Pandemi ve Psikolojimiz
Aslında hepimiz açısında yıllarca düşünsek aklımıza gelmeyecek bir süreçten geçiyoruz.Tüm insanlık Covid-19 virüsünün salgınıyla sarsılan dünyada ciddi bir sınavdan geçiyor.Psikolojik yönden bu tür süreçler "Olağan Üstü Süreç" olarak tanımlanır ve getirisi ve götürüsüyle olağan üstü şartlarda yaşanır.Nitekim yaşamımızda bu salgının yarattığı fiziksel,psikolojik ve iletişimsel ciddi değişiklikler oldu,olmaya da devam edecek.Öte yandan bu salgının bitmesi ve yaşamın adamakıllı normale dönmesi ancak aşısının bulunması ve dünyadaki tüm insanların aşılanmasıyla mümkün olacaktır.Bu bile başlı başına bir iş ve bir süreçtir.Ama Covid-19'un aşısı bulunsa ve tüm insanlık aşılansa bile bu yaşanan salgın sürecinin insanların yaşamında,psikolojilerinde ciddi yansımaları,iz düşümleri olacaktır.
Yaş 90 bile olsa insanlar açısından yaşam tatlıdır ve normalde insanlar ölmek istemezler.Bu pandemi süreci en başta insanlarda ölüm korkusunu yaygın bir şekilde tetikledi ve psikolojilerini normalin dışına çıkardı.Psikolojik anlamda sorunlu insanlar,sınır vakalar yanında psikolojisi normal olan insanlarda bile bu salgın değişik anksiyeteler yarattı. Korku ve kaygıların hem hissedilmesi hem de yaşama dair yönlendirici gücü belirgin oranda arttı.
Pandemiyle beraber yaşamı dolduran bir çok şey yaşamımızdan çıktı.Daha ev merkezli bir yaşam,daha sınırlı hareket,daha az paylaşım gibi alışılan normallerin altüst olduğu bir dönemden geçtik,halen de geçmeye devam ediyoruz.Bunların insan psikolojisinde mutlaka bir karşılığı vardır ve olacaktır.İnsanların bu tür olağan üstü süreçlerden etkilenme biçimi ve düzeyi kişilik yapısıyla,psikolojik direnciyle doğru orantılıdır.Örneğin obsesif ve panik eğilimi yüksek insanlar bu süreçten en yoğun etkilenenlerin başında gelmektedir."Ya bir şey olursa" tipi tetikleyici kaygının çok fazla yaşanabileceği bir süreçten geçtiğimizden belirsizlik,insani kaygılar ve yaşamdaki normal dışına kaymalar çok insanın normallerini bozdu.Aynı zamanda psikolojik zorlanmayı da arttırdı.Çünkü geçmişe oranla daha az hareket kabiliyeti,daha sınırlı iletişim,daha zayıf bir deşarj imkanı içerisinde yaşamını sürdürüyor insanlar.Bu nedenle alışılmış normaller bozulmuş,bunun yarattığı tedirginlikler belirginleşmiştir.Tabiatıyla herkes öncelikle kendine toleranslı olmalı ve normal olmayan bir sürecin etkilenimlerinin de normal olmayacağını görmelidir.
Pandemi sürecinde depresyonlar,panik bozukluklar,obsesif sorunlar,anksiyete bozuklukları,iletişim çatışmaları insanlarda daha bir belirgin hale gelmiştir.Yaşam daha dar alana sıkıştığından,kaygı insanları sınırladığından ve insanlar hep aynı uyaranlar (alışılmış uyaranlar) etrafında yaşadığından,değişiklik yaşama şansı azaldığından tükenmişlik sendromu ve psikolojik yorgunlukta belirginleşme bizim için süpriz olmayan sonuçlardır.
Öte yandan pandemi insanların gönül ilişkilerini,sosyal hayatlarını,cinsel hayatlarını da normalin dışına çekmiştir.Yaşamın bu parametreleri aslında insanla yaşam arasında normallik ilişkisinin kurulmasında önemlidir. Şöyle ki; insan seven,sevilmek isteyen,hisseden,dokunan,dokunulmak isteyen,iletişim kuran ve paylaşan bir varlık olarak yaşayabiliyorsa normaldir.Pandemi sürecinde insana,yaşama dair bu normallerde önemli tıkanmalar meydana geldi.Korkular,tedirginlikler bazı şeylerin olması gerektiği gibi hissedilmesini önledi.Bu nedenle insanlarımıza ilk önemli tavsiyem normal bir süreçten geçmediğimiz,herkesin olumsuz etkilendiği ve kendine toleranslı olunması gerektiğidir.
