Kadına Yönelik Şiddete Bakış Açısı
KADINA YÖNELİK ŞİDDETE BAKIŞ AÇISI
GİRİŞ
Şiddet, insan hayatının her döneminde farklı şekillerde var olan, çok yönlü ve derin bir olgudur ve insanların fiziksel ve ruhsal yönden yaralanmasına sebep olmaktadır. Şiddet içgüdüsel olarak tanımlanmakta ve şiddetin çevresel etkenlerdenetkilenmekte olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenledir ki sosyal, kültürel ve ekonomik faktörler şiddet oluşumunda rol oynarlar.
Şiddete dünyadaki tüm ülkelerde ve tüm sosyoekonomik sınıf düzeylerinde rastlanmakta, cinsiyet fark etmeksizin her insan şiddete maruz kalmaktadır.Ancak yapılan birçok araştırmaya göre, şiddete en çok maruz kalanların kadınlar olduğu tespit edilmiştir.
Kadına yönelik şiddet, kadının; fiziksel, cinsel, ekonomik veya psikolojik olarak zarar görmesi ya da acı çekmesiyle sonuçlanan, ya da sonuçlanması muhtemel olan tehdit, baskı ile özgürlüğün keyfi kısıtlanmasını da içeren ister toplum önünde, ister özel hayatta, isterse kamusal mekânlarda meydana gelmiş olsun, kadına dair gerçekleşen her türlü şiddet anlamına gelmektedir. Kadına yönelik şiddette hem kadınların insan hakları ihlal edilmekte hem de temel özgürlükleri kısıtlamaktadır (Çiftçi,2007).
Şiddet gören kadınlar, uğradıkları şiddet nedeniyle fiziksel ve psikolojik olarak zarar görmektedirler.Yaşadıkları şiddet sonucu kadınların, bedensel bütünlükleri ve ruhsal sağlıkları olumsuz etkilenmekte, bu durum kadının tam iyilik haline zarar vermektedir.
Tüm dünyada ve tüm toplumlarda görülen kadına yönelik şiddet, ülkemizde de büyük bir sorundur.Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması 2014 sonuçlarına göre; ülke genelinde yaşamının herhangi bir döneminde eşinden veya birlikte yaşadığı kişiden fiziksel şiddete maruz kalan kadın nüfus oranı %35,5’dir (İstatistiklerle Kadın, 2015).
Kadına yönelik şiddet ve aile içinde kadına yönelik şiddet alanında, sosyal hizmet mesleğinin pek çok işlevi bulunmaktadır.Öncelikli olarak sosyal hizmet insan hakları ve sosyal adalet ilkelerini temel alır. Bu açıdan kadına yönelik şiddeti bir insan hakları sorunu olarak kabul eder, şiddetin önlenmesi ve ortadan kaldırılması için çalışır (İçağasıoğlu Çoban,2013).
Kadına yönelik şiddet ve aile içinde kadına yönelik şiddet konusunda sosyal hizmet mesleği üç farklı düzeyde müdahalelerde bulunur. Mikro düzeyde, şiddet mağduru kadın, varsa çocuğu/çocukları, şiddet uygulayan eş ve/veya aile üyeleri ile, mezzo düzeyde, şiddet mağduru kadın grupları veya aileler, makro düzeyde ise, şiddeti ortaya çıkaran, kültürel, sosyal ve toplumsal sistemler, yasalar, politikalar sosyal hizmetin bu alandaki temel ilgi odaklarıdır (İçağasıoğlu Çoban,2013).
Sosyal hizmet uzmanları kadına yönelik şiddet veya aile içinde kadına yönelik şiddet konusunda bu üç düzeyde müdahalede bulunurken farklı mesleki rollerini kullanmaktadırlar. Klinisyen, savunucu, organizatör, eğitimci, kaynak bulucu, lobicilik bu roller arasında en çok kullanılanlardır (Kanno ve Newhill, 2009; İçağasıoğlu Çoban,2016).
Sosyal hizmet uzmanı şiddet mağduru kadınla çalışırken farklı yaklaşımlar kullanabilir.Feminist etik yaklaşım başta olmak üzere ekosistem yaklaşımı, bilişsel davranışçı yaklaşım, sosyal öğrenme yaklaşımı, krize müdahale gibi yaklaşımlar diğerleridir.Bu yaklaşımlar sosyal hizmet uzmanına lisans eğitimi süresince öğretilmektedir.Böylece sosyal hizmet bölümü öğrencileri lisans eğitimleri boyunca aldıkları dersler sayesinde hem kadına yönelik şiddet vakalarıyla çalışabilecek yeterliliğe erişmekte hem de kadına yönelik şiddete karşı tutumları şekillenmektedir.
Bu araştırma; Türkiye’de kadına yönelik şiddet konusunda önemli bir rol oynayan sosyal hizmet disiplininin Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu sosyal hizmet bölümünde eğitimini alan kadın bireylerin, aldıkları eğitime göre kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları hakkında bilgi edinilmesi ve buna yönelik eğitim programlarına katkı sağlamaya çalışılması açısından önemlidir.
