Teknoloji (Bilgisayar-Oyun) Bağımlılığı
Günümüz birçok anne babanın yakındığı konu, çocukların teknoloji ürünleri ve dijital oyunlar ile fazlaca vakit geçirmeleri, bilgisayar oyun bağımlılığı konusudur. Bu duruma birçok kaynak “teknoloji bağımlılığı” ya da “dijital bağımlılık” veya “sosyal medya bağımlılığı” veya “oyun bağımlılığı” gibi adlandırmalar yapılmaktadır.
Öncelikle bir soruna etkili bir çözüm bulabilmek için sorunun iyi analiz edilip, sebeplerinin, etkilerinin ve sonuçların detaylı şekilde analiz edilmesi gerekmektedir. Çocukların, ergenlerin ve birçok yetişkinin, teknoloji ürünlerinden kendilerini alıkoyamamaları, onunla mutlu olup vakit geçirme istekleri ve engellendikleri zamanki verdikleri tepkiler, madde bağımlılarının tepkilerine benzemektedir. Oysa, bilgisayar bağımlılığı, oyun bağımlığı ya da sosyal medya bağımlılığı olarak adlandırılan olgu, bilinen sigara ve alkol gibi madde bağımlığından çok farklıdır. Bu nedenle sorunun çözümü, için yapılacak eğitim ve alınacak önlem etkinliklerinin de haliyle farklı olması gerekmektedir.
Aralarındaki farka dikkat çakacak olursak bilgisayar bağımlılığı, oyun bağımlığı ya da sosyal medya bağımlılığı sorununda, alkol, tütün ve diğer madde bağımlığında olduğu gibi, insan vücuduna yani kana karışan bir madde yoktur. Madde bağımlılığında ise, solunum, sindirim ya da deri teması yolu ile vücuda kabul edilip kana karışan ve hücresel öğrenme yolu ile biyolojik olarak kurulan bir bağımlılık sistemi vardır. Bu nedenle, madde bağımlılığına karşı kullanılan tedavi yöntemlerinin, bilgisayar bağımlılığı, oyun bağımlığı ya da sosyal medya bağımlılığı sorununda işe yaramasını bekleyemezsiniz.
Günümüzdü birçok ruh sağlığı çalışanı, bilgisayar bağımlılığı, oyun bağımlığı ya da sosyal medya bağımlılığı sorununa, madde bağımlılığından daha farklı, psikolojik ve sosyal sorunları beraberinde getirebilen, bir davranış bozukluğu sorunu olarak tanımlayarak, olayı, “dijital materyalin kötüye kullanımı” ya da “teknolojinin kötüye kullanımı” gibi adlar ile isimlendirmektedirler.
Madde bağımlılığında, vücuda madde alımı ile hücresel öğrenme gerçekleşmesi sonucu bağımlılık kazanılır, madde bağımlılığı sonucunda, canlı yoksunluk tepkilerinden kurtulabilmek için, maddeyi (ya da benzer etken bir maddeyi) belirli aralıklar ile vücuda almak zorundadır, çünkü bağımlılık biyolojik temellidir. “Teknoloji bağımlılığı” ya da “dijital bağımlılık” veya “sosyal medya bağımlılığı” veya “oyun bağımlılığı “n da ise, kişinin oyundan kendini alıkoyamaması, psiko-sosyal ve psikolojik temellidir, istediği takdirde, iradesin ile istediği kadar oyuna ara verebilir.
Madde bağımlılığında kişilerin, madde yoksunluk tepkileri herkes için aynıdır, hatta hayvanlarda bile aynıdır. Çünkü madde bağımlılığı biyolojik temelli olup öğrenmeye dayalı değildir. Oysa “teknoloji bağımlılığı” ya da “dijital bağımlılık” veya “sosyal medya bağımlılığı” veya “oyun bağımlılığı” nda ki yoksunluk tepkileri, herkes için farklı olabilmektedir, çünkü burada psikolojik bir öğrenmeye dayalı tepkiler bulunmaktadır.
Teknoloji bağımlılığı” ya da “dijital bağımlılık” veya “sosyal medya bağımlılığı” veya “oyun bağımlılığı “n da, vücudun uğradığı çok bir zarar olmamasına rağmen. Burada daha çok psikolojik ve sosyal alandaki zararlar daha ön plandadır. Bedensel zararlar ise, çoğu zaman, hareketsizliğin ve göze gelen ışıkların verdiği zararlar ile sınırlıdır.
