2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocuklarda Cinsel Kimlik Gelişimi
MAKALE #21676 © Yazan Psk.İlayda ATICI | Yayın Ağustos 2020 | 4,385 Okuyucu
Cinsiyet, bireyi erkek ya da dişi olarak belirleyen, cinsel organların türü, baskın hormonların türü, doğum yapabilme, emzirebilme gibi fizyolojik özellikleri içeren; bu tanımda bahsedildiği biyolojik yönü dışında toplumsal yönü de olan bir kavramdır (Özpolat ve İşgör, 2013). Cinsiyetin toplumsal yönünde ise, toplumun kadın ve erkeğe yüklediği roller sistemi üzerinde durulur ve toplumsal cinsiyetin yaşamdaki gelişmelerle eşzamanlı oluştuğu savunulur (Vatandaş, 2007).

Cinsiyetin tanınmaya başlanması erken çocukluk dönemine denk gelir. Yeni doğmuş bir çocuk kendini sosyal bir ortamın içinde bulur ve ilk olarak anne babasıyla sosyal ilişkiler kurmaya başlar. Anne babasını gözlemleyerek onların sergiledikleri davranışları inceler, anne babasının farklı davrandığını görür ve cinsiyete ilişkin rolleri tanımlamaya başlar (Bağçeli Kahraman ve Arabacıoğlu, 2018). Thomson (1975), çocuğun cinsiyete ilişkin bu rolleri kazanma sürecinin ilk olarak, çocuğun kendi cinsel kimliğini tanımasıyla başladığını savunur (Ünlü, 2012). Bu bağlamda cinsiyeti anlamak için cinsiyet rolleri, cinsel gelişim, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği gibi kavramların açıklanmasının yerinde olacağı düşünülmektedir.

Cinsiyet Rolleri

Cinsiyet rolleri, cinsiyet kavramının kadından ve erkekten beklediği davranış, tutum, görev, hak ve yükümlülüktür ve cinsiyetin tanımlarında bahsedilen toplumsal cinsiyetle ilişkilidir (Dökmen, 2010; akt. Yağhan Güder, 2014). Çocuklar doğuştan sahip oldukları cinsel donanımları doğrultusunda gelişirken, çocuk sahip olduğu bu donanımı desteklediği sürece kız ya da erkek kimliğini üstlenecektir (Şenyüz ve ark, 1995; akt. Eser, 2008). Peki çocuk kendi cinsine özgü duyuş, tutum ve davranış özelliklerini nasıl kazanır? Bu noktada cinsiyet rollerinin nasıl geliştiğine dair farklı teorileri savunan kuramlardan söz etmek yerinde olacaktır:

Psikanalitik Kuram:


Freud, yetişkinlikte sahip olduğumuz kişiliğimizin şekillenmesi için çocukluğumuzda bazı gelişimsel dönemlerden geçtiğimizi ve cinsel gelişimin de bu sürecin temelinde yer aldığını savunmuştur. Bahsettiği bu süreci psikoseksüel gelişim kuramı çerçevesinde açıklamıştır. Bu dönemler; oral dönem, anal dönem, fallik dönem, latent (gizil) dönem ve genital dönemlerdir. Freud, 3-6 yaş aralığına denk gelen fallik dönemdeki anne-erkek çocuk, baba-kız çocuk ilişkisinin oedipal ve elektra kompleksiyle çözümlenerek, kişilik gelişiminin şekillendiğini belirtmektedir (Bilir,1994; akt. Eser, 2008). Freud’un ileri sürdüğü özdeşleşme kuramına göre aile içinde çocuklar aynı cinsten ebeveynleri ile özdeşleşmektedir ve cinsel rol ve eğilimleri dâhil olmak üzere, özdeşleştiği yetişkinin bütün özelliklerini edinir (Alkan, 1992; akt. Ünlü, 2012).

Psikanalitik kuramın; bir diğer temsilcisi olan Erikson ise, çocuğun cinsel rol davranışlarını geliştirirken aynı cinsiyetteki ebeveynle özdeşim kurduğuna katılır ancak özdeşim sonucunda çocuğun ebeveyninin davranışlarını kendi cinsel kimliğiyle içselleştirdiğini vurgular (Tok, 2001).

