2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Kendilik Psikolojisi
MAKALE #19462 © Yazan Psk.Mehmet BAKAY | Yayın Mart 2018 | 3,589 Okuyucu
Kişilik, bireyi başkalarından ayıran doğuştan getirdiği ve sonradan kazanılan özelliklerin bütünüdür. Kişilik, bireyin zihinsel, duygusal, sosyal ve fiziksel özelliklerinin süreklilik gösteren yönlerini içerir. Kişiliğin gelişim sürecini açıklamak için çok sayıda kuram geliştirilmiştir. Her bir gelişim kuramı, insan gelişiminin özellikle bir alanını odak noktası olarak kabul ederek bu gelişimi genel olarak diğer alanlarla da bütünleşecek biçimde ortaya koymuşlardır.

Kişilik ile ilgili birçok kuramın birleştiği görüşlerden biri yaşam sürecinde çocukluğun, özellikle ilk 5-6. yılın, kişiliğe olan etkisinin büyük olduğudur. Doğuştan gelen genetik özellikler ve çevresel faktörlerin etkileşimi uzun bir büyüme-gelişme sürecinde kendine özgü bir kişilik ortaya çıkarmaktadır. Temel ihtiyaçlarını toplumla çatışma haline düşmeden karşılayabilen insanların psikolojik bakımdan sağlıklı kimseler olduğu söylenebilir.
Kohut; narsisistik kişilik bozukluğunu ilk tanımlayan kişidir. Narsistik kişilik bozukluğunu Nesne ilişkilerinden bağımsız bir şekilde tanımlamıştır.
Freud’a göre kişinin kendisine yaptığı libidinal yatırım yani narsistik libidodur narsisistik ve zamanla geriler söner.
Kohut ise bu sürece farklı bir boyutta bakmaktadır. Kohuta göre, ilkel narsisizmin erdem, eş duyum, mizah, yaratıcılık Kohut’un çalıştığı hasta grubu narsisistik kişilik bozukluklarıdır. Onları şöyle tanımlar: “Kolay incinir, özsaygıları değişken, başarısızlığa, düş kırıklığına ve eleştiriye karşı çok duyarlı. Bu hastaların psikanalitik ortamda belli narsisistik ihtiyaçlarını yeniden yaşatmalarının yani narsisistik aktarım geliştirmelerinin keşfiyle psikanalitik tedavi mümkün olabilir.”
Bu hastalarda psikopatolojinin temelini çatışma değil kendilikte varolan ya da ortaya çıkan bir zayıflık ya da yetersizlik oluşturur.
Bir başka tanım ‘kendilik nesnesi’ dir: kendimizin bir parçası olarak yaşantıladığımız nesneler. Bu nesneler üzerinde olması beklenen denetim, bir erişkinin kendisi üzerinde sahip olduğu denetim kavramına yakın, başkaları üzerinde sahip olduğu denetim kavramına uzaktır.
Ayna görevi gören kendilik nesnesi (mirroring self object): doğuştan gelen güç, büyüklük, mükemmellik duygusunu destekler.
İdealize edilmiş ebeveyn imgesi: (Idealized parent imago): Tüm güçlü, yanılmaz, çocuğu sakinleştiren bir imgedir.
Kendilik-kendilik nesnesi etkileşimi sonucunda ortaya sağlam bir kendilik çıkar.
3 bileşeni:
Güç ve başarının köken aldığı kutup
Temel ülküsel hedefleri barındıran kutup
İstekler ve ülküler arasında gerilim yoluyla tetiklenen yetenek ve becerilerin geliştiği kutup.
Hartman ‘benlik’ kavramının ruhsal aygıttaki çatışmaları tanımlamak amacıyla kullanılmasını, ‘kendiliğin’ ise kişinin iç yaşantısını tanımlamak amacıyla kullanılmasını önerdi. Kohut’un kendilik kavramı bu tanımlamaya uymaktadır.
Kendilik, algıların toplayıcısı ve eylemin merkezidir.
Bebeğin ruhsal olarak yaşayabilmesi için kendilik nesnesine (ikinci kişi) ihtiyacı vardır. Kendiliğin bütünlüğünü sağlamak kendilik- kendilik nesnesi ilişkisi içinde mümkündür, bu da ruhsal gelişimin temelidir. Çocuk zaman içinde kendilik nesnesinin işlevlerini içselleştirir (transmuting internalizasyon).
Kendilik psikolojisi 1970’li yıllarda Heinz Kohut tarafından geliştirilmiş psikanalitik bir kuramdır. Başlangıçta narsistik kişiliğin gelişimine yönelik olarak ortaya atılan bu kuram, daha sonrasın da diğer psikopatolojileri de ele alacak şekilde genişletilmiştir.
Bu kuramda ruhsal yapının temel öğesi benlik içinde yer alan kendiliktir olarak şekillenmektedir. İnsanın doğuştan itibaren henüz gelişmemiş bir kendilik yapısı mevcuttur. Kendiliğin gelişimi için kendilik nesnesi olarak adlandırılan diğer insanlara gereksinimleri vardır.