Yaşanan bu olağan üstü süreci daha sağlıklı atlatmak için insanların iş dışında bireysel aktivitelerini,hobilerini canlandırması,yaşamını olabildiğince keyif aldığı şeylerle doldurması fevkalade önemlidir.İnsan yaşamında öyle durumlar vardır ki meşguliyet en iyi terapidir.Biz psikologlar olarak insanlardaki mizaç ve tercih farkını dikkate alarak şunu yapın,bunu yapın gibi net önerilerde bulunmaz,bireysel tercihlere ve keyiflere saygı duyarız.O nedenle şunu yapın,bunu yapın veya yapmayın demiyoruz.Keyif alacağınız hobiler ve meşguliyetler edinin,kendinizi doldurmanın yollarını arayın.Bir yandan da yaşam normalleştikten sonra yaşamın değerinin daha farkında olarak yaşamınıza nasıl devam edeceğinizi tasarlayın.
Bu süreçte bir önemli alem de insanların iletişim dünyasıdır.Öyle sanıyorum ki insanlar açısından bu süreç eş,aile,evlat,akraba,komşu,dost,arkadaş gibi yakınlıkların aslında yaşamımızda ne kadar önemli olduğu ve ne kadar önemli bir yer tuttuğuyla da yüzleşmiş oldu.biz davranışsal ve hissedişsel olarak pandemi sürecinin yaşamlarımızda hem çok farkındalıklar doğuracağı,hem de çok yenilikler getireceği düşüncesindeyiz.Önemli olan bu süreçte en çok neleri özlediğimizle doğru yüzleşmemiz.Bunu yaparsak daha sonraya ait doğru bir öncelikler listesi edinmiş,kendimizi hazırlamış oluruz.
Öte yandan bu süreç son yıllarda Türkiye'de önemli sarsıntılar yaşayan evlilik ve aile hayatının anlam ve değerinin anlaşılmasında da kanımca etkili olmuştur.Yalnızlığın hiç de sevimli olmadığı,insanın iletişim ve paylaşım odaklı bir varlık olduğu ve sahiplenilmeyi istediği ve beklediği bu süreçte açıkça ortaya çıkmıştır.Bu sayede öncelik ve gereklilikler anlamında doğru bir yüzleşme fırsatı olduğunu ve iyi değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum.Ben kendim olarak pandemi atlatıldıktan sonra yeni bir hayata başlamayı,hayatı ertelememeyi ve yaşamak isteyip de yaşayamadıklarıma öncelik vermeyi düşünüyorum.sizlere de tavsiye ederim...
Aşısı bulunur ve bu travmatik süreç tamamen atlatılırsa o zaman bir çok insanda yaşam normale döndükçe ortaya çıkacak bir travma sonrası stres bozukluğu bekliyoruz.Ama bu bu günün konusu değil.Bu gün travma sonrası değil de travma stresi daha çok yaşanıyor ve yaşanacaktır.Bunun nedeni yaşamın alışılan normallerin çok yönden dışına çıkmasıdır.Dolayısıyla temizlik,hijyen hassasiyeti başta olmak üzere bir çok hassasiyetin belirginleştiği bir gerçektir.İnsanlar en çok alışkanlıklarından uzaklaşma,belirsizlik,korkular,panik duygusu,duyarlılıkları ve psikolojik dirençlerindeki düşüklükten zorlanmaktadır.Tüm bunların yanında özgürlüklerin kısıtlanması gibi dar alana sıkışmışlık da önemli bir sorundur.
Peki psikolojik anlamda değişik tanılarla adlandırılabilecek zorlanmalar ortaya çıkarsa ne yapılmalıdır?Önce insanlar süreci doğru anlamlandırıp psikolojisindeki hassasiyeti yatıştırmaya,kendisini kendi çabasıyla normalleştirmeye yönelmelidir.Bu şekilde tekrar dengeler kurulamıyorsa psikolojik destek alınması ve psikolojik savrulmaların derinleşmesine izin verilmemesi önemlidir.Pandemi ile beraber öncesinde şehir dışındaki vakalar için uyguladığımız online terapileri artık bu süreçte herkes için uygulamaya başladık.Yaşadığımız pratik etkili ve faydalı olduğunu da göstermiştir.Şunu bilellim ve görelim; normal bir süreçten geçmiyoruz ama hayat devam ediyor ve edecek.yaşamın normalleştiği zamana psikolojimizi de anormalleşmeden taşımak kanımca önemli.Çünkü hissedişler sağlıklı olmazsa o yaşamda keyif kalmıyor.Her şeyin düze çıktığı,yaşamın normalleştiği günlere sağ,salim hep birlikte ulaşmayı dilerim.kalın sağlıcakla...
