Psikiyatrist ve Psikolog Hangi Noktada Farklılaşır?
Danışanlar tarafından sıkça sorulardan biri de psikolog ve psikiyatrist farkının neler olduğudur. Aslında birbirleri ile bağlantılı olan bu iki meslek grubunun her ikisi de ruh sağlığı alanında uzmanlaşmıştır. Psikiyatrist, üniversitelerin tıp fakültesinden, psikologlar ise fen-edebiyat fakültesinden mezun olmuştur. Psikiyatrist tıp eğitiminden dolayı ilaç yazabilme yetkisine sahiptir. Psikoloji ise bir sosyal bilim dalıdır yani psikolog, bir bilim insanıdır. Psikolog, ancak klinik veya klinik ağırlıklı uygulamalı psikoloji alanlarında eğitim alırsa fizyoloji ve sağlık bilgisine erişir. Ancak her psikolog, klinik psikoloji alanında uzmanlaşmak zorunda değildir. Psikoloji bilimi çok geniş sprektruma sahiptir. Adli bilimler, nörobilim, reklamcılık ve medya, nöropazarlama, endüstri ve örgüt, spor, trafik, sağlık, gelişim psikolojisi, deneysel, bilişsel ve sosyal psikoloji gibi birçok alt dalı vardır. Felsefe, sosyoloji, tıp, antropoloji, mühendislik, biyoloji, matematik/istatistik birçok bilim dalıyla da yakın bir ilişki içerisindedir.
Klinik alanda çalışma yapmak için muhakkak insan fizyolojisine dair bilginin olması, bir hekim kadar hakim olunması gerekmese de gerektiğinde hekime yönlendirebilecek anormal davranışın temelinde yatabilecek fizyolojik kökenleri bilmesi gerekir.
Klinik psikolog, farmakoloji bilgisine, ilaç grupları temelinde sahiptir. Gelen danışan, kullandığı ilaçları söylediğinde hastalığı hakkında bilgi sahibi olması açısından önemlidir; ancak ilaç yazma, tavsiye etme, dozajını artırıp azaltma gibi bir yetkisi bulunmamaktadır.
Psikoterapist olmak ise bambaşka bir konudur. Psikoterapi ekollerinden birinde veya birkaçında uzmanlaşıp, psikososyal sorunlar halk arasındaki tabirle “konuşarak” yardımcı olmaya çalışır. Gerektiğinde danışanın sorunu veya kaynağı konusunda farkındalık kazandırma ve sonrasında problemi çözme konusunda rehberlik eder. Psikoterapist, danışanı kandırarak kendine bağımlı hale getirmez; aksine bir an önce kendi sorunlarının üstesinden gelebilecek düzeye gelmesinde, kendi hayatının sorumluluğunu alabilmesinde ve bağımsızlığını, özgürlüğünü kazanmasında, ona yardımcı olmayı hedefler. Ruh sağlığı alanında uzmanlaşan herkes psikoterapi temel eğitimlerinden ve süpervizyonu tamamladıktan sonra, birkaç yıl içinde, yeterli sayıda vaka görüp sunduktan sonra, otoritelerce uygun görüldüğü takdirde psikoterapist olmaya hak kazanır. Sanıldığından çok daha zorlu bir süreçtir; maddi giderleri ve harcanan zamanın haricinde, manevi olarak büyük bir yıkım ve yorgunluk yaratır. Her psikoterapist, kendi psikoterapisinden geçmek zorundadır. Kendi kişilik yapısı ve nevrotik davranışlarını görmeden, karşısındaki insana yardımcı olamaz, kişiler arası sorunlar yaşayıp, karşı tarafa yardımcı olmamış olur. Hatta sadece mesleğin başında değil, tükenmemek için, psikoterapistliği icra ederken de kendi psikoterapisine devam etmelidir.
Ruh sağlığı alanında çalışanlar psikologlar, psikiyatristler, psikolojik danışmanlar, psikiyatri hemşiresi, sosyal hizmet uzmanıdır. Tüm bu mesleklerin koordinasyonu ve ekip ruhu ile çalışması, hasta için de en yararlısıdır.
