Boşanma Sürecinde ve Sonrasında Çocukların Nelere İhtiyacı Var? Çocuklara Bu Süreçte Nasıl Davranılmalıdır?
Eşler arasındaki çatışmalardan, kavgalardan, sorunlardan hiçbir sorumlulukları olmadığı hâlde, en fazla çocuklar etkilenir. Aile içinde yaşanan her türlü travmatik çatışma, çocuğun ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkiler bırakır. Bu yüzden çiftler artık birlikte mutlu olmayı başaramadıklarını düşünüyorlarsa, evlilik artık onları boğuyorsa, birbirlerine tahammülleri artık bittiyse, çift terapisi almalarına rağmen hiçbir şey değişmiyorsa, artık sağlıklı boşanmaya geçilmesi gerekir.
Boşanma kararı alan, boşanmayı seçen ebeveynler, çocuklarının ruh sağlığını korumak, desteklemek zorundadırlar. Eşinizden Boşanmış olabilirsiniz ama çocuklarınızdan boşanamazsınız. Onların size, sizin onlara ihtiyacı var.
Uyumlu bir anne baba ilişkisi, aile boşanmış olsun olmasın, bir çocuğun sağlıklı gelişimi için son derece önemlidir. Boşansanız bile eski eşler, çocuklarının durumlarıyla ilgili olarak birbirleriyle irtibatları olması gerekir. (mezuniyet töreni, sünnet, doğum günü, evlilik v.s) Çocuğun ruh sağlığını korumak için sağlıklı bir boşanma ne kadar önemliyse uygun bir şekilde çocukların gelişimi ve ruh sağlığı açısından irtibatı sürdürmek de aynı şekilde önemlidir.
Bir çocuğun hayatta olan anne babasından ayrı kalması, çocuğun gelişimi açısından olumlu bir durum değildir. En sağlıklı ve başarıyla yönetilmiş bir boşanma durumunda bile, çocuğun ayrı kaldığı ebeveyni ile arasındaki ilişkinin niteliksel ve niceliksel olarak etkilenmemesi mümkün değildir.
Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda boşanma kararı kaçınılmaz ise artık çiftin en önemli çabası, çocuklarının göreceği zararı en aza indirmek olmalıdır. Boşanma kararını alan çiftin boşanma öncesi, boşanma esnası ve boşanma sonrası süreçleri önceden planlamaları ve sağlıklı şekilde yürütebilmeleri, zararı en aza indirmek açısından önemlidir.
Çocukların boşanma kararından ne kadar etkilenecekleri, yaşlarına, ebeveynleriyle olan ilişkilerine, kişiliklerine, anne babanın boşanma olayını nasıl karşıladıklarına ve algıladıklarına, boşanma sonrası kendilerinin ve çocuklarının hayatlarını nasıl düzenlediklerine bağlı olarak değişebilmektedir.
Boşanma Kararı Çocuğa Nasıl Anlatılmalıdır ?
Boşanma kararı çocuğa anne baba tarafından beraberce açıklanmalıdır.
Ayrı yaşama veya boşanma kararında, her iki kavramın da tam olarak ne anlama geldiği, çocuğa yaşına uygun olarak izah edilmelidir.
Boşanmanın anne baba sevgisi ve ilgisini kaybetmek anlamına gelmediği özellikle vurgulanmalıdır.
Boşanma kararı karşısında çocukların duygusal tepkilerini boşaltmalarına izin verilmelidir.
Boşanma açıklamasından sonraki günlerde konu üzerinde düşünmeye başlayan çocuğun kafasında oluşabilecek her türlü soru, cevaplanmaya çalışılmalıdır.
Çocuğun anne babasının neden boşandığı, bundan sonra ne olacağı, boşanma sonrasında nelerin değişeceği gibi sorularına, anne babanın mümkün olduğu kadar dürüst ve gerçekçi cevaplar vermesi önemlidir.
Çocuklar çoğu zaman içinde bulundukları durumu, anne babalarının tepkilerine bakarak yorumlarlar. Anne babası sakinse, soğukkanlıysa çocuk (lar) daha az etkilenirler. Ama ebeveynlerden birisi ağlıyorsa, ağlayarak konuşuyorsa çocuk (lar) bir şeylerin yanlış ve ters gittiği mesajını alırlar. Onun için konuşmadan önce ebeveynler kendilerini toparlamış olmaları gerekir.
