Kendimi Sanal Dünyadan Alamıyorum
KENDİMİ SANAL DÜNYADAN ALAMIYORUM
Sanal dünya, akıllı telefonlar, bilgisayar oyunları, sosyal medya ve internet yeni çağın birer parçası. Onlarsız olmuyor ama onlarla da olmuyor her zaman. Hayatımızı ele geçirmiş durumdalar. Genci, yaşlısı, herkes bilmediğini Google ‘a soruyor, Facebook’a resimler ekliyor, birbirine yorumlar yazıyor, 10 saniyede bir akıllı telefonuna bakıyor ve hiç durmadan oyun oynuyor. Elbette bunların tamamını belirli bir ölçüde yapıyorsak sorun değil ama vaktimizin tamamını ayırıyorsak tehlike çanları çalıyor demektir.
Bağımlılık nedir?(Amerikan Psikiyatri Birliği , 1994)
1. Kasıtlı ve haz verici davranışların alışkanlık örüntülerini temsil eder.
2. Aşırı hale gelebilir ve ciddi sorunlar oluşturabilir.
3. Zaman içinde bu problemli davranış örüntülerinin kalıcılığı söz konusudur.
4. Davranışların birbirleriyle ilişkili psikolojik ve fizyolojik bileşenleri vardır.
5. Son olarak her durumda bu davranışlara bağımlı hale gelen kişiler bu davranışları durdurmakta ve değiştirmekte zorluk çekerler.
Özellikle ergenler açısından ele alınması ve çok dikkatli olunması gereken bir konudur bu. Çünkü ebeveynlerin tüm çabalarına ve önlemlerine rağmen bilinmeyen ve tehlikelerle dolu bir dünyada geziniyorlar.
Peki ebeveyn olarak bizler ne yapabiliriz?
İlk olarak bu dünyayı yok saymak yerine varlığını kabul etmeli ve anlamaya çalışmalıyız ve bunu anlarken aynı anda çocuğumuzu, ihtiyaçlarını ve iç dünyasını da anlamaya çalışmalıyız. Like (beğeni)aldığında niye bu kadar sevindiğini, takipçi sayısının onun için neden bu kadar önemli olduğunu ve şiddet içerikli oyunları oynarken nasıl bir haz aldığını anlamaya çalışmalıyız. Kısacası yasaklamak çözüm değildir önemli olan ergendeki o ihtiyacı anlamak ve ona göre davranabilmektir.
Gençlerimiz kendini sanal dünyadan niye alamıyor?
İlk sebep internetin kolay ulaşılabilir bir eğlence olması. Yani hayatın sıkıcı taraflarını, derslerini, ödevlerini ve sorumluluklarını bir tarafa bırakıp kafalarını dağıtmaya yardımcı oluyor. İkinci sebep ise bilgi edinebilmeleri ve bunun çok kolay olması. Üçüncü olarak özellikle sosyal medyada aldıkları like’ların (beğenilerin) ve takipçilerinin çokluğunun onlarda yarattığı mutluluk ve onaylanma hazzı. Çünkü ergenler kimlik gelişimi dönemindedir ve sanal dünya üzerinden kendileri gibi olan kişiler sayesinde bir gruba ait olma hislerini tatmin ederler ve ödül mekanizmaları devreye girer. Son olarakta kendilerine sevgili ya da partner bulabilme kolaylığıdır.
Tehlike çanlarının çaldığı o önemli anı ebeveynler nasıl anlayabilirler?
İnternet bağımlılığı ile ilgili ilk tanımları yapan Goldberg, DSM-V’ te yer alan madde bağımlılığı ölçütlerini kontrol edilemeyen internet kullanımına uyarlamıştır. Young ise internet bağımlılığı tanısının koyulabilmesi için patolojik kumar oynama ölçütlerini temel almıştır. Young internet bağımlılığı tanısı konulabilmesi için tanımlanan sekiz ölçütten beşinin karşılanmasını yeterli görmüştür. Young’ın tanımladığı ölçütler şu şekildedir:
1. İnternet ile ilgili aşırı zihinsel uğraş (sürekli olarak interneti düşünme, internette yapılan aktivitelerin hayalini kurma, internette yapılması planlanan bir sonraki etkinliği düşünme, vb.),
2. İstenilen keyfi almak için giderek daha fazla oranda internet kullanma ihtiyacı duyma,
3. İnternet kullanımını kontrol etme, azaltma ya da tamamen bırakmaya yönelik başarısız girişimlerin olması,
4. İnternet kullanımının azaltılması ya da tamamen kesilmesi durumunda huzursuzluk, çökkünlük ya da kızgınlık hissedilmesi,
5. Başlangıçta planlanandan daha uzun süre internette kalma,
6. Aşırı internet kullanımı nedeniyle aile, okul, iş ve arkadaş çevresiyle sorunlar yaşama, eğitim veya kariyer ile ilgili bir fırsatı tehlikeye atma ya da kaybetme,
7. Başkalarına (aile, arkadaşlar, terapist, vb.) internette kalma süresi ile ilgili yalan söyleme,
8. İnterneti problemlerden kaçmak veya olumsuz duygulardan (örn: çaresizlik, suçluluk, çökkünlük, kaygı) uzaklaşmak için kullanma.
