Uçak Fobisini Nedir ? Emdr Terapisiyle Nasıl Çözülür
Fobi nedir?
Fobi Yunanca Phobos kelimesinden türemiştir. Kelime olarak “panik korkusu”- “dehşet” anlamlarını taşır. Fobi korkunun özel bir çeşididir. Çoğu zaman alıkoyan ve abartılmış korku olarak tanımlanır. Kişiler genellikle hoşnutsuzluk düzeyinde anksiyete deneyimler ve anksiyeteye sıklıkla bedensel duyumlar eşlik eder.
Fobiyi korkudan ayıran en önemli nokta, korkulan durumdaki risk miktarının ve o durumda olmaktan dolayı görülecek hasar seviyesinin büyütülmesidir. Fobi sahibi olan kişi korku duyduğu şeye daha fazla tehlike yüklediği için çok daha fazla anksiyete deneyimler. Örneğin böcek fobisi olan bir kişi böceğin yarattığı tiksintiyi abartarak böceğin onu zehirleyeceğini, zarar vereceğini, öldüreceğini düşünür.
Uçak fobisi nedir?
Fobilerde kendi aralarında bölümlere ayrılır. Sosyal fobi, özgül fobi, agorafobi bunlardan bazılarıdır. Bu yazının devamında daha çok uçuş sırasında ya da uçuş öncesinde deneyimlenen uçak fobisi olarak adlandırılan fobiyi detaylandıracağız.
Uçak fobisi olan insanlar uçak yolculuğu öncesinde veya sırasında şiddetli anksiyete gösterir ve dirençli bir şekilde yolculuk yapmaktan kaçınır. Bu kişiler bazen fobiyi anımsatan tetikleyici diye adlandırılan unsurlardan yoğun kaçınma gösterebilir.
Örneğin, uçuş korkusu olan biri sadece uçakla seyahat etmekten değil, havaalanlarından, uçak resimlerinden, ona uçağı anımsatan herhangi bir nesneden rahatsızlık duyabilir ve kaçınma gösterebilir.
Uçak ile ilgili yaşanan korkular da farklılık gösterebilir. Bazı kişiler havasız kalarak boğulacaklarından, bazıları hava boşluklarının yarattığı sarsıntıdan, bazıları hava koşullarına bağlı olarak ya da herhangi bir arızadan dolayı uçağın düşeceğinden ve öleceğinden korkar. Bazı kişiler ise uçak içinde oluşabilecek sosyal durumlardan dolayı kaygı yaşar. Uçak içinde kusacaklarından, bayılacaklarından ya da panik atak yaşayacaklarından bunun sonucunda da rezil olmaktan endişe eder.
Panik atak ve uçak fobisi
Uçak fobisi yaşayan insanlar, korku duydukları durumla karşılaştıkları zaman, bedensel semptomlar göstermeye başlarlar. Yoğun kalp çarpıntısı, ağız kuruluğu, bedende uyuşma, titreme, sıtma, mide bulantısı gibi semptomların bir ya daha fazlası kişinin bedeninde belirmeye başlar. Bu bedensel duyumlara ek olarak, uçağa dair atfedilen irrasyonel düşünceler zihne dolmaya başlar. Bu durum hem o an içinde yoğun panik duygusuna, sonrasında da korkulan durumdan yoğun bir şekilde kaçınma davranışlarına neden olur.
Uçak fobisinin nedenleri
Psikolojik kökenli durumları tek bir nedenle açıklamak çok zordur. En güvenli ulaşım araçlarından biri olan uçak, bu bilginin aksine en çok korkulan ulaşım aracıdır. Bunun nedeni halen tam olarak açıklanamamaktadır. Kazaların elbette insanları korkutucu tarafları vardır. Uçak kazalarından kurtulma oranın az olması genellikle uçak fobisine neden olarak gösterilir. Fakat dünya üzerinde istatistiklere bakıldığında her yıl karayolunda meydana gelen ve ölümle sonuçlanan kazaların oranı uçak kazalarından çok fazladır.
Bunun yanı sıra uçakla ilgili yaşanan deneyimler, kişilerin uçuş yapmaya dair ön yargı geliştirmesine neden olabilir. Bir yolculuk sırasında yaşanan olumsuz bir deneyim, örneğin hava boşluğuna giren uçağın sarsılması, diğer yapılacak uçak yolculuklarına genelleyebilir.
