2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Öz Disiplin Nasıl Sağlanır?
MAKALE #21537 © Yazan Psk.Emre ŞENGÜR | Yayın Haziran 2020 | 3,067 Okuyucu
Öz disiplin, kişinin kendi kendini organize edebilme becerisidir. Doğuştan gelen bir yetkinlikten ziyade kazanılan bir beceridir. Öz disiplin kazanımında beş anahtar nokta vardır.



Birinci nokta, Farkındalıktır. Farkındalık, bir an özne olan kendimize nesne muamelesi yapma halidir. Elimize aldığımız telefonu nasıl inceliyorsak kendimizi de farkındalık aşamasında böyle incelememiz gerekmektedir. Farkındalık aşamasında daha sağlıklı bir analiz için bir kağıda not alarak ilerleyebiliriz. Kağıdın bir köşesine rollerimizi yazmalıyız. Roller, günlük hayat içerisinde bir polis üniforması gibi giydiğimiz ve bu doğrultuda üstlendiğimiz sorumlulukları ifade eder. Roller başlığı altına, sözgelimi öğrenci olmamız, psikolog olmamız, abla olmamız gibi rollerimizi yazabiliriz. Sonra her bir rolün günlük hayat içerisinde getirdiği sorumlukları not almaya çalışmalıyız: “Öğrenciyim, günlük bir saat ders çalışmalıyım.”, “Ablayım, sabahları kahvaltı hazırlamaya yardım etmeliyim” gibi. Kağıdın diğer bir köşesine ise günlük hayat içerisinde zevk almak için yaptığım, yaparken iyi hissettiğim aktiviteleri yazmalıyım. Kitap okumak, arkadaşlarımla buluşmak gibi. Böylece şu anki günlük hayatınızda sahip olduğunuz rol, rollerin getirdiği sorumluluklar ve zevk aldığınız için yaptığınız aktivitelerin bir listesini oluşturmuş olacaksımız. Bu kendinize dair bir analiz resmi ortaya koyacaktır.


İkinci adıma ise Hedef Aşaması diyebiliriz. Hedef aşamasında acele etmemeniz gerekmektedir. Kendinize zaman verin, sakince düşünün ve hedef aşamasını da kağıda dökmeye çalışın. İlk aşamadaki mantıkla geleceğe dair hangi rolleri üstlenmek istediğinizi not alın. Diyelim ki öğretmen olmak. Sonra bu rol için gerekli uzun, orta ve kısa vadeli adımları yazmaya çalışın. Bu adımları da acele etmeden, araştırarak yazmaya çalışın. Diyelim ki kısa vadeye Pazartesi 13.00’da Türkçe çalışmak gibi bir hedef, orta vadeye iki ay sonra denemelere girmeye başlamak, uzun vadeli adıma da dokuz ay sonra sınava girme gibi bir adım oluşturmaya çalışın. Sonra, ikinci kısma geçin. Zevk almak için yapmak istediğiniz, yapma konusunda ilgi ve merak duyduğunuz ya da daha önce yaptığınız ama bir süredir ara verdiğiniz aktiviteleri düşünün. Sonra bunları da uzun, orta ve kısa vadeli olarak bölüştürmeye çalışın. Sözgelimi yurtdışı ziyareti uzun vadeli, Kapadokya gezisi orta vadeli ve müze ziyareti kısa vadeli adıma yazılabilir.


Üçüncü adım Planlama aşamasıdır. Yukarıdaki basamakları geçtikten sonra en az bir, en çok dört hafta olmak üzere iki aşamayı harmanlayacağınız bir liste oluşturmaya çalışın. Sözgelimi birinci adımdan gelen “Sabah, abla rolüyle kahvaltı hazırlayacağım”, “21.00 gibi kitap okuyacağım”. İkinci adımdan gelen “10.00’da Türkçe çalışacağım”, “13.00’da arkadaşımla müzeye gideceğim.” gibi maddelerden oluşan bir liste oluşturun. Sonra her gün yatmadan önce, bir sonraki günün maddelerine bakarak planlamanızı yapın. Planlama aşamasında bu maddeleri nasıl, nerde, kiminle uygulayacağınıza dair aşamaları tamamlamanız gerekmektedir. Sözgelimi saat alarmını kurmak, Türkçe kitabınızı kullanıma hazır hale getirmek, arkadaşınızla konuşmak maddeleri örnek verilebilir.


