Pandemi Sürecinde Çocukların Psikolojik Sağlığını Korumak
Beklenmedik bir kriz durumu, yetişkinleri olduğu gibi çocukları da etkilemektedir. Özellikle küçük yaştaki çocuklar, değişikliklere uyum sağlamakta büyük zorluklar yaşayabilir. Henüz zorluklar ile baş etme ve uyum yetenekleri tam olarak gelişmediğinden ''uyku ve yeme de bozulmalar, öfke ve agresif davranışlar, aşırı hareketlilik veya içe kapanma, dikkat ve konsantrasyon güçlükleri, parmak emme, alt ıslatma, ebeveyne yapışma, korku ve kaygılarda artış'' gibi stres tepkileri ortaya çıkabilir. Ancak tüm bu belirtiler, karşı karşıya kaldıkları anormal durum sonrası çocukların verdikleri normal tepkilerdir. Akut tepkiler olarak adlandırdığımız bu tepkiler, sağlıklı baş etme mekanizmaları ve aile desteği ile ortadan kalkabilmektedir.
Çocukların içerisinde bulunduğumuz sosyal izolasyon sürecinde gösterdikleri tepki ve davranış değişikliklerinin altında; düzen ve kontrol ihtiyaçları, güvende hissetme ihtiyaçları başta olmak üzere, duygularını ifade edebilme, anlaşılma, kabul görme ve destek ihtiyaçları yer almaktadır. Bu sebeple, var olan durumu kabul ederek ev içerisinde tekrar bir yapılandırma ve düzen oluşturmaya gitmeniz hem sizi hem de çocuğunuzu rahatlatacaktır. Bu süreçte, mümkün olduğunca hareketli oyun ve etkinlikleri, spor ve dansı yaşamınıza dahil ederek uyku ve beslenme saatlerini kendi ihtiyaçlarınıza zaman ayıracak şekilde korumanız ev içerisindeki ilişkilerin korunmasına destek olacaktır. Aynı zamanda, çocuğunuzun ve kendi duygularınızın (üzüntü, öfke, kaygı ve korkular, mutluluk ve heyecan gibi) farkına vararak birlikte paylaşmanız sizlere iyi gelecek. Çocuğunuzun yaşadığı zorlayıcı duygular ile baş etmesine sağlayacağınız destek ise bu süreci daha sağlıklı biçimde atlatmasına olanak verecektir. Aşağıda, çocuklarınızın bu süreci daha iyi bir şekilde atlatmasına destek olacak bir kaç oyun ve etkinlik önerisi yer almaktadır. Çalışmaları, her gün birini gerçekleştirecek şekilde sıra ile uygulamanız daha işlevsel olmasını sağlayacaktır. Çocuklarınız ile krizi fırsata çevirdiğiniz an'ların bol olması temennisiyle...
Sağlık, Sevgi ve Dayanışmayla
Psikolog Halime YAMAÇ
BİL BAKALIM NE HİSSEDİYORUM ?
Oyun, çocukların duygularını tanıması, ayırt edebilmesi, fark edebilmesi ve empati oluşturmasına destek olur. İlk olarak duygular üzerine (mutluluk, üzüntü, korku,şaşkınlık, hayal kırıklığı, can sıkıntısı vb.) konuşulur ve hangi zamanlarda nasıl hissettiğimiz üzerine paylaşımlar yapılır. Sonrasında, ebe olan aile üyesinin, duyguyu konuşmadan jest ve mimiklerini kullanarak ifade etmesi diğer aile üyelerinin ise bilmesi istenir. Bu süreç, dönüşümlü olarak tüm duyguları ifade edene kadar devam ettirilir. Ebeveynler isterlerse kulaktan kulağa ya da kağıtlara duygu ifadelerinin resimlerini çizerek bu oyunu gerçekleştirebilirler. Kağıtlar ile gerçekleştirilecekse; yüz ifadelerinin yer aldığı kağıtlar katlanarak bir torbaya konulur. Sıra ile ebe olunur ve ebe olan aile üyesi, bir duygu ifadesi seçerek canlandırmaya çalışır. Her aile üyesi en az 4 kez yüz ifadesi canlandıracak şekilde oyun sürdürülür. Çekimser ya da yanlış canlandırma yapan çocuklar için önce bakım verenlerin model olması ve özellikle abartılı yüz ve beden ifadelerini kullanması iyi olacaktır. Kulaktan kulağa tercih edenler için ise, en az üç kişi olmalı ve bir aile üyesi dönüşümlü olarak ifade edilecek duyguyu diğerinin kulağına söylemelidir. Küçük yaş grubundaki çocuklar için 4 temel duygu( mutluluk, üzüntü, öfke ve korku) yeterli olacaktır. ''Sadece yüzünü ve bedenini kullanarak duygularını göstermeyi dene. Kelimeler yok! Bence yapabilirsin :)
AYNA
Oyun, çocukların birbirleri ile harekete dayalı iletişim kurmalarına fırsat vermeyi ve aile üyeleri arasında farkındalık ve empati becerilerini arttırmayı sağlar. Aile üyeleri ikili gruplar oluştururlar. Her ikili ellerinin avuçlarını birbirine yaklaştırır ama değdirmezler. Ellerini yavaşça hareket ettirerek, aynı aynada olduğu gibi birbirlerinin aynı hareketlerini yapmaya çalışır. Ayna olamayan aile üyesi elenir. Kazanan diğer aile üyesi ile oyuna devam eder.