Uçak fobisi ve EMDR
EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma) birçok psikolojik kökenli rahatsızlıkta kullanılan bir psikoterapi tekniğidir.
Fobilerin gelişim sürecine bakıldığında her zaman travmatik bir olayın yaşanması zorunlu değildir. Fakat fobiden sonra kişilerin yaşamlarında travmatik süreçler oluşmaya başlayabilir. Bu da fobinin kişinin hayatındaki varlığını şiddetlendirerek sürdürmesine, işlevselliğin sınırlanmasına neden olur. EMDR terapisi tam bu noktada fobinin gelişiminin öncesi ve sonrasına odaklanarak fobinin kişilerin hayatındaki etkisine bir bütün olarak yaklaşır.
Fobi için, Francine Shapiro tarafından geliştiren EMDR protokolü uygulanır. Protokolün ilk adımı kişiye öz denetim sağlayabilmesi, bazı baş etme stratejilerinin geliştirilmesi ile başlar.
Sonrasında EMDR çalışmasının verimli bir şekilde yapılabilmesi için detaylı bir çalışma planı hazırlanır. Çalışma planın içine fobi oluşmadan hemen önce yaşanan öncül olaylar, ilk, en kötü ve diğer rahatsız edici deneyimler eklenir. Korkuyu tetikleyen başka tetikleyiciler var ise çalışma planına dahil edilir. Korkunun yarattığı düşünceler, duygular ve duyumlar konuşulduktan sonra sırayla işlemleme dediğimiz, göz hareketlerini kullanarak anıların yeniden proses edilmesine izin verilir.
EMDR da amaç anıların tekrar işlenerek, irrasyonel olarak kodlanan düşüncelerin rasyonele dönüştürülmesidir. Bu şekilde kişilerin korkularına gerçekçi bir şekilde yaklaşarak hayatlarını kısıtlayan düşünce ve duygulardan kurtulmaları amaçlanır.
Kaynakça
*EMDR Toolbox: Theory and Treatment of Complex PTSD and Dissociation
*Anksiyete Bozuklukları ve Fobiler- Aaront Beck
Fobi Yunanca Phobos kelimesinden türemiştir. Kelime olarak “panik korkusu”- “dehşet” anlamlarını taşır. Fobi korkunun özel bir çeşididir. Çoğu zaman alıkoyan ve abartılmış korku olarak tanımlanır. Kişiler genellikle hoşnutsuzluk düzeyinde anksiyete deneyimler ve anksiyeteye sıklıkla bedensel duyumlar eşlik eder.
Fobiyi korkudan ayıran en önemli nokta, korkulan durumdaki risk miktarının ve o durumda olmaktan dolayı görülecek hasar seviyesinin büyütülmesidir. Fobi sahibi olan kişi korku duyduğu şeye daha fazla tehlike yüklediği için çok daha fazla anksiyete deneyimler. Örneğin böcek fobisi olan bir kişi böceğin yarattığı tiksintiyi abartarak böceğin onu zehirleyeceğini, zarar vereceğini, öldüreceğini düşünür.
Uçak fobisi nedir?
Fobilerde kendi aralarında bölümlere ayrılır. Sosyal fobi, özgül fobi, agorafobi bunlardan bazılarıdır. Bu yazının devamında daha çok uçuş sırasında ya da uçuş öncesinde deneyimlenen uçak fobisi olarak adlandırılan fobiyi detaylandıracağız.
Uçak fobisi olan insanlar uçak yolculuğu öncesinde veya sırasında şiddetli anksiyete gösterir ve dirençli bir şekilde yolculuk yapmaktan kaçınır. Bu kişiler bazen fobiyi anımsatan tetikleyici diye adlandırılan unsurlardan yoğun kaçınma gösterebilir.
Örneğin, uçuş korkusu olan biri sadece uçakla seyahat etmekten değil, havaalanlarından, uçak resimlerinden, ona uçağı anımsatan herhangi bir nesneden rahatsızlık duyabilir ve kaçınma gösterebilir.
Uçak ile ilgili yaşanan korkular da farklılık gösterebilir. Bazı kişiler havasız kalarak boğulacaklarından, bazıları hava boşluklarının yarattığı sarsıntıdan, bazıları hava koşullarına bağlı olarak ya da herhangi bir arızadan dolayı uçağın düşeceğinden ve öleceğinden korkar. Bazı kişiler ise uçak içinde oluşabilecek sosyal durumlardan dolayı kaygı yaşar. Uçak içinde kusacaklarından, bayılacaklarından ya da panik atak yaşayacaklarından bunun sonucunda da rezil olmaktan endişe eder.
