Tuvalet Eğitiminin Püf Noktaları
TUVALET EĞİTİMİ
Tuvalet eğitimi, erken çocukluk döneminin en önemli dönüm noktalarından biridir. Anne babalar için bu eğitim hem çocuklarının artık büyüdüğünün bir göstergesidir hem de maddi-manevi konforları için oldukça rahattır. Bir çocuk yürüyebiliyor ve kendini konuşarak ifade ediyorsa ebeveynler tuvalet eğitimine hazır olduğunu düşünebilir. Oysaki çocuk hazır olmadan verilen tuvalet eğitimi başta psikolojik olmak üzere bir çok soruna sebep olabilmektedir.
Her çocuğun gelişimi ve fiziksel özellikleri farklıdır. Bu nedenle her çocuğun tuvalet eğitimine hazır oluşu aynı yaşa denk gelmez. Akranlarının tuvalet eğitimine başlaması çocuğunuzun da hazır olduğunun göstergesi değildir. Çocukların bu eğitime hazır olduğunun göstergesi onların kendi tutumlarında gizlidir…
Çocukların Tuvalet Eğitimine Hazır Olduğunun İşaretleri Nelerdir?
Tuvalete hazır oluşun 3 farklı boyutu vardır. Bunlar fiziksel, zihinsel ve çevreseldir. Fiziksel hazır oluş mesane ve kas gelişimi ile ilgilidir. Eğitim için çişini tutabilmesi ve zamanında bırakabilmesi gerekir. Zihinsel gelişim ise bu eğitime olan tutumudur ve motivasyonu için oldukça önemlidir. Neden tuvaletinin geldiğini ve bezinin kirlendiğini anlayabilmesi gerekmektedir.
Çevresel faktörler çocuğun etrafında olup bitenlerdir. Örneğin; çocuğun hayatında büyük değişikliklerin olduğu bir dönem ise (kardeş doğumu, ev taşınma, ölüm vb.), tuvalet eğitimini verecek ebeveyn yeterli zaman ayıramayacaksa veya eğitim süreci kesintiye uğrama riski var ise eğitime başlanmamalı ve daha uygun bir zaman beklenmelidir..
Tuvalet Eğitimine Hazır Oluşun Başlıca Göstergeleri…
Gün içinde ortalama 2 -3 saat kuru kalabilmesi,
Çişi ve kakası geldiğinde söyleyebilmesi,
Bezi kirlendiğinde rahatsızlık duyması,
Kendi başına yürüyebilmesi,
Yardımsız eğilip kalkabilmesi,
3-5 dakika kadar belirli bir şekilde sabit halde oturuyor
İstek ve rahatsızlıklarını ifade edebilmesi,
Tuvalete ilgi duyuyor olması,
Sizlerin tuvalette geçirdikleri zamanı merak ediyor, olması…
Tuvalet Eğitimine Başlarken…
Öncesinde…
1. Eğitime başlamadan önce çocuğunuzun bezini ne kadar süre kuru tuttuğunu gözlemleyebilir,
kaka yapma zamanlarını not edebilir böylece onun tuvalet döngüsünü öğrenebilirsiniz.
2. Öğretmeni ile mutlaka görüşün, tuvaleti ile ilgili okuldaki tutumlarını öğrenin.
3. Tuvalete ilgisini arttırmak için kitap, oyuncak vb. gereçleri tuvalette bulundurun.
Başlarken…
1. Bezi çıkardıktan sonra kesinlikle bir daha takmayın. En sık yapılan hatalardan biri de gece yatarken ya da çocuk kakasını yapsın diye gün içinde bez takmaktır. Bu tutum eğitim sürecini uzatır, çocuğun adapte olmasını zorlaştırır.
2. Tuvalet eğitimini gösteren bir kitabı mutlaka birlikte okuyun.
3. Onunla birlikte lazımlık ya da tuvalet adaptörü seçebilirsiniz. Lazımlık alışkanlığı sonrası çocukları tuvalete oturtmak bazen zor olabilmektedir. Bu sebeple eğer mümkünse ilk başta tuvalette bu eğitime başlanmasın daha uygun olacaktır.
4. Tuvaletimizi daha rahat yapabilmemiz için bağırsak ve mesaneye baskı gerekir. Tuvalette otururken dizlerini kasıklarına doğru çekebilmesi için mutlaka basamak kullanın.
