2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Ek Besinlere Geçiş
MAKALE #19455 © Yazan Uzm.Dyt.Aziz KILINÇ | Yayın Mart 2018 | 2,825 Okuyucu
Yaşamın ilk 6 ayı boyunca anne sütü tek başına bebeğin enerji ve besin öğesi gereksinmelerini karşılamak için yeterlidir. Dolayısıyla yaşamın ilk 6 ayı sadece anne sütüyle beslenme teşvik edilmelidir. 6.aydan itibaren anne sütü bebeğin artmış gereksinmesini karşılamada yetersiz kalacağından ek gıdaya başlanmalı ve ek besinlerle birlikte anne sütüyle beslenme 2 yaşına dek sürdürülmelidir. Ek besine geçişte 4-6.aylar kritik pencere kabul edilmektedir. Yani ek besine 4.aydan önce veya 6.aydan sonra başlanması bebekte başta alerji, besine intolerans olmak üzere birtakım sağlık risklerine yol açabilir. Bazı Avrupa ülkelerinde 4.aydan itibaren ek gıdaya başlanmaktadır. Ancak ülkemizde hijyen sorununun yaratacağı riskler nedeniyle bu süre bebek 6 aylıkken ek gıdaya başlanmalı şeklinde uyarlanmıştır. Bazı kuruluşlar ise bebek 17-26.haftalar arasındayken ek gıdaya başlanabilir şeklinde öneride bulunmaktadır. 17 haftadan önce ek besinlere başlamanın yaşamın ilerleyen dönemlerinde artmış yağ kütlesi, egzema ve solunumsal semptomlarla ilişkili olabileceği düşünülmektedir. 17 haftadan önce ek besine başlanmamalı ve 26.haftaya kadar başlanmış olmalıdır.
Ek gıdaya başlama zamanının en iyi belirleyicisi bebeklerin büyüme, gelişme tarzlarıdır ve bu her bebekte birbirinden farklıdır. Genellikle bir bebek doğum ağırlığının 2 katına ulaştığında ve destek almadan dimdik oturabildiğinde bebeği ek besinlerle tanıştırma zamanı gelmiştir.
4-5.aya kadar katı besinleri yutma yeteneği gelişir. Bu zamandan önce katı besinlere geçildiğinde bu besinler anne sütü veya formulanın yerini alır böylece enerji ve besin öğesi alımı istenenin altına düşebilir. Bebek 1 kerede sadece bir yeni besinle tanıştırılarak oluşacak reaksiyonlar kolaylıkla fark edilebilir.
Eğer bebek sebzelerle meyveden daha önce tanıştırılırsa ileride sebzeleri kolaylıkla tüketebilir(meyveler daha tatlı olduğu için).
Küçük miktarlarla başlanmalıdır.
Alerjen riski yüksek besinlere erken başlanmamalıdır(yumurta akı, inek sütü, turunçgil, buğday, çikolata, balık, deniz kabukluları, kuruyemiş gibi).
Örneğin yer fıstığı ezmesi 18-24 aydan önce verilmemeli. Yine 1 yaşından önce bebeğe bal verilmemelidir.
Anne sütüyle beslenen bebeklerde tamamlayıcı beslenme periyodu süresince demir gereksinmesinin %90’ından fazlası ek besinlerden karşılanmak zorundadır. İnek sütü Fe açısından çok fakir bir kaynaktır ve 1 yaşından önce temel içecek olarak kullanımı önerilmez.
Keçi sütünün inek sütüne nazaran bi üstünlüğü yoktur. Aksine folik asit eksikliğine bağlı anemi oluşturabilir.
Tuz ve şeker: bebeklik döneminde tuzun yüksek alımı sonraki dönemde artmış kan basıncı ile ilişkilendirilebilir. Bebekler tuzlu tada alışkın hale gelirler. Bu da sonraki dönemdeki besin tercihlerini etkiler. Tamamlayıcı besinlere tuz eklenmemelidir. Şeker diş çürükleriyle, iştahsızlık ve ishalle ilişkilidir. Kullanımı sınırlandırılmalı ve çocuk erken yaşta ağız hijyeni uygulamaları ile tanıştırılmalıdır.
2 yeni randomize çalışmadan elde edilen bulgular glutenle tanışma yaşının çölyak gelişimi üzerine etkili olmadığını göstermiştir. Yumurta, balık, kuruyemişler, deniz ürünleri gibi bazı besinler alerjenik olabilir. Bu tür besinlerin bebeğin beslenmesinde yer alması ne kadar geciktirilirse besin alerjisi gelişme riski azalır görüşü ikna edici ve inandırıcı değildir. Katı besinlere 3-4 aydan önce başlanması alerji gelişim riskini arttırır. Ancak bu besinlere geç başlanması da alerjenle tanışmayı geciktirerek yine aynı etkiye neden olacaktır.
Lezzeti beğenilmeyen, ishal, kusma oluşturan besinleri birkaç gün bekleyip sonra tekrar deneyin.
İlk kez verilecek besinler bebek açken denenmelidir.