Panik atak ve uçak fobisi
Uçak fobisi yaşayan insanlar, korku duydukları durumla karşılaştıkları zaman, bedensel semptomlar göstermeye başlarlar. Yoğun kalp çarpıntısı, ağız kuruluğu, bedende uyuşma, titreme, sıtma, mide bulantısı gibi semptomların bir ya daha fazlası kişinin bedeninde belirmeye başlar. Bu bedensel duyumlara ek olarak, uçağa dair atfedilen irrasyonel düşünceler zihne dolmaya başlar. Bu durum hem o an içinde yoğun panik duygusuna, sonrasında da korkulan durumdan yoğun bir şekilde kaçınma davranışlarına neden olur.
Uçak fobisinin nedenleri
Psikolojik kökenli durumları tek bir nedenle açıklamak çok zordur. En güvenli ulaşım araçlarından biri olan uçak, bu bilginin aksine en çok korkulan ulaşım aracıdır. Bunun nedeni halen tam olarak açıklanamamaktadır. Kazaların elbette insanları korkutucu tarafları vardır. Uçak kazalarından kurtulma oranın az olması genellikle uçak fobisine neden olarak gösterilir. Fakat dünya üzerinde istatistiklere bakıldığında her yıl karayolunda meydana gelen ve ölümle sonuçlanan kazaların oranı uçak kazalarından çok fazladır.
Bunun yanı sıra uçakla ilgili yaşanan deneyimler, kişilerin uçuş yapmaya dair ön yargı geliştirmesine neden olabilir. Bir yolculuk sırasında yaşanan olumsuz bir deneyim, örneğin hava boşluğuna giren uçağın sarsılması, diğer yapılacak uçak yolculuklarına genelleyebilir.
Uçak fobisi ve EMDR
EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma) birçok psikolojik kökenli rahatsızlıkta kullanılan bir psikoterapi tekniğidir.
Fobilerin gelişim sürecine bakıldığında her zaman travmatik bir olayın yaşanması zorunlu değildir. Fakat fobiden sonra kişilerin yaşamlarında travmatik süreçler oluşmaya başlayabilir. Bu da fobinin kişinin hayatındaki varlığını şiddetlendirerek sürdürmesine, işlevselliğin sınırlanmasına neden olur. EMDR terapisi tam bu noktada fobinin gelişiminin öncesi ve sonrasına odaklanarak fobinin kişilerin hayatındaki etkisine bir bütün olarak yaklaşır.
Fobi için, Francine Shapiro tarafından geliştiren EMDR protokolü uygulanır. Protokolün ilk adımı kişiye öz denetim sağlayabilmesi, bazı baş etme stratejilerinin geliştirilmesi ile başlar.
Sonrasında EMDR çalışmasının verimli bir şekilde yapılabilmesi için detaylı bir çalışma planı hazırlanır. Çalışma planın içine fobi oluşmadan hemen önce yaşanan öncül olaylar, ilk, en kötü ve diğer rahatsız edici deneyimler eklenir. Korkuyu tetikleyen başka tetikleyiciler var ise çalışma planına dahil edilir. Korkunun yarattığı düşünceler, duygular ve duyumlar konuşulduktan sonra sırayla işlemleme dediğimiz, göz hareketlerini kullanarak anıların yeniden proses edilmesine izin verilir.
EMDR da amaç anıların tekrar işlenerek, irrasyonel olarak kodlanan düşüncelerin rasyonele dönüştürülmesidir. Bu şekilde kişilerin korkularına gerçekçi bir şekilde yaklaşarak hayatlarını kısıtlayan düşünce ve duygulardan kurtulmaları amaçlanır.
Kaynakça
*EMDR Toolbox: Theory and Treatment of Complex PTSD and Dissociation
*Anksiyete Bozuklukları ve Fobiler- Aaront Beck
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Uçak Fobisini Nedir ? Emdr Terapisiyle Nasıl Çözülür" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Zeynep KAYA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Zeynep KAYA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
uçak fobisi, uçak korkusu, uçuş korkusu, emdr ile uçma korkusu, uçma panik, uçakta panik, uçakta panik atak, uçakta kaygı, uçakta kaygı bozukluğu, uşma korkusunda emdr terapisi, uçakta kriz, uçma korkusu terapisi
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