5. “Tuvaletini yapıncaya kadar burada oturacaksın.” gibi zorlamalarda bulunmayın.
6. Altına kaçırdığında öfke belirtisi göstermeyin. Hatta en baştan bu kazaların her zaman olabileceğini kabul edin.
7. Her başarısını ödüllendirin. (Aferin sana gibi)
8. Gece çiş kazaları için yatak koruyucu bir önlem alın.
9. Gece yatmadan önce sıvı tüketimini azaltın.
10. Çocuğunuz uykuya daldıktan en az 2 saat sonra ve belirli aralıklarla çişini yapması için uyandırın.
11. Tuvalete oturduğu ve başarılı deneyimleri yaşadığında not edeceğiniz çizelgeler kullanın. Her kaka sonrası gülen surat koymak gibi… Hatta 5 güleryüze bir ödül planlayabilirsiniz…
12. Her başarısız girişimden sonra “bir dahaki sefere yaparsın..” gibi ona güvendiğinizi gösteren şeyler söyleyin.
13. Günün konusunun çiş, kaka olmamasına özen gösterin. Çok fazla tuvaleti olup olmadığını sorar ve bu konuda konuşursanız çocuğunuz da sizinle o kadar inatlaşacaktır.
14. Anüs ve mesane kontrolü tutma ve bırakma eylemlerine dayalıdır. Bu nedenle tutma ve bırakma eylemlerini deneyimlediği oyunlar çocukları çok rahatlatır. Hamur, kum, kinetik kum vb. gereçlerden yararlanabilirsiniz.
Eğer çocuğunuz tuvalet eğitimine direnç gösteriyorsa eğitime birkaç hafta ara verin!
Çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimi bakımından tuvalet eğitimine hazır olmasının yanında çevresel faktörlerde göz önünde bulundurulmalı, ruhsal açıdan en rahat olduğu dönemde bu alışkanlık kazandırılmaya çalışılmalıdır. Taşınma, boşanma, kardeş doğumu gibi çocuğu etkileyebilecek olayların olduğu zamanlarda tuvalet eğitimi konusunda zorlayıcı ve ısrarcı olmak çocuğun ruhsal gelişimini olumsuz etkileyebilmektedir. Bununla beraber Sağlıklı tuvalet eğitimi için çocuk kadar ebeveynlerin ya da bakım veren kişinin de bu sürece hazır olması gerekmektedir. Yanlış zamanda ve hazırlıksız başlamak çocuğun bu aşamayı sağlıklı atlatamamasına neden olur.
Tuvalet Eğitimi Sonrası Sorunlar
Kaka Problemi: Tuvalet eğitiminin en zor kısmıdır kaka eğitimi. Çocuklar bazen kakalarından korkabilirler ya da kendi parçaları olması sebebiyle ayrılmak istemeyebilirler ve tuvalete oturup kaka yapmayı reddedebilirler. Bu durumda kakaların nereye gittiğini eğlenceli ve yaşına uygun bir hikayeyle anlatabilirsiniz.
Çocukların en zorlandığı konu yaşanan kabızlık sonrası canlarının yanacağı korkudur. Bu nedenle tuvalete oturmak istemeyebilirler. Böyle bir durumda öğünlerden önce kuru meyve yedirmek, akşamları çorba gibi sıvı gıdalar tüketmesini sağlamak, muz gibi kabızlığa neden olabilecek bazı besinleri kısıtlı tüketmesini sağlamak oldukça yararlı olacaktır.
Gerilemek (Tuvalet Alışkanlığını Kaybetmek): Tıbbi bir nedeni olmadığına eminseniz büyük ihtimalle stres kaynaklı olmaktadır. Gece işemeleri, gün içinde çiş ya da kaka kaçırmak gibi durumlar çocukların hayatlarında büyük bir stres olduğunda ortaya çıkar. Stres kaynaklarını bulmaya çalışmak yararlı olacaktır. Bazende anneye daha yakın olma isteğindendir. Bir kardeş geldiğinde, tatil sonrası okula başladığında, anne yoğun çalışıyorsa vb. durumlarda sık karşılaşılır. Böyle bir durumda ihtiyaçları konusunda rehber olmaya devam etmek ancak onun yerine işleri halleden kişi olmamaya özen gösterebilirsiniz. Size yakınlık için bu davranışı kullanmasına gerek kalmasına izin vermeyin.