Ne yazık ki ülkemizde, politik-ekonomik birçok sebepten ötürü henüz psikologların herhangi bir meslek yasası yoktur. Bu sorunun giderilmesi için uzun yıllardır uğraşılmakta, kötü niyetli kişiler tarafından da bu yasal boşluk kullanılabilmektedir. Son yıllarda psikolojik rehberlik ve danışmanlık alanında, derneklerin de desteği ile daha çok adım atılmış olsa da, yeterli olmamaktadır. Güçlü bir meslek yasası, hem çalışanın hem de hizmet alanın haklarının korunabilmesi için gereklidir. Kendisini psikolog veya danışman olarak tanıtabilip, “tedavi” edebilme hakkını kendilerinde gören insanlar, kendilerine bir şekilde inanıp görüşmeye gelen danışanların sağlığını tehlikeye attıklarının farkında bile değildirler. Ticaret mantığı ile yaptıkları iyi tanıtım ve reklamları sayesinde, çok da danışan çekebilmektedirler. Birçok kişi hakkında yasal işlem başlatılmış olsa da, her gün bir yenisi daha eklenmekte ve bu şekilde devam etmektedir. Bu yüzden ruh sağlığı çalışanlarının, birbirini karalamak yerine desteklemesi herkes için gereklidir. Profesyonellerin pazar kavgası, profesyonel olamayan, birçok sahtekar kişinin, insanların umutlarıyla oynayıp, onlara zarar verebilme durumuna kadar giden ihtimallere yol açabilmektedir. Psikoloji veya tıp bilimiyle uzaktan yakından bilgisi olmayıp kimden alındığı belli olmayan bu insanlar, kişisel gelişim sertifikalarıyla işe atılıp, kısa yoldan kazanmak istemektedirler. Bu yüzden danışanlara da kandırılmamaları adına büyük sorumluluk düşmektedir. Danışma hizmeti veren kişinin diplomasını ve sertifikalarını sorgulamaları, onları koruyacaktır. Bu sorular sorulduğunda kaçamak cevaplar verip, diplomasını göstermeyen veya buna öfkelenen sözde profesyonellerden muhakkak kaçınılması gerekmektedir. İşini layıkıyla yapan hiçbir hekim veya psikolog bu sorudan rahatsız olmaz veya öfkelenmez. Bilakis, danışanın bu soruyu sorması, danışmaya ne kadar istekli olduğunu, sorununu doğru insanla birlikte disiplinli bir şekilde çözmek istediğini gösterir. Bu anlamda, bize her ne kadar aksi öğretilmiş olsa da, ayıp olacak bahanesiyle sorgulamaktan kaçınılmamalıdır.
Klinik psikologlar da psikiyatristler de bilimsel yazını takip eden, sürekli kendilerini geliştirmeyi amaç edinmiş, kültüre duyarlı ve etik ilkelere son derece bağlı meslek insanlarıdır. Danışanlarını danışanlardan çok gözetirler, gerektiğinde eğitirler.
Klinik psikologun etik ilkelere, danışanın haklarına son derece hassas olması gerekmektedir. Psikologun yönelimi de önemli olmakla birlikte danışanın ihtiyacına göre teknik belirleme işlemi, mesleki deneyim gerektirmektedir. Danışanın eğitimini aldığı yöntem ve tekniklere uygun olup olmadığınıza profesyonel anlamda danışan gören meslektaşımızın karar vermesi ve kişiyi ona göre uygun yerlere yönlendirmesi çok önemlidir.
Psikologlar gerekli gördüğü yerde, ilaç tedavisine başlaması gerekirse, danışanları psikiyatriste yönlendirebilir veyahut psikiyatristler ilacın haricinde, danışanın psikososyal sorunlarına daha çok yardımcı olacağını düşündüğü zamanlarda danışmanlık yapması ve/veya test uygulaması için psikologa yönlendirebilirler. Bu noktada ayrışmaktan çok birbirini tamamlayan, iş birliği içinde çalışan iki meslek grubudur. Çoğu zaman da birlikte çalışırlar.
İster psikolog, ister psikiyatrist olsun, her meslek çalışanının tıkandığı veya yetersiz kaldığı noktalar vardır. Profesör bile olunsa eksik kalınan ve tamamlanması gereken şeyler hala vardır. Bu meslek grupları ömür boyu öğrenci olmaya zorunludur. Hiçbir zaman tam anlamıyla yetkinlikten zaten söz edilemez. İyi hekimler veya bilim insanları, kendilerini hiçbir zaman yeterli görmeyen ve daima, gerek çalıştığı ve uzmanlaştığı alanında gerekse kendi alanının dışında, kendisini geliştirmeye, öğrenmeye, ilerlemeye açık olanlardır. En önemli şey danışana zarar vermemektir. Eğer bu işi yapan gerçek bir profesyonelse zaten nerede ne zaman diğer meslektaşlarından yardım veya süpervizyon alması gerektiğini bilecektir.