Teknoloji bağımlılığı” ya da “dijital bağımlılık” veya “sosyal medya bağımlılığı” veya “oyun bağımlılığı “n da bu sorunun hangi faktörlerden kaynaklandığını bilmek gereklidir. Her insan, birçok canlıda olduğu gibi fiziksel ve güvenlik ihtiyaçları karşılandıktan sonra psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için çaba gösterir. Bu ihtiyaçlar, kısaca, sevgi görme, ait olma, diğer insanlar tarafından kabul edilme, kendini gerçekleştirme, başarı duygusunun takdir edilmesi gibidir. Örneğin, eve misafir çağırmaktan, misafirliğe davet edilmekten, üzerimize giydiğimiz kıyafetin, yaptığımız bir yemeğin beğenilmesi bizi mutlu eder. Yine benzer şekilde, bir grup içinde sözlerimizin dinlenmesi, bir maçta attığımız bir gol, ya da bir iskambil oyununda puan toplamak gibi başlarının içinde gösterdiğimiz başarı, bizim kendimizi önemli hissetmemizi sağlar. Aynı şekilde, beğenilmemek, değer görmemek, eleştirilmek ya da sosyal ortamlarda yaşadığımız başarısızlıklar da bizi değersiz ve mutsuz yapar.
Gerçek sosyal bir ortamda, insan, kendi varoluşunu kabul ettirebilmek için ciddi bir emek ve beceri göstermesi gerekir iken, dijital ortamda bu çok daha kolay bir şekilde sağlanmaktadır. Hal böyle olunca, çocuklar, kendilerine daha kolay gelen ve başarısızlık riski daha az olan, dijital ürünlerin sağladığı sanal ortamı, gerçek sosyal ortama tercih etmektedirler.
Örneğin, çocuğu sınıf takımına alamayabilirler ama sanal ortamdaki oyunlara istediği gibi katılabilir. Çocuk arkadaşları ile oynadığı bir oyunda, bir sayı kaçırsa veya bir yanlış hamle yapsa, etrafında onu eleştiren veya dalga geçen birileri çoğu zaman mutlaka çıkar. Ama sanal oyunda böyle bir ihtimal oldukça azdır, olsa bile çocuk sanal arkadaşlarından uzak olduğu için çok fazla etkilenmez.
Anne ve babalar için de, çocuklarının, ev dışarısında risk altında olmasındansa, evde gözlerinin önünde(kontrol altında) ve güvende olması demektir. Ya da günlük enerjilerinin bir kısmını çocuklarına ayırıp onlar ile ilgilenmesi gerekirken, bu görevi dijital ürünlere vermesi sorunu derinleştirmektedir.
Elbette durum böyle olunca çocuk ve ergenler içinde yaşadıkları toplumdan duygusal olarak kopmakta ve zorunlu olmadıkça diğer insanlar ile yüz yüze iletişime geçme davranışları azalmaktadır. Kısaca, bilgisayar bağımlılığı, oyun bağımlığı ya da sosyal medya bağımlılığının temeli, çocuğun aileden ve toplumdan karşılaması gereken, psikolojik ve sosyal ihtiyaçların, teknolojik dijital ürünlerin bize sunduğu sanal dünyadan çok kolay bir şekilde karşılanmasındadır.
Bu durumun getireceği en önemli sakınca; çocuğumuzun insan ilişkilerinde gerekli olan sosyal becerileri öğrenemeyip, sosyal kaygı bozukluğundan, anksiyete, depresyon, bipolar bozukluğa kadar uzanacak, bir çok psikolojik rahatsızlıkların önünün açılması olacaktır.
Alınabilecek önlemlerin başarıya ulaşması için öncelikle aile içi iletişimin arttırılması, aile içinde çocukların alınacak kararlarda söz sahibi olmaları gibi önlemlerin önemi büyüktür. Çocuğunuzun arkadaşlarıyla iletişim kurabileceği spor ve sanat etkinlikleri, misafirlikler (özellikle çocuğunuzun yaşıtı çocuğu olan aileleri seçiniz), ailecek yapılacak etkinlikler gibi bir çok farklı etkinliğin çocuğunuzun duygusal ihtiyaçlarını karşılayarak sorunu azaltacağını söyleyebiliriz.
Görüldüğü gibi, bilgisayar bağımlılığı, oyun bağımlığı ya da sosyal medya bağımlılığı, aslında bir bağımlılıktan daha çok insanı yalnızlaştıran, ileriye dönük çeşitli psikolojik ve sosyal sorunlara kapı aralayan, ciddiye alınması gereken bir davranış bozukluğu sorunudur.
