Emdr Terapisi – 8 Aşamada Travma
EMDR TERAPİSİ – 8 AŞAMADA TRAVMA
EMDR Terapisi, günümüzde dünyada olduğu kadar Türkiyede de yaygınlaşan ve bilinen terapiler arasındadır. Uzun yazılışı: Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Türkçe açılımı ise Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, demektir. Nörobiyolojik arka planı olan EMDR, travma sonrası beyin üzerine yapılan pek çok araştırmadan faydalanan bir terapi yöntemidir. Genel yaklaşımı travma odaklı olan EMDR terapisi özellikle geçmişte yaşanmış acı verici olayların etkilerinden kişiyi kurtaran bir etkiye sahiptir. Bir diğer özelliği ise çok hızlı ve etkili olmasıdır. Günümüzde EMDR terapisinin kullanım alanı oldukça geniştir. Bu terapi ile anksiyete bozukluğu kapsamına giren fobi, sosyal fobi, Panik atak, yaygın anksiyete bozukluğu vb. pek çok kaygı bozukluğu çözüme kavuşmaktadır. Değişim ve çözümün çok hızlı ve kalıcı olması nedeniyle de EMDR sayesinde iyileşen pek çok kişi için mucizevi bir terapi gibi görülebilmekte. Günümüzde kitle iletişim ve sanal dünya nedeniyle hızla şöhreti yayılan EMDR hakkında bilgi sahibi olup, EMDR uygulayan psikolog arayışına giren danışan sayısı da küçümsenmeyecek oranlardadır diyebiliriz.
Pek çok insan bir EMDR terapistine geldiğinde problemlerinin aslında geçmişte yaşanmış bir travma nedeniyle ortaya çıktığının farkında değildir. EMDR Terapisinin bakış açısına göre bugün yaşamış olduğumuz problemlerin kökeninde aslında geçmişte yaşanmış travmatik anılar vardır.
Genellikle semptomlarını anlatan, kullandığı ilacı veya ilaçları sıralayan, gittikleri uzmanları sıralayan danışanlara EMDR hakkında bilgi verildiğinde çoğunun yüzünde hafif bir şaşkınlık ifadesi görülebilmektedir. Kimi danışanlar ise geçmişte yaşamış oldukları acı verici anıları bir türlü unutamamak, her durumda hatırlamaktan şikâyetçi olarak gelebilmektedirler. EMDR özellikle böylesi durumlar için biçilmiş kaftandır diyebiliriz.
1- EMDR NEDİR?
EMDR terapisi, geçmişte yaşanmış ve bir şekilde bugünümüzü etkileyen travmatik anıların etkisinden kurtulmamız için uygulanan bir terapidir. Hızı ve etkililiği ile bilinen bu terapi kısaca beyne iki yönlü uyarım vermek suretiyle geçmiş travmaların etkisizleştirilmesini, akabinde de bu travmaya verilen bilişsel ve duygusal tepkilerin daha adaptif / uyumlu olmasını hedeflemektedir.
Kimi zaman kişi, bugün yaşadığı problemlerin geçmiş travmalarından kaynaklandığının bilincinde olmayabilir. Bu nedenle EMDR terapisi tuhaf gelebilir. Fakat hem klinik uygulamalar hem de bizzat benim uygulama tecrübelerim de göstermektedir ki geçmiş travmalar çalışıldığında büyük oranda rahatlama meydana gelmektedir. Bu da kişi tarafından büyük bir memnuniyetle dile getirilmektedir.
2- TRAVMA NEDİR?
Kısaca travmanın da tanımını yapmak gerekirse; geçmişte kalmayan ve sürekli bugünümüzü bozan nahoş anılardır diyebiliriz. Travmanın özelliği geçmişte kalmamasıdır. Bu yazıyı okuyorken şöyle bir geçmişinize, geçmişteki –varsa- travmalarınıza baktığınızda kimi anıların diğerleri gibi olmadığını görürsünüz. Bu anılar aklınıza geldiği anda sizi ciddi anlamda rahatsız eder ve mümkün olduğunca aklınıza getirmemeye çalışırsınız. İşte bu tür anılar EMDR terapisinde çalışılması gereken anılardır. Akla gelen anıların bugünkü şikayetlerimizle anlamlı bir bağlantısı olsun veya olmasın bu anılar EMDR için masaya yatırılması gereken ve çalışılması gereken anılardır.
3- EMDR TERAPİSİNİN YAN ETKİLERİ NELERDİR?