Sosyal Öğrenme Kuramı:


Bandura, çocukların yeni davranışları, çevrelerindeki kişileri gözlemleyerek öğrendiklerini ve bu davranışları taklit ettiklerini; eğer taklit ettikleri davranışlar ödüllendirilirse de davranışı içselleştirme yoluna gittiklerini ifade etmektedir. Çocuk anne- babasının istediği gibi cinsiyetine uygun davrandığında ödüllendiriliyorsa, bu davranışı taklit etmeye devam eder. Medya gibi çevresel faktörlerin de bu süreci etkilediğini savunur. Böylece erkek çocuk erkek olmayı, kız çocuk da kadın olmayı öğrenmektedir (Berk, 2003; Cherney ve Dempsey, 2010; Kail, 2004; Ülken, 2011, akt. Bağçeli Kahraman ve Arabacıoğlu, 2018). Sosyal öğrenme kuramcılarının odak noktası, çocukların çevrelerinde gördükleri ve kendilerine model aldıkları kişilerden birtakım yaşantılar edinmeleri ve bu yaşantıların da davranışlarına yansıdığıdır. Dolayısı ile cinsiyete ilişkin kalıp yargıların biçimlenmesinde de edinilen izlenimlerin payı büyüktür (Tok, 2001)

Bilişsel Gelişim Kuramı:


Bu kuram, cinsiyet rolünün sosyalleşmesinde çevreyi değil çocuğu aktif etken olarak görmektedir. Yani çocuğun yaptığı tek şey çevresini gözlemlemek değildir, çocuk bu süreç içinde bizzat rol alır. Kuramın temeline cinsiyetleri ayrıştırma sürecinin, bilişsel gelişimin evrensel ilkelerini takip etmesi vardır (Özen, 1992). Kohlberg’in cinsel gelişim kuramı, Piaget’nin bilişsel gelişim kuramını ve sosyal öğrenme kuramını temel alarak genişletilmiştir. Kohlberg, çocuğun cinselliği anlamayı tamamlaması için zihinsel olarak üç aşamayı geçmesi gerektiğini savunmaktadır; bunlardan ilki ‘temel cinsellik kimliği’dir. Bu aşama çocuğun kız ya da erkek olduğuna dair fiziksel farklılığa varması aşamasıdır. İkinci aşama ‘cinsiyetin sabitliği’ aşaması, çocukların cinsiyetlerinin her zaman aynı kalacağı, erkek ve kadın olarak büyüyeceklerini düşündükleri aşamadır. Son aşama ise ‘cinsiyetin tutarlığı’ aşamasıdır. Çocuklar bu aşamada insanların görünüşte bazı farklılıklara sahip olsalar da cinsiyetlerinin değişmeyeceğine inanır (Özdemir, 2019). Örneğin kısa saçlı bir kadın gördüklerinde onun erkek olmadığını farkındalardır.

Bilişsel gelişim yaklaşımına göre, çocuk 3 yaşlarına geldiğinde kendisinin ve diğerlerinin cinsiyetlerini doğru olarak bilmektedir. 4 yaşlarına geldiğinde cinsiyetin değişmeyeceği konusunda kısmen bir fikri vardır. Cinsiyet korunumu yaşından önce, yani okulöncesi dönemde çocuklar cinsiyet rolleri arasında geçiş yapabileceklerine inanmaktadırlar. Kurama göre cinsel kimlik bir defa geliştikten sonra, çocuk davranışlarını bu kimlik etrafında toplayacaktır (Temel ve Aksoy; 2001; akt. Ünlü, 2012).

Cinsiyet Şema Kuramı:


Kuram, Sandra Bem önderliğinde şekillenmiştir. Bem (1981)’ e göre zihinde günlük davranışları organize etmek için şemalar bulunmaktadır. Bu şemalardan bazıları cinsiyet rollerine aittir ve cinsiyet rollerine ilişkin olan bu şemalar çocukların kız ve erkek rolleriyle örtüşen bilgilerini içermektedir. Bunun bilgiler sayesinde çocuklar, zihinlerinde kız ve erkek özelliklerine ait şemaları oluşturmakta ve kendi cinsiyetine uygun olan rolü sorular yoluyla benimsemeye çalışmaktadırlar (Bayhan ve Artan, 2007; akt. Ünlü, 2012). Cinsiyet şeması çocuğun 3 yaşına gelip, kadın ve erkek arasındaki temel farklılıkları fark etmesiyle ve kendi cinsiyetini tanımaya başlamasıyla gelişmeye başlar. Cinsiyet şemaları, çocuğun kadın ve erkekler için neyin uygun ve karakteristik olduğuyla ilgili bilgilerini sınıflandırmasına yardım eder. Çocuklar her iki cinsiyet için de şemalar geliştir (Ünlü, 2012).