Tuvalet Eğitiminin Çocuğa Etkisi
Yapılan çalışmalar sonunda karakter gelişiminde tuvalet eğitiminin önemli bir yeri olduğu görüşü kabul görmektedir. Özellikle alışkanlık kazandırılırken çocuklara uygulanan yanlış tutumlar, çocuğun kişiliğini direkt olarak etkilemektedir. Tuvalet eğitiminde yanlış tutum olarak değerlendirilen ve sıklıkla ailelerin farkında olmadan yaptıkları şeyler; çocuk hazır olmadan tuvalet eğitimine başlamak, zorlamak, ısrar etmek, çok uzun süre lazımlıkta ya da tuvalette oturtmak, başka çocuklarla kıyaslama yapmak, tuvaletini kaçırdığında ya da yapmadığında cezalandırmak gibi davranışlarla açıklanabilir. Tuvalet eğitimi çoğu zaman anneler ve çocuk arasında zaferin bazen anne bazen de çocuk tarafından kazanıldığı bir savaş başlatmaktadır. Bu da çocukta zaman içerisinde suçluluk duygusunu geliştirmekte, özgüven gelişimini olumsuz etkilemektedir. Sıklıkla çocuklarda hırçınlık, inatlaşma,uyum problemleri gibi davranış sorunlarına neden olduğu gözlenmektedir. Olumsuz tutumlar İleriki dönemde bireyde, pasif biri olma, aşırı düzenli olma, mükemmeliyetçilik, cimrilik, inatçılık gibi durumlara yol açabilmekte, cinsel işlev bozukluğu riskini arttırmakta, özellikle kirlenince cezalandırılan, pis olmakla suçlanan çocuklarda ise takıntı ve zorlantı dediğimiz obsesyon ve kompulsiyon gibi durumlara sebep olabilmektedir. Bu sebeple tuvalet eğitimi sırasında ya da sonrasında yaşadığınız sorunları çözemiyorsanız, bir uzmandan yardım almayı ihmal etmeyin…
Sevgilerimle…
Uzman Psikolog & Aile Danışmanı
Gizem HÜNERLİ KIRIMCA
Tuvalet eğitimi, erken çocukluk döneminin en önemli dönüm noktalarından biridir. Anne babalar için bu eğitim hem çocuklarının artık büyüdüğünün bir göstergesidir hem de maddi-manevi konforları için oldukça rahattır. Bir çocuk yürüyebiliyor ve kendini konuşarak ifade ediyorsa ebeveynler tuvalet eğitimine hazır olduğunu düşünebilir. Oysaki çocuk hazır olmadan verilen tuvalet eğitimi başta psikolojik olmak üzere bir çok soruna sebep olabilmektedir.
Her çocuğun gelişimi ve fiziksel özellikleri farklıdır. Bu nedenle her çocuğun tuvalet eğitimine hazır oluşu aynı yaşa denk gelmez. Akranlarının tuvalet eğitimine başlaması çocuğunuzun da hazır olduğunun göstergesi değildir. Çocukların bu eğitime hazır olduğunun göstergesi onların kendi tutumlarında gizlidir…
Çocukların Tuvalet Eğitimine Hazır Olduğunun İşaretleri Nelerdir?
Tuvalete hazır oluşun 3 farklı boyutu vardır. Bunlar fiziksel, zihinsel ve çevreseldir. Fiziksel hazır oluş mesane ve kas gelişimi ile ilgilidir. Eğitim için çişini tutabilmesi ve zamanında bırakabilmesi gerekir. Zihinsel gelişim ise bu eğitime olan tutumudur ve motivasyonu için oldukça önemlidir. Neden tuvaletinin geldiğini ve bezinin kirlendiğini anlayabilmesi gerekmektedir.
Çevresel faktörler çocuğun etrafında olup bitenlerdir. Örneğin; çocuğun hayatında büyük değişikliklerin olduğu bir dönem ise (kardeş doğumu, ev taşınma, ölüm vb.), tuvalet eğitimini verecek ebeveyn yeterli zaman ayıramayacaksa veya eğitim süreci kesintiye uğrama riski var ise eğitime başlanmamalı ve daha uygun bir zaman beklenmelidir..