Yaş 90 bile olsa insanlar açısından yaşam tatlıdır ve normalde insanlar ölmek istemezler.Bu pandemi süreci en başta insanlarda ölüm korkusunu yaygın bir şekilde tetikledi ve psikolojilerini normalin dışına çıkardı.Psikolojik anlamda sorunlu insanlar,sınır vakalar yanında psikolojisi normal olan insanlarda bile bu salgın değişik anksiyeteler yarattı. Korku ve kaygıların hem hissedilmesi hem de yaşama dair yönlendirici gücü belirgin oranda arttı.
Pandemiyle beraber yaşamı dolduran bir çok şey yaşamımızdan çıktı.Daha ev merkezli bir yaşam,daha sınırlı hareket,daha az paylaşım gibi alışılan normallerin altüst olduğu bir dönemden geçtik,halen de geçmeye devam ediyoruz.Bunların insan psikolojisinde mutlaka bir karşılığı vardır ve olacaktır.İnsanların bu tür olağan üstü süreçlerden etkilenme biçimi ve düzeyi kişilik yapısıyla,psikolojik direnciyle doğru orantılıdır.Örneğin obsesif ve panik eğilimi yüksek insanlar bu süreçten en yoğun etkilenenlerin başında gelmektedir."Ya bir şey olursa" tipi tetikleyici kaygının çok fazla yaşanabileceği bir süreçten geçtiğimizden belirsizlik,insani kaygılar ve yaşamdaki normal dışına kaymalar çok insanın normallerini bozdu.Aynı zamanda psikolojik zorlanmayı da arttırdı.Çünkü geçmişe oranla daha az hareket kabiliyeti,daha sınırlı iletişim,daha zayıf bir deşarj imkanı içerisinde yaşamını sürdürüyor insanlar.Bu nedenle alışılmış normaller bozulmuş,bunun yarattığı tedirginlikler belirginleşmiştir.Tabiatıyla herkes öncelikle kendine toleranslı olmalı ve normal olmayan bir sürecin etkilenimlerinin de normal olmayacağını görmelidir.
Pandemi sürecinde depresyonlar,panik bozukluklar,obsesif sorunlar,anksiyete bozuklukları,iletişim çatışmaları insanlarda daha bir belirgin hale gelmiştir.Yaşam daha dar alana sıkıştığından,kaygı insanları sınırladığından ve insanlar hep aynı uyaranlar (alışılmış uyaranlar) etrafında yaşadığından,değişiklik yaşama şansı azaldığından tükenmişlik sendromu ve psikolojik yorgunlukta belirginleşme bizim için süpriz olmayan sonuçlardır.
Öte yandan pandemi insanların gönül ilişkilerini,sosyal hayatlarını,cinsel hayatlarını da normalin dışına çekmiştir.Yaşamın bu parametreleri aslında insanla yaşam arasında normallik ilişkisinin kurulmasında önemlidir. Şöyle ki; insan seven,sevilmek isteyen,hisseden,dokunan,dokunulmak isteyen,iletişim kuran ve paylaşan bir varlık olarak yaşayabiliyorsa normaldir.Pandemi sürecinde insana,yaşama dair bu normallerde önemli tıkanmalar meydana geldi.Korkular,tedirginlikler bazı şeylerin olması gerektiği gibi hissedilmesini önledi.Bu nedenle insanlarımıza ilk önemli tavsiyem normal bir süreçten geçmediğimiz,herkesin olumsuz etkilendiği ve kendine toleranslı olunması gerektiğidir.
