2007'den Bugüne 92,313 Tavsiye, 28,222 Uzman ve 19,980 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Rüyaların Dili ve Terapide Kullanımı
MAKALE #19497 © Yazan Psk.Erol AKDAĞ | Yayın Nisan 2018 | 6,425 Okuyucu
Psikoloji dünyasında Rüyaların dili ve terapide kullanımı

Normal 8 saatlik uyku periyodunda insanlar toplamda 3 ya da 4 kez rüya gördükleri bilinmektedir. Her biri de ortalama 15- 20 dakika sürmektedir. Yani insanoğlu her 2 saatte bir uykulu dönem geçirmektedir. Uyuyan bir kişinin rüya görüp görmediğini onu gözlemleyen biri onun göz hareketlerinden (Rem uykusu döneminde göz kapaklarının altındaki göz küreleri hızlı hareket eder.) rüya görüp görmediğini anlayabilmektedir. Rem uykusu ruh ve beden sağlığımız için olmazsa olmazlarımızdandır. Sabahları dinç ve dinlenmiş kalkmak rem uykusu ve rem fazıyla doğrudan etkilidir. Rem uyku dönemi uzun süreli bilinçli ya da bilinçsiz engellendiğinde insanlar gündüz uyanıkken bile hayal görebilmekte, halüsinasyon yaşayabilmektedirler. Halbuki uyanıkken halüsinasyon görmenin psikotik bir bozukluk olduğunu biliriz. Buradan şu sonuca varırız rüya görmek insanın vazgeçemeyeceği fizyolojik, biyolojik, bilişsel, bedensel bir ihtiyacıdır.

Biz esas konumuza gelecek olursak rüyaların terapide nasıl kullanıldığına; danışanlar terapiye geldiklerinde rüyalarından bahsederler. Rüyaların dilini anlarsak, çözersek danışanlarımıza ve terapiye katkısı çok büyük olacaktır.

Rüya demek; Bilinç dışında yasak olan arzu ve isteklerin, bilince sembol dili ile aktarılması ve deşarj olmasıdır. Bilinç dışında bazı yasaklı arzu ve istekler vardır. Bu istekler ego ve süper egoya terstir. Egomuza ve süper egomuza ters olan bir durum rüyada direkt boşalım sağlanır. Süper ego zayıfsa, evliyken bile ona aşık olanların olduğunu, onu sevdiklerini, onu arzuladıklarını hatta onunla cinsel ilişkiye girdiklerini rüyasında görür.

Süper egoya ters gelen yaşantılar karşımıza kötü rüyalar şeklinde çıkabilmektedir. Mesela evli olup, hayatına çok sevdiği birisini alan danışanımda gördüğüm annemi rüyalarımda görüyorum sürekli bana kızıyor, ne işin var onun yanında, ne işin var o evde, neden gittin şeklinde zılgıt yiyorum diyordu. Aslında yapmış olduğu davranıştan dolayı suçluluk duygusu yaşıyordu, yaşamış olduğu suçluluk duygusu kendisini rüyada bu şekilde ifade ediyordu.

Rüyalar gerçekte gerçekleştirilemeyen duygu, dürtü, düşüncelerimizin deşarjını sağlayan araçlardır. (Gerçek hayatta sevdiğini söyleyemeyen gencin rüyasında sevdiğine açılması, aşkına aşkını söyleyebilmesini, onunla evlendiğini görmesi gibi ya da çok kızdığı nefret duyduğu kişiyi öldürmesi ya da öldüğünün görülmesi gibi.)

Rüyalar, kişinin hazza ulaşmak için deşarj yolu, kral yoludur der Freud.

Dürtülerin aşırı derecede bastırılması ve deşarj olamaması iç dünyamızda bunaltı ve sıkıntı oluşturur. Bunaltı ve sıkıntının artması bir patlamaya ya da patolojiye dönüşmemesi için bir şekilde deşarj edilmesi gerekir. Rüyalar bu deşarjı gerçekleştirir. Dürtü kendini ifade edebilmeli, deşarj olmalı hem de egoya ve süper egoyu rahatsız etmemelidir. Ego ve süper egoya ters olursa sansür mekanizması devreye girer.

Rüya yorumlanırken nelere dikkat edilmelidir;

Her rüyada bir öz ve posa (cüruf) kısmı vardır. Rüyada açık ve net olan, rahatça gözlemlenen, bilinen, hissedilen şeyler rüyanın esası ve özü değildir. Bunlar özü saklamaya yönelik dolgu malzemeleridir. Rüyanın özünü saklamaya yönelik fragmanlarlardır.