Cinsiyet Şema Kuramına göre; çocuklar öncelikle davranışın ya da nesnenin kıza mı yoksa erkeğe mi özgü olduğuna karar vermektedirler. Bu bağlamda çocuklarda gözlenen kalıplaşmış inanışlar ya da belirli etkinlik tercihleri, onların cinsiyet şema düşüncesine fazlasıyla sahip olduğunu göstermektedir (Berk, 2003; Kail, 2004; akt. Bağçeli Kahraman ve Arabacıoğlu, 2018).

Cinsel Gelişim

Cinsellik, cinsiyetin tanınmasıyla başlayıp bireyin yaşamının sonuna kadar devam eden ve yaşadığı topluma göre farklılık gösteren değerleri, duyguları, tutumları, davranışları ve bunlara paralel olarak şekillendirdiği dış görünüşü ifade etmektedir (Özdemir, 2019). Cinsel gelişim ise bireyin cinsel büyümesine karşı sağlıklı tutum takınması, cinsel sorunlarını yenebilmesi ve olumsuz cinsel dürtülerini denetim altına alabilmesinde bilgili sahibi olmasıdır (Başaran,1992). Cinsel gelişim çocukluk çağında başlar ve çocuğun çevresine uyum sağlaması, ruh sağlığının yerinde olması, duygusal dengesi gibi durumlarla ilişkilidir (Eser, 2008). Cinsel gelişim, cinsiyet farkındalığıyla ve yaşla paralel olarak ilerlemektedir. Peki çocuklarda cinsel gelişim aşamaları nelerdir? Cinsel gelişim çocuğun cinsiyetinin belli olmasıyla başlar.

Çocuklarda cinsiyetin belirlenmesi döllenme sırasında gerçekleşmektedir. Kadının cinsiyet kromozomu olan X kromozomu, eğer erkeğin X kromozomu ile eşleşirse doğacak çocuk kız (XX); eğer erkeğin Y kromozomu ile eşleşirse doğacak çocuk erkek (XY) olmaktadır (Özpolat ve İşgör, 2013).

Doğumdan sonraki ilk süreç olan 0-1 yaş döneminde, bebek tanımadığı bir vücuda sahiptir ve dünyaya yabancıdır. Bu sebeple ilk aylarda vücudunu tanımaya çalışmaktadır. Karnının doyması, vücuduna ılık suyun değmesi, altının değişmesi gibi durumlar çocuğun haz kaynaklarıdır (Yavuzer, 1997 ve Yılmaz, 2017).

1-3 yaşa geldiğinde çocuklar kız veya erkek olduklarının tam olarak farkında değillerdir. Bu dönem çocukların vücutlarını keşfetmeye başladıkları dönemdir (Özkızıklı ve Okutan, 2014; akt. Özdemir, 2019). Tuvalet eğitimi nedeniyle annenin ilgisi çocuğun cinsel organındadır ve çocuk da ilgisini kendi cinsel organına yöneltir (Yavuzer, 1997). 2 yaşından itibaren çocuklar hem kendi cinsiyetlerine hem de karşı cinse ilişkin farklılıkları sezmeye başlayıp bu farklılıklara ilişkin sorular sormaktadır (Yılmaz, 2017).

3-6 yaş aralığına gelindiğinde, çocuklar birbirinden farklı iki cinsiyetin olduğunu kavramışlardır. Sorularla cinsiyetler arasındaki farkları bulmaya çalışırlar. Kız çocukları anneyi, erkek çocukları babayı taklit ederek onların davranışlarını sergilemektedir. Onların taklitlerini yaparak, onların eşyalarını kullanarak kendi cinsiyetlerine ilişkin davranışları edinmeye başlarlar (Özkızıklı ve Okutan, 2014; akt. Özdemir, 2019). Dokunma yoluyla kendisini ve cinsel organını tanırlar (Yılmaz, 2017). Genellikle oyuncak ve oyun tercihlerinde cinsiyet farklılıkları artar (Cook ve Cook, 2005).