BÖLÜM I
1.1. Araştırma Problemi
Kadına yönelik şiddet, kadının; fiziksel, cinsel, ekonomik veya psikolojik olarak kadına zarar ve/veya acı veren, ya da bu ihtimali taşıyan her türlü eylem veya tehdittir.Şiddet toplum içerisinde, özel hayatta veya kamusal alanda meydana gelebilir.Kadına yönelik şiddetin her boyutu ve her formu, kadının insan olması sebebiyle sahip olduğu değer ve onurunu kıran, kadının temel hak ve özgürlüklerini kısıtlayan bir insan hakları ihlalidir.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması 2014 sonuçlarına göre; ülke genelinde yaşamının herhangi bir döneminde eşinden veya birlikte yaşadığı kişiden fiziksel şiddete maruz kalan kadın nüfus oranı %35,5’dir (İstatistiklerle Kadın, 2015).
Şiddet mağduru kadının kendisinden başlayarak çevresi ve içerisinde yaşadığı toplumsal sistemin değiştirilmesi ve dönüştürülmesi noktasında sosyal hizmet önemli bir rol oynamaktadır. Kadına yönelik şiddete ve mağdur kadına karşı feminist yaklaşım perspektifiyle hareket eden sosyal hizmet uzmanları kadınların sahip olduğu haklar ve bunları nasıl kullanacaklarına ilişkin danışmanlık görevini yürütürler. Var olan yasal düzenlemelerdeki eksikliklerin giderilmesi veya yasal düzenlemelerin oluşturulmasında, aktivist ve lobicilik rolleriyle sosyal eylemlerle makro açıdan kadının güçlendirilmesine katkıda bulunmaktadırlar. Ayrıca plan ve projelerle kadınların toplum içerisinde dezavantajlı duruma düşüren noktalar ortaya çıkarılarak kadınların güçlendirilmesi sağlanabilir (Beydili,Yıldırım,Demiröz, 2013).
Aile düzeyinde ele alınan kadın bakış açısı, erkek egemen bir yönetimin sonucudur. Dolayısıyla kadınlar önce kişisel değişim ve dönüşümü başaracaklar, sonrasında bu başarılarını erkeklerin egemen oldukları alanlar içinde tekrarlayacaklardır. Bu devinimin etkilerini topluma yansıttıkları zaman aralarındaki işbirliği daha görünür olacaktır. Öte yandan haklarını kullanamayan ve toplumdaki eşitsizlikten bir şekilde zarar gören kadınlar, gerekli desteği nerden alacaklarını ya da bunlara nasıl ulaşacaklarını bilemeyebilirler. Bu noktada kadınları kaynaklarla buluşturmak ve bağlantı kurmak gibi mikro uygulamalarda da sosyal hizmet uzmanları aktif bir rol üstlenebilmektedir. Aynı şekilde yaşanılan sorunun kişiye özel olmadığı, birçok kişinin farklı zamanlarda aynı sorunları yaşadığı ya da yaşayabileceğinin farkındalığı artırılarak bireyi güçlendirmeyi amaçlayan grup çalışmaları da kadınların görmüş oldukları, ekonomik, fiziksel, psikolojik, kültürel ve politik baskıları aşmalarında önemli bir araç haline gelmektedir. Özellikle toplum merkezlerinde yürütülen çalışmalarda bu uygulamaörneklerini görmek mümkündür (Beydili,Yıldırım,Demiröz, 2013).
Yukarıda belirtilen kavramsal çerçeve ve gerekçeler sınırında görülmektedir ki sosyal hizmet disiplini kadının şiddetten korunması, kadına yönelik şiddet içeren toplum temelli tutumların ortadan kaldırılması, şiddet mağduru kadın müracaatçıya müdahalede ve müracaatçıyı güçlendirmede önemli rol oynamaktadır.Ancak tüm bunlar ve daha fazlası, sosyal hizmet eğitimi almış sosyal hizmet uzmanları tarafından gerçekleşebilmektedir.
Bu çalışmada sosyal hizmet uzmanının kadına yönelik şiddetle mücadelenin kalbini oluşturan rolü göz önünde bulundurarakKocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu sosyal hizmet bölümünde sosyal hizmet eğitimi alan öğrencilerin aldıkları sosyal hizmet eğitimi doğrultusunda, geleceğin sosyal hizmet uzmanı olarak kadına yönelik şiddete karşı tutumları ölçülmek istenmektedir.
1.2. Araştırmanın Amacı
Bu araştırmanın temel amacı, Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu sosyal hizmet bölümünde sosyal hizmet eğitimi alan öğrencilerin, kadına yönelik şiddete ilişkin tutumlarının incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda; aşağıda yer alan değişkenlerle Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu sosyal hizmet bölümünde sosyal hizmet eğitimi alan öğrencilerin kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılması hedeflenmiştir.
1. Sosyo-demografik ve ekonomik değişkenler açısından sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları farklılaşmakta mıdır?
1.1. Cinsiyet,
1.2. Ebeveyn eğitim düzeyi,
1.3. Ebeveyn çalışma durumu,
1.4. Konut türü,
1.5. Aile tipi,
1.6. En uzun yaşadığı yer
2.Sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin öğrenim gördükleri sınıfa göre kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları farklılaşmakta mıdır?
