Aleksitimi
MAKALE #21563 © Yazan Uzm.Psk.Dnş.Nuray ÖZBEN AVŞAR | Yayın Haziran 2020 | 1,279 Okuyucu
DUYGULARIMIN RENGİ YOK!
DUYGU SAĞIRLIĞI – ALEKSİTİMİ
Aleksitimi terimi ilk olarak 1973 yılında psikoterapist Peter Sifneos tarafından kullanılmıştır. Eski Yunancada Alexo kovmak, thumos ise duygu anlamına geliyor yani kökeninde duyguyu kovmak anlamı yatıyor. Türkçe karşılığı “Duygusal Sağırlık” olan Aleksitimi bireyin kendi ve diğer insanların hislerini algılamada yoksunluk yaşaması anlamına gelmektedir. Örneğin eşinizin, sevgilinizin ya da çocuğunuzun size önem verdiğini bilmenize karşın sanki hiçbir şey hissetmiyorlar izlemini oluşturmaları aleksitimi kavramını daha yakından tanımanız gerektiğini gösteriyor olabilir.
Uzun yıllar üzerine araştırmalar yapılan duygu sağırlığı – duygulara karşı duyarsızlık – kişilik yapısı mı yoksa yaşanmışlıkların bir getirisi mi? Maalesef kesin olarak budur denilemiyor. Bunun yanında araştırmalara göre ortalama dünyada her 10 kişiden biri aleksitimik.
Aleksitimik bireylerin genel özelliklerine baktığımızda onları anlamak için aslında birkaç dakika yeterli. Genellikle her gün karşılaşmamıza karşın günaydın dememek için gözlerini kaçıran komşumuz ya da iş arkadaşımız, sanki bir robotla görüştüğümüz hissini oluşturan yöneticimiz ya da heyecanla anlattığımız bir şeyi buz gibi dinleyen tepkisiz arkadaşımız aleksitimik olabilir. Genel olarak buzlar kralı ya da buzlar kraliçesi olarak adlandırdığımız bireyleri bir kez daha aleksitimi gözüyle değerlendirmekte yarar var.
Kendilerini anlatmakta zorlandıkları gibi çevresini anlamakta da sorunlar yaşayan aleksitimik bireyler sözel olarak duygularını ifade edemedikleri için bedensel rahatsızlıklara daha çok yakalanabiliyorlar. Genel özelliklerini incelediğimizde psikolojik bir durum olarak değerlendirilebilecek duygu sağırlığına aslında bir kişilik yapısı olarak bakmamız da önemli.
Duygu Sağırlığı Ölçülebilir mi?
Bazı başarılı ölçme değerlendirme testleri olmasına karşın aslında en önemli nokta aleksitimik bireyle yaşamak durumunda kalındığında nasıl ilerlenmesi gerektiğini bilmektir. Özellikle aile ilişkilerinde bazı problemlerin yaşanılması kaçınılmazdır.
Aleksitimi Tanısı: Toronto Aleksitimi Ölçeğine göre Aleksitimik bireyler duygu durumlarını aşağıdaki gibi ifade etmekteler.
Nasıl hissediyorum tam olarak bilmiyorum.
İçimde neler oluyor anlamıyorum.
Duygularımı anlatmak için uygun kelimeleri söylemek benim için çok zor.
İçimdeki duyguları yakınlarıma ifade etmek bana çok zor geliyor.
Kurduğum ilişkilerde duygulardan çok günlük şeylerden bahsetmeyi tercih ediyorum.
Hayal kurmakta zorlanıyorum.
Etrafımdaki kişilerin duygularını ifadeleri beni şaşırtıyor.
Aleksitimi Bir Hastalık mıdır?
Alkesitimiyi bir hastalık olarak tanımlamaktan çok ruhsal ve fizyolojik birçok rahatsızlığın tetikleyicisi olarak düşünebiliriz. Örneğin duygusunu yaşayamayan, ifade edemeyen bir birey fizyolojik olarak rahatsızlık duyup baş ağrısı yaşayabilir. Hatta panik atak sorunları ile karşılaşabilir. Araştırmalara göre aleksitimi oranı ortalama %31 olarak ifade edilirken bu durumda her 10 kişiden birinin aleksitimik olduğunu söyleyebiliriz.
Ülkemizde aleksitimi durumuna baktığımızda çok net ifadelerle duygu sağırlığını görebilmekteyiz.
