2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Aleksitimi
MAKALE #20142 © Yazan Uzm.Psk.Özlem YILMAZ | Yayın Aralık 2018 | 1,742 Okuyucu
ALEKSİTİMİ

Aleksitimi, başta psikosomatik hastalardaki belirtileri açıklayabilmek amacıyla ortaya atılan ve psikosomatik hastalıklara yatkınlık yarattığı düşünülen bir kavramdır. Aleksitimi kavramı, duyguların bilişsel değerlendirmesinde belirli bozulmalarla karakterize olan, ayrı bir kişilik yapısı olarak ortaya çıkmıştır. Aleksitimi kavramı, ‘duygular için kelime yokluğu’ olarak tanımlanmış ve alanyazına kazandırılmıştır. Klinik anlamda aleksitimi düzeyi yüksek kişiler, duygularını söze dökme konusunda zorluk yaşarlar ve duygusal yönler yerine dışsal gerçeklikler üzerinde durmaya meyillidirler. Bu durum, aleksitimik kişilerin kısıtlı bir duygusal yaşantısı olduğu izlemini verse de bu kişilerin duygulardan yoksun olduğu anlamına gelmemektedir. Aleksitimi düzeyi yüksek kişiler çoğunlukla çeşitli duygulara sahiptir ancak bunları birbirinden ayırt edemeyerek karıştırırlar ya da bazen duyguları aşırı yoğun olduğundan ayrıntılandıramazlar. Bazı fiziksel duyumların duyguların bedensel dışavurumu olabileceğine dair yetersiz farkındalık, duyguların ruhsal bileşenlerini söze dökememenin göstergesi olarak görülebilir. Bu özellik, açıklanamayan fiziksel belirtileri olan hastaların tedavisiyle olan ilgisi açısından klinik öneme sahiptir.
Aleksitimi düzeyi yüksek kişilerin, duygusal uyarılmayı fiziksel uyarılmadan ayırt etmede yaşadığı zorluk, duyguları ifade etmek için fiziksel belirtileri betimlemelerinden açıkça anlaşılmaktadır. Aleksitimik kişilerin hem kendi hem de başkalarının duygularını anlamaya dair yaşadığı sorunların kişilerarası ilişkilerini olumsuz etkilediği ve pek çok psikopatolojiyle bağlantılı olduğu bilinmektedir.

Aleksitimi özelliklerinin genel popülasyonda, herhangi bir hastalık tanısı olmayan yetişkinlerde de görüldüğü ve zaman içinde süreklilik gösterdiği bilinmektedir. Aleksitimi kavramı, alanyazına kazandırıldığından bu yana büyük ilgi görmüş ve duygusal işlemleme, nörobiyoloji, bağlanma, gelişimsel çalışmalar gibi farklı alanlarda araştırma konusu olmuştur.

Aleksitimi kavramının çok yönlü bir yapı gösterdiği düşünülmektedir. “Duyguları tanımada güçlük” (duyguları tanımada ve onları bedensel duyumlardan ayırt edebilmede yaşanan sorunlar), “duyguları söze dökmede güçlük” (duyguları diğer insanlara ifade etmede yaşanan sorunlar) ve “dışa dönük düşünme” (dış uyaranlara bağlı yorumlama, tutum gösterme) şeklinde üç boyutlu olarak değerlendirilmektedir.
Aleksitiminin çeşitli fiziksel ve psikiyatrik bozukluklarla ilişkili olduğu bilinmektedir;

• Depresif bozukluklar, bedensel belirti bozuklukları, kaygı bozuklukları ve psikotik bozukluk tanılı yetişkin hastalarda aleksitimi düzeyleri karşılaştırıldığında; toplam puan ve alt boyutlar açısından yüksek aleksitimi düzeyine sahip oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca, depresif bozukluklar grubunun toplam aleksitimi düzeyi ve duyguları tanımada güçlük boyutu açısından bedensel belirti bozuklukları grubuna göre; duyguları söze dökmede güçlük boyutu açısından da bedensel belirti ve kaygı bozuklukları grubuna göre daha yüksek aleksitimi düzeyine sahip oldukları görülmüştür. Depresif bozukluklar, duyguları tanımada güçlük, duyguları söze dökmede etmede güçlük ve toplam aleksitimi düzeyinin anlamlı bir göstergesi olarak bulunmuştur.