Böyle bir sorun yaşayan birey ve ailelerin, konu hakkında eğitim almış, deneyimli, bir psikologdan yardım alması sorunun daha da büyümeden önlenmesi için önem taşımaktadır
Psikolog & Psikoterapist Musa BALLI
Öncelikle bir soruna etkili bir çözüm bulabilmek için sorunun iyi analiz edilip, sebeplerinin, etkilerinin ve sonuçların detaylı şekilde analiz edilmesi gerekmektedir. Çocukların, ergenlerin ve birçok yetişkinin, teknoloji ürünlerinden kendilerini alıkoyamamaları, onunla mutlu olup vakit geçirme istekleri ve engellendikleri zamanki verdikleri tepkiler, madde bağımlılarının tepkilerine benzemektedir. Oysa, bilgisayar bağımlılığı, oyun bağımlığı ya da sosyal medya bağımlılığı olarak adlandırılan olgu, bilinen sigara ve alkol gibi madde bağımlığından çok farklıdır. Bu nedenle sorunun çözümü, için yapılacak eğitim ve alınacak önlem etkinliklerinin de haliyle farklı olması gerekmektedir.
Aralarındaki farka dikkat çakacak olursak bilgisayar bağımlılığı, oyun bağımlığı ya da sosyal medya bağımlılığı sorununda, alkol, tütün ve diğer madde bağımlığında olduğu gibi, insan vücuduna yani kana karışan bir madde yoktur. Madde bağımlılığında ise, solunum, sindirim ya da deri teması yolu ile vücuda kabul edilip kana karışan ve hücresel öğrenme yolu ile biyolojik olarak kurulan bir bağımlılık sistemi vardır. Bu nedenle, madde bağımlılığına karşı kullanılan tedavi yöntemlerinin, bilgisayar bağımlılığı, oyun bağımlığı ya da sosyal medya bağımlılığı sorununda işe yaramasını bekleyemezsiniz.
Günümüzdü birçok ruh sağlığı çalışanı, bilgisayar bağımlılığı, oyun bağımlığı ya da sosyal medya bağımlılığı sorununa, madde bağımlılığından daha farklı, psikolojik ve sosyal sorunları beraberinde getirebilen, bir davranış bozukluğu sorunu olarak tanımlayarak, olayı, “dijital materyalin kötüye kullanımı” ya da “teknolojinin kötüye kullanımı” gibi adlar ile isimlendirmektedirler.
Madde bağımlılığında, vücuda madde alımı ile hücresel öğrenme gerçekleşmesi sonucu bağımlılık kazanılır, madde bağımlılığı sonucunda, canlı yoksunluk tepkilerinden kurtulabilmek için, maddeyi (ya da benzer etken bir maddeyi) belirli aralıklar ile vücuda almak zorundadır, çünkü bağımlılık biyolojik temellidir. “Teknoloji bağımlılığı” ya da “dijital bağımlılık” veya “sosyal medya bağımlılığı” veya “oyun bağımlılığı “n da ise, kişinin oyundan kendini alıkoyamaması, psiko-sosyal ve psikolojik temellidir, istediği takdirde, iradesin ile istediği kadar oyuna ara verebilir.
Madde bağımlılığında kişilerin, madde yoksunluk tepkileri herkes için aynıdır, hatta hayvanlarda bile aynıdır. Çünkü madde bağımlılığı biyolojik temelli olup öğrenmeye dayalı değildir. Oysa “teknoloji bağımlılığı” ya da “dijital bağımlılık” veya “sosyal medya bağımlılığı” veya “oyun bağımlılığı” nda ki yoksunluk tepkileri, herkes için farklı olabilmektedir, çünkü burada psikolojik bir öğrenmeye dayalı tepkiler bulunmaktadır.
Teknoloji bağımlılığı” ya da “dijital bağımlılık” veya “sosyal medya bağımlılığı” veya “oyun bağımlılığı “n da, vücudun uğradığı çok bir zarar olmamasına rağmen. Burada daha çok psikolojik ve sosyal alandaki zararlar daha ön plandadır. Bedensel zararlar ise, çoğu zaman, hareketsizliğin ve göze gelen ışıkların verdiği zararlar ile sınırlıdır.