EMDR terapisinin herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır. Fakat travma konusunda ve belirli alanlarda yetkinlik sahibi olmayan, EMDR eğitimi almamış bir psikolog tarafından uygulanırsa fayda yerine zarar verme ihtimali (elbette ki her terapi ekolünde olduğu gibi) EMDR için de geçerlidir. Bildiğim kadarıyla henüz EMDR eğitimi üniversitelerde verilmemektedir. Davranış Bilimleri Enstitüsü aracılığıyla Klinik Psikolog Emre KONUK, ülkemizde sertifikalı EMDR eğitimi vermektedir. Benim gibi Türkiyede pek çok EMDR uygulayıcısı psikolog Emre Konuk hocadan bu eğitimi almaktadır. Bu nedenle EMDR uygulayıcısı olan kişilerin sertifika sahibi olup olmadıklarını da araştırmanızı öneririm.
EMDR hamile bayanlar da bile uygulanabilmektedir.
4- EMDR AŞAMALARI NELERDİR?
EMDR 8 aşamadan oluşan bir terapidir. Bu 8 aşamayı sırasıyla ve kısaca açıklamaya çalışalım.
1. Aşama: Danışanın şikayetleri dinlenir, değerlendirilir ve EMDR terapisi için uygunluğu değerlendirilir.
2. Aşama: EMDR hakkında detaylı açıklamalar yapılır. Danışanın onayı alınır. Danışanın travmatik anıları alınır. Danışanın güvenliğini sağlamaya yönelik çalışma yapılır.
3. Aşama: Çalışılacak hedef anı belirlenir ve bu anı ile ilgili protokol soruları ve cevapları değerlendirilir.
4. Göz hareketleri, dize dokunuşlar veya cihaz ile duyarsızlaştırma aşamasına geçilir.
5. Hedeflenen olumlu düşüncenin yerleşmesi sağlanır.
6. Danışanın beden taraması yapılır. Yani söz konusu anı düşünüldüğünde bedenin rahatlığına bakılır.
7. Seansın değerlendirilmesi yapılır.
8. Bir sonraki seansta danışanın değerlendirmesi alınır.
5- EMDR VE TRAVMATİK ANININ DONDURUCU ETKİSİ
EMDR perspektifinden bakıldığında şu an hali hazırda var olan problemlerin neredeyse tamamı geçmiş yaşam deneyimlerinde saklıdır. Bir benzetmeyle ifade edecek olursak travmatik anının dondurucu etkisi söz konusudur. Yani kişi benzer sorunları hayatı boyunca döngüsel olarak tekrar tekrar yaşamaktadır. Bir nevi ilk travmatik anı nedeniyle o anki duygulanım bir derin dondurucuya konularak muhafaza edilmektedir. Bu duruma EMDR dilinde işlenmemiş travmatik anılar denilmektedir. Bu anılar işlendiğinde, yani travmatik etkilerinden kişi kurtulduğunda anıyla ilgili bilgi işlevsizlikten, bozukluktan işlevselliğe doğru evrilmekte ve kişi bugününü dünden (travmadan) kurtarabilmektedir. İşlevsellik arttıkça da kişinin düşüncelerinde olumlu değişimler gözlenmektedir.
6- SHAPİRO’NUN UYUMSAL BİLGİ İŞLEME MODELİ
EMDR terapisini geliştiren kişi olarak Francine Shapiro’ya göre sıkıntı verici ve travmatik bilgiler tam olarak işlenemez. Kişinin belleğinde olayla ilgili ilk algılar, çarpıtıldığı şekliyle depolanacaktır. Bu işlenmemiş anılar nedeniyle insanlar bugün çeşitli semptomlar geliştirmektedirler. Örneğin Travma Sonrası Stres Bozukluğunun belirtilerinin bu işlenmemiş algı, duygu ve düşüncelerden kaynaklandığını ortaya koymaktadır. Gerçekten de kişinin travmatik anıları çalışıldığında iyileşme çok hızlı olmaktadır.
7- EMDR NE YAPAR?
EMDR terapisi, geçmişteki olumsuz yaşantının, kişinin bugününü bozmayacak hale gelmesini sağlar. Travmalar ve benzeri yaşantıları olanlar bugünü yaşamak konusunda başarısızdırlar. Geçmişte takılıp kalmışlardır, geçmişlerinin kurbanı konumundadırlar. Travma tedavisi geçmişle hesaplaşmanın bitmesine, daha normal bir yaşam sürdürülebilmesine olanak tanır.
8- TRAVMATİK ANI!