Özetlemek gerekirse, psikiyatrist ve psikologlar ruh sağlığı çalışanlarıdır. Birbirinden farklılaştığı çok nokta olsa da ekip halinde çalışır ve birbirlerini tamamlarlar. Pişmanlık duymamak için danışanlara düşen sorumluluksa, kandırılmamaları adına eğitim durumunu sorgulamak olmalıdır.
Uzman Klinik Psikolog Buse Çakmak
Klinik alanda çalışma yapmak için muhakkak insan fizyolojisine dair bilginin olması, bir hekim kadar hakim olunması gerekmese de gerektiğinde hekime yönlendirebilecek anormal davranışın temelinde yatabilecek fizyolojik kökenleri bilmesi gerekir.
Klinik psikolog, farmakoloji bilgisine, ilaç grupları temelinde sahiptir. Gelen danışan, kullandığı ilaçları söylediğinde hastalığı hakkında bilgi sahibi olması açısından önemlidir; ancak ilaç yazma, tavsiye etme, dozajını artırıp azaltma gibi bir yetkisi bulunmamaktadır.
Psikoterapist olmak ise bambaşka bir konudur. Psikoterapi ekollerinden birinde veya birkaçında uzmanlaşıp, psikososyal sorunlar halk arasındaki tabirle “konuşarak” yardımcı olmaya çalışır. Gerektiğinde danışanın sorunu veya kaynağı konusunda farkındalık kazandırma ve sonrasında problemi çözme konusunda rehberlik eder. Psikoterapist, danışanı kandırarak kendine bağımlı hale getirmez; aksine bir an önce kendi sorunlarının üstesinden gelebilecek düzeye gelmesinde, kendi hayatının sorumluluğunu alabilmesinde ve bağımsızlığını, özgürlüğünü kazanmasında, ona yardımcı olmayı hedefler. Ruh sağlığı alanında uzmanlaşan herkes psikoterapi temel eğitimlerinden ve süpervizyonu tamamladıktan sonra, birkaç yıl içinde, yeterli sayıda vaka görüp sunduktan sonra, otoritelerce uygun görüldüğü takdirde psikoterapist olmaya hak kazanır. Sanıldığından çok daha zorlu bir süreçtir; maddi giderleri ve harcanan zamanın haricinde, manevi olarak büyük bir yıkım ve yorgunluk yaratır. Her psikoterapist, kendi psikoterapisinden geçmek zorundadır. Kendi kişilik yapısı ve nevrotik davranışlarını görmeden, karşısındaki insana yardımcı olamaz, kişiler arası sorunlar yaşayıp, karşı tarafa yardımcı olmamış olur. Hatta sadece mesleğin başında değil, tükenmemek için, psikoterapistliği icra ederken de kendi psikoterapisine devam etmelidir.
Ruh sağlığı alanında çalışanlar psikologlar, psikiyatristler, psikolojik danışmanlar, psikiyatri hemşiresi, sosyal hizmet uzmanıdır. Tüm bu mesleklerin koordinasyonu ve ekip ruhu ile çalışması, hasta için de en yararlısıdır.
Ne yazık ki ülkemizde, politik-ekonomik birçok sebepten ötürü henüz psikologların herhangi bir meslek yasası yoktur. Bu sorunun giderilmesi için uzun yıllardır uğraşılmakta, kötü niyetli kişiler tarafından da bu yasal boşluk kullanılabilmektedir. Son yıllarda psikolojik rehberlik ve danışmanlık alanında, derneklerin de desteği ile daha çok adım atılmış olsa da, yeterli olmamaktadır. Güçlü bir meslek yasası, hem çalışanın hem de hizmet alanın haklarının korunabilmesi için gereklidir. Kendisini psikolog veya danışman olarak tanıtabilip, “tedavi” edebilme hakkını kendilerinde gören insanlar, kendilerine bir şekilde inanıp görüşmeye gelen danışanların sağlığını tehlikeye attıklarının farkında bile değildirler. Ticaret mantığı ile yaptıkları iyi tanıtım ve reklamları sayesinde, çok da danışan çekebilmektedirler. Birçok kişi hakkında yasal işlem başlatılmış olsa da, her gün bir yenisi daha eklenmekte ve bu şekilde devam etmektedir. Bu yüzden ruh sağlığı çalışanlarının, birbirini karalamak yerine desteklemesi herkes için gereklidir. Profesyonellerin pazar kavgası, profesyonel olamayan, birçok sahtekar kişinin, insanların umutlarıyla oynayıp, onlara zarar verebilme durumuna kadar giden ihtimallere yol açabilmektedir. Psikoloji veya tıp bilimiyle uzaktan yakından bilgisi olmayıp kimden alındığı belli olmayan bu insanlar, kişisel gelişim sertifikalarıyla işe atılıp, kısa yoldan kazanmak istemektedirler. Bu yüzden danışanlara da kandırılmamaları adına büyük sorumluluk düşmektedir. Danışma hizmeti veren kişinin diplomasını ve sertifikalarını sorgulamaları, onları koruyacaktır. Bu sorular sorulduğunda kaçamak cevaplar verip, diplomasını göstermeyen veya buna öfkelenen sözde profesyonellerden muhakkak kaçınılması gerekmektedir. İşini layıkıyla yapan hiçbir hekim veya psikolog bu sorudan rahatsız olmaz veya öfkelenmez. Bilakis, danışanın bu soruyu sorması, danışmaya ne kadar istekli olduğunu, sorununu doğru insanla birlikte disiplinli bir şekilde çözmek istediğini gösterir. Bu anlamda, bize her ne kadar aksi öğretilmiş olsa da, ayıp olacak bahanesiyle sorgulamaktan kaçınılmamalıdır.