İnternet bağımlısı bir ergen istemiyorsak ne gibi önlemler alabiliriz?
1. Çocuğunuzun internette geçirdiği süreyi birlikte koyduğunuz kurallar çerçevesinde kısıtlayın. Kurallarınızın arkasında durun.
2. Çocuğunuzun internet kullanımını her zaman gözlemleyin.
3. Çocuğunuzun internete ulaşımının tüm aile bireyleri ile paylaşılan ortak bir bilgisayardan olmasına özen gösterin.
4. Çocuğunuzun hangi sitelere girdiğinden ve herhangi bir uygunsuz, etik olmayan ve tehlikeli, şiddet içeren bir siteyle bağlantısı olup olmadığını kontrol edin.
5. Çocuğunuz ile her zaman yakın ve iyi bir iletişim kurun. Kurun ki internette mahremiyetini bozan ya da onu tehlikeye düşürecek bir durumla karşılarsa bunu çekinmeden açıkça size söyleyebilsin.
6. Çocuğunuz için iyi bir rol model olduğunuzdan emin olun.
7. Çocuğunuzu çok iyi gözlemleyin ve yaşadığı tüm değişimlerin farkında olun. (Dışarı çıkmak istememek, ders notlarının düşmesi ,iletişim isteksizliği , dikkat eksikliği gibi)
8. Çocuğunuza özellikle cep telefonlarını gece yatarken yanlarına almamaları gerektiğini ve sebebini açıklayın. ( telefonun ekran ışığı melatonin salınımını olumsuz etkiler, uyku kalitesi gelen bildirim sesleri sebebiyle bozulur ve uyku problemlerine zemin hazırlar)
9. Çocuklarınızla dışarda sosyal hayatta bolca vakit geçirin ve birlikte aktiviteler düzenleyin.
10. Tüm bu önlemleri alır ve kuralları alırken çocuğunuzun kişisel alanına da saygı duymayı unutmayın.
AİLE DANIŞMANI
İMER ÇARBOĞA
Sanal dünya, akıllı telefonlar, bilgisayar oyunları, sosyal medya ve internet yeni çağın birer parçası. Onlarsız olmuyor ama onlarla da olmuyor her zaman. Hayatımızı ele geçirmiş durumdalar. Genci, yaşlısı, herkes bilmediğini Google ‘a soruyor, Facebook’a resimler ekliyor, birbirine yorumlar yazıyor, 10 saniyede bir akıllı telefonuna bakıyor ve hiç durmadan oyun oynuyor. Elbette bunların tamamını belirli bir ölçüde yapıyorsak sorun değil ama vaktimizin tamamını ayırıyorsak tehlike çanları çalıyor demektir.
Bağımlılık nedir?(Amerikan Psikiyatri Birliği , 1994)
1. Kasıtlı ve haz verici davranışların alışkanlık örüntülerini temsil eder.
2. Aşırı hale gelebilir ve ciddi sorunlar oluşturabilir.
3. Zaman içinde bu problemli davranış örüntülerinin kalıcılığı söz konusudur.
4. Davranışların birbirleriyle ilişkili psikolojik ve fizyolojik bileşenleri vardır.
5. Son olarak her durumda bu davranışlara bağımlı hale gelen kişiler bu davranışları durdurmakta ve değiştirmekte zorluk çekerler.
Özellikle ergenler açısından ele alınması ve çok dikkatli olunması gereken bir konudur bu. Çünkü ebeveynlerin tüm çabalarına ve önlemlerine rağmen bilinmeyen ve tehlikelerle dolu bir dünyada geziniyorlar.
Peki ebeveyn olarak bizler ne yapabiliriz?
İlk olarak bu dünyayı yok saymak yerine varlığını kabul etmeli ve anlamaya çalışmalıyız ve bunu anlarken aynı anda çocuğumuzu, ihtiyaçlarını ve iç dünyasını da anlamaya çalışmalıyız. Like (beğeni)aldığında niye bu kadar sevindiğini, takipçi sayısının onun için neden bu kadar önemli olduğunu ve şiddet içerikli oyunları oynarken nasıl bir haz aldığını anlamaya çalışmalıyız. Kısacası yasaklamak çözüm değildir önemli olan ergendeki o ihtiyacı anlamak ve ona göre davranabilmektir.
Gençlerimiz kendini sanal dünyadan niye alamıyor?
