Öfke Kontrol Bozukluğu Tedavisi Mümkün mü ?
Öfke Kontrol Bozukluğu Tedavisi Mümkün mü?
Öfke genel olarak istenmeyen, hoşnut olunmayan olaylar karşısında gösterilen bir duygudur. Öfkenin şiddeti ve süresi kişiden kişiye değişebilmektedir. Bazen aynı olay bir kişiyi aşırı derece de öfkelendirirken diğer insanların bu kadar öfkelenmesine neden olmayabilir. Öfke duygusu diğer duygula gibi kontrol edilebilindiğinde insanın kendine ve çevresine zarar vermesini engelleyebilir.
Ancak bazı kişiler de olaylara gereğinden fazla öfkelenme, öfkesini kontrol edememe ve çevreye ve kendisine zarar verme davranışı görülebilmektedir. Öfkesini kontrol edemeyen birey yakınlarının uyarılarına rağmen her defasında kendini haklı görmekte ve karşı tarafı suçlamaktadır. Öfke kontrolünü sağlayaman birey bir müddet sonra yalnızlaşır ve bu durum daha da öfkelenmesi neden olabilir.
BİZİ ÖFKELENDİREN DURUMLAR NELERDİR ?
Hayal kırıklığına uğradığımız zaman, kişiliğimize bir saldırı yapıldığını düşündüğümüz zaman, anlaşılmadığımızı düşündüğümüzde, diğer insanlar tarafından haklarımıza saldırı olduğunda genel olarak öfkeleniriz. Öfkemiz de diğer duygularımız gibi düşüncelerimiz neticesinde oluşuru. Duygularımızı ortaya çıkaran şey olaylar değil olayları yorumlayış biçimimizdir. Genellikle danışanlarımız trafik kurallarına uymayan insanlara, toplum kurallarını çiğneyen insanlara karşı ya da hakarete uğradıklarını düşündüklerinde öfkelendiklerini söylerler. Daha önce de belirttiğimiz gibi kimi zaman aynı olaylar karşısında insanların tepkileri farklı olabilmektedir. Trafik kurallarına uymayan birini gördüğümüzde bazen bu olay bizi sinirlendirebilir. Bazı kişiler bu durumda aşırı öfke sonrası fiziksel şiddet uygulamak istemekte bazı kişiler ise sözlü münakaşa yaşamakta bazen de öfkesini kontrol altında tutabilmektedir.
Öfke Anında Ortaya Çıkan Belirtiler
Kan basıncında yükselme, aşırı gerginlik, nefes alıp vermede düzensizlik, yüksek sesle konuşma, vurma, tekme atma gibi fiziksel şiddet belirtileri görülür. Bazen de öfkenin dolaylı etkilerine bağlı olarak ağlama, huzursuzluk, boşlukta hissetme, uyku hali görülebilmektedir.
ÖFKENİN SONUÇLARI
Aşırı öfkelenen kişilerde ya tepkisini aşırı dışa vurma bazen de içinde tutma kendine yönlendirme olabilmektedir. Her iki durumda da öfkeyle yaşayan bireyde bir takım belirtiler ortaya çıkmaktadır. Aşırı öfkenin sonuçları olarak kişide baş ağrısı, sırt, omuz ağrıları, bulantı, kusma, nefes alma ile ilgili sorunlar, cinsel sorunlar, konsantrasyon sorunları, dikkatini toplayamama, devamlı huzursuz hissetme, uykusuzluk, sigara-alkol-madde bağımlılığı, aşırı yemek yeme gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Öfke kontrol sorunu olan kişilerin devamlı stres altında yaşadıkları ve bu stresinde başta beyin olmak üzere tüm organlarımızı olumsuz etkilediği unutulmamalıdır.