Klinik psikologlar da psikiyatristler de bilimsel yazını takip eden, sürekli kendilerini geliştirmeyi amaç edinmiş, kültüre duyarlı ve etik ilkelere son derece bağlı meslek insanlarıdır. Danışanlarını danışanlardan çok gözetirler, gerektiğinde eğitirler.
Klinik psikologun etik ilkelere, danışanın haklarına son derece hassas olması gerekmektedir. Psikologun yönelimi de önemli olmakla birlikte danışanın ihtiyacına göre teknik belirleme işlemi, mesleki deneyim gerektirmektedir. Danışanın eğitimini aldığı yöntem ve tekniklere uygun olup olmadığınıza profesyonel anlamda danışan gören meslektaşımızın karar vermesi ve kişiyi ona göre uygun yerlere yönlendirmesi çok önemlidir.
Psikologlar gerekli gördüğü yerde, ilaç tedavisine başlaması gerekirse, danışanları psikiyatriste yönlendirebilir veyahut psikiyatristler ilacın haricinde, danışanın psikososyal sorunlarına daha çok yardımcı olacağını düşündüğü zamanlarda danışmanlık yapması ve/veya test uygulaması için psikologa yönlendirebilirler. Bu noktada ayrışmaktan çok birbirini tamamlayan, iş birliği içinde çalışan iki meslek grubudur. Çoğu zaman da birlikte çalışırlar.
İster psikolog, ister psikiyatrist olsun, her meslek çalışanının tıkandığı veya yetersiz kaldığı noktalar vardır. Profesör bile olunsa eksik kalınan ve tamamlanması gereken şeyler hala vardır. Bu meslek grupları ömür boyu öğrenci olmaya zorunludur. Hiçbir zaman tam anlamıyla yetkinlikten zaten söz edilemez. İyi hekimler veya bilim insanları, kendilerini hiçbir zaman yeterli görmeyen ve daima, gerek çalıştığı ve uzmanlaştığı alanında gerekse kendi alanının dışında, kendisini geliştirmeye, öğrenmeye, ilerlemeye açık olanlardır. En önemli şey danışana zarar vermemektir. Eğer bu işi yapan gerçek bir profesyonelse zaten nerede ne zaman diğer meslektaşlarından yardım veya süpervizyon alması gerektiğini bilecektir.
Özetlemek gerekirse, psikiyatrist ve psikologlar ruh sağlığı çalışanlarıdır. Birbirinden farklılaştığı çok nokta olsa da ekip halinde çalışır ve birbirlerini tamamlarlar. Pişmanlık duymamak için danışanlara düşen sorumluluksa, kandırılmamaları adına eğitim durumunu sorgulamak olmalıdır.
Uzman Klinik Psikolog Buse Çakmak
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Psikiyatrist ve Psikolog Hangi Noktada Farklılaşır?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Buse ÇAKMAK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Buse ÇAKMAK'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
psikolog psikiyatrist farkı, psikolog, psikiyatrist, psikoterapi, psikoterapist, ruh sağlığı çalışanları, psikolojik rehberlik ve danışmalık, psikiyatri, klinik psikolog, süpervizyon, psikiyatrist psikolog nedir
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