3.Sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin aile içinde şiddete tanıklık etme durumlarına göre kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları farklılaşmakta mıdır?
4. Sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin yakın çevrelerinde şiddete tanıklık etme durumlarına göre kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları farklılaşmakta mıdır?
1.3. Araştırmanın Önemi
Bu araştırma, sosyal hizmet uzmanı olma yolunda eğitim alan Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin kadına yönelik şiddet tutumlarını ölçmek konusunda önem taşımaktadır. Bu araştırmanın sonucunda, elde edilecek verilerle tutumların olumsuz yönde çıkması durumunda; tutumların olumlu yöndeki değişimi için eğitim programlarının oluşturulmasının öneminin ve kadına şiddet sorununda aktif bir disiplin olan sosyal hizmeti uygulayan sosyal hizmet uzmanlarının bu konuda bilinçli olması gerektiğinin ortaya konulması açısından önemlidir.
1.4. Araştırmanın Sayıltıları (Varsayımlar)
Kadına yönelik şiddete ilişkin tutumların Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu sosyal hizmet bölümüöğrencilerinde ailelere ilişkin durumlarda ve dört senelik lisans süresi boyunca alınan ders ve eğitimin durumuna göre farklılaşacağı varsayımı uygulanacak tutum anketi ile ispatlanmaya çalışılacaktır.
1.5. Araştırma Sınırlılıkları
Kadına yönelik şiddet anketini gerekli şekilde doldurmamış öğrencilerin cevapları araştırmanın sınırlılığı olarak kabul edilmiştir.
1.6. Tanımlar
Öğrenci: Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu Sosyal Hizmet Bölümü’nde öğrenim gören kadın öğrencileri tanımlanmaktadır.
Şiddet Tutumu: Öğrencilerin kadına yönelik şiddete ilişkin görüşlerini tanımlamaktadır.
BÖLÜM IV
KAYNAKÇA
Açıkalın, S., (2009), Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Kadın Sığınma Evi Önlemi: Türkiye Örneği, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, (2014), Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması
Altınay, A. ve Arat, Y. (2007).Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet.İstanbul.
Arıkan, B., 2014, Kadına Yönelik Şiddet, İstanbul Kültür Üniversitesi Eğitim Fakültesi
ASPB.(2015). Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması. Ankara. http://kadininstatusu.aile.gov.tr/data/542950d5369dc32358ee2bba/Ana%20Rapor.pdf Erişim tarihi: 21.10.2016.
Bağımsız İletişim Ağı.(2015). Failler. Erişim Tarihi: 24.05.2016. http://bianet.org
Batıgün, A. D. (2008). İntihar Olasılığı ve Cinsiyet: İletişim Becerileri, Yasamı Sürdürme Nedenleri, Yalnızlık ve Umutsuzluk Açısından Bir İnceleme. Türk Psikoloji Dergisi, 23(62), 65.
Beydili E., Yıldırım B., Demiröz F,. (2013) Sosyal Hizmet Perspektifinden Feminizm Üzerine Bir Gözden Geçirme: Kadın Çalışmalarında Erkek İşbirliği .Aile ve kadın sempozyumu.Kırıkkale/Ankara.
Çelik, N. (2015). Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi Konusunda Sağlanan Gelişmelerde Hukukun Rolü.
Çetiner, G. (2006). Aile İçi Şiddet Yaşayan Kadınlarda Cinsel Sorunlar ve İntihar Olasılığı Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Çiftçi, Ö. (2007). Yaşadıkları Şiddet Nedeniyle Sığınma Evlerine Başvuran Kadınların Umutsuzluk, Depresyon Ve Üreme Sağlığı Durumlarının Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
Çoban, A. İ. (2013) Kadın sığınma evlerinde sosyal hizmet uygulamaları.Aile ve kadın sempozyumu.Kırıkkale/Ankara.
Coşar, F. ve Gürkan, Ö. (2009). Ekonomik Şiddetin Kadın Yaşamındaki Etkileri’’ Uluslararası Disiplinler Arası Kadın Çalışmaları Kongresi.Sakarya.
Delice, M. ve Teymur, S. (2013). Kadına Yönelik Şiddet Olaylarında Failinin ve Mağdurun Özelliklerinin İncelenmesi ve Karşılaştırması.Ekev Akademi Dergisi 17(54).
Dilber,F.(2014).Kitle İletişim Araçları ve Suç Olgusu.Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi,Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi.(1)
Er, K. (2013). Kadına şiddeti besleyen kültür ve çözüm noktasında sosyal hizmetler. Sosyal Bilimler Dergisi. 1(1), 150-170.
Erdoğan, S. ve Aktaş, İ. ve Bayram, G.O. (2009). Sığınma evinde yaşayan bir grup kadının şiddet deneyimleri ve baş etme yaklaşımları: Niteliksel bir çalışma. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1).
Gökkaya, V.B. (2009). Türkiye’de Şiddetin Kadın Sağlığına Etkileri.C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi.Cilt 10.Sayı 2.167-179.