Anne babanın çocuğun sorularını cevaplarken abartıya kaçmaları, duygu sömürüsü yapmaları, karşı tarafı suçlu göstermeye çalışmaları, çocuğa yeni sıkıntılar yükler ve çocukta derin travmalar oluşturabilir.
Anne veya babanın gücünü yitirmesi, karar açıklandıktan sonra veya öncesinde ağlama nöbetleri geçirmesi, çaresizlik, umutsuzluk gibi duygular altında davranması, çocukların da içinde bulundukları durumu olumsuz algılamalarına, güven duygularını yitirmelerine ve kendilerini tehdit altında hissetmelerine sebep olur.
Anne baba güçlü davranmalı, morallerini yüksek tutmalı, olumlu ve yapıcı davranmaya çalışmalıdırlar.
Çocukların zihinlerinde, boşanma kararının kendilerinden kaynaklanıp kaynaklanmadığını, bu kararda kendilerinin bir suçu olup olmadığını sorgulayan sorular sıklıkla yer almaktadır. Bu kararın onlarla ilgisinin olmadığı anlatılmalıdır. Boşanırken çocuğa verilebilecek en büyük zarar, boşanmanın onun yüzünden olduğunu söylemektir.
Boşanmanın anne ya da babadan ayrılmak anlamına gelmediği, ebeveynin her ikisinin de sevgilerinde eksilme olmadığı, hem annesinin hem de babasının kendisiyle her ihtiyacı olduğunda ilgilenecekleri çocuğa güven verici bir dille anlatılmalıdır.
Çocukla konuşurken boşanma sonrasında hayatında nelerin değişeceği değil, nelerin aynı kalacağı vurgulanmalıdır.
Anne Babası Boşanma Kararı Alan Bir Çocuk Anne Babasından Ne
Duymak İster?
“Boşanma kararımız sana olan sevgimizi hiç etkilemeyecek.”
“Seni her zaman çok seviyoruz ve sevmeye de devam edeceğiz.
Biz senin her zaman anne ve baban olmaya devam edeceğiz ve bunu hiç bir şey değiştiremez.”
“Boşanmamız kesinlikle senin suçun değil.”
Boşanma sürecinde çocukların aklından geçebilecek sorular şunlar
olabilmektedir:
“Benim yüzümden mi boşanıyorsunuz?”
“Annemi/babamı bir daha görebilecek miyim?”
“İstediğim her zaman annemi/babamı görebilecek miyim?”
“Evden hanginiz ayrılacak?”
“Neden annem/babam evden ayrılmak zorunda?”
“Annem/babam bizden ayrıldığı zaman nerede yaşayacak?”
“Annem/babam da bizimle burada yaşasa olmaz mı?”
“Neden seninle kalamıyorum?”
“Annem/babam bizden ayrı olursa kendini mutsuz hissetmez mi?”
“Bir gün yeniden birleşecek misiniz?”
“Bizi kim koruyacak?”
“Bize kim yemek pişirecek?”
“Beni kim uyutacak?”
Çocuğun Yeni Hayatına Uyumunu Kolaylaştırmak İçin neler yapılmalıdır?
Boşanma olayı, çocuğun hayatında çok önemli bir değişikliktir. En sağlıklı boşanma durumlarında bile çocukların yeni hayatlarına uyum sağlayabilmeleri için belirli bir süre geçmesi gerekir. Bu dönemde çocuğun yeni hayatına uyumunu daha da zorlaştırmamak için, boşanmayla birlikte, başka bir şehre taşınma, okul değiştirme, yeniden evlenme gibi daha fazla değişimden kaçınmaya özen gösterilmelidir.
Boşanma sonrasında çocuğun hâlen yaşadığı evde kalması önemlidir, evini mümkünse değiştirmemelidir. Ritüellerine mümkün mertebe dokunulmaması gerekir. (okulunu, yaşadığı evi, mahallesini, ilçesinin v.s. aynı kalması en azından ilk bir yıl çok önemlidir.)