Flu yerler en saklı bizim için de en önemli olan yerlerdir. Rüyada tam görülemeyen ve flu olarak algılanan bölümler rüyanın esasını ve özünü barındırır. Kişinin flu ettiği, tam hissedemediği, anlamlandıramadığı alanlar bizim üzerinde durmamız gereken alanlardır. Öldürmek ve yok etmek dürtüleri, agresif dürtülerdir. Seks yapmak istemek libidinal dürtüdür. Bu dürtüler ego ve süper egoya ters geldiği için bu rüyanın esas ve özünü saklamaya yönelik sansür eylemleri çalışır. Rüyanın esası ve özü bilinçten saklanmak üzere gömülür ve kişiyi kandıracak, dikkati farklı yöne çekecek figürler edinir. O figürlere cüruf denilir. Esas konuyu saklamaya yönelik alınan, kamuflaj malzemesidir.

Rüyada en önemli tercüme, duyguların ve hislerin tercümesidir. Rüyada yaşadığı duygu bizim için çok önemlidir. Fluleşen kısımlara odaklanılıp ne hissettiği sorulduğunda o flu olan, karanlık ve net olmayan kısım netleşmeye başlamaktadır. Rüyadaki her malzeme her anlama gelebilir. Onun arkasındaki duygusal çekirdek önemlidir. Sorularda danışana uç noktalardan yaklaşarak rüyada flu olarak gördüğü kişiyi netleştirmek için şu sorular sorulur: Yaşı sorulur ( bu kişi 80 yaşında sakallı ayakta zor duran birisimiydi? Yoksa 6-7 yaşlarında küçük bir çocuk muydu? ) Saç rengi sorulur (Saçları sarı mıydı? Kel miydi?) boyu sorulur (cüce miydi, dev gibi miydi? ) bu kişinin niyeti sorulur ( bu kişi çok iyi niyetli yardımsever miydi? Yoksa art niyetli seni kesecek ya da tecavüz edecek biri miydi?) kendini onun yanında rahat ya da tehlikede hissedip hissetmediği sorulur.

Danışan arkasından birisinin kovaladığını söylemekte ama görememektedir. Rüyası bu kadardır. Terapist ona sorar kovalayanı gördün mü? Bilmiyorum yanıtını alır. Peki kovalayan kadın mıydı erkek miydi ? sorusuna büyük ihtimalle erkekti der. Peki bu erkek 7 yaşında bir çocuk muydu yoksa 80 yaşında yaşlı bir ihtiyar mıydı? Sorusuna hayır orta yaşlı birisiydi yanıtını alır. Peki bu orta yaşlı adam çok cılız, zayıf, yürüyemeyen birisi miydi yoksa çok kuvvetli, güçlü, hızlı koşan birisi miydi diye sorar? Güçlü ve atletik cevabı gelir. Peki bu adam çok iyi niyetli ve sana bir hediye vermek için mi arkandan geliyordu? Sorusuna danışan hayır bana kötülük yapmak için geliyordu der. Terapist sorar; sana hayatında daha önce böyle kötülük yapan birisi oldu mu? Danışan evet çocukluğumda bana cinsel taciz yapan adam buydu der.

Rüyada vücut birisine benzerken, yüz başka birisine benzeyebilir yani deforme olabilir. Burada da kişiyi rahatsız eden duygulardan, çatışmalardan, yasak olan isteklerden bahsedilebilir.

Rüyada tüm kin nefret öfke duyguları tek bir objede, nesnede,kişide toplanabilir. Yani kondanse olabilir. Ayakkabı, bakış, saç, duruş v.s bir kişide toplanabilir ve onun üzerinden öfkesini boşaltabilir.

Rüyalar, bir taşla birkaç kuş vurmayı hedefler. Yani ekonomiktirler aynı zamanda.

Rüyada zoom yapılan herhangi bir şey çok önemlidir. Dikkatle incelenmelidir. Metaforlardaki imgeleri genel değerlendirmelerden ziyade her hastanın öznelliğine göre değerlendirmek daha doğrudur. Zoom yapılan metaforlarda özel vurgular vardır. Mesela kaplumbağa odaklanırsınız. Kaplumbağa sana neler hissettiriyor? Şeklinde danışana sorulur. Kaplumbağa adı altında kiminle, ne tür bir nesne ilişkisi içerisinde olduğunu anlamaya çalışırız. İlk başta bilinç onu sadece kaplumbağa olarak algılar. Onun üzerine gidip, son perdeyi kaldırdığınızda kaplumbağanın altında tacizci mi, sevgilisi mi var anlamış oluruz.

Rüyalarda kullanılan, odaklanılan sayılar, tarihler, isimler özel öneme haizdir. Bunlar tıpki bilgisayardaki zipli dosyalar gibidirler. Bu zipli dosyalar açıldığında bilinçdışı dürtünün kaynağına ulaşmak mümkündür. Burada sadece ayak izleri bırakılmaktadır. Terapist bu ayak izlerini güzel takip etmelidir. (Sevgilisinden yeni ayrılmış, bastırılmış duyguları olan danışanın Rüyasında rezidansa asansörle çıkmasını ve 69 numaralı odaya gitmesini yorumlamıştık)

Rüyadaki figürlerler, simgeler önemlidir. Simgelerin evrensel bir dili vardır. Aydınlık ferahlığı, karanlığın sıkıntıyı, korkuyu, güneşin bereketi, toprağın üretkenliği, yağmurun bereketi, yeşilliğin dinginliği simgelemesi evrensel simgelerdendir.

