2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Yas Danışmanlığı
MAKALE #21010 © Yazan Psk.Tülay ÜNLÜEVCEK | Yayın Ocak 2020 | 1,938 Okuyucu
YAS nedir ve YAS süreci

Her birey, yaşam süreci içinde birçok kayıp yada kayıp tehdidi yaşar. Sevilen birinin kaybı, yakın bir ilişkinin bitimi, iş kaybı, organ kaybı, ideallerin yok olması gibi bir çok kayıp sıralayabiliriz. Yas, geri dönüşü olmayan kayba karşı doğal olarak verilen tepkidir. Bu tepki geride kalanın enerjisini kayıp dışı yaşama aktardığında tamamlanır. Yas süreci, bireyin kişiliğinden, önceki yaşam deneyiminden, kaybın anlamından, kaybedilenle ilişkinin yapısından, o andaki yaşam olaylarından, sağlık durumundan etkilenir.

Sevilen bir yakının beklenmedik ve dehşet uyandıran bir şekilde kaybedilmesi travmatik yasa neden olabilir. Bu travma, bedensel ve ruhsal hastalıkların oluşmasına etken olabilir.


1999 yılında Jacobs, travmatik yasla ilgili dört temel ölçüt belirlemiştir.
1- Bir yakının ölümü ve ayrılık kaygısının belirtileridir.
a- Kişinin bir yakınının ani, beklenmedik, vahşet içeren şekilde ölümü. Tanı koymak için ölümün travmatik olması önemlidir.
b- Kişi, yitirdiği kişiyle ilgili uğraşlar içindedir. Tekrarlayıcı, rahatsız edici belirtiler, özleme, hasret çekme belirtileri ve yaşanan hayal kırıklıkları ile sonlanmaktadır. Ayrılık kaygısı günlük işlevselliği etkileyecek düzeydedir.
2- Ölümle travmatize olmanın yasa özgün belirtileri yaşanır;
a- Geleceğe ilişkin anlamsızlık hissi
b- Duygusal tepkisizlik
c- Kopukluk
d- donukluk hissi
e- Şok
f- taşlaşma hissi
g- Ölümü kabullenmede güçlük
h- hayatın anlamsız ve boş olduğu hissi
ı- ölen olmadanda yaşamın anlamlı olabileceğini hayal edememe
j- bir parçasının yok olduğu hissi
k- dünyasının darmadağın olduğunu düşünme
l- Emniyette olmama
m- güvensizlik hissi
n- ölen kişiye zarar verdiğine ilişkin gerçek olmayan düşünceler
o- ölümle ilgili aşırı öfke, acı ve huzursuzluk hissi
Tanı koyabilmek için bu belirtilerden en az dört tanesinin bulunması önemlidir.
3- Sayılan belirtilerin en az iki aydan bu yana sürmesi.
4- Yukarıda bir, iki ve üçüncü maddede söz edilen belirtilerin sosyal, mesleki ve günlük yaşam içinde işlev bozukluğuna neden olması yas ile ilgili teşhis koymamızı sağlar.

1961 yılında Engel, yasın bir hastalık olup olmadığını sorgulamış ve bu sürecin beklenilenin dışında gelişmesinin bozukluğa yol açabileceğini ileri sürmüştür. Engel yas sürecini üç bölüme ayırmıştır.
1- Şok ve inkar
2- Kaybın, yaşantı sürecinde giderek kabul edilmesi
3- Yeniden yapılanma

1970 yılında Bowlby ve Parkes'de bu süreci dörde ayırmıştır.
1- Ani öfke patlamasıyla kesintiye uğrayan genel tepkisizlik hali
2- Ölenle ilgili arama ve araştırma hali
3- Ümitsizlik
4- Yeniden yapılanma
Araştırmacılar birbirine benzer süreç modelleri tanımlasa da yas sürecinde bireysel farklılıklar gözlenir. Kişinin kişilik yapısı, baş etme özellikleri, yaşam deneyimleri, sosyal destek sistemleri, ölen kişinin hayatındaki yeri, anlamı gibi bir çok faktör sürecin gidişini belirler.

Yas sürecinin dört görevi vardır;
1- Kaybın gerçekliğini kabul etmek (öldü, artık geri dönmeyecek)
2- Yas ile oluşan acı üzerinde çalışmak ve duyguların ifade edilmesini sağlamak.
3- Ölen kişinin bulunmadığı hayata uyum sağlamak
4- Duygusal anlamda, ölen kişi ile ilgili ilişkileri yeniden düzenlemek ve yaşama devam etmek.
Kaybı yaşayan kişi, zaman içinde yeni bağlar kurarak yaşamını yeniden yapılandırmalı yada bu konuda yardım almalıdır.

Yas tutan bireye nasıl yaklaşmalıyız?
1- Kaybın gerçek olduğunu anlamasını sağlamak.
2- Yas tutan kişinin duygularını tanıması ve bunları ifade etmesi kolaylaştırılmalıdır.
3- Kaybedilen kişiye yönelik uygun anı formasyonu oluşturmak.
4- Kaybedilen kişi olmaksızın hayatını devam ettirmesi desteklenmelidir.
5- Yas süreci, gelecek yaşam planlarını olumsuz etkilemesi önlenmelidir.
6- Kayıptan sonraki bir yıl boyunca kritik ve özel zamanlarda destek sağlanmalıdır.

Yas, normal ve doğal bir süreçtir. Travmatik yasta bu doğal süreci, kaybın beklenmedik ve dehşet uyandırıcı olması etkiler. Bu durumda kaybı yaşayan kişiye destek olmak, gerektiğinde psikolojik destek alması için yardımcı olmak önemlidir.

Genel olarak yas sürecinde birey birkaç hafta içinde işine dönebilir, bir kaç ay içinde sosyal rolleri ile denge kurmaya ve yaklaşık 6 ay ile 1 yıl içerisinde yeni sağlıklı ilişkilerle hayatına yön vermeye başlayabilir.
Psk. Tülay Ünlüevcek

Kaynaklar:
1- Worden, J; Yas Danışmanlığı ve Yas Terapisi
2- Jacobs, S; Travmatic, grief, diagnosis, treatment and prevention
3- Malkinson, R; Bilişsel Yas Terapisi, yaşamın anlamını yeniden yapılandırma
4- Freud, S; Yas ve Melankoli
5- Apaydın, S; Kayıp ve Yas Danışmanlığı
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Yas Danışmanlığı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Tülay ÜNLÜEVCEK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Tülay ÜNLÜEVCEK'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Tülay ÜNLÜEVCEK Fotoğraf
Psk.Tülay ÜNLÜEVCEK
Ankara (Online hizmet de veriyor)
Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi11 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Tülay ÜNLÜEVCEK'in Makaleleri
► Yas Danışmanlığı-Yas Nedir? Psk.Burcu BAŞOĞLU KUNDAK
► Kayıp ve Yas Danışmanlığı Psk.İlke TARHAN
► Akran Danışmanlığı Psk.Bayram ŞİMŞEK
► Aile Danışmanlığı Psk.İlayda ÇEVİRİCİ YENİGÜN
► Aile Danışmanlığı Psk.Dnş.Serkan YILDIRIM
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Yas Danışmanlığı' başlığıyla benzeşen toplam 16 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Üzüntü ve Depresyon Kasım 2013
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


13:08
Top