Evden ayrılacak olan ebeveynin evden birden bire ayrılması yerine, evde kalış sürelerini azaltmaya başlamasını ve kademeli olarak evden ayrılması tercih edilmelidir.
Bazı ebeveynler, boşanma karşısında çocuk (lar) daha az kırılmasını sağlamak için onun her istediğini yapmak, oyuncak ve hediyeye boğmak gibi tavırlar içerisine girebilmektedirler. Böyle bir yaklaşım, çocuğun boşanmaya uyumunu kolaylaştırmak bir yana, durumu kullanmayı öğrenmesine sebep olur, beraberinde disiplin sorunlarının doğmasına yol açar. Çocuklar buradan ikincil kazanç sağlayabilmektedirler.
Boşanma sonrasında mal paylaşımı, maddi konular, mahkeme yaşantısı, nafaka gibi konuları çocuklardan uzak tutmak gerekir. Çocukların bu konularla ilgili konuşmalara tanık olmamalarına gayret edilmelidir.
Her çocuk kendini bir eve ait hissetmek ister. Bir yatağı, bir odası olduğunu bilmek ister. Çocuğun iki ev arasında amaçsızca gidip gelmesine izin verilmemelidir. Diğer ebeveyninin evinde de bir odası, yatağı olması gerekir. Ancak bir evi, esas evi olarak benimsemesi sağlıklı bir yaklaşımdır.
Boşanırken sıklıkla yapılan hatalardan biri, çocuğun uyumunu kolaylaştıracağı düşüncesiyle aile üyeleri tarafından evden ayrılan anne veya babanın kötülenmesidir. Çocuk bu ebeveynini bir daha hiç görmeyecek bile olsa, bu sözler karşısında daha fazla yalnızlık, çaresizlik, terk edilmişlik, değersizlik hissetmeye başlar. Böylesi bir ayrılık onarılması zor yaralar açmaktan başka bir işe yaramaz.
Çocuğa(lara) boş ve olmayacak beklentiler sunmamak gerekir. Anne ve babaları boşanan çocukların çoğu, aradan yıllar bile geçse bir gün anne babalarının yeniden bir araya gelebilecekleri hayalini kurarlar. Bu konuda net olun. Çocuklar sakinleşsin ya da toparlanma süreçleri daha iyi olsun diye tekrar evlenebiliriz gibi altyapısız konuşmalar yapılmamalıdır.
Boşanma sürecinde sık yapılan hatalar genelde şunlardır:
Çocuğun taraf tutmaya zorlanması
Çocuğun karşı tarafla görüştürülmemesi
Diğer ebeveynin kötülenmesi
Çocuğun hatalı veya istenmeyen davranışlarının diğer ebeveyne benzetilmesi veya bunun ima edilmesi. (Babası gibi sinirli, annesi gibi sakar v.b)
Boşanmadan diğer ebeveynin sorumlu tutulması ve bunun çocuğa yansıtılması
Çocuğa verilen sözlerin tutulmaması, yapılan programların ertelenmesi, geçiştirilmesi
Çocuğun karşı taraftan intikam almak için bir araç olarak kullanılması
Çocuğun özel günlerine (Bayram, mezuniyet, yıl sonu gösterisi, ödül töreni vb.) diğer ebeveynin dâhil edilmemesi
Çocukla birlikte olunacak günlerin ihmal edilmesi veya ertelenmesi
Diğer ebeveynle arasındaki ilişkinin kıskanılması
Diğer ebeveynle geçirdiği saatleri ve diğer ebeveynin hayatını merak eden sorularla çocuğun sıkıştırılıp bunaltılması
Telefonda veya yüz yüze, çocuğun tanık olacağı şekilde, ekonomik, toplumsal ve psikolojik zorluklar konusunda diğer ebeveynle tartışılması
Çocuğun diğer eşin ailesiyle ve aile büyükleriyle görüştürülmemesi, onlardan uzak tutulması
Çocuğun karşı tarafı kötüleyen, suçlayan cümleler kurmasına izin verilmesi, hatta bunun teşvik edilmesi
Çocuğun durumundan dolayı fazlasıyla şımartılması veya durumu kullanmasına göz yumulması
Anne babanın birbirinden farklı disiplin ve yaklaşımlarla çocuğu eğitmeye çalışmaları, tutarsız davranmaları
Çocuğun karşı tarafa göndermemekle tehdit edilmesi
Çocuğunuz İçin hangi durumlarda destek almanız gerekir?