Tuvalet Eğitimine Hazır Oluşun Başlıca Göstergeleri…
Gün içinde ortalama 2 -3 saat kuru kalabilmesi,
Çişi ve kakası geldiğinde söyleyebilmesi,
Bezi kirlendiğinde rahatsızlık duyması,
Kendi başına yürüyebilmesi,
Yardımsız eğilip kalkabilmesi,
3-5 dakika kadar belirli bir şekilde sabit halde oturuyor
İstek ve rahatsızlıklarını ifade edebilmesi,
Tuvalete ilgi duyuyor olması,
Sizlerin tuvalette geçirdikleri zamanı merak ediyor, olması…
Tuvalet Eğitimine Başlarken…
Öncesinde…
1. Eğitime başlamadan önce çocuğunuzun bezini ne kadar süre kuru tuttuğunu gözlemleyebilir,
kaka yapma zamanlarını not edebilir böylece onun tuvalet döngüsünü öğrenebilirsiniz.
2. Öğretmeni ile mutlaka görüşün, tuvaleti ile ilgili okuldaki tutumlarını öğrenin.
3. Tuvalete ilgisini arttırmak için kitap, oyuncak vb. gereçleri tuvalette bulundurun.
Başlarken…
1. Bezi çıkardıktan sonra kesinlikle bir daha takmayın. En sık yapılan hatalardan biri de gece yatarken ya da çocuk kakasını yapsın diye gün içinde bez takmaktır. Bu tutum eğitim sürecini uzatır, çocuğun adapte olmasını zorlaştırır.
2. Tuvalet eğitimini gösteren bir kitabı mutlaka birlikte okuyun.
3. Onunla birlikte lazımlık ya da tuvalet adaptörü seçebilirsiniz. Lazımlık alışkanlığı sonrası çocukları tuvalete oturtmak bazen zor olabilmektedir. Bu sebeple eğer mümkünse ilk başta tuvalette bu eğitime başlanmasın daha uygun olacaktır.
4. Tuvaletimizi daha rahat yapabilmemiz için bağırsak ve mesaneye baskı gerekir. Tuvalette otururken dizlerini kasıklarına doğru çekebilmesi için mutlaka basamak kullanın.
5. “Tuvaletini yapıncaya kadar burada oturacaksın.” gibi zorlamalarda bulunmayın.
6. Altına kaçırdığında öfke belirtisi göstermeyin. Hatta en baştan bu kazaların her zaman olabileceğini kabul edin.
7. Her başarısını ödüllendirin. (Aferin sana gibi)
8. Gece çiş kazaları için yatak koruyucu bir önlem alın.
9. Gece yatmadan önce sıvı tüketimini azaltın.
10. Çocuğunuz uykuya daldıktan en az 2 saat sonra ve belirli aralıklarla çişini yapması için uyandırın.
11. Tuvalete oturduğu ve başarılı deneyimleri yaşadığında not edeceğiniz çizelgeler kullanın. Her kaka sonrası gülen surat koymak gibi… Hatta 5 güleryüze bir ödül planlayabilirsiniz…
12. Her başarısız girişimden sonra “bir dahaki sefere yaparsın..” gibi ona güvendiğinizi gösteren şeyler söyleyin.
13. Günün konusunun çiş, kaka olmamasına özen gösterin. Çok fazla tuvaleti olup olmadığını sorar ve bu konuda konuşursanız çocuğunuz da sizinle o kadar inatlaşacaktır.
14. Anüs ve mesane kontrolü tutma ve bırakma eylemlerine dayalıdır. Bu nedenle tutma ve bırakma eylemlerini deneyimlediği oyunlar çocukları çok rahatlatır. Hamur, kum, kinetik kum vb. gereçlerden yararlanabilirsiniz.
Eğer çocuğunuz tuvalet eğitimine direnç gösteriyorsa eğitime birkaç hafta ara verin!
Çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimi bakımından tuvalet eğitimine hazır olmasının yanında çevresel faktörlerde göz önünde bulundurulmalı, ruhsal açıdan en rahat olduğu dönemde bu alışkanlık kazandırılmaya çalışılmalıdır. Taşınma, boşanma, kardeş doğumu gibi çocuğu etkileyebilecek olayların olduğu zamanlarda tuvalet eğitimi konusunda zorlayıcı ve ısrarcı olmak çocuğun ruhsal gelişimini olumsuz etkileyebilmektedir. Bununla beraber Sağlıklı tuvalet eğitimi için çocuk kadar ebeveynlerin ya da bakım veren kişinin de bu sürece hazır olması gerekmektedir. Yanlış zamanda ve hazırlıksız başlamak çocuğun bu aşamayı sağlıklı atlatamamasına neden olur.