Yaşanan bu olağan üstü süreci daha sağlıklı atlatmak için insanların iş dışında bireysel aktivitelerini,hobilerini canlandırması,yaşamını olabildiğince keyif aldığı şeylerle doldurması fevkalade önemlidir.İnsan yaşamında öyle durumlar vardır ki meşguliyet en iyi terapidir.Biz psikologlar olarak insanlardaki mizaç ve tercih farkını dikkate alarak şunu yapın,bunu yapın gibi net önerilerde bulunmaz,bireysel tercihlere ve keyiflere saygı duyarız.O nedenle şunu yapın,bunu yapın veya yapmayın demiyoruz.Keyif alacağınız hobiler ve meşguliyetler edinin,kendinizi doldurmanın yollarını arayın.Bir yandan da yaşam normalleştikten sonra yaşamın değerinin daha farkında olarak yaşamınıza nasıl devam edeceğinizi tasarlayın.
Bu süreçte bir önemli alem de insanların iletişim dünyasıdır.Öyle sanıyorum ki insanlar açısından bu süreç eş,aile,evlat,akraba,komşu,dost,arkadaş gibi yakınlıkların aslında yaşamımızda ne kadar önemli olduğu ve ne kadar önemli bir yer tuttuğuyla da yüzleşmiş oldu.biz davranışsal ve hissedişsel olarak pandemi sürecinin yaşamlarımızda hem çok farkındalıklar doğuracağı,hem de çok yenilikler getireceği düşüncesindeyiz.Önemli olan bu süreçte en çok neleri özlediğimizle doğru yüzleşmemiz.Bunu yaparsak daha sonraya ait doğru bir öncelikler listesi edinmiş,kendimizi hazırlamış oluruz.
Öte yandan bu süreç son yıllarda Türkiye'de önemli sarsıntılar yaşayan evlilik ve aile hayatının anlam ve değerinin anlaşılmasında da kanımca etkili olmuştur.Yalnızlığın hiç de sevimli olmadığı,insanın iletişim ve paylaşım odaklı bir varlık olduğu ve sahiplenilmeyi istediği ve beklediği bu süreçte açıkça ortaya çıkmıştır.Bu sayede öncelik ve gereklilikler anlamında doğru bir yüzleşme fırsatı olduğunu ve iyi değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum.Ben kendim olarak pandemi atlatıldıktan sonra yeni bir hayata başlamayı,hayatı ertelememeyi ve yaşamak isteyip de yaşayamadıklarıma öncelik vermeyi düşünüyorum.sizlere de tavsiye ederim...
Aşısı bulunur ve bu travmatik süreç tamamen atlatılırsa o zaman bir çok insanda yaşam normale döndükçe ortaya çıkacak bir travma sonrası stres bozukluğu bekliyoruz.Ama bu bu günün konusu değil.Bu gün travma sonrası değil de travma stresi daha çok yaşanıyor ve yaşanacaktır.Bunun nedeni yaşamın alışılan normallerin çok yönden dışına çıkmasıdır.Dolayısıyla temizlik,hijyen hassasiyeti başta olmak üzere bir çok hassasiyetin belirginleştiği bir gerçektir.İnsanlar en çok alışkanlıklarından uzaklaşma,belirsizlik,korkular,panik duygusu,duyarlılıkları ve psikolojik dirençlerindeki düşüklükten zorlanmaktadır.Tüm bunların yanında özgürlüklerin kısıtlanması gibi dar alana sıkışmışlık da önemli bir sorundur.
Peki psikolojik anlamda değişik tanılarla adlandırılabilecek zorlanmalar ortaya çıkarsa ne yapılmalıdır?Önce insanlar süreci doğru anlamlandırıp psikolojisindeki hassasiyeti yatıştırmaya,kendisini kendi çabasıyla normalleştirmeye yönelmelidir.Bu şekilde tekrar dengeler kurulamıyorsa psikolojik destek alınması ve psikolojik savrulmaların derinleşmesine izin verilmemesi önemlidir.Pandemi ile beraber öncesinde şehir dışındaki vakalar için uyguladığımız online terapileri artık bu süreçte herkes için uygulamaya başladık.Yaşadığımız pratik etkili ve faydalı olduğunu da göstermiştir.Şunu bilellim ve görelim; normal bir süreçten geçmiyoruz ama hayat devam ediyor ve edecek.yaşamın normalleştiği zamana psikolojimizi de anormalleşmeden taşımak kanımca önemli.Çünkü hissedişler sağlıklı olmazsa o yaşamda keyif kalmıyor.Her şeyin düze çıktığı,yaşamın normalleştiği günlere sağ,salim hep birlikte ulaşmayı dilerim.kalın sağlıcakla...
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Pandemi ve Psikolojimiz" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Namık ACAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Namık ACAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