Travmatik anılar travmatik olmayan anılardan farklı olarak bellekte uygun olmayan bir biçimde depolanırlar. Bu nedenle de normal bir yaşantı gibi kolaylıkla geride bırakılamazlar. Bunu bir kitaplıkta bulunan kitaplar örneğinden yola çıkarak açıklamaya çalışalım. Bir kitaplığa baktığınızı düşünün. Tüm kitaplar nizami bir şekilde dizilmişken içlerinden bir veya birkaç kitap yan yatmış durmaktadır. Dolayısıyla bu rahatsız edici görüntüyü görmek istemeseniz de dikkat çekici bir şekilde gözünüz oraya takılır. İşte travmatik anılar da tıpkı yan yatmış kitaplar gibi gözümüze batarlar. Travmatik yaşantılara ait anılar üzerinden uzun zaman geçse bile yaşandığı anki haliyle kalır, zaman zaman kendiliğinden, zaman zaman da birtakım hatırlatıcıların etkisi’ ile anımsanırlar.
9- TETİKLEYİCİLER!
Örneğin bir trafik kazası sonrası araba kullanmaya korkan bir kişi için araba sürmek, yaşamış olduğu kazayı –travmayı- hatırlatmaktadır. İşte kişiye travmayı hatırlatan yer, durum, olay veya kişilere tetikleyici denmektedir. Direk travmayı tetikleyen bu gibi durumlardan kaçma ve kaçınma davranışı ortaya çıkar. Bu üstesinden gelememe, geride bırakılamama özelliklerinden dolayı bu tür anılar EMDR dilinde “düğüm” olarak adlandırılır.
10- EMDR İÇİN ZAMAN AYIRIN!
EMDR tedavisine danışanın ve uzmanın yeterince zaman ayırabilecekleri ve planlama yapabilecekleri bir dönemde başlanması daha uygundur. Uzun süre ara verilmemesi, mümkün olduğunca sık görüşülmesi EMDR terapisinin etkililiği açısından çok önemlidir. En geç haftada bir kez görüşülmesi gereken bu terapiye uzun süre ara verildiğinde beklenen etkinin azalması söz konusudur. Ben de EMDR uygulamayı düşündüğüm danışanlarımla bu konuda dikkat etmeye önem veriyorum örneğin bir tatil öncesi EMDR terapisine başlamıyorum. Tatil dönüşünü bekliyorum.
EMDR Terapisi, günümüzde dünyada olduğu kadar Türkiyede de yaygınlaşan ve bilinen terapiler arasındadır. Uzun yazılışı: Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Türkçe açılımı ise Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, demektir. Nörobiyolojik arka planı olan EMDR, travma sonrası beyin üzerine yapılan pek çok araştırmadan faydalanan bir terapi yöntemidir. Genel yaklaşımı travma odaklı olan EMDR terapisi özellikle geçmişte yaşanmış acı verici olayların etkilerinden kişiyi kurtaran bir etkiye sahiptir. Bir diğer özelliği ise çok hızlı ve etkili olmasıdır. Günümüzde EMDR terapisinin kullanım alanı oldukça geniştir. Bu terapi ile anksiyete bozukluğu kapsamına giren fobi, sosyal fobi, Panik atak, yaygın anksiyete bozukluğu vb. pek çok kaygı bozukluğu çözüme kavuşmaktadır. Değişim ve çözümün çok hızlı ve kalıcı olması nedeniyle de EMDR sayesinde iyileşen pek çok kişi için mucizevi bir terapi gibi görülebilmekte. Günümüzde kitle iletişim ve sanal dünya nedeniyle hızla şöhreti yayılan EMDR hakkında bilgi sahibi olup, EMDR uygulayan psikolog arayışına giren danışan sayısı da küçümsenmeyecek oranlardadır diyebiliriz.
Pek çok insan bir EMDR terapistine geldiğinde problemlerinin aslında geçmişte yaşanmış bir travma nedeniyle ortaya çıktığının farkında değildir. EMDR Terapisinin bakış açısına göre bugün yaşamış olduğumuz problemlerin kökeninde aslında geçmişte yaşanmış travmatik anılar vardır.
Genellikle semptomlarını anlatan, kullandığı ilacı veya ilaçları sıralayan, gittikleri uzmanları sıralayan danışanlara EMDR hakkında bilgi verildiğinde çoğunun yüzünde hafif bir şaşkınlık ifadesi görülebilmektedir. Kimi danışanlar ise geçmişte yaşamış oldukları acı verici anıları bir türlü unutamamak, her durumda hatırlamaktan şikâyetçi olarak gelebilmektedirler. EMDR özellikle böylesi durumlar için biçilmiş kaftandır diyebiliriz.
