Değersizlik Çıkmazı
Değersizlik hissiyle baş etmek için başka biri gibi davranmaya çabaladınız mı hiç?
Kendinizi teselli etmek için çözüm getirmeyen sözcükleri kendinize söylediğiniz oldu mu?
Çözüm getirmeyen kısırlaşmış telkinleri kendinize defalarca söylediğiniz oldu mu?
Aynada kendi yansımanıza bakmaktan kaçındınız mı hiç?
Değersizlik; çaresizlik ve ümitsizlik hissi olarak da tanımlanabilir. Öz-değeriniz düşük olduğunda yapmak istediğiniz son şey, kendinize iyi davranmaktır. Kendinizi değersiz hissettiğinizde, kendinize acımasız ve kötü davranırsınız. Kendilerini değersiz hisseden kişiler önemsiz ve işe yaramaz olduklarına ya da dünyaya sunabilecekleri değerli hiçbir şeyleri olmadığına inanabilirler. Depresyon teşhisi konmuş kişiler sıklıkla kendilerini değersiz hissettiklerini bildirirler.
Değersiz olduğunu düşünen bireylerin zeka, başarı, popülerlik, çekicilik, sağlık ve güç gibi konularda da kendilerini yetersiz hissettikleri gözlenmiştir. Ve neredeyse tüm bu yetersizlik hisleri, kişinin benlik saygısının düşük olmasına neden olan duyguları tetikleyerek hasara yol açar. Araştırmalar, depresyondaki bireylerin %80’inden fazlasının kendilerini sevmediğini ifade ettiğini gösteriyor. Benzer araştırmalara göre, depresyondaki kişilerde en sık rastlanan duygular şunlardır:
Yenilmişlik….defeated
Yetersizlik…..defective
Terk edilmişlik.…deserted
Yoksunluk…..deprived
Bireylerde “Değer” duygusunu nasıl yükseltebilirsiniz? Mutluluk ve öz-değer, yalnızca başarılarla elde edilmez. Kişiler, benlik algılarının düşük olmasını etkileyen faktörleri anlayarak ve bunları kontrol etmeyi öğrenerek değersizlik hissini aşabilirler.
Değersizlik Duygusunu Anlamak!
Değersizlik hissi, insanda, hiçbir önemi veya amacı olmadığı gibi bir algıya neden olabilecek ve insanın duygusal sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek kuvvetli bir histir. Değersizlik hissi yaşayan insanlar, yaşamın herhangi bir yönünü olumlu olarak görmekte zorlanabilirler ve iyileşme ihtimalinin olmadığını düşünebilirler. Bu algının genellikle depresyon, kaygı, üzüntü veya stres gibi temel koşullardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Değersizlik hissi, aynı zamanda umutsuzluk, suçluluk, sürekli üzüntü veya motivasyon kaybı da dahil olmak üzere diğer duygularla ilişkili olabilir.
Değersizlik hissi kendini farklı şekillerde gösterebilir:
· Vücutta ağırlık hissi
· Kişinin kendisiyle ilgili olumsuz düşüncelere kapılması
· Acı
· Umutsuzluk
· Sosyal kaygı
· Yaşam amacının kaybolması
· İntihar düşünceleri
Değersizlik hissinin bireylerin hayatında aşağıdaki gibi etkileri olabilir:
· Sosyal ilişkilerden uzaklaşma
· Alkol veya uyuşturucunun kötüye kullanımı
· Duygusal ifadelerin azalması
· Olumsuz düşüncelerin sık bir şekilde ifade edilmesi
· Uyuşuk hissetme
· Öz bakım eksikliği
· Günlük yaşam aktivitelerini (duş alma, yemek yeme ve giysileri yıkama gibi ihtiyaçları sağlama) yerine getirmede zorluk
Benlik Algısını Yükseltmek İçin Bazı Özel Yöntemler
İlk yöntem, bireylerin kendi iç sesleri ile konuşmasıdır. Benlik saygısını yükseltmenin ilk yolu, değersizlik hissi yaratan iç dünyanızdaki öz-eleştirel diyaloğunuzdur. Örneğin, “ben iyi değilim” veya “başkaları kadar değerli değilim” gibi düşünceler kendinizi daha kötü hissetmenize neden olur. Bu zihinsel alışkanlığın üstesinden gelmek için üç temel adım izlenebilir:
· Aklınızdan eleştirel düşünceler geçerken onları fark etmek ve yazmak için kendinizi eğitin.
· Bu düşüncelerin neden çarpıtıldığını öğrenin.
· Daha gerçekçi bir öz değerlendirme sistemi geliştirmek için eleştirel sesinizle konuşmaya çalışın.