DUYGULARIMI RENKLENDİRİYORUM
Bu çalışma, çocukların müzik ve resim aracılığı ile duygularını dışarıya aktarmasını sağlar. Büyük bir resim kağıdı (ya da var olanlar bant ile birleştirilebilir) üzerinde farklı boyalar ile ( keçeli, kuru, pastel) rahatça boyanabilecek bir yere (parke gibi) koyulur. Kağıdın etrafına, evde yer alan boya kalemleri yerleştirilir. Çocuğunuzun ve sizin duygularınızın akışını kolaylaştıracak müziklere karar verilir. Yapılan hazırlıkların ardından çocuğa müzikle birlikte kağıdın etrafında dans edileceği müzik durduğunda ise o an nasıl hissediyorsa istediği renk ve şekil ile duygusunu resmedeceği açıklanır. Müziğin başlaması ile birlikte, tüm aile üyeleri kağıdın etrafında dans eder. Müzik her durduğunda resim yapılır ve bu şekilde devam edilir. Çalışma bitirildikten sonra çocuk da isterse, nasıl hissettiğiniz ve yaptığınız resimler üzerine paylaşımlar yapılabilir.
YARDIM ELİ
Çocuğun etrafındaki destekleyici ve güven veren sosyal ilişkilerin ve gerçekleştirdiği ya da gerçekleştirebileceği faaliyetlerin farkına varmasını sağlamak amacıyla gerçekleştirilen bir çalışmadır. Çocuklara kendilerini kötü hissettikleri zamanlarda ne yaparlarsa bu duyguların azaldığı sorulur. Çocukların zorluklarla baş etme ile ilgili örnekleri kağıda yazılır. Küçük yaş grubu için örnekler verilerek rol model olunur. Örneğin,sevdiğiniz,güvendiğiniz biri ile konuşmak,oyun oynamak,uyumak,koşmak,televizyon seyretmek,kitap okumak,dua etmek,büyüklerden sizi korkutan şeylerle ilgili bilgi almak... gibi. Ebeveyn, herkese iyi gelen şeyin farklı olabileceğini vurgular. Her aile üyesi için birer kağıt dağıtılır. Herkes bu kağıda elini çizer. Çizilen el resminin her parmağına kendilerine zor zamanlarda yardımcı olabilecek bir kişinin ismi yazılır. Daha sonra, resmin el ayasına kendilerini sıkıntılı oldukları zamanlarda rahatlatan etkinliklerin resmini çizerler veya yazı ile bunların ne olduğunu yazarlar. Her aile üyesi resimlerinin üstüne önce ismini daha sonra '' yardım eli '' yazar ''...'ın Yardım Eli'' gibi. Bu resim dilenirse bir pano veya duvara asılır ya da çocuklardan bu resimleri saklamalarını ve kendilerini kötü hissettiklerinde bakmaları istenir.
*Yukarıda yer alan çalışmalar, travma sonrası müdahale literatüründen ve alınan eğitimlerden derlenen bazı etkinlik ve oyunlardır.
Konuyla ilgili Sıkça Sorulan Sorular?
1. Çocuğumun psikolojik bir travma yaşayıp yaşamadığını nasıl anlarım?
- Eğer yaşamınızda gerçekleşen zorlayıcı bir olay sonrası, çocuğunuzda öncesinde gözlemlemediğiniz duygusal ve davranışsal değişiklikler söz konusu ise ve bu durum onun yaşamını, işleyişini ve ilişkilerini sıkıntıya sokuyorsa, psikolojik bir travma yaşadığı ve destek alması gerektiğini söyleyebiliriz.
2. Çocuğum bu süreçten çok etkilendi, destek almak istiyorum ancak kime gideceğimi bilmiyorum. Kime gitmem gerekiyor?