Dördüncü adım, Davranış Kontrolü aşamasıdır. Bu aşamayı gerçekleştirebilmek için öncelikle diğer basamakları tamamladığınızdan emin olun. Bu aşamada öncelikle bedensel olarak hazır olmanız gerekmektedir. Bu nedenle beslenme düzeniniz, sıvı alımınız ve uyku dengeniz oldukça önemli. Besleyici bir uyku ritüeli oluşturmak gereklidir. Çoğunlukla aynı saatlerde yatmaya ve uyanmaya çalışmalısınız. Uyumadan en az iki saat önce beslenmeyi kesme, düzenli bir saat aralığında 6-8 saat uyku almayı alışkanlık haline getirmek önemlidir. Günlük 2 litre sıvı alımına özen göstermelisiniz. Beslenme içeriğinizin tüm besin gruplarını kapsayacak şekilde olması ve fazla ve ya az yiyerek odaklanmanızı engellememesi gerekmektedir.



Çeldiricileri tespit edip, ortadan kaldırmaya çalışın. Sözgelimi ders çalışırken telefonun sessize alınması gibi.


Gerçekleşen her adımla kendinizi ödüllendirin. Kendimizi cezalandırma konusunda cömert davranırız, ödüllendirme konusunda da öyle olun. Kendimizi ödüllendirmek, kendimize söyleyeceğimiz “ Evet, oluyor. Yapıyorum.” gibi cümlelerin yanı sıra bazen de abartma aralığı diyebileceğimiz “Ben harikayım” şeklindeki söylemleri de içermelidir. Ayrıca yemekten hoşlandığımız bir yiyeceği yememiz de kendimizi ödüllendirme altına yazabileceğimiz bir maddedir.


Oluşturduğunuz planı, yeni oluşturduğunuzu unutmamanız gerekir. Bisiklet kullanmayı yeni öğrenen biri gibisiniz. Zaman zaman programa dair isteğiniz azalabilir, zaman zaman uymadığınız olabilir. Bu çok normaldir. Alışkanlıklar ve öz disiplin deneye deneye gerçekleşecek bir süreçtir. Yapabildiğinizin en iyisini yapmaya çalışın. Zaman zaman planınızda olmayan olaylarla karşılaşacaksınız ve planınız sekteye uğrayacak. O anlarda sakin kalın ve esnek olmaya çalışın. Programdaki birkaç adımın ertelenmesi, yer değiştirmesi her şeyin bitmesi anlamına gelmiyor. Program adımları deneyerek yeniden şekillenecek adımlardır. Sözgelimi yazdığımız bir saat az gelebilir, arttırabiliriz ya da bir saat yorucu gelebilir yarım saatlik iki kısma ayırabiliriz.


Beşinci aşama ise Düşünce Kontrolüdür. Bilişsel Davranışçı Terapinin şöyle bir varsayımı vardır: Düşünceler duygularımızı etkiler. “Ya hastaysam” diye düşünüyorsam kaygılanmam olasıdır. Bu nedenle düşünce değişimimiz çok önemlidir. Düşüncelerimizi mantık çerçevesinde oluşturmaya çalışmamız gerekmektedir. Artı ve eksi yönleri birlikte değerlendirmemiz önemlidir. Sözgelimi aklımıza bugün çalışmadığımız ders geldiğinde, kendimize dün çalıştığımız dersi hatırlatmalıyız. Bu bizi motive edecek ve yarınki ders için kendimizi güçlü hissedebileceğiz. Kendimize “Yapabilirim” şeklinde mesajlar vermeliyiz. Davranış kontrolü aşamasında bahsettiğimiz gibi düşünsel olarak da kendimizi ödüllendirici söylemlerde bulunmalıyız. Ayrıca programda ertelemelere neden olan düşüncelerimiz de vardır. “Canım istemiyor, yarın yaparım, yapsam nolucak” gibi. Bunların karşısına kendimize farklı düşünceler oluşturup telkin etmemiz gerekmektedir. Sözgelimi “Bugün yapabilirim, başlangıçta zorlanacağım ama birkaç dakika sonra daha iyi hissedeceğim, bu adımları gerçekleştirmem hedeflerime ulaşmam konusunda benim için önemli” örnek olarak verilebilir. Düşünce kontrolü aşamasında yapmamız gereken önemli bir diğer şey sonrasını hayal etmektir. Diyelim ki arkadaşımızla buluştuktan sonrasını, ders çalıştıktan sonrasını hayal etmeliyiz. Bu hayal bize doyum sağlayacak ve adımı gerçekleştirme konusunda bizi motive edecektir.