ÖFKE KONTROL SORUNUNUN NEDENLERİ
Öfke kontrol sorunu yaşadığınızı düşünüyorsanız mutlaka bir psikiyatriste görüşmeniz ve öfke kontrol sorununa neden olan öncelikle fiziksel bir hastalığınızı olup olmadığı değerlendirilmelidir (epilepsi, şeker hastalığı, tansiyon hastalığı vb). Eğer altta yatan fiziksel bir hastalığınız yoksa çocukluk yıllarında yaşamış olduğunuz olumsuz yaşam olayları irdelenmeli aynı zamanda başka bir psikiyatrik hastalık yaşayıp yaşamadığınızda saptanmalıdır. Örneğin depresyon, kaygı bozuklukları, tükenmişlik, bipolar bozukluk, kişilik bozuklukları vb psikiyatrik hastalıklarda da kişiler öfke kontrolü ile ilgili sorunlar yaşarlar.
ÖFKE KONTROL BOZUKLUĞUNUN TEDAVİSİ
Öfke kontrol sorunlarına neden olabilicek hastalıkları ya da durumlar saptandıktan sonra öncelikle altta yatan nedenin tedavi edilmesi. Kişiye öfke ile baş etme tekniklerinin öğretilmesi, gevşeme teknikleri vb, öfkeye neden olan düşünce yapımızın değiştirilmesi, olayları daha sağlıklı yorumlamamızı sağlamak, problemleri öfkeyle çözme alışkanlığımızın değiştirilmesi farklı problemle çözme yeteneklerinin geliştirilmesi hedeflenir. Öfke kontrol bozukluğu olan bireylerde beyinde bir takım kimyasal değişikliklerin olduğu saptanmıştır. Eğer doktorunuz uygun görürse en az 6 aylık bir ilaç tedavisinin sürdürülmesi de öfkemizi kontrol altına almamıza yardımcı olacaktır.
ÖFKENİN TETİKLEDİĞİ HASTALIKLAR
Aşırı öfkeli bireylerin kalp hastalıkları, tansiyon, şeker hastalığı, psikiyatrik hastalıklara zemin hazırlamaktadır. Özellikle uzun yıllar devam eden öfke sorunları sosyal olarak yalnızlaşmamıza, sevdiklerimizi kırmamıza neden olmakta ve sonrasında yaşadığımız pişmanlık duyguları gittikçe hayattan zevk almamızı engeller bir seviyeye gelmektedir. Eğer kendinizde öfke ile ilgili bir sorun olduğunuzu düşünüyorsanız ya da sevdikleriniz tarafından aşırı öfkeli olduğunuza dair geri bildirimler alıyorsanız mutlaka bir psikiyatri uzmanı tarafından değerlendirilmenizi öneririm.
SİNİR KRİZİ NEDİR ?
Sinir krizi kişinin aşırı öfkelenmesi ya da üzülmesi sonrasında ortaya çıkan ortalama 15-20 dakika süren bazen 1 saate kadar uzayabilen bir durumdur. Bu sırada kişide aşırı öfke belirtileri, ağlama, bağırma, kendine ve çevreye zarar verme davranışları görülebilir. Bazen bu durumu ani gelişen bir yaşam olayı tetikleyebileceği gibi ( yakının vefatı, sevdikleri tarafından terk edilme, psikolojik ya da fiziksel şiddet vb) bazen de uzun yıllardır devam eden stres bir anda kişinin sinir krizine girmesine neden olabilir.
Sinir Krizinin Nedenleri
Stres, depresyon, öfke kontrol sorunları, maddi-manevi kayıplar, uyku düzensizliği, travmalar, örselenme vb durumlarda görülebilmektedir.
Sinir Krizinin Belirtileri Nelerdir ?
Sinir krizi geçiren birinde ilk belirtiler aşırı bağırma, hareketlilik, ağlama, huzursuzluk, yerinde duramama, halsiz, bitkin hissetme, etrafa ya da kendine zarar verme davranışları, saçlarını yolma, başını, elini kolunu duvara vurma vb belirtiler görülür. Kişinin iç dünyasından yaşamış olduğu stresli durum sonrasında;
Sinir Krizi sırasında titreme: Kriz sırasında sıklıkla olan bir durumdur, ellerde, kolda ya da vücudunda titreme olabilir. Ancak bu durum her zaman psikolojik olmayabilir ve tıbbi olarak değerlendirilmesi gerekir.