“Erkekler ağlamaz.” “Kadın her derdi çeker.” Bir çok sorun yaşayıp duygularını yansıtmayan kadın ve erkeklerin bir süre sonra fizyolojik rahatsızlıkların arttığı gözlenmiştir. Sık sık yaşanan panik atak nedenlerinden biri de duygu sağırlığı diyebiliriz. Çocukların yetişme durumlarına baktığımızda eğer bakım veren ile güvenli bağlanma sağlanamamışsa – temel ihtiyaçlarına hemen karşılık verilmemişse, duygusal açlık oluşturulmuşsa – bu çocukların aleksitimik olma olasılığı da artmaktadır.
Uzmanlara göre duygusal farkındalıkları arttırmak sadece aleksitimik bireyler için değil her birey için çok önemli olduğu düşünülmektedir. Duygusal farkındalıkları arttırmak için günlük tutmanın, roman okumanın, dans, drama, müzik gibi dışavurumcu sanat dalları ile ilgilenmenin etkili olduğu vurgulamaktadır.
Kaynaklar:
www.psikolojik.gen.tr
Ne Dersiniz?
1- Ne kadar sevgi verirseniz o kadar mutlu olursunuz.* 2- Kendi yolunuzu ancak siz seçmelisiniz. Başkalarının yolunda ilerledikçe artık SİZ olmayacaksınız. 3- Hata yapmalısınız. Tekrar eden hatalar yapmaktan kaçmalısınız. 4- İçinizden gelen sesi dinlemelisiniz.* 5- Gerektiğinde HAYIR diyebilmelisiniz. 6- Korkmak yerine onun üzerine gitmelisiniz. Beklediğinizden çok daha farklı olacağını göreceksiniz. 7- Herkesi olduğu gibi kabul etmelisiniz. Siz de başkaları için değişmemelisiniz. 8- Ne yapıyorsanız sevgi ile yapmalısınız.* 9- Hiçbir üzüntü sonsuza kadar aynı şiddette devam etmez.*Unutmamalısınız! 10- İçinizde birçok şeyin tükendiğini hissettiğinizde bile nefes aldığınız için şükretmelisiniz. 11- Aşık olmaktan kaçmamalı ve karşılık bulamamaktan korkmamalısınız. Aşkın her hali güzel…
Hissettiğiniz için şanslısınız.
DUYGU SAĞIRLIĞI – ALEKSİTİMİ
Aleksitimi terimi ilk olarak 1973 yılında psikoterapist Peter Sifneos tarafından kullanılmıştır. Eski Yunancada Alexo kovmak, thumos ise duygu anlamına geliyor yani kökeninde duyguyu kovmak anlamı yatıyor. Türkçe karşılığı “Duygusal Sağırlık” olan Aleksitimi bireyin kendi ve diğer insanların hislerini algılamada yoksunluk yaşaması anlamına gelmektedir. Örneğin eşinizin, sevgilinizin ya da çocuğunuzun size önem verdiğini bilmenize karşın sanki hiçbir şey hissetmiyorlar izlemini oluşturmaları aleksitimi kavramını daha yakından tanımanız gerektiğini gösteriyor olabilir.
Uzun yıllar üzerine araştırmalar yapılan duygu sağırlığı – duygulara karşı duyarsızlık – kişilik yapısı mı yoksa yaşanmışlıkların bir getirisi mi? Maalesef kesin olarak budur denilemiyor. Bunun yanında araştırmalara göre ortalama dünyada her 10 kişiden biri aleksitimik.
Aleksitimik bireylerin genel özelliklerine baktığımızda onları anlamak için aslında birkaç dakika yeterli. Genellikle her gün karşılaşmamıza karşın günaydın dememek için gözlerini kaçıran komşumuz ya da iş arkadaşımız, sanki bir robotla görüştüğümüz hissini oluşturan yöneticimiz ya da heyecanla anlattığımız bir şeyi buz gibi dinleyen tepkisiz arkadaşımız aleksitimik olabilir. Genel olarak buzlar kralı ya da buzlar kraliçesi olarak adlandırdığımız bireyleri bir kez daha aleksitimi gözüyle değerlendirmekte yarar var.
Kendilerini anlatmakta zorlandıkları gibi çevresini anlamakta da sorunlar yaşayan aleksitimik bireyler sözel olarak duygularını ifade edemedikleri için bedensel rahatsızlıklara daha çok yakalanabiliyorlar. Genel özelliklerini incelediğimizde psikolojik bir durum olarak değerlendirilebilecek duygu sağırlığına aslında bir kişilik yapısı olarak bakmamız da önemli.