- Üniversitelerin Psikoloji, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik ve Çocuk Ergen Psikiyatrisi alanından mezun, Çocuk ve Ergen Psikolojisi üzerine Yüksek Lisans yapmış ya da ulusal/uluslararası eğitim ve sertifikalar ile uzmanlaşmış Ruh Sağlığı Hizmeti sunan profesyonellerden destek alabilirsiniz.
Çocukların içerisinde bulunduğumuz sosyal izolasyon sürecinde gösterdikleri tepki ve davranış değişikliklerinin altında; düzen ve kontrol ihtiyaçları, güvende hissetme ihtiyaçları başta olmak üzere, duygularını ifade edebilme, anlaşılma, kabul görme ve destek ihtiyaçları yer almaktadır. Bu sebeple, var olan durumu kabul ederek ev içerisinde tekrar bir yapılandırma ve düzen oluşturmaya gitmeniz hem sizi hem de çocuğunuzu rahatlatacaktır. Bu süreçte, mümkün olduğunca hareketli oyun ve etkinlikleri, spor ve dansı yaşamınıza dahil ederek uyku ve beslenme saatlerini kendi ihtiyaçlarınıza zaman ayıracak şekilde korumanız ev içerisindeki ilişkilerin korunmasına destek olacaktır. Aynı zamanda, çocuğunuzun ve kendi duygularınızın (üzüntü, öfke, kaygı ve korkular, mutluluk ve heyecan gibi) farkına vararak birlikte paylaşmanız sizlere iyi gelecek. Çocuğunuzun yaşadığı zorlayıcı duygular ile baş etmesine sağlayacağınız destek ise bu süreci daha sağlıklı biçimde atlatmasına olanak verecektir. Aşağıda, çocuklarınızın bu süreci daha iyi bir şekilde atlatmasına destek olacak bir kaç oyun ve etkinlik önerisi yer almaktadır. Çalışmaları, her gün birini gerçekleştirecek şekilde sıra ile uygulamanız daha işlevsel olmasını sağlayacaktır. Çocuklarınız ile krizi fırsata çevirdiğiniz an'ların bol olması temennisiyle...
Sağlık, Sevgi ve Dayanışmayla
Psikolog Halime YAMAÇ
BİL BAKALIM NE HİSSEDİYORUM ?
Oyun, çocukların duygularını tanıması, ayırt edebilmesi, fark edebilmesi ve empati oluşturmasına destek olur. İlk olarak duygular üzerine (mutluluk, üzüntü, korku,şaşkınlık, hayal kırıklığı, can sıkıntısı vb.) konuşulur ve hangi zamanlarda nasıl hissettiğimiz üzerine paylaşımlar yapılır. Sonrasında, ebe olan aile üyesinin, duyguyu konuşmadan jest ve mimiklerini kullanarak ifade etmesi diğer aile üyelerinin ise bilmesi istenir. Bu süreç, dönüşümlü olarak tüm duyguları ifade edene kadar devam ettirilir. Ebeveynler isterlerse kulaktan kulağa ya da kağıtlara duygu ifadelerinin resimlerini çizerek bu oyunu gerçekleştirebilirler. Kağıtlar ile gerçekleştirilecekse; yüz ifadelerinin yer aldığı kağıtlar katlanarak bir torbaya konulur. Sıra ile ebe olunur ve ebe olan aile üyesi, bir duygu ifadesi seçerek canlandırmaya çalışır. Her aile üyesi en az 4 kez yüz ifadesi canlandıracak şekilde oyun sürdürülür. Çekimser ya da yanlış canlandırma yapan çocuklar için önce bakım verenlerin model olması ve özellikle abartılı yüz ve beden ifadelerini kullanması iyi olacaktır. Kulaktan kulağa tercih edenler için ise, en az üç kişi olmalı ve bir aile üyesi dönüşümlü olarak ifade edilecek duyguyu diğerinin kulağına söylemelidir. Küçük yaş grubundaki çocuklar için 4 temel duygu( mutluluk, üzüntü, öfke ve korku) yeterli olacaktır. ''Sadece yüzünü ve bedenini kullanarak duygularını göstermeyi dene. Kelimeler yok! Bence yapabilirsin :)
AYNA
Oyun, çocukların birbirleri ile harekete dayalı iletişim kurmalarına fırsat vermeyi ve aile üyeleri arasında farkındalık ve empati becerilerini arttırmayı sağlar. Aile üyeleri ikili gruplar oluştururlar. Her ikili ellerinin avuçlarını birbirine yaklaştırır ama değdirmezler. Ellerini yavaşça hareket ettirerek, aynı aynada olduğu gibi birbirlerinin aynı hareketlerini yapmaya çalışır. Ayna olamayan aile üyesi elenir. Kazanan diğer aile üyesi ile oyuna devam eder.