6-8 yaş aralığında ise, 3 – 6 yaş döneminde yoğun olarak yaşanan cinsiyet konularına ilişkin merak, okul döneminin başlamasıyla yerini zihinsel ve sosyal yoğunluğa bırakmaktadır (Yılmaz, 2017). Sabit ya da artan cinsiyet farklılıkları televizyon programı tercihlerinde, spor etkinliklerinde, oyunlarda ve hobilerde fark edilir. Örneğin erkekler daha fazla çizgi film ve macera programları izler (Cook ve Cook, 2005).

Cinsel Yönelim

Cinsel yönelim, bireyin erotik ve romantik ilgilerini ya da cinselliğini herhangi bir cinsiyete yönlendirmesi ya da herhangi bir cinsiyet tarafından cinsel olarak uyarılması olarak tanımlanır. Kişi cinsel yönelimine göre heteroseksüel, homoseksüel, biseksüel ya da aseksüel olabilir (Özsungur, 2010). Amerikan Psikoloji Derneği (2009), cinsel yönelimin tercihe bağlı bir durum olmadığını, yönelim olarak adlandırılan ve aşık olmak gibi yoğun duygusal durumları içeren psikolojik dürtüler ve biyolojik sistem ile bağlantılı bir durum olduğunu savunmaktadır (Eşel, 2006). Freud (1961)’a göre yetişkinlikte yaşanan cinsel tecrübe ve romantik ilişkilerin temeli ilk çocukluk yıllarındaki yaşantılarla atılmaktadır ve yetişkinlik çağında da ilk çocukluk tecrübeleriyle biçimlenmektedir (Okci, 2017).

Cinsiyet Kimliği

Cinsel kimlik ya da cinsiyet kimliği, kişiye ait bir özdeşim duygusudur ve kişinin kendini kadın ya da erkek cinsiyetine ait hissetmesi olarak tanımlanmaktadır. Çocuğun kız ya da erkek olduğunun farkına varması, kendi bedenini ve benliğini bir uyum içinde kabullenmesi ve kız ya da erkek olmaktan huzur ve güven duyabilmesidir (Özsungur, 2010). Çoğu çocuk cinsiyet kimliğini ve kabulünü 3 yaşına geldiğinde kazanmaktadır (Santrock, 2017). Çocuğun cinsiyet kimliği kazanmasında anne ve baba ile büyüme, çocuklara verilen oyuncaklar, kitap ve medya yayınları, annenin çalışması, erkek çocuk beklentisi ya da kız çocuk beklentisi, babanın yokluğu, babanın ve annenin cinsel rollerinin gereğini yerine getirmemesi, kocanın erkeklik anlayışının abartılmış olması faktörleri etkilidir (Ersoy, 2003; akt. Ünlü, 2012).

Anne ve baba ile büyüme, çocuğun cinsel kimliğini kazanmasında önemlidir çünkü çocuğun çevresindeki ilk modeller anne ve babadır (Temel ve Aksoy, 2001; akt. Ünlü, 2012). Ancak anne ve babanın kendi cinsiyetlerine ait rollerini iyi yapmaları ve bunu etkin biçimde çocuğa göstermeleri gerekir (Alkan, 1992; akt. Eser, 2008). Aksi takdirde özdeşim modellerinin yokluğu ya da niteliği, anne baba psikopatolojisi, anne baba ilişki sorunları (birbirini aşağılama, saymama), aile içi şiddet, ihmal ve cinsel istismar, kadın cinsiyetinin kötülenmesi, babanın kızını sevmemesi, oğlunu ileri derecede ürkütmesi ya da ihmal etmesi gibi nedenlerle sağlıklı özdeşim engellenmektedir (Öztürk 2001; akt. Özsungur, 2010).