Gültekin, K., (2016), Türkiye Kadına Yönelik Şiddet Raporu 2015, Global Politika ve Strateji, Çocuk, Gençlik ve Kadın Çalışmaları Merkezi
Hatiboğlu, E. B. Ve Özateş Gelmez, G. (2013). Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kadınlarla Bilinç Yükseltme Çalışmaları.Aile ve Kadın Sempozyumu -16 Mayıs 2013, Kırıkkale.
İçağasıolu Çoban, A. (2013). Kadın Sığınma Evlerinde Sosyal Hizmet Uygulamaları. Aile ve Kadın Sempozyumu -16 Mayıs 2013, Kırıkkale.
IFSW Web Sitesi, Sosyal hizmet nedir? http://ifsw.org/sosyal-hizmet-nedir/ Erişim tarihi: 17.10.2016.
İnsanca Bir Yaşam Web Sitesi, Yalnız Değilsiniz. http://insanca.kadikoy.bel.tr/kl_kadina_yonelik_siddet.html Erişim tarihi: 21.10.2016.
Işıloğlu, B., (2006). ‘’Anksiyete ve Depresyon Tanısıyla İzlenen Evli Kadınlarda Aile İçi Şiddetin Sosyodemografik Faktörler, Çift Uyumu ve Hastalıkla İlişkisi’’ Uzmanlık Tezi, Bakırköy Prof. Dr. Mahzar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 12. Psikiyatri Birimi.
İslamoğlu, H. ve Alnıaçık, Ü. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta.
İstatistiklerle Kadın, (2015).TÜİK Haber Bülteni.
Yıldız,E. , Bal, Ö. , Binbir,S.(2015).Kadına Şiddetin Adı:Mor Halkalar 8/1.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Web sitesi. (2014). http://tkaa2014.kadininstatusu.gov.tr Erişim tarihi: 23.05.2016.
Karasar, N. (1999). Araştırmalarda Rapor Hazırlama. Ankara: Nobel.
Karataş, H. ve Öztürk, C. (2009).Sosyal Bilişsel Teori ile Zorbalığa Yaklaşım. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik DErgisi, 2 (2), 61-74.
Kazancı, D. (2010), Evliliklerinde Maruz Kaldıkları Şiddet Nedeniyle Kadın Sığınma Evlerinde Barınan Kadınların Kaygı Ve Depresyon Düzeyleri. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı.
Kızmaz, :. (2006). Şiddetin Sosyo-Kültürel Kaynakları Üzerine Sosyolojik Bir Yaklaşım. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (2), 247-276.
Korkut-Owen, F. ve Owen, D. (2008).Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet. T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
Moroğlu, N. (2007). Kadına Yönelik Şiddet; Aile Mahkemeleri Yasal Çerçevesi ve Uygulama Sorunları.İstanbul Barosu Dergisi. Özel Sayı 2: Aile Hukuku. s.357-390
Özateş, Ö. S. (2009). Bir Sosyal Hizmet Müdahalesi Olarak Aile İçi Şiddet Mağduru Kadın Sorununda Feminist Etik Yaklaşım.Journal of Society & Social Work, 20(2).
Öztürk,Ö.(2011). Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Paksoy Erbaydar, N. (2012). Kadın Sığınma Evleri. Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi. Erişim Tarihi: 22.05.2016. www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/.../siginmaevi_aylikyazi.doc. ,
Şahin, N. ve Dişsiz, M. (2009).Sağlık Çalışanlarında Aile İçi Şiddete Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması.Uluslar Arası İnsan Bilimleri Dergisi. 6(2), 263-274.
Sheafor, W. ve Horejsi, C. (2012). Sosyal Hizmet Uygulaması. Ankara: Nika
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri Hakkında Yönetmelik.(2016). T.C. Resmi Gazete.
Tatlılıoğlu, K. Küçükköse, İ. (2015). Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet: Koruma, Önleme ve Müdahale Hizmetleri, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1308-6219, s.13
Türkçapar, M. H. ve Sargın, A. E. (2012). Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler: Tarihçe ve Gelişim. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar DErgisi, (1), 7-14.
Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması. (2014). Erişim Tarihi:24.05.2016.
Ünkaracalar, D. 2015, Şiddet Kavramı ve Kadına Şiddet
Yetim, D., Şahin, E., 2008, Aile Hekimliğinde Kadına Yönelik Şiddete Yaklaşım, Aile Hekimliği Dergisi, cilt:2 sayı:2
Yıldırım, B. (2015). İlkokul Öğretmenlerinin Umutsuzluk Düzeyleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) . T.C. Okan Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı.İstanbul.
Yörük, S. (2010). Kadına yönelik şiddet: Antalya örneği. Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
Yücel, C. (2014). Türk Ailesin Aile İçi Şiddetin Kültürel Dİnamikleri. Turkish Studies, 9(8), 13-19.
Yüksel,B.A.(2016).Kadına Yönelik Şiddet ve Töre Cinayetleri.Yüksek Lisans Tezi,Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi,Çanakkale.