Tuvalet Eğitimi Sonrası Sorunlar
Kaka Problemi: Tuvalet eğitiminin en zor kısmıdır kaka eğitimi. Çocuklar bazen kakalarından korkabilirler ya da kendi parçaları olması sebebiyle ayrılmak istemeyebilirler ve tuvalete oturup kaka yapmayı reddedebilirler. Bu durumda kakaların nereye gittiğini eğlenceli ve yaşına uygun bir hikayeyle anlatabilirsiniz.
Çocukların en zorlandığı konu yaşanan kabızlık sonrası canlarının yanacağı korkudur. Bu nedenle tuvalete oturmak istemeyebilirler. Böyle bir durumda öğünlerden önce kuru meyve yedirmek, akşamları çorba gibi sıvı gıdalar tüketmesini sağlamak, muz gibi kabızlığa neden olabilecek bazı besinleri kısıtlı tüketmesini sağlamak oldukça yararlı olacaktır.
Gerilemek (Tuvalet Alışkanlığını Kaybetmek): Tıbbi bir nedeni olmadığına eminseniz büyük ihtimalle stres kaynaklı olmaktadır. Gece işemeleri, gün içinde çiş ya da kaka kaçırmak gibi durumlar çocukların hayatlarında büyük bir stres olduğunda ortaya çıkar. Stres kaynaklarını bulmaya çalışmak yararlı olacaktır. Bazende anneye daha yakın olma isteğindendir. Bir kardeş geldiğinde, tatil sonrası okula başladığında, anne yoğun çalışıyorsa vb. durumlarda sık karşılaşılır. Böyle bir durumda ihtiyaçları konusunda rehber olmaya devam etmek ancak onun yerine işleri halleden kişi olmamaya özen gösterebilirsiniz. Size yakınlık için bu davranışı kullanmasına gerek kalmasına izin vermeyin.
Tuvalet Eğitiminin Çocuğa Etkisi
Yapılan çalışmalar sonunda karakter gelişiminde tuvalet eğitiminin önemli bir yeri olduğu görüşü kabul görmektedir. Özellikle alışkanlık kazandırılırken çocuklara uygulanan yanlış tutumlar, çocuğun kişiliğini direkt olarak etkilemektedir. Tuvalet eğitiminde yanlış tutum olarak değerlendirilen ve sıklıkla ailelerin farkında olmadan yaptıkları şeyler; çocuk hazır olmadan tuvalet eğitimine başlamak, zorlamak, ısrar etmek, çok uzun süre lazımlıkta ya da tuvalette oturtmak, başka çocuklarla kıyaslama yapmak, tuvaletini kaçırdığında ya da yapmadığında cezalandırmak gibi davranışlarla açıklanabilir. Tuvalet eğitimi çoğu zaman anneler ve çocuk arasında zaferin bazen anne bazen de çocuk tarafından kazanıldığı bir savaş başlatmaktadır. Bu da çocukta zaman içerisinde suçluluk duygusunu geliştirmekte, özgüven gelişimini olumsuz etkilemektedir. Sıklıkla çocuklarda hırçınlık, inatlaşma,uyum problemleri gibi davranış sorunlarına neden olduğu gözlenmektedir. Olumsuz tutumlar İleriki dönemde bireyde, pasif biri olma, aşırı düzenli olma, mükemmeliyetçilik, cimrilik, inatçılık gibi durumlara yol açabilmekte, cinsel işlev bozukluğu riskini arttırmakta, özellikle kirlenince cezalandırılan, pis olmakla suçlanan çocuklarda ise takıntı ve zorlantı dediğimiz obsesyon ve kompulsiyon gibi durumlara sebep olabilmektedir. Bu sebeple tuvalet eğitimi sırasında ya da sonrasında yaşadığınız sorunları çözemiyorsanız, bir uzmandan yardım almayı ihmal etmeyin…
Sevgilerimle…
Uzman Psikolog & Aile Danışmanı
Gizem HÜNERLİ KIRIMCA
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Tuvalet Eğitiminin Püf Noktaları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Gizem HÜNERLİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Gizem HÜNERLİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