Ayrıca diğer bir önemli nokta adımlarımızı gerçekleştirirken merkezi nereye koyduğumuzdur. Merkeze kendimizi de koyabiliriz, çevreyi de. Çevre ile anlatmak istediğim aslında doğrudan kontrol sahibi olmadığımız her şeydir. Saat 11.00’a Türkçe A kitabından, bir saat boyunca, 15.sayfadan başlamak üzere ders çalışmak gibi bir hedef koyduk diyelim. 10.55’de ise canımızın istemediğini fark ettik. “Canımızın isteme durumu” çevre diyebileceğimiz o an doğrudan kontrol edemeyeceğimiz bir süreçtir. Eğer derse başlamak için çevrede değişim yani can sıkıntısının geçmesini beklersek bu uzun sürebilir. Eğer merkeze kendimizi koyarsak şöyle düşünebiliriz:”Can sıkıntımın geçmesi elimde değil, planım belli, bunu yapabilirim, derse başlamak zor ama bunu yapabilirim, başladıktan sonra ise alışma süreci devreye girecek ve isteksizlik durumu beni daha az etkilemeye başlayacak.” Ayrıca ders sonrasında programımızda kendimize gün içerisine yazığımız zevk almak için yapmayı planladığımız adımları hatırlatmak fayda sağlayacaktır.


Bahsedilen beş adımı gerçekleştirdiğiniz sürece aşama aşama öz disiplin becerisini kazanmaya başlayacaksınız. Ama konuyu bitirirken değinmek istediğim bir nokta daha var. Aslında birinci aşamada analiz ettiğimiz gibi günlük hayat içerisinde her birimizin belli bir düzeni vardır. Bu düzen yeterlidir, doyurucudur değildir ayrı bir konu. Ama her birimizin bir nevi içinde aktığı bir nehir vardır. Hayat akışı içerisinde suyun farklı kanallara bölünüp kanalının değişmesi gibi bizim de düzenimizde değişiklikler gerçekleşir. Bu anlar bizim için sudan çıkmış balığa döndüğümüz anlardır. Değişime üniversite bitirmek, yeni bir işe girmek ve ya ev değiştirmek örnek verilebilir. O anlarda modelde bahsettiğimiz birinci aşamayı geçmişten getirdiğimiz tecrübeler ve kazanımlar olarak düşünüp şu ana adapte etmek önemlidir. Ama değişen, eksilen adımların olacağını da bilmeliyiz. Sözgelimi üniversitedeydik ve arkadaşlarımızla tiyatroya gitme gibi bir ritüelimiz vardı. Şu an il değiştirdik ve bunu yapma imkanımız kalmadı. Üniversite arkadaşlarımızla gitme imkanımız kalmadı ama bireysel ve yeni edineceğimiz arkadaşlarla bu zevkimizi devam ettirebiliriz. Birinci adımda değişim öncesinde yaptığımız ve iyi hissettiğimiz sorumluluk ve aktiviteleri yeni programımıza göre şekillendirmemiz gerekmektedir. Bunu yapma yolu da öz disiplin sürecinde bahsettiğimiz adımlarda geçerli. Böyle yaptığımız sürece değişim öncesi rol ve aktivitelerimizi değişim sonrasına taşıyacak(şekil değiştirebilir ama devam ettirebileceğiz) ve yeni adımlar planlayarak da geleceğe dair ufku gördüğümüz bir bakışa sahip olabileceğiz.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Öz Disiplin Nasıl Sağlanır?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Emre ŞENGÜR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Emre ŞENGÜR'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     25 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Emre ŞENGÜR'ün Yazıları
► Öfke Kontrolü Nasıl Sağlanır? Psk.Burçin KOYUNCU
► Evlilikte Başarı Nasıl Sağlanır Psk.Gülçin DÖNMEZ FİDAN
► Ceza mı? Disiplin mi? Psk.Büşra BÖREKÇİ
► Çocuklarda Disiplin Psk.Deniz AKINCI
► Çocuk ve Disiplin Psk.Nail TÜRKDİL
► Çocuk ve Disiplin Psk.Dnş.Nuray ÖZBEN AVŞAR
► Çocuk ve Disiplin Psk.Dnş.Nevin BAKIRCI
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Öz Disiplin Nasıl Sağlanır?' başlığıyla benzeşen toplam 21 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Kanserin 5 Aşaması Haziran 2022
► Kanser ve Psikoloji ÇOK OKUNUYOR Haziran 2022
► Dijitalleşen Yas Eylül 2021
◊ Psikoterapi ve Sohbet Eylül 2021
◊ İstisna Davranış Mayıs 2021
◊ Dönüşüm Nisan 2021
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


18:42
Top