GİRİŞ
Şiddet, insan hayatının her döneminde farklı şekillerde var olan, çok yönlü ve derin bir olgudur ve insanların fiziksel ve ruhsal yönden yaralanmasına sebep olmaktadır. Şiddet içgüdüsel olarak tanımlanmakta ve şiddetin çevresel etkenlerdenetkilenmekte olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenledir ki sosyal, kültürel ve ekonomik faktörler şiddet oluşumunda rol oynarlar.
Şiddete dünyadaki tüm ülkelerde ve tüm sosyoekonomik sınıf düzeylerinde rastlanmakta, cinsiyet fark etmeksizin her insan şiddete maruz kalmaktadır.Ancak yapılan birçok araştırmaya göre, şiddete en çok maruz kalanların kadınlar olduğu tespit edilmiştir.
Kadına yönelik şiddet, kadının; fiziksel, cinsel, ekonomik veya psikolojik olarak zarar görmesi ya da acı çekmesiyle sonuçlanan, ya da sonuçlanması muhtemel olan tehdit, baskı ile özgürlüğün keyfi kısıtlanmasını da içeren ister toplum önünde, ister özel hayatta, isterse kamusal mekânlarda meydana gelmiş olsun, kadına dair gerçekleşen her türlü şiddet anlamına gelmektedir. Kadına yönelik şiddette hem kadınların insan hakları ihlal edilmekte hem de temel özgürlükleri kısıtlamaktadır (Çiftçi,2007).
Şiddet gören kadınlar, uğradıkları şiddet nedeniyle fiziksel ve psikolojik olarak zarar görmektedirler.Yaşadıkları şiddet sonucu kadınların, bedensel bütünlükleri ve ruhsal sağlıkları olumsuz etkilenmekte, bu durum kadının tam iyilik haline zarar vermektedir.
Tüm dünyada ve tüm toplumlarda görülen kadına yönelik şiddet, ülkemizde de büyük bir sorundur.Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması 2014 sonuçlarına göre; ülke genelinde yaşamının herhangi bir döneminde eşinden veya birlikte yaşadığı kişiden fiziksel şiddete maruz kalan kadın nüfus oranı %35,5’dir (İstatistiklerle Kadın, 2015).
Kadına yönelik şiddet ve aile içinde kadına yönelik şiddet alanında, sosyal hizmet mesleğinin pek çok işlevi bulunmaktadır.Öncelikli olarak sosyal hizmet insan hakları ve sosyal adalet ilkelerini temel alır. Bu açıdan kadına yönelik şiddeti bir insan hakları sorunu olarak kabul eder, şiddetin önlenmesi ve ortadan kaldırılması için çalışır (İçağasıoğlu Çoban,2013).
Kadına yönelik şiddet ve aile içinde kadına yönelik şiddet konusunda sosyal hizmet mesleği üç farklı düzeyde müdahalelerde bulunur. Mikro düzeyde, şiddet mağduru kadın, varsa çocuğu/çocukları, şiddet uygulayan eş ve/veya aile üyeleri ile, mezzo düzeyde, şiddet mağduru kadın grupları veya aileler, makro düzeyde ise, şiddeti ortaya çıkaran, kültürel, sosyal ve toplumsal sistemler, yasalar, politikalar sosyal hizmetin bu alandaki temel ilgi odaklarıdır (İçağasıoğlu Çoban,2013).
Sosyal hizmet uzmanları kadına yönelik şiddet veya aile içinde kadına yönelik şiddet konusunda bu üç düzeyde müdahalede bulunurken farklı mesleki rollerini kullanmaktadırlar. Klinisyen, savunucu, organizatör, eğitimci, kaynak bulucu, lobicilik bu roller arasında en çok kullanılanlardır (Kanno ve Newhill, 2009; İçağasıoğlu Çoban,2016).
Sosyal hizmet uzmanı şiddet mağduru kadınla çalışırken farklı yaklaşımlar kullanabilir.Feminist etik yaklaşım başta olmak üzere ekosistem yaklaşımı, bilişsel davranışçı yaklaşım, sosyal öğrenme yaklaşımı, krize müdahale gibi yaklaşımlar diğerleridir.Bu yaklaşımlar sosyal hizmet uzmanına lisans eğitimi süresince öğretilmektedir.Böylece sosyal hizmet bölümü öğrencileri lisans eğitimleri boyunca aldıkları dersler sayesinde hem kadına yönelik şiddet vakalarıyla çalışabilecek yeterliliğe erişmekte hem de kadına yönelik şiddete karşı tutumları şekillenmektedir.
Bu araştırma; Türkiye’de kadına yönelik şiddet konusunda önemli bir rol oynayan sosyal hizmet disiplininin Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu sosyal hizmet bölümünde eğitimini alan kadın bireylerin, aldıkları eğitime göre kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları hakkında bilgi edinilmesi ve buna yönelik eğitim programlarına katkı sağlamaya çalışılması açısından önemlidir.