Çocuklara verilen oyuncakların da onların cinsel kimliklerini kazanma sürçlerinde etkili olduğu düşünülmektedir. İlk aylardan başlayarak ebeveynler bebeğin cinsiyetine uygun davranmaya özen gösterir. Kız çocuğu bebekler ve oyuncak ev benzeri oyuncaklarla; erkek çocuğu arabalar ve savaş oyuncaklarıyla oynatılır. Yani ebeveynler tarafından çocuğun cinsiyetine göre oyuncak seçimi yapılır (Baran, 1995; akt. Ünlü, 2012). Bir erkek çocuk oyuncak arabasıyla oynadığında anne baba mutlu olur, gülümser, çocuğa ilgi gösterir ve genel olarak çocuğun bu seçimi pekiştirilir. Fakat erkek çocuk bir oyuncak bebekle oynamayı seçtiğinde, anne ve babası olumsuz şeyler söyleyebilir ve hatta onu doğrudan cezalandırabilir, bebeği elinden alıp uzaklaştırabilir. Her iki durumda da çocuk kendi cinsiyetine ait, cinsiyet damgalı oyuncakları seçmeyi öğrenir (Vatandaş, 2007). Oysa oyuncaklarda cinsiyet ayrımı yapılmamalıdır. Oyuncaklar çocuğa ‘kız oyuncağı’ ya da ‘erkek oyuncağı’ olarak etiketlenmiş şekilde tanıtılmamalıdır. Çocuk oyun oynarken kendisine ait yeni bir dünya kurar, bize düşen bu dünyada çocuğu özgür bırakmak olmalıdır.

Kitap ve medya yayınları cinsel kimliğin oluşmasında bir diğer araçtır. Çocukların dinledikleri hikâyeler, seyrettikleri filmler ve televizyon programları cinsel kimlik gelişimlerine büyük katkıda bulunurlar ancak çocukların yaşamlarındaki insanlar kadar etkili değillerdir (Aral ve ark., 2000; akt. Ünlü, 2012). Çocukların kitap tercihlerinin de cinsiyete göre şekillendiği düşünülmektedir. Burada ebeveynlerin dikkat etmesi gereken nokta, yine oyuncaklar gibi masallarda da çocuğun özgür bırakılmasıdır. Kız çocuğunu sadece kurtarılmayı bekleyen, bir erkeğin yardımına muhtaç; erkek çocuğunu ise güçlü, asla ağlamayan, duygularını göstermekten kaçınan masal figürlerine yönlendirmek, çocuğun kadın ya da erkek cinsiyetiyle ilgili farklı algılara ulaşmasına sebep olabilir. Çocuğa kadın ya da erkek olmasından önce bir insan olduğu öğretilmeli ve seçimlerinde özgür bırakılması sağlanmalıdır.

Annenin çalışan bir ebeveyn olmasının da çocuğun cinsiyet kimliği kazanımını etkilediği düşünülmektedir. Çalışan ve çalışmayan anneler, çocuklarına birbirlerinden farklı rol model sunabilir ve farklı çocuk yetiştirme yöntemleri benimseyebilirler (Konuk 2003; akt. Eser, 2008). Annenin duygusal durumu da çalışıp çalışmamasına bağlı olarak değişebilmektedir. Çalışma durumu anneye mutluluk ya da suçluluk gibi duygular yaşatabilmektedir. Bu da çocuğun annesini model alırken içselleştirdiği davranışları etkiler (Konuk, 2003; akt. Ünlü, 2012). Ancak annenin çalışan bir ebeveyn olması, çocuğuyla kaliteli vakit geçirmesi önünde bir engel değildir.

Ailenin erkek çocuk ya da kız çocuk beklentisi de çocuğun cinsiyet kimliği kazanım sürecini etkileyebilmektedir. Çocuğun kız ya da erkek olarak beklenmesi, kız çocuğunun erkek gibi yetiştirilmesine, erkek çocuğunun da kız gibi yetiştirilmesine neden olabilmektedir (Eser, 2008). Böylece çocuğun cinsiyetle ilgili şemaları karmaşık bir hal alabilir.

Babanın yokluğu çocuğun cinsiyet kimliği gelişimini etkileyebilen bir diğer faktördür. Babanın cinsiyet gelişiminde önemli bir rolü olduğu bilinmektedir. Babanın hayatta olmadığı ya da uzun süre evden uzak olduğu ailelerde cinsiyet rolüne uygun davranımlarda bazı aksaklıklar olabilmektedir (Temel ve Aksoy, 2001). Kadın rol modellerinin bol olduğu ama erkek rol modellerinin olmadığı ya da sınırlı olduğu evlerde, erkek çocuğu kendi cinsiyet kimliğinden uzaklaşabilmektedir (Alkan, 1992; akt. Ünlü, 2012). Aynı şekilde erkek rol modellerinin fazla olduğu ama kadın rol modellerinin bulunmadığı evlerdeki kız çocukları da bu noktada cinsiyet kimliği gelişiminde olumsuz etkilenebilmektedir.