Benlik saygısını artırmak için faydalı olan ikinci yöntem, olumsuz düşüncelerinizi izlemektir. Bu amaçla, zihinsel geri bildirim tekniği geliştirmek önemlidir. Her gün 10 ila 15 dakika ayırıp negatif düşüncelerinizi yazabilirsiniz. Başlangıçta, bunu her yaptığınızda kendinize dair negatif düşüncelerinizin sayısı artış gösterebilir. Bu artış, düşüncelerinizi daha iyi tanımanızdan kaynaklanır. Yaklaşık bir hafta sonra bir platoya (durağan bir noktaya) ulaşırsınız ve üç hafta sonra olumsuz düşüncelerinizin sayısı düşer. Bu düşüş, zararlı düşüncelerinizin azaldığını ve daha iyi olduğunuzu gösterir.
Son yöntem de “Üstesinden gel, pes etme!” ilkesinin benimsenmesidir. Genellikle insanlar kendilerini yalnızca toplumun ve çevrelerinin değer yargılarıyla görme hatasına düşer ve kendileri hakkında, ahlaki tabularla şekillenmiş olumsuz yargılarda bulunurlar. Bu yaklaşım, konuları bastırmaya, zihin bulanıklığına ve üzüntüye neden olur. Ayrıca, bu yargıların altında yatan gerçek sorunlarla başa çıkma yeteneğine de ket vurur. Dolayısıyla hayatınızda var olan gerçek problemleri tanımlayıp baş edebilmeniz için olumsuz düşüncelerinizden kurtulmanız şarttır.
Burada ifade edildiği gibi öz saygınızı yükseltmek için yapabileceğiniz faydalı yöntemler mevcuttur. Ancak öz saygı, bazen kendi kendinize çözümleyemeyeceğiniz ve oldukça zorlu birçok sorunun sadece küçük bir parçası olabilir. Kendilerine gerçekçi bir gözle bakmakta ve hayatlarındaki sorunların altında yatan asıl sorunları çözümlemekte zorluk çeken bireyler, bir ruh sağlığı uzmanından destek alabilirler.
Eğitimli ve deneyimli bir terapist, öz saygınızın düşük olmasının altında yatan nedenleri tanımlamanıza ve çözümlemenize yardımcı olur; kendinizi daha iyi hissetmeniz için ilk adımı atmanızı sağlar.
Kendinizi teselli etmek için çözüm getirmeyen sözcükleri kendinize söylediğiniz oldu mu?
Çözüm getirmeyen kısırlaşmış telkinleri kendinize defalarca söylediğiniz oldu mu?
Aynada kendi yansımanıza bakmaktan kaçındınız mı hiç?
Değersizlik; çaresizlik ve ümitsizlik hissi olarak da tanımlanabilir. Öz-değeriniz düşük olduğunda yapmak istediğiniz son şey, kendinize iyi davranmaktır. Kendinizi değersiz hissettiğinizde, kendinize acımasız ve kötü davranırsınız. Kendilerini değersiz hisseden kişiler önemsiz ve işe yaramaz olduklarına ya da dünyaya sunabilecekleri değerli hiçbir şeyleri olmadığına inanabilirler. Depresyon teşhisi konmuş kişiler sıklıkla kendilerini değersiz hissettiklerini bildirirler.
Değersiz olduğunu düşünen bireylerin zeka, başarı, popülerlik, çekicilik, sağlık ve güç gibi konularda da kendilerini yetersiz hissettikleri gözlenmiştir. Ve neredeyse tüm bu yetersizlik hisleri, kişinin benlik saygısının düşük olmasına neden olan duyguları tetikleyerek hasara yol açar. Araştırmalar, depresyondaki bireylerin %80’inden fazlasının kendilerini sevmediğini ifade ettiğini gösteriyor. Benzer araştırmalara göre, depresyondaki kişilerde en sık rastlanan duygular şunlardır:
Yenilmişlik….defeated
Yetersizlik…..defective
Terk edilmişlik.…deserted
Yoksunluk…..deprived
Bireylerde “Değer” duygusunu nasıl yükseltebilirsiniz? Mutluluk ve öz-değer, yalnızca başarılarla elde edilmez. Kişiler, benlik algılarının düşük olmasını etkileyen faktörleri anlayarak ve bunları kontrol etmeyi öğrenerek değersizlik hissini aşabilirler.
Değersizlik Duygusunu Anlamak!
Değersizlik hissi, insanda, hiçbir önemi veya amacı olmadığı gibi bir algıya neden olabilecek ve insanın duygusal sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek kuvvetli bir histir. Değersizlik hissi yaşayan insanlar, yaşamın herhangi bir yönünü olumlu olarak görmekte zorlanabilirler ve iyileşme ihtimalinin olmadığını düşünebilirler. Bu algının genellikle depresyon, kaygı, üzüntü veya stres gibi temel koşullardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Değersizlik hissi, aynı zamanda umutsuzluk, suçluluk, sürekli üzüntü veya motivasyon kaybı da dahil olmak üzere diğer duygularla ilişkili olabilir.
