2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Otizm
MAKALE #20191 © Yazan Psk.Serpil YILMAN KAYA | Yayın Aralık 2018 | 2,800 Okuyucu
OTİZM

İleri düzeyde ve karmaşık bir gelişimsel yetersizliktir. Doğuştan var olabildiği gibi, üç yaşa kadar olan dönemde de başlayabilir. Bununla birlikte otizmde 18 ayın altında güvenilir biçimde tanı koymak mümkün değildir. Yaklaşık her 500 çocuktan birinde görülür. Erkeklerde görülme sıklığı kızlardan dört kat fazladır. Kızlarda daha ileri düzeyde seyreder. Otistik bozukluğun ilk ortaya çıktığı yıllarda, otizmin anne-baba özellikleriyle ve çocuk yetiştirme biçimleriyle ilgili olabileceğine yönelik görüşler öne sürülmüştür.Yapılan araştırmalar, otistik bozukluğun anne-babaların kişilik özelikleriyle, çocuk yetiştirme biçimleriyle ve ailesel özelliklerle (etnik köken ya da sosyoekonomik durum gibi) ilişkili olmadığını göstermiştir.Bazı ailelerde daha sık rastlanması nedeniyle kalıtsal (genetik) olabileceği düşünülmektedir. Ancak henüz geni ya da genleri belirlenmiş değildir. Nörolojik, beyindeki yapısal ya da işlevsel bozukluklardan kaynaklanan bir yetersizlik olduğu kabul edilir.
Psikiyatri alanında Amerika’da yayınlanan bir kılavuz olan Ruhsal bozukluklara İlişkin Tanı ve İstatistik El Kitabı IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-DSM IV)’na göre gelişimsel yetersizlik kategorisi altında yer alır ve çeşitleri şöyledir:

OTİZM
İleri derecede bir gelişimsel yetersizlik kategorisidir. Üç yaştan önce başlar. Sosyal etkileşimde, iletişimde ve hayali oyunda önemli geriliklerle ve çeşitli takıntılarla kendini gösterir.

RETT SENDROMU
Otistik bozukluklar içinde genetik temeli tam olarak belirlenmiş olan tek kategoridir.
● Yalnızca kızlarda görülür.
● Bir-dört yaş arasında başlar.
● Daha önce kazanılan beceriler yitirilir.
● Ellerin amaçlı kullanımı ortadan kalkar; yinelemeli el hareketleri başlar.
● El hareketleri en tipik özellikleridir.

Çocukluk Disintegratif Bozukluğu
Çok seyrek rastlanılır.
En az ilk iki yıl normal gelişim görülür.
Bozukluğun başlamasıyla, daha önce kazanılmış olan beceriler hızla yitirilir.
Çoğu çocuğun zihinsel becerileri, ileri derecede zihin özürlü düzeyine kadar geriler ve bu çocuklar birkaç yıl içinde otistik özellikleri tamamıyla gösterirler.

● ATİPİK OTİZM

Diğer kategorilerin hiç birine uymayan çocuklar için kullanılan kategoridir.
Tanı almamış otistiklerdir.

● ASPERGER SENDROMU

Sosyal etkileşimde sorunlar görülür.
İlgi ve etkinlikler sınırlıdır.
Zeka normal ya da normal üstüdür.
Dil gelişim sorunu görülmez. Bu en ayırıcı özellikleridir. Fakat dillerini diğerlerinden farklı kullanırlar. Örneğin sadece ilgi duydukları alanla ilgili konuşurlar. Bu kişiler meslek edinebilirler, evlenebilirler.
Zeka geriliği yoktur. Zekaları normal ya da üstündür.

YÜKSEK İŞLEVLİ OTİZM
DSM IV’te yer almaz; bunun bir alt kategorisi değildir.
Asperger sendromundan tek farkı, dil gelişiminde gerilik görülmesidir.
İki yaşa kadar tek sözcük, üç yaşa kadar ise cümlecik kullanımı çok sınırlıdır.
Zeka geriliği görülmeyen, zekası normal ya da normal üstü olan otistik çocuklardır.

EK ÖZÜRLER RAHATSIZLIKLAR

Yaklaşık %80’ininde zihin özürü
Görme, işitme gibi duyusal bozukluklar
Aşırı duyarlılık ya da aşırı duyarsızlık
Yaklaşık üçte birinde havale
Yaklaşık onda birinde fragile X sendromu

Otizmin belirtileri ve özellikleri farklı düzeylerde görülebilir.