BÖLÜM I
1.1. Araştırma Problemi
Kadına yönelik şiddet, kadının; fiziksel, cinsel, ekonomik veya psikolojik olarak kadına zarar ve/veya acı veren, ya da bu ihtimali taşıyan her türlü eylem veya tehdittir.Şiddet toplum içerisinde, özel hayatta veya kamusal alanda meydana gelebilir.Kadına yönelik şiddetin her boyutu ve her formu, kadının insan olması sebebiyle sahip olduğu değer ve onurunu kıran, kadının temel hak ve özgürlüklerini kısıtlayan bir insan hakları ihlalidir.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması 2014 sonuçlarına göre; ülke genelinde yaşamının herhangi bir döneminde eşinden veya birlikte yaşadığı kişiden fiziksel şiddete maruz kalan kadın nüfus oranı %35,5’dir (İstatistiklerle Kadın, 2015).
Şiddet mağduru kadının kendisinden başlayarak çevresi ve içerisinde yaşadığı toplumsal sistemin değiştirilmesi ve dönüştürülmesi noktasında sosyal hizmet önemli bir rol oynamaktadır. Kadına yönelik şiddete ve mağdur kadına karşı feminist yaklaşım perspektifiyle hareket eden sosyal hizmet uzmanları kadınların sahip olduğu haklar ve bunları nasıl kullanacaklarına ilişkin danışmanlık görevini yürütürler. Var olan yasal düzenlemelerdeki eksikliklerin giderilmesi veya yasal düzenlemelerin oluşturulmasında, aktivist ve lobicilik rolleriyle sosyal eylemlerle makro açıdan kadının güçlendirilmesine katkıda bulunmaktadırlar. Ayrıca plan ve projelerle kadınların toplum içerisinde dezavantajlı duruma düşüren noktalar ortaya çıkarılarak kadınların güçlendirilmesi sağlanabilir (Beydili,Yıldırım,Demiröz, 2013).
Aile düzeyinde ele alınan kadın bakış açısı, erkek egemen bir yönetimin sonucudur. Dolayısıyla kadınlar önce kişisel değişim ve dönüşümü başaracaklar, sonrasında bu başarılarını erkeklerin egemen oldukları alanlar içinde tekrarlayacaklardır. Bu devinimin etkilerini topluma yansıttıkları zaman aralarındaki işbirliği daha görünür olacaktır. Öte yandan haklarını kullanamayan ve toplumdaki eşitsizlikten bir şekilde zarar gören kadınlar, gerekli desteği nerden alacaklarını ya da bunlara nasıl ulaşacaklarını bilemeyebilirler. Bu noktada kadınları kaynaklarla buluşturmak ve bağlantı kurmak gibi mikro uygulamalarda da sosyal hizmet uzmanları aktif bir rol üstlenebilmektedir. Aynı şekilde yaşanılan sorunun kişiye özel olmadığı, birçok kişinin farklı zamanlarda aynı sorunları yaşadığı ya da yaşayabileceğinin farkındalığı artırılarak bireyi güçlendirmeyi amaçlayan grup çalışmaları da kadınların görmüş oldukları, ekonomik, fiziksel, psikolojik, kültürel ve politik baskıları aşmalarında önemli bir araç haline gelmektedir. Özellikle toplum merkezlerinde yürütülen çalışmalarda bu uygulamaörneklerini görmek mümkündür (Beydili,Yıldırım,Demiröz, 2013).
Yukarıda belirtilen kavramsal çerçeve ve gerekçeler sınırında görülmektedir ki sosyal hizmet disiplini kadının şiddetten korunması, kadına yönelik şiddet içeren toplum temelli tutumların ortadan kaldırılması, şiddet mağduru kadın müracaatçıya müdahalede ve müracaatçıyı güçlendirmede önemli rol oynamaktadır.Ancak tüm bunlar ve daha fazlası, sosyal hizmet eğitimi almış sosyal hizmet uzmanları tarafından gerçekleşebilmektedir.
Bu çalışmada sosyal hizmet uzmanının kadına yönelik şiddetle mücadelenin kalbini oluşturan rolü göz önünde bulundurarakKocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu sosyal hizmet bölümünde sosyal hizmet eğitimi alan öğrencilerin aldıkları sosyal hizmet eğitimi doğrultusunda, geleceğin sosyal hizmet uzmanı olarak kadına yönelik şiddete karşı tutumları ölçülmek istenmektedir.
1.2. Araştırmanın Amacı
Bu araştırmanın temel amacı, Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu sosyal hizmet bölümünde sosyal hizmet eğitimi alan öğrencilerin, kadına yönelik şiddete ilişkin tutumlarının incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda; aşağıda yer alan değişkenlerle Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu sosyal hizmet bölümünde sosyal hizmet eğitimi alan öğrencilerin kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılması hedeflenmiştir.
1. Sosyo-demografik ve ekonomik değişkenler açısından sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları farklılaşmakta mıdır?
1.1. Cinsiyet,
1.2. Ebeveyn eğitim düzeyi,
1.3. Ebeveyn çalışma durumu,
1.4. Konut türü,
1.5. Aile tipi,
1.6. En uzun yaşadığı yer
2.Sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin öğrenim gördükleri sınıfa göre kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları farklılaşmakta mıdır?