Anne babasının boşanma kararından dolayı kendisini suçlamaya başladıysa, boşanmadan kendisini sorumlu tutuyorsa,
Ebeveyninden ayrı kalma korkusu yaşıyorsa,
Yaşından daha küçük çocuklarda görülebilecek davranışlar sergiliyorsa, (parmak emme, tırnak yeme, gece altını ıslatma vb.)
Okulda ve toplumsal hayatta uyumsuz davranışlar sergilemeye başladıysa,
Ders başarısında azalma, okula ve derslere konsantre olamama sorunları yaşıyorsa,
Boşanma olayına karşı çok tepkisiz ve ilgisiz davranıyorsa,
Depresyon belirtileri göstermeye başladıysa,
Uyku ve yeme bozuklukları başladıysa, ya da uyku ve yeme alışkanlıkları değiştiyse, (Az veya çok fazla yemek yeme, uykusuzluk, kâbus görme, fazla uyuma vb.)
Arkadaş ilişkilerinde eskiye göre bozulma başladıysa,
Ani ve kontrolsüz (dürtüsel) tepkiler vermeye başladıysa, hiç beklemeden hemen bir terapiste götürün.
Son olarak şunu söylemekte yarar görüyorum. Boşanma hem ayrılan eşler açısından, hem de çocuklar açısından ciddi bir kayıptır. Her kaybın bir yası olur, olmalıdır da. Çok sevdiğiniz arabanız kaza yaptığında, ya da çok sevdiğiniz bir eşyanız kaybolduğunda nasıl ki üzülüyorsanız, bunların da yası oluyorsa, bu ayrılık sürecinin de bir yası olacaktır. Bu yas sürecinde hem ebeveynlerin hem de çocukların destek alması, terapiden geçmeleri gerekir. Güvendiğiniz ve işinin uzmanı olarak gördüğünüz bir terapistten bir terapi desteği almanızı tavsiye ederim.
Her şey gönlünüzce olsun sağlıcakla kalın :-)
Erol AKDAĞ
Klinik Psikolog
Boşanma kararı alan, boşanmayı seçen ebeveynler, çocuklarının ruh sağlığını korumak, desteklemek zorundadırlar. Eşinizden Boşanmış olabilirsiniz ama çocuklarınızdan boşanamazsınız. Onların size, sizin onlara ihtiyacı var.
Uyumlu bir anne baba ilişkisi, aile boşanmış olsun olmasın, bir çocuğun sağlıklı gelişimi için son derece önemlidir. Boşansanız bile eski eşler, çocuklarının durumlarıyla ilgili olarak birbirleriyle irtibatları olması gerekir. (mezuniyet töreni, sünnet, doğum günü, evlilik v.s) Çocuğun ruh sağlığını korumak için sağlıklı bir boşanma ne kadar önemliyse uygun bir şekilde çocukların gelişimi ve ruh sağlığı açısından irtibatı sürdürmek de aynı şekilde önemlidir.
Bir çocuğun hayatta olan anne babasından ayrı kalması, çocuğun gelişimi açısından olumlu bir durum değildir. En sağlıklı ve başarıyla yönetilmiş bir boşanma durumunda bile, çocuğun ayrı kaldığı ebeveyni ile arasındaki ilişkinin niteliksel ve niceliksel olarak etkilenmemesi mümkün değildir.
Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda boşanma kararı kaçınılmaz ise artık çiftin en önemli çabası, çocuklarının göreceği zararı en aza indirmek olmalıdır. Boşanma kararını alan çiftin boşanma öncesi, boşanma esnası ve boşanma sonrası süreçleri önceden planlamaları ve sağlıklı şekilde yürütebilmeleri, zararı en aza indirmek açısından önemlidir.
Çocukların boşanma kararından ne kadar etkilenecekleri, yaşlarına, ebeveynleriyle olan ilişkilerine, kişiliklerine, anne babanın boşanma olayını nasıl karşıladıklarına ve algıladıklarına, boşanma sonrası kendilerinin ve çocuklarının hayatlarını nasıl düzenlediklerine bağlı olarak değişebilmektedir.