YAYGIN BELİRTİLER


Her bir otistik birey farklı özellikler gösterebilir.
En yaygın belirtiler şunlardır:
1. Nesne Takıntıları: Nesneleri döndürme, onları sıraya dizme koklama, yalama vb.
2.Hareket Takıntıları: El çırpma, sallanma, koşma, zıplama, dönme gibi yinelemeli davranışları uzun sürelerle yapmak
3. İlgi Takıntıları: bilgisayarlar, uçak kazaları gibi konularla aşırı derecede ilgilenmek
4.Düzen Takıntıları: Günlük yaşamda belli rutinleri belli şekillerde yapma konusunda aşırı ısrarcı olma (örneğin, okula aynı yoldan gitmek, hep aynı tabaktan yemek yemek vb)
5.Başkalarının yaptıklarına ilgisiz kalma
6.Diğer çocuklarla iletişimde isteksizlik
7.Uygun olmayan gülmeler
8.Göz kontağında sınırlılık
9.Acıya karşı duyarsızlık
10.Çevreye ya da kendine yönelik saldırganlık
11.Aşırı hareketlilik ya da hareketsizlik
12.Tehlikeler karşısında duyarsızlık
13.Dil ve konuşma sorunları
14.Gülümseme, sarılma, okşama gibi duygu gösterimlerine karşı duyarsızlık
15.Seslenildiğinde duymuyormuş gibi davranmak
16.Gereksinimlerini ifade etmede zorluk
17.Öfke nöbetleri
18.Bazı becerilerde diğer becerilere kıyasla daha ileri ya da geri olmak
19.Yalnızlığı yeğlemek
20.Bazı duyularda aşırı duyarlılık; örneğin otistiklerin %40’ında belli seslerden rahatsızlık duyulması vardır
21.Sembolik (temsili ve işlevsel (nesneleri gerçek işlevleri doğrultusunda kullanmak) oyun eksikliği vardır.
Bu belirtilerin yaklaşık yarısı ya da daha fazlası görülürse otizmden şüphelenebiliriz.

TANILAMA

Tanıda, sosyal etkileşim, iletişim becerileri ve davranışlardaki farklılıklar ele alınmaktadır.
Kullanılan araçlar şunlardır:
Çocukluk Otizmi Dereceleme Ölçeği (Schopler ve diğ., 1980)
• Ev ortamında gözlemler yapılarak tanı konulmaktadır.

Akkök, Gökler, Öktem, Reid ve Sucuoğlu (1995) tarafından Türkçeye çevrilmiş ve geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır.
Davranış Derecelendirme Ölçeği (Barthelemy ve diğ., 1989)
Sucuoğlu, Öktem, Akkök ve Gökler (1996) tarafından Türkçeye çevrilmiştir.

SIRADIŞI YETENEKLER
Otistik bireylerin yaklaşık %10’unda üstün yeteneklere rastlanır. Bunlardan bazıları şöyledir:
– Çok küçük yaşta okuma-yazma öğrenmek
– Enstrüman çalmak
– Uzun metinler ezberlemek
– Karmaşık aritmetik işlemler yapmak

DİL KONUŞMA BOZUKLUKLARI
-Konuşan otistikler genelde kendilerine özgü konuşma biçimlerine sahiptirler.
-Anında ya da gecikmeli olarak duyduklarını tekrarlamaları yaygındır
-Kişi zamirlerini kullanmada zorluk yaşarlar Konuşmalar çok hareketli melodik ya da çok düz robotik olabilir
-Vücut dilini kullanamazlar; söyledikleriyle jest ve mimikleri birbirini tutmaz
– Akıcı konuşanlar, karşılıklı konuşmada zorlanırlar. Konuşmaları genellikle onların favori konularında olur.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Otizm" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Serpil YILMAN KAYA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Serpil YILMAN KAYA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Serpil YILMAN KAYA Fotoğraf
Psk.Serpil YILMAN KAYA
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi102 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Serpil YILMAN KAYA'nın Makaleleri
► Otizm Psk.Benan ŞAHİNBAŞ
► Otizm Psk.Gamze ÖZCAN
► Otizm Psk.İpek ERDEM
► Otizm Psk.Göksu KOSTAKOĞLU
► Otizm Psk.Dnş.Çiğdem SESLİ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Otizm' başlığıyla benzeşen toplam 18 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Narsisizm Nisan 2018
► Depresyon..... Ekim 2017
► Üzüntü ve Çareleri Ocak 2016
► Okul Uyumu Problemi Ocak 2016
► Sınav Kaygısı Ocak 2015
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


09:08
Top