Sinir Krizi sırasında uyuşma: Sinir krizi sırasından kişiyi ve ailesinin tedirgin eden bir durumdur, ellerde, kollarda ya da vücudunun tamamında uyuşma hissi, kasılma, uyuşukluk hali olabilmektedir. Bu duruma neden olabilecek nörolojik durumların saptanabilmesi için doktor tarafından uygun görülen muayene ve tetkikler yapılmalıdır.
Sinir Krizi sonrasında konuşamama, baygınlık benzeri belirtiler görülebilir.
Sinir Krizi Anında Ne Yapmalıyım
Sinir krizini sırasında kişi yaptığı davranışların farkında değildir bu davranışları bilerek yapmıyordur ya da şımarık davranmıyordur. Mutlaka özenle yaklaşılmalı kişi tedirgin edecek korkutacak yaklaşımlardan uzak durulmalıdır. Sakin bir ses tonu ile kişi ile konuşulmalı kişinin güvenliği sağlanmalıdır. Güvenlik sırasında hem kriz geçiren kişinin kendine hem de çevresine zarar vermesi engellenmelidir. Çoğunlukla sinir krizi sırasında oluşan uyuşma, konuşamama gibi belirtiler nedeniyle ya da kişinin kendine ve çevreye zarar verme ihtimali nedeniyle kişi acil servise götürülmeli gerekli müdahale doktorlar tarafından yapılmalıdır. Sinir krizi sırsından görülen uyuşma, kasılma, titreme, bayılma, konuşamama vb belirtilerin nedeni saptanmalıdır, bazen bu tür durumlara nörolojik hastalıklarında neden olduğu unutulmamalı ve doktorunuzun uygun gördüğü muayene ve tetkikler yapılmalıdır. Eğer sinir krizinin nedeni aşırı stres vb psikolojik hastalıklar ise bir psikiyatrist tarafından değerlendirilip gereken müdahale yapılmalıdır. Kişinin psikolojik durumu için doktorunun uygun gördüğü süre tedavi edilmelidir.
Öfke genel olarak istenmeyen, hoşnut olunmayan olaylar karşısında gösterilen bir duygudur. Öfkenin şiddeti ve süresi kişiden kişiye değişebilmektedir. Bazen aynı olay bir kişiyi aşırı derece de öfkelendirirken diğer insanların bu kadar öfkelenmesine neden olmayabilir. Öfke duygusu diğer duygula gibi kontrol edilebilindiğinde insanın kendine ve çevresine zarar vermesini engelleyebilir.
Ancak bazı kişiler de olaylara gereğinden fazla öfkelenme, öfkesini kontrol edememe ve çevreye ve kendisine zarar verme davranışı görülebilmektedir. Öfkesini kontrol edemeyen birey yakınlarının uyarılarına rağmen her defasında kendini haklı görmekte ve karşı tarafı suçlamaktadır. Öfke kontrolünü sağlayaman birey bir müddet sonra yalnızlaşır ve bu durum daha da öfkelenmesi neden olabilir.
BİZİ ÖFKELENDİREN DURUMLAR NELERDİR ?
Hayal kırıklığına uğradığımız zaman, kişiliğimize bir saldırı yapıldığını düşündüğümüz zaman, anlaşılmadığımızı düşündüğümüzde, diğer insanlar tarafından haklarımıza saldırı olduğunda genel olarak öfkeleniriz. Öfkemiz de diğer duygularımız gibi düşüncelerimiz neticesinde oluşuru. Duygularımızı ortaya çıkaran şey olaylar değil olayları yorumlayış biçimimizdir. Genellikle danışanlarımız trafik kurallarına uymayan insanlara, toplum kurallarını çiğneyen insanlara karşı ya da hakarete uğradıklarını düşündüklerinde öfkelendiklerini söylerler. Daha önce de belirttiğimiz gibi kimi zaman aynı olaylar karşısında insanların tepkileri farklı olabilmektedir. Trafik kurallarına uymayan birini gördüğümüzde bazen bu olay bizi sinirlendirebilir. Bazı kişiler bu durumda aşırı öfke sonrası fiziksel şiddet uygulamak istemekte bazı kişiler ise sözlü münakaşa yaşamakta bazen de öfkesini kontrol altında tutabilmektedir.