3.Sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin aile içinde şiddete tanıklık etme durumlarına göre kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları farklılaşmakta mıdır?
4. Sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin yakın çevrelerinde şiddete tanıklık etme durumlarına göre kadına yönelik şiddete ilişkin tutumları farklılaşmakta mıdır?
1.3. Araştırmanın Önemi
Bu araştırma, sosyal hizmet uzmanı olma yolunda eğitim alan Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu sosyal hizmet bölümü öğrencilerinin kadına yönelik şiddet tutumlarını ölçmek konusunda önem taşımaktadır. Bu araştırmanın sonucunda, elde edilecek verilerle tutumların olumsuz yönde çıkması durumunda; tutumların olumlu yöndeki değişimi için eğitim programlarının oluşturulmasının öneminin ve kadına şiddet sorununda aktif bir disiplin olan sosyal hizmeti uygulayan sosyal hizmet uzmanlarının bu konuda bilinçli olması gerektiğinin ortaya konulması açısından önemlidir.
1.4. Araştırmanın Sayıltıları (Varsayımlar)
Kadına yönelik şiddete ilişkin tutumların Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu sosyal hizmet bölümüöğrencilerinde ailelere ilişkin durumlarda ve dört senelik lisans süresi boyunca alınan ders ve eğitimin durumuna göre farklılaşacağı varsayımı uygulanacak tutum anketi ile ispatlanmaya çalışılacaktır.
1.5. Araştırma Sınırlılıkları
Kadına yönelik şiddet anketini gerekli şekilde doldurmamış öğrencilerin cevapları araştırmanın sınırlılığı olarak kabul edilmiştir.
1.6. Tanımlar
Öğrenci: Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Sağlık Yüksekokulu Sosyal Hizmet Bölümü’nde öğrenim gören kadın öğrencileri tanımlanmaktadır.
Şiddet Tutumu: Öğrencilerin kadına yönelik şiddete ilişkin görüşlerini tanımlamaktadır.
BÖLÜM IV
KAYNAKÇA
Açıkalın, S., (2009), Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Kadın Sığınma Evi Önlemi: Türkiye Örneği, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, (2014), Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması
Altınay, A. ve Arat, Y. (2007).Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet.İstanbul.
Arıkan, B., 2014, Kadına Yönelik Şiddet, İstanbul Kültür Üniversitesi Eğitim Fakültesi
ASPB.(2015). Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması. Ankara. http://kadininstatusu.aile.gov.tr/data/542950d5369dc32358ee2bba/Ana%20Rapor.pdf Erişim tarihi: 21.10.2016.
Bağımsız İletişim Ağı.(2015). Failler. Erişim Tarihi: 24.05.2016. http://bianet.org
Batıgün, A. D. (2008). İntihar Olasılığı ve Cinsiyet: İletişim Becerileri, Yasamı Sürdürme Nedenleri, Yalnızlık ve Umutsuzluk Açısından Bir İnceleme. Türk Psikoloji Dergisi, 23(62), 65.
Beydili E., Yıldırım B., Demiröz F,. (2013) Sosyal Hizmet Perspektifinden Feminizm Üzerine Bir Gözden Geçirme: Kadın Çalışmalarında Erkek İşbirliği .Aile ve kadın sempozyumu.Kırıkkale/Ankara.
Çelik, N. (2015). Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi Konusunda Sağlanan Gelişmelerde Hukukun Rolü.
Çetiner, G. (2006). Aile İçi Şiddet Yaşayan Kadınlarda Cinsel Sorunlar ve İntihar Olasılığı Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Çiftçi, Ö. (2007). Yaşadıkları Şiddet Nedeniyle Sığınma Evlerine Başvuran Kadınların Umutsuzluk, Depresyon Ve Üreme Sağlığı Durumlarının Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
Çoban, A. İ. (2013) Kadın sığınma evlerinde sosyal hizmet uygulamaları.Aile ve kadın sempozyumu.Kırıkkale/Ankara.
Coşar, F. ve Gürkan, Ö. (2009). Ekonomik Şiddetin Kadın Yaşamındaki Etkileri’’ Uluslararası Disiplinler Arası Kadın Çalışmaları Kongresi.Sakarya.
Delice, M. ve Teymur, S. (2013). Kadına Yönelik Şiddet Olaylarında Failinin ve Mağdurun Özelliklerinin İncelenmesi ve Karşılaştırması.Ekev Akademi Dergisi 17(54).
Dilber,F.(2014).Kitle İletişim Araçları ve Suç Olgusu.Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi,Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi.(1)
Er, K. (2013). Kadına şiddeti besleyen kültür ve çözüm noktasında sosyal hizmetler. Sosyal Bilimler Dergisi. 1(1), 150-170.
Erdoğan, S. ve Aktaş, İ. ve Bayram, G.O. (2009). Sığınma evinde yaşayan bir grup kadının şiddet deneyimleri ve baş etme yaklaşımları: Niteliksel bir çalışma. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1).
Gökkaya, V.B. (2009). Türkiye’de Şiddetin Kadın Sağlığına Etkileri.C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi.Cilt 10.Sayı 2.167-179.