• Sağlıklı kontrol grubuna kıyasla, majör depresif bozukluk, panik bozukluk ve yaygın kaygı bozukluğu tanılı yetişkinlerin daha yüksek toplam aleksitimi ile alt boyutlardan duyguları tanımada güçlük ve duyguları söze dökmede güçlük düzeyine sahip oldukları görülmüştür.

• Meme kanseri olan kadınlarda aleksitimi düzeyinin kaygı ve depresyon düzeyiyle pozitif yönde ilişkili olduğu ve aleksitimi düzeyinin kaygı düzeyinin göstergesi bulunmuştur.

• Seboreik dermatit hastalarında, aleksitimi düzeyinin depresyon, kaygı ve obsesif kompülsif belirti düzeyleriyle pozitif yönde ilişkili olduğu belirlenmiştir.

KAYNAKLAR

Bagby, M. R., Taylor, G. J. & Parker, J. D. A. (1994). The Twenty-Item Toronto Alexithymia Scale-II: Convergent, discriminant, and concurrent validity. Journal of Psychosomatic Research, 38, 33-40.

Cömert, A., Akbaş, B., Kılıç, E. Z., Akın, Ö., Gökçe, E., Göktuna, Z. & Taşkapan, O. (2012). Psychiatric comorbidities and alexithymia in patients with seborrheic dermatitis: A questionnaire study in Turkey. American Journal of Clinical Dermatology, 14, 335-342.

Durak Batıgün, A. & Büyükşahin, A. (2008). Aleksitimi: Psikolojik belirtiler ve bağlanma stilleri. Klinik Psikiyatri, 11, 105-114.

Hiirola, A., Pirkola, S., Karukivi, M., Markkula, N., Bagby, R. M., Joukamaa, M., Jula, A., Kronholm, E., Saarijärvi, S., Salminen, J. K., Suvisaari, J., Taylor, G. & Mattila, A. K. (2017). An evaluation of the absolute and relative stability of alexithymia over 11 years in a Finnish general population. Journal of Psychosomatic Research, 95, 81-87.

Kooiman, C. G. (1998). The status of alexithymia as a risk factor in medically unexplained physical symptoms. Comprehensive Psychiatry, 39(39), 152-159.

Mantani, T., Saeki, T., Inoue, S., Okamura, H., Daino, M., Kataoka, T. & Yamawaki, S. (2007). Factors related to anxiety and depression in women with breast cancer and their husbands: Role of alexithymia and family functioning. Supportive Care in Cancer, 15, 859-868.

Onur, E., Alkın , T., Sheridan, M. J. & Wise, T. N. (2013). Alexithymia and emotional intelligence in patients with panic disorder, generalized anxiety disorder and major depressive Disorder. Psychiatric Quarterly, 84, 303-311.

Son, S. H., Jo, H., Rim, H. D., Kim, J. H., Kim, H. W., Bae, G. Y. & Lee, S. J. (2012). A comparative study on alexithymia in depressive, somatoform, anxiety, and psychotic disorders among Koreans. Psychiatry Investigation, 9, 325-331.

Taylor, G. J. & Bagby, R. M. (2004). New trends in alexithymia research. Psychotherapy and Psychosomatics, 73, 68-77.

Zackheim, L. (2007). Alexithymia: The expanding realm of research. Journal of Psychosomatic Research, 63, 345-347.
Yazan
Uzm.Psk.Özlem YILMAZ
 
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Aleksitimi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Özlem YILMAZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Özlem YILMAZ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Uzm.Psk.Özlem YILMAZ
Uzman Klinik Psikolog
 
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Özlem YILMAZ'ın Makaleleri
► Aleksitimi Psk.Dnş.Nuray ÖZBEN AVŞAR
► Aleksitimi / K Psk.Büşra YURTSEVER
► Aleksitimi-Alexithymia Dr.Psk.Şükriye VAROL
► Aleksitimi Üzerine Bir Gözden Geçirme Dr.Psk.Dnş.İlker KABA
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Aleksitimi' başlığıyla benzeşen toplam 7 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Şema Terapi Ağustos 2019
► Kaygı Duyarlılığı Aralık 2018
► Yaşam Kalitesi Aralık 2018
► Yaygın Kaygı Bozukluğu Aralık 2018
► Sağlık Kaygısı Aralık 2018
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


21:25
Top