Duygu Sağırlığı Ölçülebilir mi?
Bazı başarılı ölçme değerlendirme testleri olmasına karşın aslında en önemli nokta aleksitimik bireyle yaşamak durumunda kalındığında nasıl ilerlenmesi gerektiğini bilmektir. Özellikle aile ilişkilerinde bazı problemlerin yaşanılması kaçınılmazdır.
Aleksitimi Tanısı: Toronto Aleksitimi Ölçeğine göre Aleksitimik bireyler duygu durumlarını aşağıdaki gibi ifade etmekteler.
Nasıl hissediyorum tam olarak bilmiyorum.
İçimde neler oluyor anlamıyorum.
Duygularımı anlatmak için uygun kelimeleri söylemek benim için çok zor.
İçimdeki duyguları yakınlarıma ifade etmek bana çok zor geliyor.
Kurduğum ilişkilerde duygulardan çok günlük şeylerden bahsetmeyi tercih ediyorum.
Hayal kurmakta zorlanıyorum.
Etrafımdaki kişilerin duygularını ifadeleri beni şaşırtıyor.
Aleksitimi Bir Hastalık mıdır?
Alkesitimiyi bir hastalık olarak tanımlamaktan çok ruhsal ve fizyolojik birçok rahatsızlığın tetikleyicisi olarak düşünebiliriz. Örneğin duygusunu yaşayamayan, ifade edemeyen bir birey fizyolojik olarak rahatsızlık duyup baş ağrısı yaşayabilir. Hatta panik atak sorunları ile karşılaşabilir. Araştırmalara göre aleksitimi oranı ortalama %31 olarak ifade edilirken bu durumda her 10 kişiden birinin aleksitimik olduğunu söyleyebiliriz.
Ülkemizde aleksitimi durumuna baktığımızda çok net ifadelerle duygu sağırlığını görebilmekteyiz.
“Erkekler ağlamaz.” “Kadın her derdi çeker.” Bir çok sorun yaşayıp duygularını yansıtmayan kadın ve erkeklerin bir süre sonra fizyolojik rahatsızlıkların arttığı gözlenmiştir. Sık sık yaşanan panik atak nedenlerinden biri de duygu sağırlığı diyebiliriz. Çocukların yetişme durumlarına baktığımızda eğer bakım veren ile güvenli bağlanma sağlanamamışsa – temel ihtiyaçlarına hemen karşılık verilmemişse, duygusal açlık oluşturulmuşsa – bu çocukların aleksitimik olma olasılığı da artmaktadır.
Uzmanlara göre duygusal farkındalıkları arttırmak sadece aleksitimik bireyler için değil her birey için çok önemli olduğu düşünülmektedir. Duygusal farkındalıkları arttırmak için günlük tutmanın, roman okumanın, dans, drama, müzik gibi dışavurumcu sanat dalları ile ilgilenmenin etkili olduğu vurgulamaktadır.
Kaynaklar:
www.psikolojik.gen.tr
Ne Dersiniz?
1- Ne kadar sevgi verirseniz o kadar mutlu olursunuz.* 2- Kendi yolunuzu ancak siz seçmelisiniz. Başkalarının yolunda ilerledikçe artık SİZ olmayacaksınız. 3- Hata yapmalısınız. Tekrar eden hatalar yapmaktan kaçmalısınız. 4- İçinizden gelen sesi dinlemelisiniz.* 5- Gerektiğinde HAYIR diyebilmelisiniz. 6- Korkmak yerine onun üzerine gitmelisiniz. Beklediğinizden çok daha farklı olacağını göreceksiniz. 7- Herkesi olduğu gibi kabul etmelisiniz. Siz de başkaları için değişmemelisiniz. 8- Ne yapıyorsanız sevgi ile yapmalısınız.* 9- Hiçbir üzüntü sonsuza kadar aynı şiddette devam etmez.*Unutmamalısınız! 10- İçinizde birçok şeyin tükendiğini hissettiğinizde bile nefes aldığınız için şükretmelisiniz. 11- Aşık olmaktan kaçmamalı ve karşılık bulamamaktan korkmamalısınız. Aşkın her hali güzel…
Hissettiğiniz için şanslısınız.
|
Yazan
Uzm.Psk.Dnş.Nuray ÖZBEN AVŞAR
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Aleksitimi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Dnş.Nuray ÖZBEN AVŞAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Dnş.Nuray ÖZBEN AVŞAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