Boşanma Kararı Çocuğa Nasıl Anlatılmalıdır ?
Boşanma kararı çocuğa anne baba tarafından beraberce açıklanmalıdır.
Ayrı yaşama veya boşanma kararında, her iki kavramın da tam olarak ne anlama geldiği, çocuğa yaşına uygun olarak izah edilmelidir.
Boşanmanın anne baba sevgisi ve ilgisini kaybetmek anlamına gelmediği özellikle vurgulanmalıdır.
Boşanma kararı karşısında çocukların duygusal tepkilerini boşaltmalarına izin verilmelidir.
Boşanma açıklamasından sonraki günlerde konu üzerinde düşünmeye başlayan çocuğun kafasında oluşabilecek her türlü soru, cevaplanmaya çalışılmalıdır.
Çocuğun anne babasının neden boşandığı, bundan sonra ne olacağı, boşanma sonrasında nelerin değişeceği gibi sorularına, anne babanın mümkün olduğu kadar dürüst ve gerçekçi cevaplar vermesi önemlidir.
Çocuklar çoğu zaman içinde bulundukları durumu, anne babalarının tepkilerine bakarak yorumlarlar. Anne babası sakinse, soğukkanlıysa çocuk (lar) daha az etkilenirler. Ama ebeveynlerden birisi ağlıyorsa, ağlayarak konuşuyorsa çocuk (lar) bir şeylerin yanlış ve ters gittiği mesajını alırlar. Onun için konuşmadan önce ebeveynler kendilerini toparlamış olmaları gerekir.
Anne babanın çocuğun sorularını cevaplarken abartıya kaçmaları, duygu sömürüsü yapmaları, karşı tarafı suçlu göstermeye çalışmaları, çocuğa yeni sıkıntılar yükler ve çocukta derin travmalar oluşturabilir.
Anne veya babanın gücünü yitirmesi, karar açıklandıktan sonra veya öncesinde ağlama nöbetleri geçirmesi, çaresizlik, umutsuzluk gibi duygular altında davranması, çocukların da içinde bulundukları durumu olumsuz algılamalarına, güven duygularını yitirmelerine ve kendilerini tehdit altında hissetmelerine sebep olur.
Anne baba güçlü davranmalı, morallerini yüksek tutmalı, olumlu ve yapıcı davranmaya çalışmalıdırlar.
Çocukların zihinlerinde, boşanma kararının kendilerinden kaynaklanıp kaynaklanmadığını, bu kararda kendilerinin bir suçu olup olmadığını sorgulayan sorular sıklıkla yer almaktadır. Bu kararın onlarla ilgisinin olmadığı anlatılmalıdır. Boşanırken çocuğa verilebilecek en büyük zarar, boşanmanın onun yüzünden olduğunu söylemektir.
Boşanmanın anne ya da babadan ayrılmak anlamına gelmediği, ebeveynin her ikisinin de sevgilerinde eksilme olmadığı, hem annesinin hem de babasının kendisiyle her ihtiyacı olduğunda ilgilenecekleri çocuğa güven verici bir dille anlatılmalıdır.
Çocukla konuşurken boşanma sonrasında hayatında nelerin değişeceği değil, nelerin aynı kalacağı vurgulanmalıdır.
Anne Babası Boşanma Kararı Alan Bir Çocuk Anne Babasından Ne
Duymak İster?
“Boşanma kararımız sana olan sevgimizi hiç etkilemeyecek.”
“Seni her zaman çok seviyoruz ve sevmeye de devam edeceğiz.
Biz senin her zaman anne ve baban olmaya devam edeceğiz ve bunu hiç bir şey değiştiremez.”
“Boşanmamız kesinlikle senin suçun değil.”
Boşanma sürecinde çocukların aklından geçebilecek sorular şunlar
olabilmektedir:
“Benim yüzümden mi boşanıyorsunuz?”
“Annemi/babamı bir daha görebilecek miyim?”
“İstediğim her zaman annemi/babamı görebilecek miyim?”
“Evden hanginiz ayrılacak?”
“Neden annem/babam evden ayrılmak zorunda?”