Gültekin, K., (2016), Türkiye Kadına Yönelik Şiddet Raporu 2015, Global Politika ve Strateji, Çocuk, Gençlik ve Kadın Çalışmaları Merkezi
Hatiboğlu, E. B. Ve Özateş Gelmez, G. (2013). Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kadınlarla Bilinç Yükseltme Çalışmaları.Aile ve Kadın Sempozyumu -16 Mayıs 2013, Kırıkkale.
İçağasıolu Çoban, A. (2013). Kadın Sığınma Evlerinde Sosyal Hizmet Uygulamaları. Aile ve Kadın Sempozyumu -16 Mayıs 2013, Kırıkkale.
IFSW Web Sitesi, Sosyal hizmet nedir? http://ifsw.org/sosyal-hizmet-nedir/ Erişim tarihi: 17.10.2016.
İnsanca Bir Yaşam Web Sitesi, Yalnız Değilsiniz. http://insanca.kadikoy.bel.tr/kl_kadina_yonelik_siddet.html Erişim tarihi: 21.10.2016.
Işıloğlu, B., (2006). ‘’Anksiyete ve Depresyon Tanısıyla İzlenen Evli Kadınlarda Aile İçi Şiddetin Sosyodemografik Faktörler, Çift Uyumu ve Hastalıkla İlişkisi’’ Uzmanlık Tezi, Bakırköy Prof. Dr. Mahzar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 12. Psikiyatri Birimi.
İslamoğlu, H. ve Alnıaçık, Ü. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta.
İstatistiklerle Kadın, (2015).TÜİK Haber Bülteni.
Yıldız,E. , Bal, Ö. , Binbir,S.(2015).Kadına Şiddetin Adı:Mor Halkalar 8/1.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Web sitesi. (2014). http://tkaa2014.kadininstatusu.gov.tr Erişim tarihi: 23.05.2016.
Karasar, N. (1999). Araştırmalarda Rapor Hazırlama. Ankara: Nobel.
Karataş, H. ve Öztürk, C. (2009).Sosyal Bilişsel Teori ile Zorbalığa Yaklaşım. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik DErgisi, 2 (2), 61-74.
Kazancı, D. (2010), Evliliklerinde Maruz Kaldıkları Şiddet Nedeniyle Kadın Sığınma Evlerinde Barınan Kadınların Kaygı Ve Depresyon Düzeyleri. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı.
Kızmaz, :. (2006). Şiddetin Sosyo-Kültürel Kaynakları Üzerine Sosyolojik Bir Yaklaşım. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (2), 247-276.
Korkut-Owen, F. ve Owen, D. (2008).Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet. T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
Moroğlu, N. (2007). Kadına Yönelik Şiddet; Aile Mahkemeleri Yasal Çerçevesi ve Uygulama Sorunları.İstanbul Barosu Dergisi. Özel Sayı 2: Aile Hukuku. s.357-390
Özateş, Ö. S. (2009). Bir Sosyal Hizmet Müdahalesi Olarak Aile İçi Şiddet Mağduru Kadın Sorununda Feminist Etik Yaklaşım.Journal of Society & Social Work, 20(2).
Öztürk,Ö.(2011). Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet. (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Paksoy Erbaydar, N. (2012). Kadın Sığınma Evleri. Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi. Erişim Tarihi: 22.05.2016. www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/.../siginmaevi_aylikyazi.doc. ,
Şahin, N. ve Dişsiz, M. (2009).Sağlık Çalışanlarında Aile İçi Şiddete Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması.Uluslar Arası İnsan Bilimleri Dergisi. 6(2), 263-274.
Sheafor, W. ve Horejsi, C. (2012). Sosyal Hizmet Uygulaması. Ankara: Nika
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri Hakkında Yönetmelik.(2016). T.C. Resmi Gazete.
Tatlılıoğlu, K. Küçükköse, İ. (2015). Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet: Koruma, Önleme ve Müdahale Hizmetleri, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1308-6219, s.13
Türkçapar, M. H. ve Sargın, A. E. (2012). Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler: Tarihçe ve Gelişim. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar DErgisi, (1), 7-14.
Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması. (2014). Erişim Tarihi:24.05.2016.
Ünkaracalar, D. 2015, Şiddet Kavramı ve Kadına Şiddet
Yetim, D., Şahin, E., 2008, Aile Hekimliğinde Kadına Yönelik Şiddete Yaklaşım, Aile Hekimliği Dergisi, cilt:2 sayı:2
Yıldırım, B. (2015). İlkokul Öğretmenlerinin Umutsuzluk Düzeyleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) . T.C. Okan Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı.İstanbul.
Yörük, S. (2010). Kadına yönelik şiddet: Antalya örneği. Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
Yücel, C. (2014). Türk Ailesin Aile İçi Şiddetin Kültürel Dİnamikleri. Turkish Studies, 9(8), 13-19.
Yüksel,B.A.(2016).Kadına Yönelik Şiddet ve Töre Cinayetleri.Yüksek Lisans Tezi,Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi,Çanakkale.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kadına Yönelik Şiddete Bakış Açısı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Doğancan DURSUN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Doğancan DURSUN'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
