllar, buğday özü
Kuru maya, mercimek, sert kabuklu meyveler, güçlendirilmiş tahıl ürünleri
Fonksiyonları: Karbonhidratların enerji için metabolize edilmesini sağlar.
Protein metabolizmasıyla da yakından ilişkilidir.
*Riboflavin-B2 vitamini
Kaynakları: Süt, KC(karaciğer), et, balık, yumurta, zenginleştirilmiş tahıl ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler
Fonksiyonları: Enerji için protein, CHO(karbonhidrat) ve yağların metabolize edilmesi
Protein metabolizması ile yakından ilişkili
*Niasin-B3 vitamini
Kaynakları: KC, kanatlı etleri, kırmızı et, balık, yumurta, tam tahıllar, yer fıstığı, yer fıstığı ezmesi
Fonksiyonları: Enerji için CHO’ların metabolize edilmesi
*Piridoksin-B6
Kaynakları: Sakatatlar, kırmızı et, kanatlı etleri, balık, kurubaklagil, yağlı tohumlar, tam tahıllar
Fonksiyonları: Protein metabolizması
Triptofanın niasine dönüşümü
Hemoglobin sentezi
Merkezi sinir sistemi bütünlüğünün sürdürülmesi
*Siyanokobalamin-B12
Kaynakları: KC, et, tuzlu su balıkları, istiridye, süt, yumurta
Fonksiyonları: Eritrositlerin olgunlaşması ve tüm vücut hücrelerinin(özellikle sinir sistemi, gastrointestinal sistem, kemik iliği) normal işlevi için elzem
*Folat-B9
Kaynakları: Yeşil yapraklı sebzeler, karaciğer, dana eti, tam tahıllar, mercimek, balık
Fonksiyonları: DNA sentezi, eritrosit sentezi ve matürasyonu için elzem
*Pantotenik asit-B5
Kaynakları: Sakatatlar, yumurta sarısı, et, tam tahıllar, kurubaklagiller, maya
Fonksiyonları: Bazı hormonların ve hemoglobinin oluşumundan sorumlu
Enerji için protein, CHO ve yağların metabolize edilmesi için gerekli
*Biotin
Kaynakları: Sakatatlar, yumurta sarısı, kurubaklagiller, sert kabuklu meyveler
Fonksiyonları: Yağ asitlerinin sentezi
Karbonhidratların enerji için metabolize edilmesine yardımcı olur
MİNERALLER
*Kalsiyum: Süt, peynir, yoğurt, hardali şalgam, brokoli başlıca kaynaklarıdır.
Kemik ve diş sağlığı, Kas kasılması ve gevşemesini sağlayan sinir uyarılarının taşınması, kan pıhtılaşması, hücre membran yapısı ve fonksiyonları, B12 emilimi gibi görevleri vardır.
*Fosfor: Süt ve ürünleri, et, kanatlı eti, balık, yumurta, tam tahıl ürünleri, kuruyemiş, kurubaklagiller başlıca kaynaklarıdır. Kemik ve diş yapısı için elzem
Depolanmış enerjinin serbest kalması
DNA ve RNA yapısına katılma
Hücre geçirgenliğinin sağlanması
CHO, protein ve yağ metabolizması
gibi mekanizmalarda görev alır.
*Magnezyum: Tam tahıl ürünleri, soya fasülyesi, kuruyemişler, kuru fasülye, yeşil yapraklı sebzeler başlıca kaynaklarıdır. Kemiklerdeki Ca PO4 metabolizması, vücutta enerji üretimi
Kalp kası ile diğer kas ve sinirlerin yapısal ve fonksiyonel bütünlüğünün korunması gibi işlevleri vardır.
*Demir: Hücrelere oksijen taşıyan hemoglobin molekülünün sentezinde görevlidir. Başlıca kaynakları: KC,et,balık, kanatlılar, tam tahıllı ürünler, kurubaklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, yumurta, kurutulmuş meyveler(özellikle kuru üzüm), pekmez
*Çinko: Hayvansal ürünler(özellikle KC, istiridye), dana, kuzu eti, tam tahıllar, kurubaklagiller, yer fıstığı ve ezmesi başlıca kaynaklarıdır. Yara iyileşmesi, protein sentezi, KC’den A vitamini mobilizasyonu, hücresel immün fonksiyonlar, normal büyüme, genital organların gelişimi için elzemdir.
*Florid: Florlu su ve deniz ürünleri kaynaklarıdır. Kalsiyum birikimini arttırır, kemiklerin güçlenmesini sağlar, ağızdaki asidi tamponlayarak diş çürümelerini önler.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Majör Besin Öğeleri, Fonksiyonları ve Kaynakları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Dyt.Aziz KILINÇ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Dyt.Aziz KILINÇ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
4 Beğeni 
Yazan Uzman
|
vitaminler, mineraller, besin öğeleri, vitamin-minerallerin kaynakları, vitamin mineral eksikliği, vitaminlerin görevleri, minerallerin vücuttaki görevleri
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