Teknoloji bağımlılığı” ya da “dijital bağımlılık” veya “sosyal medya bağımlılığı” veya “oyun bağımlılığı “n da bu sorunun hangi faktörlerden kaynaklandığını bilmek gereklidir. Her insan, birçok canlıda olduğu gibi fiziksel ve güvenlik ihtiyaçları karşılandıktan sonra psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için çaba gösterir. Bu ihtiyaçlar, kısaca, sevgi görme, ait olma, diğer insanlar tarafından kabul edilme, kendini gerçekleştirme, başarı duygusunun takdir edilmesi gibidir. Örneğin, eve misafir çağırmaktan, misafirliğe davet edilmekten, üzerimize giydiğimiz kıyafetin, yaptığımız bir yemeğin beğenilmesi bizi mutlu eder. Yine benzer şekilde, bir grup içinde sözlerimizin dinlenmesi, bir maçta attığımız bir gol, ya da bir iskambil oyununda puan toplamak gibi başlarının içinde gösterdiğimiz başarı, bizim kendimizi önemli hissetmemizi sağlar. Aynı şekilde, beğenilmemek, değer görmemek, eleştirilmek ya da sosyal ortamlarda yaşadığımız başarısızlıklar da bizi değersiz ve mutsuz yapar.
Gerçek sosyal bir ortamda, insan, kendi varoluşunu kabul ettirebilmek için ciddi bir emek ve beceri göstermesi gerekir iken, dijital ortamda bu çok daha kolay bir şekilde sağlanmaktadır. Hal böyle olunca, çocuklar, kendilerine daha kolay gelen ve başarısızlık riski daha az olan, dijital ürünlerin sağladığı sanal ortamı, gerçek sosyal ortama tercih etmektedirler.
Örneğin, çocuğu sınıf takımına alamayabilirler ama sanal ortamdaki oyunlara istediği gibi katılabilir. Çocuk arkadaşları ile oynadığı bir oyunda, bir sayı kaçırsa veya bir yanlış hamle yapsa, etrafında onu eleştiren veya dalga geçen birileri çoğu zaman mutlaka çıkar. Ama sanal oyunda böyle bir ihtimal oldukça azdır, olsa bile çocuk sanal arkadaşlarından uzak olduğu için çok fazla etkilenmez.
Anne ve babalar için de, çocuklarının, ev dışarısında risk altında olmasındansa, evde gözlerinin önünde(kontrol altında) ve güvende olması demektir. Ya da günlük enerjilerinin bir kısmını çocuklarına ayırıp onlar ile ilgilenmesi gerekirken, bu görevi dijital ürünlere vermesi sorunu derinleştirmektedir.
Elbette durum böyle olunca çocuk ve ergenler içinde yaşadıkları toplumdan duygusal olarak kopmakta ve zorunlu olmadıkça diğer insanlar ile yüz yüze iletişime geçme davranışları azalmaktadır. Kısaca, bilgisayar bağımlılığı, oyun bağımlığı ya da sosyal medya bağımlılığının temeli, çocuğun aileden ve toplumdan karşılaması gereken, psikolojik ve sosyal ihtiyaçların, teknolojik dijital ürünlerin bize sunduğu sanal dünyadan çok kolay bir şekilde karşılanmasındadır.
Bu durumun getireceği en önemli sakınca; çocuğumuzun insan ilişkilerinde gerekli olan sosyal becerileri öğrenemeyip, sosyal kaygı bozukluğundan, anksiyete, depresyon, bipolar bozukluğa kadar uzanacak, bir çok psikolojik rahatsızlıkların önünün açılması olacaktır.
Alınabilecek önlemlerin başarıya ulaşması için öncelikle aile içi iletişimin arttırılması, aile içinde çocukların alınacak kararlarda söz sahibi olmaları gibi önlemlerin önemi büyüktür. Çocuğunuzun arkadaşlarıyla iletişim kurabileceği spor ve sanat etkinlikleri, misafirlikler (özellikle çocuğunuzun yaşıtı çocuğu olan aileleri seçiniz), ailecek yapılacak etkinlikler gibi bir çok farklı etkinliğin çocuğunuzun duygusal ihtiyaçlarını karşılayarak sorunu azaltacağını söyleyebiliriz.
Görüldüğü gibi, bilgisayar bağımlılığı, oyun bağımlığı ya da sosyal medya bağımlılığı, aslında bir bağımlılıktan daha çok insanı yalnızlaştıran, ileriye dönük çeşitli psikolojik ve sosyal sorunlara kapı aralayan, ciddiye alınması gereken bir davranış bozukluğu sorunudur.
Böyle bir sorun yaşayan birey ve ailelerin, konu hakkında eğitim almış, deneyimli, bir psikologdan yardım alması sorunun daha da büyümeden önlenmesi için önem taşımaktadır
Psikolog & Psikoterapist Musa BALLI
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Teknoloji (Bilgisayar-Oyun) Bağımlılığı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Musa BALLI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Musa BALLI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