DUYGULARIMI RENKLENDİRİYORUM
Bu çalışma, çocukların müzik ve resim aracılığı ile duygularını dışarıya aktarmasını sağlar. Büyük bir resim kağıdı (ya da var olanlar bant ile birleştirilebilir) üzerinde farklı boyalar ile ( keçeli, kuru, pastel) rahatça boyanabilecek bir yere (parke gibi) koyulur. Kağıdın etrafına, evde yer alan boya kalemleri yerleştirilir. Çocuğunuzun ve sizin duygularınızın akışını kolaylaştıracak müziklere karar verilir. Yapılan hazırlıkların ardından çocuğa müzikle birlikte kağıdın etrafında dans edileceği müzik durduğunda ise o an nasıl hissediyorsa istediği renk ve şekil ile duygusunu resmedeceği açıklanır. Müziğin başlaması ile birlikte, tüm aile üyeleri kağıdın etrafında dans eder. Müzik her durduğunda resim yapılır ve bu şekilde devam edilir. Çalışma bitirildikten sonra çocuk da isterse, nasıl hissettiğiniz ve yaptığınız resimler üzerine paylaşımlar yapılabilir.
YARDIM ELİ
Çocuğun etrafındaki destekleyici ve güven veren sosyal ilişkilerin ve gerçekleştirdiği ya da gerçekleştirebileceği faaliyetlerin farkına varmasını sağlamak amacıyla gerçekleştirilen bir çalışmadır. Çocuklara kendilerini kötü hissettikleri zamanlarda ne yaparlarsa bu duyguların azaldığı sorulur. Çocukların zorluklarla baş etme ile ilgili örnekleri kağıda yazılır. Küçük yaş grubu için örnekler verilerek rol model olunur. Örneğin,sevdiğiniz,güvendiğiniz biri ile konuşmak,oyun oynamak,uyumak,koşmak,televizyon seyretmek,kitap okumak,dua etmek,büyüklerden sizi korkutan şeylerle ilgili bilgi almak... gibi. Ebeveyn, herkese iyi gelen şeyin farklı olabileceğini vurgular. Her aile üyesi için birer kağıt dağıtılır. Herkes bu kağıda elini çizer. Çizilen el resminin her parmağına kendilerine zor zamanlarda yardımcı olabilecek bir kişinin ismi yazılır. Daha sonra, resmin el ayasına kendilerini sıkıntılı oldukları zamanlarda rahatlatan etkinliklerin resmini çizerler veya yazı ile bunların ne olduğunu yazarlar. Her aile üyesi resimlerinin üstüne önce ismini daha sonra '' yardım eli '' yazar ''...'ın Yardım Eli'' gibi. Bu resim dilenirse bir pano veya duvara asılır ya da çocuklardan bu resimleri saklamalarını ve kendilerini kötü hissettiklerinde bakmaları istenir.
*Yukarıda yer alan çalışmalar, travma sonrası müdahale literatüründen ve alınan eğitimlerden derlenen bazı etkinlik ve oyunlardır.
Konuyla ilgili Sıkça Sorulan Sorular?
1. Çocuğumun psikolojik bir travma yaşayıp yaşamadığını nasıl anlarım?
- Eğer yaşamınızda gerçekleşen zorlayıcı bir olay sonrası, çocuğunuzda öncesinde gözlemlemediğiniz duygusal ve davranışsal değişiklikler söz konusu ise ve bu durum onun yaşamını, işleyişini ve ilişkilerini sıkıntıya sokuyorsa, psikolojik bir travma yaşadığı ve destek alması gerektiğini söyleyebiliriz.
2. Çocuğum bu süreçten çok etkilendi, destek almak istiyorum ancak kime gideceğimi bilmiyorum. Kime gitmem gerekiyor?
- Üniversitelerin Psikoloji, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik ve Çocuk Ergen Psikiyatrisi alanından mezun, Çocuk ve Ergen Psikolojisi üzerine Yüksek Lisans yapmış ya da ulusal/uluslararası eğitim ve sertifikalar ile uzmanlaşmış Ruh Sağlığı Hizmeti sunan profesyonellerden destek alabilirsiniz.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Pandemi Sürecinde Çocukların Psikolojik Sağlığını Korumak" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Halime YAMAÇ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Halime YAMAÇ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
pandemi, koronavirüs, karantina, pandeminin psikolojik etkileri, pandemi döneminde çocuk, pandemi dönemine genç, korona, koronanın psikolojik etkileri
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