1- EMDR NEDİR?
EMDR terapisi, geçmişte yaşanmış ve bir şekilde bugünümüzü etkileyen travmatik anıların etkisinden kurtulmamız için uygulanan bir terapidir. Hızı ve etkililiği ile bilinen bu terapi kısaca beyne iki yönlü uyarım vermek suretiyle geçmiş travmaların etkisizleştirilmesini, akabinde de bu travmaya verilen bilişsel ve duygusal tepkilerin daha adaptif / uyumlu olmasını hedeflemektedir.
Kimi zaman kişi, bugün yaşadığı problemlerin geçmiş travmalarından kaynaklandığının bilincinde olmayabilir. Bu nedenle EMDR terapisi tuhaf gelebilir. Fakat hem klinik uygulamalar hem de bizzat benim uygulama tecrübelerim de göstermektedir ki geçmiş travmalar çalışıldığında büyük oranda rahatlama meydana gelmektedir. Bu da kişi tarafından büyük bir memnuniyetle dile getirilmektedir.
2- TRAVMA NEDİR?
Kısaca travmanın da tanımını yapmak gerekirse; geçmişte kalmayan ve sürekli bugünümüzü bozan nahoş anılardır diyebiliriz. Travmanın özelliği geçmişte kalmamasıdır. Bu yazıyı okuyorken şöyle bir geçmişinize, geçmişteki –varsa- travmalarınıza baktığınızda kimi anıların diğerleri gibi olmadığını görürsünüz. Bu anılar aklınıza geldiği anda sizi ciddi anlamda rahatsız eder ve mümkün olduğunca aklınıza getirmemeye çalışırsınız. İşte bu tür anılar EMDR terapisinde çalışılması gereken anılardır. Akla gelen anıların bugünkü şikayetlerimizle anlamlı bir bağlantısı olsun veya olmasın bu anılar EMDR için masaya yatırılması gereken ve çalışılması gereken anılardır.
3- EMDR TERAPİSİNİN YAN ETKİLERİ NELERDİR?
EMDR terapisinin herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır. Fakat travma konusunda ve belirli alanlarda yetkinlik sahibi olmayan, EMDR eğitimi almamış bir psikolog tarafından uygulanırsa fayda yerine zarar verme ihtimali (elbette ki her terapi ekolünde olduğu gibi) EMDR için de geçerlidir. Bildiğim kadarıyla henüz EMDR eğitimi üniversitelerde verilmemektedir. Davranış Bilimleri Enstitüsü aracılığıyla Klinik Psikolog Emre KONUK, ülkemizde sertifikalı EMDR eğitimi vermektedir. Benim gibi Türkiyede pek çok EMDR uygulayıcısı psikolog Emre Konuk hocadan bu eğitimi almaktadır. Bu nedenle EMDR uygulayıcısı olan kişilerin sertifika sahibi olup olmadıklarını da araştırmanızı öneririm.
EMDR hamile bayanlar da bile uygulanabilmektedir.
4- EMDR AŞAMALARI NELERDİR?
EMDR 8 aşamadan oluşan bir terapidir. Bu 8 aşamayı sırasıyla ve kısaca açıklamaya çalışalım.
1. Aşama: Danışanın şikayetleri dinlenir, değerlendirilir ve EMDR terapisi için uygunluğu değerlendirilir.
2. Aşama: EMDR hakkında detaylı açıklamalar yapılır. Danışanın onayı alınır. Danışanın travmatik anıları alınır. Danışanın güvenliğini sağlamaya yönelik çalışma yapılır.