Öfke Anında Ortaya Çıkan Belirtiler
Kan basıncında yükselme, aşırı gerginlik, nefes alıp vermede düzensizlik, yüksek sesle konuşma, vurma, tekme atma gibi fiziksel şiddet belirtileri görülür. Bazen de öfkenin dolaylı etkilerine bağlı olarak ağlama, huzursuzluk, boşlukta hissetme, uyku hali görülebilmektedir.
ÖFKENİN SONUÇLARI
Aşırı öfkelenen kişilerde ya tepkisini aşırı dışa vurma bazen de içinde tutma kendine yönlendirme olabilmektedir. Her iki durumda da öfkeyle yaşayan bireyde bir takım belirtiler ortaya çıkmaktadır. Aşırı öfkenin sonuçları olarak kişide baş ağrısı, sırt, omuz ağrıları, bulantı, kusma, nefes alma ile ilgili sorunlar, cinsel sorunlar, konsantrasyon sorunları, dikkatini toplayamama, devamlı huzursuz hissetme, uykusuzluk, sigara-alkol-madde bağımlılığı, aşırı yemek yeme gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Öfke kontrol sorunu olan kişilerin devamlı stres altında yaşadıkları ve bu stresinde başta beyin olmak üzere tüm organlarımızı olumsuz etkilediği unutulmamalıdır.
ÖFKE KONTROL SORUNUNUN NEDENLERİ
Öfke kontrol sorunu yaşadığınızı düşünüyorsanız mutlaka bir psikiyatriste görüşmeniz ve öfke kontrol sorununa neden olan öncelikle fiziksel bir hastalığınızı olup olmadığı değerlendirilmelidir (epilepsi, şeker hastalığı, tansiyon hastalığı vb). Eğer altta yatan fiziksel bir hastalığınız yoksa çocukluk yıllarında yaşamış olduğunuz olumsuz yaşam olayları irdelenmeli aynı zamanda başka bir psikiyatrik hastalık yaşayıp yaşamadığınızda saptanmalıdır. Örneğin depresyon, kaygı bozuklukları, tükenmişlik, bipolar bozukluk, kişilik bozuklukları vb psikiyatrik hastalıklarda da kişiler öfke kontrolü ile ilgili sorunlar yaşarlar.
ÖFKE KONTROL BOZUKLUĞUNUN TEDAVİSİ
Öfke kontrol sorunlarına neden olabilicek hastalıkları ya da durumlar saptandıktan sonra öncelikle altta yatan nedenin tedavi edilmesi. Kişiye öfke ile baş etme tekniklerinin öğretilmesi, gevşeme teknikleri vb, öfkeye neden olan düşünce yapımızın değiştirilmesi, olayları daha sağlıklı yorumlamamızı sağlamak, problemleri öfkeyle çözme alışkanlığımızın değiştirilmesi farklı problemle çözme yeteneklerinin geliştirilmesi hedeflenir. Öfke kontrol bozukluğu olan bireylerde beyinde bir takım kimyasal değişikliklerin olduğu saptanmıştır. Eğer doktorunuz uygun görürse en az 6 aylık bir ilaç tedavisinin sürdürülmesi de öfkemizi kontrol altına almamıza yardımcı olacaktır.
ÖFKENİN TETİKLEDİĞİ HASTALIKLAR
Aşırı öfkeli bireylerin kalp hastalıkları, tansiyon, şeker hastalığı, psikiyatrik hastalıklara zemin hazırlamaktadır. Özellikle uzun yıllar devam eden öfke sorunları sosyal olarak yalnızlaşmamıza, sevdiklerimizi kırmamıza neden olmakta ve sonrasında yaşadığımız pişmanlık duyguları gittikçe hayattan zevk almamızı engeller bir seviyeye gelmektedir. Eğer kendinizde öfke ile ilgili bir sorun olduğunuzu düşünüyorsanız ya da sevdikleriniz tarafından aşırı öfkeli olduğunuza dair geri bildirimler alıyorsanız mutlaka bir psikiyatri uzmanı tarafından değerlendirilmenizi öneririm.