Değersizlik hissi kendini farklı şekillerde gösterebilir:
· Vücutta ağırlık hissi
· Kişinin kendisiyle ilgili olumsuz düşüncelere kapılması
· Acı
· Umutsuzluk
· Sosyal kaygı
· Yaşam amacının kaybolması
· İntihar düşünceleri
Değersizlik hissinin bireylerin hayatında aşağıdaki gibi etkileri olabilir:
· Sosyal ilişkilerden uzaklaşma
· Alkol veya uyuşturucunun kötüye kullanımı
· Duygusal ifadelerin azalması
· Olumsuz düşüncelerin sık bir şekilde ifade edilmesi
· Uyuşuk hissetme
· Öz bakım eksikliği
· Günlük yaşam aktivitelerini (duş alma, yemek yeme ve giysileri yıkama gibi ihtiyaçları sağlama) yerine getirmede zorluk
Benlik Algısını Yükseltmek İçin Bazı Özel Yöntemler
İlk yöntem, bireylerin kendi iç sesleri ile konuşmasıdır. Benlik saygısını yükseltmenin ilk yolu, değersizlik hissi yaratan iç dünyanızdaki öz-eleştirel diyaloğunuzdur. Örneğin, “ben iyi değilim” veya “başkaları kadar değerli değilim” gibi düşünceler kendinizi daha kötü hissetmenize neden olur. Bu zihinsel alışkanlığın üstesinden gelmek için üç temel adım izlenebilir:
· Aklınızdan eleştirel düşünceler geçerken onları fark etmek ve yazmak için kendinizi eğitin.
· Bu düşüncelerin neden çarpıtıldığını öğrenin.
· Daha gerçekçi bir öz değerlendirme sistemi geliştirmek için eleştirel sesinizle konuşmaya çalışın.
Benlik saygısını artırmak için faydalı olan ikinci yöntem, olumsuz düşüncelerinizi izlemektir. Bu amaçla, zihinsel geri bildirim tekniği geliştirmek önemlidir. Her gün 10 ila 15 dakika ayırıp negatif düşüncelerinizi yazabilirsiniz. Başlangıçta, bunu her yaptığınızda kendinize dair negatif düşüncelerinizin sayısı artış gösterebilir. Bu artış, düşüncelerinizi daha iyi tanımanızdan kaynaklanır. Yaklaşık bir hafta sonra bir platoya (durağan bir noktaya) ulaşırsınız ve üç hafta sonra olumsuz düşüncelerinizin sayısı düşer. Bu düşüş, zararlı düşüncelerinizin azaldığını ve daha iyi olduğunuzu gösterir.
Son yöntem de “Üstesinden gel, pes etme!” ilkesinin benimsenmesidir. Genellikle insanlar kendilerini yalnızca toplumun ve çevrelerinin değer yargılarıyla görme hatasına düşer ve kendileri hakkında, ahlaki tabularla şekillenmiş olumsuz yargılarda bulunurlar. Bu yaklaşım, konuları bastırmaya, zihin bulanıklığına ve üzüntüye neden olur. Ayrıca, bu yargıların altında yatan gerçek sorunlarla başa çıkma yeteneğine de ket vurur. Dolayısıyla hayatınızda var olan gerçek problemleri tanımlayıp baş edebilmeniz için olumsuz düşüncelerinizden kurtulmanız şarttır.
Burada ifade edildiği gibi öz saygınızı yükseltmek için yapabileceğiniz faydalı yöntemler mevcuttur. Ancak öz saygı, bazen kendi kendinize çözümleyemeyeceğiniz ve oldukça zorlu birçok sorunun sadece küçük bir parçası olabilir. Kendilerine gerçekçi bir gözle bakmakta ve hayatlarındaki sorunların altında yatan asıl sorunları çözümlemekte zorluk çeken bireyler, bir ruh sağlığı uzmanından destek alabilirler.
Eğitimli ve deneyimli bir terapist, öz saygınızın düşük olmasının altında yatan nedenleri tanımlamanıza ve çözümlemenize yardımcı olur; kendinizi daha iyi hissetmeniz için ilk adımı atmanızı sağlar.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Değersizlik Çıkmazı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Zeynep ÖZGÜVEN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Zeynep ÖZGÜVEN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
14 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
değersizlik hissi, değersizlikten kurtulmak, değersizlik duygusuyla baş etme, değersiz hissetmek, değersizlik duygusu, değersizlik, değersizlik psikolojisi
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