“Annem/babam bizden ayrıldığı zaman nerede yaşayacak?”
“Annem/babam da bizimle burada yaşasa olmaz mı?”
“Neden seninle kalamıyorum?”
“Annem/babam bizden ayrı olursa kendini mutsuz hissetmez mi?”
“Bir gün yeniden birleşecek misiniz?”
“Bizi kim koruyacak?”
“Bize kim yemek pişirecek?”
“Beni kim uyutacak?”
Çocuğun Yeni Hayatına Uyumunu Kolaylaştırmak İçin neler yapılmalıdır?
Boşanma olayı, çocuğun hayatında çok önemli bir değişikliktir. En sağlıklı boşanma durumlarında bile çocukların yeni hayatlarına uyum sağlayabilmeleri için belirli bir süre geçmesi gerekir. Bu dönemde çocuğun yeni hayatına uyumunu daha da zorlaştırmamak için, boşanmayla birlikte, başka bir şehre taşınma, okul değiştirme, yeniden evlenme gibi daha fazla değişimden kaçınmaya özen gösterilmelidir.
Boşanma sonrasında çocuğun hâlen yaşadığı evde kalması önemlidir, evini mümkünse değiştirmemelidir. Ritüellerine mümkün mertebe dokunulmaması gerekir. (okulunu, yaşadığı evi, mahallesini, ilçesinin v.s. aynı kalması en azından ilk bir yıl çok önemlidir.)
Evden ayrılacak olan ebeveynin evden birden bire ayrılması yerine, evde kalış sürelerini azaltmaya başlamasını ve kademeli olarak evden ayrılması tercih edilmelidir.
Bazı ebeveynler, boşanma karşısında çocuk (lar) daha az kırılmasını sağlamak için onun her istediğini yapmak, oyuncak ve hediyeye boğmak gibi tavırlar içerisine girebilmektedirler. Böyle bir yaklaşım, çocuğun boşanmaya uyumunu kolaylaştırmak bir yana, durumu kullanmayı öğrenmesine sebep olur, beraberinde disiplin sorunlarının doğmasına yol açar. Çocuklar buradan ikincil kazanç sağlayabilmektedirler.
Boşanma sonrasında mal paylaşımı, maddi konular, mahkeme yaşantısı, nafaka gibi konuları çocuklardan uzak tutmak gerekir. Çocukların bu konularla ilgili konuşmalara tanık olmamalarına gayret edilmelidir.
Her çocuk kendini bir eve ait hissetmek ister. Bir yatağı, bir odası olduğunu bilmek ister. Çocuğun iki ev arasında amaçsızca gidip gelmesine izin verilmemelidir. Diğer ebeveyninin evinde de bir odası, yatağı olması gerekir. Ancak bir evi, esas evi olarak benimsemesi sağlıklı bir yaklaşımdır.
Boşanırken sıklıkla yapılan hatalardan biri, çocuğun uyumunu kolaylaştıracağı düşüncesiyle aile üyeleri tarafından evden ayrılan anne veya babanın kötülenmesidir. Çocuk bu ebeveynini bir daha hiç görmeyecek bile olsa, bu sözler karşısında daha fazla yalnızlık, çaresizlik, terk edilmişlik, değersizlik hissetmeye başlar. Böylesi bir ayrılık onarılması zor yaralar açmaktan başka bir işe yaramaz.
Çocuğa(lara) boş ve olmayacak beklentiler sunmamak gerekir. Anne ve babaları boşanan çocukların çoğu, aradan yıllar bile geçse bir gün anne babalarının yeniden bir araya gelebilecekleri hayalini kurarlar. Bu konuda net olun. Çocuklar sakinleşsin ya da toparlanma süreçleri daha iyi olsun diye tekrar evlenebiliriz gibi altyapısız konuşmalar yapılmamalıdır.