SİNİR KRİZİ NEDİR ?
Sinir krizi kişinin aşırı öfkelenmesi ya da üzülmesi sonrasında ortaya çıkan ortalama 15-20 dakika süren bazen 1 saate kadar uzayabilen bir durumdur. Bu sırada kişide aşırı öfke belirtileri, ağlama, bağırma, kendine ve çevreye zarar verme davranışları görülebilir. Bazen bu durumu ani gelişen bir yaşam olayı tetikleyebileceği gibi ( yakının vefatı, sevdikleri tarafından terk edilme, psikolojik ya da fiziksel şiddet vb) bazen de uzun yıllardır devam eden stres bir anda kişinin sinir krizine girmesine neden olabilir.
Sinir Krizinin Nedenleri
Stres, depresyon, öfke kontrol sorunları, maddi-manevi kayıplar, uyku düzensizliği, travmalar, örselenme vb durumlarda görülebilmektedir.
Sinir Krizinin Belirtileri Nelerdir ?
Sinir krizi geçiren birinde ilk belirtiler aşırı bağırma, hareketlilik, ağlama, huzursuzluk, yerinde duramama, halsiz, bitkin hissetme, etrafa ya da kendine zarar verme davranışları, saçlarını yolma, başını, elini kolunu duvara vurma vb belirtiler görülür. Kişinin iç dünyasından yaşamış olduğu stresli durum sonrasında;
Sinir Krizi sırasında titreme: Kriz sırasında sıklıkla olan bir durumdur, ellerde, kolda ya da vücudunda titreme olabilir. Ancak bu durum her zaman psikolojik olmayabilir ve tıbbi olarak değerlendirilmesi gerekir.
Sinir Krizi sırasında uyuşma: Sinir krizi sırasından kişiyi ve ailesinin tedirgin eden bir durumdur, ellerde, kollarda ya da vücudunun tamamında uyuşma hissi, kasılma, uyuşukluk hali olabilmektedir. Bu duruma neden olabilecek nörolojik durumların saptanabilmesi için doktor tarafından uygun görülen muayene ve tetkikler yapılmalıdır.
Sinir Krizi sonrasında konuşamama, baygınlık benzeri belirtiler görülebilir.
Sinir Krizi Anında Ne Yapmalıyım
Sinir krizini sırasında kişi yaptığı davranışların farkında değildir bu davranışları bilerek yapmıyordur ya da şımarık davranmıyordur. Mutlaka özenle yaklaşılmalı kişi tedirgin edecek korkutacak yaklaşımlardan uzak durulmalıdır. Sakin bir ses tonu ile kişi ile konuşulmalı kişinin güvenliği sağlanmalıdır. Güvenlik sırasında hem kriz geçiren kişinin kendine hem de çevresine zarar vermesi engellenmelidir. Çoğunlukla sinir krizi sırasında oluşan uyuşma, konuşamama gibi belirtiler nedeniyle ya da kişinin kendine ve çevreye zarar verme ihtimali nedeniyle kişi acil servise götürülmeli gerekli müdahale doktorlar tarafından yapılmalıdır. Sinir krizi sırsından görülen uyuşma, kasılma, titreme, bayılma, konuşamama vb belirtilerin nedeni saptanmalıdır, bazen bu tür durumlara nörolojik hastalıklarında neden olduğu unutulmamalı ve doktorunuzun uygun gördüğü muayene ve tetkikler yapılmalıdır. Eğer sinir krizinin nedeni aşırı stres vb psikolojik hastalıklar ise bir psikiyatrist tarafından değerlendirilip gereken müdahale yapılmalıdır. Kişinin psikolojik durumu için doktorunun uygun gördüğü süre tedavi edilmelidir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Öfke Kontrol Bozukluğu Tedavisi Mümkün mü ?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Burak TOPRAK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Burak TOPRAK'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden |
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