Kohut bebekle kendilik nesnesi arasındaki ilişkiyi ruhsal gelişimin temeli olarak görmektedir. Donanımsal olarak kodlanmış bir gelişim programıyla dünyaya gelen bebek, ilk zamanlarda kendisini dağınık, parçalanmış zihinsel imajlar şeklinde yaşantılarken, kendilik nesneleriyle ilişkileri aracılığı ile daha bütüncül bir yapıda kendilik oluşturmaktadır.
Çocuğun yaşamında önem taşıyan kişilerden oluşan kendilik nesneleri çocuğun kaygısının yatıştırılması ve bu kaygı düzeyinde olumlu olumsuz bir çok unsuru içerisinde barındırdığı görülmektedir. Örneğin anne ve baba tutumu çocuğun ruh haliyle direk olarak olumlu ve olumsuz ivme yaratmaktadır.
Bunun yanında, yavaş yavaş travmatik olmayan optimal hayal kırıklıkları yaratarak, çocuğun onun için yapılanı kendisi için yapmasını sağlamak ve böylece kendine güvenini ayakta tutmak da bu işlevler arasında yer almaktadır.
Kohut'a göre, kendilik-nesnesi dinamiğinin olgunlaşması optimal düzeydeki hayal kırıklıkları ile olmaktadır. Bu optimal düzeyde travma ya da engellenme yaratan durumların ruhsal yapıda kırılma oluşturmayıp, yapıyı geliştirdiğini, sağlamlaştırdığını belirtmektedir.
Optimal travma ya da kayıplarda çocuk, kaybedilen nesnenin kendisi için gördüğü işlevi kendi içinde yapılaştırarak o işlevi görmeye başlar. Zamanla çocuğun hem gereksinimleri karşılanmış olur hem de çocuk bu işlevleri içselleştirerek gereksinimlerini, kendilik nesnelerine giderek daha az gerek duyarak, kendi başına gidermesini öğrenmektedir.
Böylece kendilik ve nesneleri bütün hale gelmeye başlar, kendilik kişiliği yapılandıran bir merkez olarak işlev görmeye başlar. Kendilik düzenlemesi (self regulation) becerisi kazanıldığında, bebek duygularını kontrol edebilir, tahammül gücü artar kendisini yatıştırabilir.
Kohut psikopatolojiyi kusurlu kendilik nesnesi ilişkilerinden kaynaklanan gelişimindeki sapmalar olarak ele almaktadır. Ona göre kendilik nesnelerinin fonksiyonlarını yerine getiremediği durumlarda, çocuğun ihtiyaçlarına cevaplar verememesi normal gelişimin çizgisinde bir duraksamaya, sapmaya yol açmaktadır. Parçalı olan bu süreç kendiliğin bütünleşmesini yani sağlıklı gelişiminide engellemektedir.
Psikanalitik literatürde önemli bir yere sahiptir ve Amerikan Psikanaliz Derneği'nin sözlüğünde "psikolojik ilginin kendilik üzerinde yoğunlaşması" şeklinde tanımlanmıştır.
Narsisizmi ve narsisistik bozuklukları komimi andırmaya çalışan bir çok teorisyen olmuştur. Ancak narsisizm kavramına en büyük katkıyı Heinz Kohut sağlamıştır.
Kohut'un Kendilik Psikolojisi kuramından sonra narsisizm, sağlıklı bir durum olarak görülmeye başlanmıştır (Ardalı ve Erten, 1999). Günümüzde bir çok analist patolojinin nevrotik yapıdan karakter bozukluklarına doğru değişim gösterdiğini düşünmektedir. Şikayetler nevrotik çatışmalardan "kendilikteki" (self) bozukluklara kaymıştır.
Dolayısıyla ilgi, psikopatolojinin "narsisistik" yapıda olan ve göreceli olarak analitik tedaviye psikonevrozlardan daha az cevap veren tiplerine kaymıştır. Levine'e (1985) göre, Kohut'un Kendilik Psikolojisi narsisistik bozuklukları tedavi edebilmek amacıyla analitik kuramı ve metodu geliştirmiştir. Bu kuramın kavramlarının değerlendirilmesi, klinik tanı ve tedavide önemli gelişmeler sağlamaktadır.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Kendilik Psikolojisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Mehmet BAKAY'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Mehmet BAKAY'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Mehmet BAKAY Fotoğraf
Psk.Mehmet BAKAY
İçel (Mersin)
Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi2 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Mehmet BAKAY'ın Yazıları
► Şizoid Kendilik Bozukluğu Psk.Zeynep BALKIZ
► Gerçek Kendilik Kapasiteleri Psk.Meral AYDIN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Kendilik Psikolojisi' başlığıyla benzeşen toplam 14 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Otizm ve Aile Aralık 2018
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


18:47
Top