Bir de kültürlere özgü simgeler vardır. Bir insanın kültürünü, yaşadığı çevreyi bilmiyorsanız rüyasını doğru yorumlayamazsınız. Bir kültürde yaşlı bir kadın iyi bir nesneyi simgelerken başka bir toplumda cadıyı simgeleyebilir. Evrensel kültürde anlamı olan şey, bizim kültürümüzde bir anlam ifade etmeyebilir. Mesela; yılan bazı kültürlerde erkek penisini ifade ederken bizim kültürümüzde düşmanı simgeler. Yılan; öfkeyi, düşmanlığı, saldırıyı simgeleyen figürdür.

Kişilerin de simgeleri vardır. Danışanların öznel dünyalarını çok iyi bilinmesi gerekir. Her insanın simgesel dünyası farklıdır. Görmüş olduğu figür, kişi, nesne fark etmez onda hangi duyguyu karşılıyor onun anlaşılması gerekiyor. Bireyi tanımadan ,iç dünyasını tanımadan rüyasını yorumlamak doğru olmayabilir. Bireyin simgesel dünyasını tanımak, bilmek için okuduğu kitapları, dinlediği müzikleri, izlediği filmleri bilmek gerekir. Kohut’a göre rüyada görülen metaforlar özneldir. Kişinin zihinsel çağrışımı o metaforu hangi anlamda kullanıyorsa, metaforun anlamı o dur. Metaforu danışanın anladığı şekilde kullanırız. Rüyada görülen her metaforun arkasında bir link vardır. İşlenmemiştir. Bardak görürsünüz, kaplumbağa, orman, güneş görürsünüz, gördükleriniz birisine karşı hissettiğiniz nesne ilişkileri bağlamında bir linktir. Her nesne bir linktir aslında. Nesneye odaklandığı zaman duygu olarak yavaş yavaş hisler gelmeye başlayacaktır.

Ayakkabı kişilikle ilintilidir. Çalınması, kaybolması, birinin diğeriyle farklı olması hep kişiliğin değişim sürecini simgeleyen bir figür olarak karşımıza çıkar.

Kişiliği ve kimliği simgeleyen simgelerden bir tanesi de araba veya araç rüyalarıdır. Bu araçlar çok basitten bisikletten helikoptere kadar olabilir. Bu araçlar kullanılırken, aracı kullanan şoför bireyin kendisi değildir.aracın kendisine ait olduğunu, kendisinin kullanması gerektiğini, ancak aracın bir başkası tarafından kullanıldığını ifade ederler. Yolda giderken araç kontrolden çıkmakta, direksiyon elde kalmakta, gaz veya fren pedalları çalışmamakta, şarampole yuvarlanmakta, aracın benzini bitmekte, bazen kazalar şeklinde tadilat tamirat işleriyle uğraşılması şeklinde karşımıza gelmektedir.

Araba üzerinden rüya yorumu: Araba türk toplumunda kişinin kimliğidir. Kendilik tasarımına araba ile bakılacaktır. Kişi kendisini nasıl algılıyorsa kendilik tasarımı da araba ile simgelenir. Arabanın modeli, rengi, cinsi her şeyi kişinin kendisine vermiş olduğu değerdir. Murat 124 gören bir kişinin kendilik algısının zayıf olduğunu söyleyebiliriz. Bedensel algısının da iyi olmadığı söylenebilir. Ruhsal dengesi de arabayı kullanış şeklidir. Arabayı rahatlıkla kullanabiliyor mu? Direksiyon hakimiyeti var mı? İstediği yere park edebiliyor mu? Araba kendi kontrolünde mi? Arabayı rahatlıkla kullanabiliyorsa, direksiyon hakimiyeti iyiyse, kolay park edebiliyorsa kendilik tasarımı, ruhsal durumu sağlıklıdır diyebiliriz.

Rüyalar korkuların ve olabilecek felaketlerin hazmedilmesini önceden sağlayabilmek için sindirme ve hazırlama özelliği de vardır. Yks sınavına hazırlanan öğrencinin sınavı kazanamadığını rüyasında görmesi ya da hasta olan babasının öldüğünü rüyasında görmesi gibi.

Erol AKDAĞ
Klinik Psikolog
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Rüyaların Dili ve Terapide Kullanımı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Erol AKDAĞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Erol AKDAĞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     27 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Erol AKDAĞ Fotoğraf
Psk.Erol AKDAĞ
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi38 kez tavsiye edildiİş Adresi KayıtlıTavsiyeEdiyorum.com'u sıkça ziyaret ediyor.
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Erol AKDAĞ'ın Makaleleri
► Terapide Hikaye Kullanımı Psk.Dnş.İlksen GÜZELCİK
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,980 uzman makalesi arasında 'Rüyaların Dili ve Terapide Kullanımı' başlığıyla benzeşen toplam 39 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Hayal Kuran Çocuklar Haziran 2021
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


20:51
Top