3. Aşama: Çalışılacak hedef anı belirlenir ve bu anı ile ilgili protokol soruları ve cevapları değerlendirilir.
4. Göz hareketleri, dize dokunuşlar veya cihaz ile duyarsızlaştırma aşamasına geçilir.
5. Hedeflenen olumlu düşüncenin yerleşmesi sağlanır.
6. Danışanın beden taraması yapılır. Yani söz konusu anı düşünüldüğünde bedenin rahatlığına bakılır.
7. Seansın değerlendirilmesi yapılır.
8. Bir sonraki seansta danışanın değerlendirmesi alınır.
5- EMDR VE TRAVMATİK ANININ DONDURUCU ETKİSİ
EMDR perspektifinden bakıldığında şu an hali hazırda var olan problemlerin neredeyse tamamı geçmiş yaşam deneyimlerinde saklıdır. Bir benzetmeyle ifade edecek olursak travmatik anının dondurucu etkisi söz konusudur. Yani kişi benzer sorunları hayatı boyunca döngüsel olarak tekrar tekrar yaşamaktadır. Bir nevi ilk travmatik anı nedeniyle o anki duygulanım bir derin dondurucuya konularak muhafaza edilmektedir. Bu duruma EMDR dilinde işlenmemiş travmatik anılar denilmektedir. Bu anılar işlendiğinde, yani travmatik etkilerinden kişi kurtulduğunda anıyla ilgili bilgi işlevsizlikten, bozukluktan işlevselliğe doğru evrilmekte ve kişi bugününü dünden (travmadan) kurtarabilmektedir. İşlevsellik arttıkça da kişinin düşüncelerinde olumlu değişimler gözlenmektedir.
6- SHAPİRO’NUN UYUMSAL BİLGİ İŞLEME MODELİ
EMDR terapisini geliştiren kişi olarak Francine Shapiro’ya göre sıkıntı verici ve travmatik bilgiler tam olarak işlenemez. Kişinin belleğinde olayla ilgili ilk algılar, çarpıtıldığı şekliyle depolanacaktır. Bu işlenmemiş anılar nedeniyle insanlar bugün çeşitli semptomlar geliştirmektedirler. Örneğin Travma Sonrası Stres Bozukluğunun belirtilerinin bu işlenmemiş algı, duygu ve düşüncelerden kaynaklandığını ortaya koymaktadır. Gerçekten de kişinin travmatik anıları çalışıldığında iyileşme çok hızlı olmaktadır.
7- EMDR NE YAPAR?
EMDR terapisi, geçmişteki olumsuz yaşantının, kişinin bugününü bozmayacak hale gelmesini sağlar. Travmalar ve benzeri yaşantıları olanlar bugünü yaşamak konusunda başarısızdırlar. Geçmişte takılıp kalmışlardır, geçmişlerinin kurbanı konumundadırlar. Travma tedavisi geçmişle hesaplaşmanın bitmesine, daha normal bir yaşam sürdürülebilmesine olanak tanır.
8- TRAVMATİK ANI!
Travmatik anılar travmatik olmayan anılardan farklı olarak bellekte uygun olmayan bir biçimde depolanırlar. Bu nedenle de normal bir yaşantı gibi kolaylıkla geride bırakılamazlar. Bunu bir kitaplıkta bulunan kitaplar örneğinden yola çıkarak açıklamaya çalışalım. Bir kitaplığa baktığınızı düşünün. Tüm kitaplar nizami bir şekilde dizilmişken içlerinden bir veya birkaç kitap yan yatmış durmaktadır. Dolayısıyla bu rahatsız edici görüntüyü görmek istemeseniz de dikkat çekici bir şekilde gözünüz oraya takılır. İşte travmatik anılar da tıpkı yan yatmış kitaplar gibi gözümüze batarlar. Travmatik yaşantılara ait anılar üzerinden uzun zaman geçse bile yaşandığı anki haliyle kalır, zaman zaman kendiliğinden, zaman zaman da birtakım hatırlatıcıların etkisi’ ile anımsanırlar.
9- TETİKLEYİCİLER!
Örneğin bir trafik kazası sonrası araba kullanmaya korkan bir kişi için araba sürmek, yaşamış olduğu kazayı –travmayı- hatırlatmaktadır. İşte kişiye travmayı hatırlatan yer, durum, olay veya kişilere tetikleyici denmektedir. Direk travmayı tetikleyen bu gibi durumlardan kaçma ve kaçınma davranışı ortaya çıkar. Bu üstesinden gelememe, geride bırakılamama özelliklerinden dolayı bu tür anılar EMDR dilinde “düğüm” olarak adlandırılır.
10- EMDR İÇİN ZAMAN AYIRIN!
EMDR tedavisine danışanın ve uzmanın yeterince zaman ayırabilecekleri ve planlama yapabilecekleri bir dönemde başlanması daha uygundur. Uzun süre ara verilmemesi, mümkün olduğunca sık görüşülmesi EMDR terapisinin etkililiği açısından çok önemlidir. En geç haftada bir kez görüşülmesi gereken bu terapiye uzun süre ara verildiğinde beklenen etkinin azalması söz konusudur. Ben de EMDR uygulamayı düşündüğüm danışanlarımla bu konuda dikkat etmeye önem veriyorum örneğin bir tatil öncesi EMDR terapisine başlamıyorum. Tatil dönüşünü bekliyorum.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Emdr Terapisi – 8 Aşamada Travma" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Hakan TOKGÖZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Hakan TOKGÖZ'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