Boşanma sürecinde sık yapılan hatalar genelde şunlardır:
Çocuğun taraf tutmaya zorlanması
Çocuğun karşı tarafla görüştürülmemesi
Diğer ebeveynin kötülenmesi
Çocuğun hatalı veya istenmeyen davranışlarının diğer ebeveyne benzetilmesi veya bunun ima edilmesi. (Babası gibi sinirli, annesi gibi sakar v.b)
Boşanmadan diğer ebeveynin sorumlu tutulması ve bunun çocuğa yansıtılması
Çocuğa verilen sözlerin tutulmaması, yapılan programların ertelenmesi, geçiştirilmesi
Çocuğun karşı taraftan intikam almak için bir araç olarak kullanılması
Çocuğun özel günlerine (Bayram, mezuniyet, yıl sonu gösterisi, ödül töreni vb.) diğer ebeveynin dâhil edilmemesi
Çocukla birlikte olunacak günlerin ihmal edilmesi veya ertelenmesi
Diğer ebeveynle arasındaki ilişkinin kıskanılması
Diğer ebeveynle geçirdiği saatleri ve diğer ebeveynin hayatını merak eden sorularla çocuğun sıkıştırılıp bunaltılması
Telefonda veya yüz yüze, çocuğun tanık olacağı şekilde, ekonomik, toplumsal ve psikolojik zorluklar konusunda diğer ebeveynle tartışılması
Çocuğun diğer eşin ailesiyle ve aile büyükleriyle görüştürülmemesi, onlardan uzak tutulması
Çocuğun karşı tarafı kötüleyen, suçlayan cümleler kurmasına izin verilmesi, hatta bunun teşvik edilmesi
Çocuğun durumundan dolayı fazlasıyla şımartılması veya durumu kullanmasına göz yumulması
Anne babanın birbirinden farklı disiplin ve yaklaşımlarla çocuğu eğitmeye çalışmaları, tutarsız davranmaları
Çocuğun karşı tarafa göndermemekle tehdit edilmesi
Çocuğunuz İçin hangi durumlarda destek almanız gerekir?
Anne babasının boşanma kararından dolayı kendisini suçlamaya başladıysa, boşanmadan kendisini sorumlu tutuyorsa,
Ebeveyninden ayrı kalma korkusu yaşıyorsa,
Yaşından daha küçük çocuklarda görülebilecek davranışlar sergiliyorsa, (parmak emme, tırnak yeme, gece altını ıslatma vb.)
Okulda ve toplumsal hayatta uyumsuz davranışlar sergilemeye başladıysa,
Ders başarısında azalma, okula ve derslere konsantre olamama sorunları yaşıyorsa,
Boşanma olayına karşı çok tepkisiz ve ilgisiz davranıyorsa,
Depresyon belirtileri göstermeye başladıysa,
Uyku ve yeme bozuklukları başladıysa, ya da uyku ve yeme alışkanlıkları değiştiyse, (Az veya çok fazla yemek yeme, uykusuzluk, kâbus görme, fazla uyuma vb.)
Arkadaş ilişkilerinde eskiye göre bozulma başladıysa,
Ani ve kontrolsüz (dürtüsel) tepkiler vermeye başladıysa, hiç beklemeden hemen bir terapiste götürün.
Son olarak şunu söylemekte yarar görüyorum. Boşanma hem ayrılan eşler açısından, hem de çocuklar açısından ciddi bir kayıptır. Her kaybın bir yası olur, olmalıdır da. Çok sevdiğiniz arabanız kaza yaptığında, ya da çok sevdiğiniz bir eşyanız kaybolduğunda nasıl ki üzülüyorsanız, bunların da yası oluyorsa, bu ayrılık sürecinin de bir yası olacaktır. Bu yas sürecinde hem ebeveynlerin hem de çocukların destek alması, terapiden geçmeleri gerekir. Güvendiğiniz ve işinin uzmanı olarak gördüğünüz bir terapistten bir terapi desteği almanızı tavsiye ederim.
Her şey gönlünüzce olsun sağlıcakla kalın :-)
Erol AKDAĞ
Klinik Psikolog
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Boşanma Sürecinde ve Sonrasında Çocukların Nelere İhtiyacı Var? Çocuklara Bu Süreçte Nasıl Davranılmalıdır?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Erol AKDAĞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Erol AKDAĞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
23 Beğeni 
Yazan Uzman
|
boşanma, boşanmanın çocuk psikolojisine etkisi, boşanmış aile çocukları, boşanmanın çocuklar üzerindeki etkisi, boşanma ve çocuk, boşanma ve etkileri
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