İlk sebep internetin kolay ulaşılabilir bir eğlence olması. Yani hayatın sıkıcı taraflarını, derslerini, ödevlerini ve sorumluluklarını bir tarafa bırakıp kafalarını dağıtmaya yardımcı oluyor. İkinci sebep ise bilgi edinebilmeleri ve bunun çok kolay olması. Üçüncü olarak özellikle sosyal medyada aldıkları like’ların (beğenilerin) ve takipçilerinin çokluğunun onlarda yarattığı mutluluk ve onaylanma hazzı. Çünkü ergenler kimlik gelişimi dönemindedir ve sanal dünya üzerinden kendileri gibi olan kişiler sayesinde bir gruba ait olma hislerini tatmin ederler ve ödül mekanizmaları devreye girer. Son olarakta kendilerine sevgili ya da partner bulabilme kolaylığıdır.
Tehlike çanlarının çaldığı o önemli anı ebeveynler nasıl anlayabilirler?
İnternet bağımlılığı ile ilgili ilk tanımları yapan Goldberg, DSM-V’ te yer alan madde bağımlılığı ölçütlerini kontrol edilemeyen internet kullanımına uyarlamıştır. Young ise internet bağımlılığı tanısının koyulabilmesi için patolojik kumar oynama ölçütlerini temel almıştır. Young internet bağımlılığı tanısı konulabilmesi için tanımlanan sekiz ölçütten beşinin karşılanmasını yeterli görmüştür. Young’ın tanımladığı ölçütler şu şekildedir:
1. İnternet ile ilgili aşırı zihinsel uğraş (sürekli olarak interneti düşünme, internette yapılan aktivitelerin hayalini kurma, internette yapılması planlanan bir sonraki etkinliği düşünme, vb.),
2. İstenilen keyfi almak için giderek daha fazla oranda internet kullanma ihtiyacı duyma,
3. İnternet kullanımını kontrol etme, azaltma ya da tamamen bırakmaya yönelik başarısız girişimlerin olması,
4. İnternet kullanımının azaltılması ya da tamamen kesilmesi durumunda huzursuzluk, çökkünlük ya da kızgınlık hissedilmesi,
5. Başlangıçta planlanandan daha uzun süre internette kalma,
6. Aşırı internet kullanımı nedeniyle aile, okul, iş ve arkadaş çevresiyle sorunlar yaşama, eğitim veya kariyer ile ilgili bir fırsatı tehlikeye atma ya da kaybetme,
7. Başkalarına (aile, arkadaşlar, terapist, vb.) internette kalma süresi ile ilgili yalan söyleme,
8. İnterneti problemlerden kaçmak veya olumsuz duygulardan (örn: çaresizlik, suçluluk, çökkünlük, kaygı) uzaklaşmak için kullanma.
İnternet bağımlısı bir ergen istemiyorsak ne gibi önlemler alabiliriz?
1. Çocuğunuzun internette geçirdiği süreyi birlikte koyduğunuz kurallar çerçevesinde kısıtlayın. Kurallarınızın arkasında durun.
2. Çocuğunuzun internet kullanımını her zaman gözlemleyin.
3. Çocuğunuzun internete ulaşımının tüm aile bireyleri ile paylaşılan ortak bir bilgisayardan olmasına özen gösterin.
4. Çocuğunuzun hangi sitelere girdiğinden ve herhangi bir uygunsuz, etik olmayan ve tehlikeli, şiddet içeren bir siteyle bağlantısı olup olmadığını kontrol edin.
5. Çocuğunuz ile her zaman yakın ve iyi bir iletişim kurun. Kurun ki internette mahremiyetini bozan ya da onu tehlikeye düşürecek bir durumla karşılarsa bunu çekinmeden açıkça size söyleyebilsin.
6. Çocuğunuz için iyi bir rol model olduğunuzdan emin olun.
7. Çocuğunuzu çok iyi gözlemleyin ve yaşadığı tüm değişimlerin farkında olun. (Dışarı çıkmak istememek, ders notlarının düşmesi ,iletişim isteksizliği , dikkat eksikliği gibi)
8. Çocuğunuza özellikle cep telefonlarını gece yatarken yanlarına almamaları gerektiğini ve sebebini açıklayın. ( telefonun ekran ışığı melatonin salınımını olumsuz etkiler, uyku kalitesi gelen bildirim sesleri sebebiyle bozulur ve uyku problemlerine zemin hazırlar)
9. Çocuklarınızla dışarda sosyal hayatta bolca vakit geçirin ve birlikte aktiviteler düzenleyin.
10. Tüm bu önlemleri alır ve kuralları alırken çocuğunuzun kişisel alanına da saygı duymayı unutmayın.
AİLE DANIŞMANI
İMER ÇARBOĞA
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kendimi Sanal Dünyadan Alamıyorum" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı İmer ÇARBOĞA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak İmer ÇARBOĞA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
sanal dünya, internet bağımlılığı, akıllı telefon bağımlılığı, oyun bağımlılığı, teknoloji bağımlılığı, ergenlerde internet bağımlılığı
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