6-8 aylık bebeklere günde 2-3 kez, 9-12 ay arası bebeklere günde 3-4 kez tamamlayıcı besinler verilebilir.
Bebeklere doğal ve taze hazırlanmış besinler verilmelidir. Konserve, dondurulmuş yiyecekler, katkı maddeli hazır besinler bebeğe verilmemelidir.
Bebek için hazırlanan besinler iki saat içinde tüketilmelidir. İki saatten uzun süre oda ısında bekletilen yiyecekler kullanılmamalıdır.
Besinler hazırlanmadan ve bebek beslenmeden önce eller mutlaka yıkanmalıdır.
Tüm besinler sadece kaşık ile verilmelidir. Ek gıdaların verilmesinde biberon kullanılmamalıdır. Koyu kıvamlı besinler emzikten emilirken boğulmaya neden olabilir. Aynı zamanda biberon ile ek gıdaların verilmesi uygun olmayan beslenme alışkanlıklarının gelişmesine neden olur ve kaşıkla beslenme alışkanlığının gelişmesine olanak vermez. Diş çürümesi riskini azaltmak ve çocuğun motor gelişimi açısından meyve suyu ve diğer içecekleri biberonla değil bardakla verin.
Bebek ve çocuk beslenmesinde plastik araç gereçler kullanılmamalı, besinler bu kaplarda saklanmamalıdır. Plastik malzeme yerine cam veya paslanmaz çelik tercih edilmelidir.
Meyve ve sebze pürelerini hazırlarken vitaminlerin kaybolmaması için cam rende kullanılmalıdır. Ispanak, turp ve pancar yüksek nitrat içeriği nedeni ile önerilmemektedir. 7. aydan itibaren etli dolmalar, etli sebze yemekleri ve baharatsız ızgara köfte verilebilir. Bu dönemde nişastalı besinler (pilav, makarna, ekmek gibi) verilmeye başlanabilir. Dokuzuncu aydan başlayarak çocuk birçok yiyeceği ısırarak yiyebilir ve bir yaşında aile sofrasındaki yiyecekleri yiyebilir.
Kefir %1 etil alkol içerdiği için bebek beslenmesinde tercih edilmemelidir.
Meyveli hazır yoğurt ve taze peynirler bebek beslenmesi için uygun değildir.
Bazı anneler et suyunun çok değerli olduğu düşüncesi ile etin sadece suyunu bebeklerine verirler. Halbuki etin besleyici kısmı etin suyu değil kendisidir. Et tamamlayıcı besin olarak 6. ve 7. aylarda sebze çorbaları içinde ezilmiş olarak başlanabilir. Haftanın 3 günü kırmızı et 2 günü tavuk eti ve diğer 2 günü de balık verilebilir.
Çay, bitki çayları içerdiği fitokimyasallar ve taninlerin yol açtığı demir eksikliği anemisi nedeniyle süt çocukları ve küçük çocuklarda önerilmez.
Pekmez 6-7.aylarda başlanabilir. Buzdolabında saklanmalı tüketileceği zaman ben-mari usulü ısıtılmalıdır.
Kurubaklagiller(kuru fasülye, nohut, mercimek vb.) 8-9.aylarda ezme şeklinde çorbaların içerisinde verilebilir.
Bebek bisküvileri şeker ve yağı yüksek içerdiği için mümkün olduğunca az kullanılmalıdır.
Bisküviler, cipsler, kızarmış patates, çikolata gibi besinler kanserojen bir bileşik olan akrilamid içerdiği için bebek beslenmesinde yer almamalıdır.
Çay, bitki çayları, kola ve gazlı içecekler, hazır meyve suları ve hazır çorbalar verilmemelidir.
Kızartma, kavurma gibi pişirme yöntemiyle besinleri hazırlamayın.
Besinleri hazırlarken acılı baharat, tuz vs. kullanmayın.
9-12 AY: Aile sofrasına oturup uygun kaşık, çatal kullanarak yemekleri TUZSUZ olarak tüketebilir.
12-24 AY: Aile sofrasına oturup uygun kaşık, çatal kullanarak yemekleri AZ TUZLU olarak tüketebilir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Ek Besinlere Geçiş" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Dyt.Aziz KILINÇ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Dyt.Aziz KILINÇ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     4 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Aziz KILINÇ Fotoğraf
Uzm.Dyt.Aziz KILINÇ
Konya (Online hizmet de veriyor)
Uzman Diyetisyen
TavsiyeEdiyorum.com Üyesiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Dyt.Aziz KILINÇ'ın Makaleleri
► Bebekler İçin Ek Besinlere Başlama Dr.Dyt.Aylin HASBAY BÜYÜKKARAGÖZ
► Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş Dyt.Merve GÜLÜNAY
► Sade ve Doğal Hayata Geçiş Yolları Dyt.Halime Gamze KARSLI
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Ek Besinlere Geçiş' başlığıyla benzeşen toplam 14 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Malnütrisyon Şubat 2018
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


13:51
Top