Babanın veya annenin cinsel rollerinin gerektirdiği şekilde davranmaması ve kocanın erkeklik anlayışının abartılı olduğu bir evde bulunmak da cinsiyet kimliği kazanım sürecini etkilemektedir (Alkan, 1992; akt. Eser, 2008). Ebeveynler aile içinde birbirine değer vermeli ve kendilerini eşit şekilde ortaya koymalıdır. Çocuklarının kendilerini gözlemlemesine fırsat vermelidir.

Çocukların cinsiyet davranışlarının şekillenmesinde ayrıca anne babanın çocuğa karşı tutumları, anne babanın cinsellikle ilgili yaklaşımları, anne babanın boşanmış olması, ailenin dağılmış olması, anne ya da babanın ölümü, çocuğun cinsiyet ya da cinsellikle ilgili sorularına verilen cevaplar, çocuğun nerede ve kiminle uyuduğu gibi faktörler de önemlidir (Eser, 2008). Sözü edilen durumlarda çocuğa sergilenen yanlış tavırlar, çocuğun cinsiyetle ilgili olumsuz şemalar geliştirmesine neden olabilir.

KAYNAKÇA

Bağçeli Kahraman, P., Arabacıoğlu, B. (2018). Çocukların anne- babalarına yönelik algıları ile anne- çocuk etkileşiminin cinsiyet rolleri açısından incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22, 1-16.

Başaran, İ.E. (1992). Eğitim psikolojisi. Ankara: Kadıoğlu Matbası.

Cook, J. L., ve Cook, G. (2005). Becoming who we are: The development of self, gender and morality. Child Development Principles and Prespectives, 366-422.

Çağlar, D. (1997). Uyumsuz çocuklar ve eğitimi. Ankara: A.Ü. Eğitim Fakültesi Yayınları.

Eser, M. (2008). Ana babaların cinsel kimlik gelişimiyle ilgili tutumlarının çocuğun cinsel kimlik kazanımına etkisi (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.

Eşel E. (2006). İnsan cinselliğinin biyolojik ve evrimsel temelleri. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni; 16, 274-288.

Okci, B. (2017). Cinsel yönelimin bağlanma stilleri, cinsel doyum ve psikopatoloji yönünden değerlendirilmesi (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Işık Üniversitesi, İstanbul.

Özdemir, H. (2019). Erken çocukluk dönemindeki çocukların, annelerinin ve öğretmenlerinin oyun ve oyuncaklara ilişkin cinsiyet kalıp yargılarının incelenmesi (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Özen, D., (1992). Annenin çalışma durumu ve ebeveynin benimsediği cinsiyet rolü değişkenlerinin çocuğun cinsiyet özelliklerine ilişkin kalıp yargılarının gelişimi üzerindeki rolleri (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Özpolat, A. R., ve İşgör, İ. Y. (2013). Diğer Gelişim Alanları. Ş. I. Terzi içinde, Eğitim Psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi.

Özsungur, B. (2010). Cinsel kimlik gelişimi ve cinsel kimlik bozukluğunda psikososyal değişkenler: gözden geçirme. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi: 17 (3), 163-174.

Öztürk, M. O. (1981). Ruh sağlığı hastalıkları. Ankara: Meteksan Limited Şirketi Yayınları.

Santrock, J. W. (2017). Erken çocuklukta sosyo-duygusal gelişim. İçinde J. W. Santrock, Yaşam boyu gelişim – gelişim psikolojisi (s. 249-252). Nobel Yayıncılık.

Temel, Z. F., Aksoy, A., (2001). Ergen ve gelişimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

Tok, Y. (2001). Cinsiyet rolleriyle ilgili farklı kalıp yargılara sahip üniversite öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Ünlü, A. (2012). Bazı değişkenlere göre okul öncesi çocuklarının cinsiyet rolü davranışlarının incelenmesi (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.

Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Sosyoloji Konferansları, 29-56.

Yağhan Güder, S. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Yavuzer, H. (1997). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi. Yılmaz, M. T. (2017). Cinsel gelişim. İçinde M. E. Deniz (Ed.), Erken çocukluk döneminde gelişim (s. 285-314). Ankara: Pegem Akademi.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çocuklarda Cinsel Kimlik Gelişimi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.İlayda ATICI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.İlayda ATICI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     3 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
İlayda ATICI Fotoğraf
Psk.İlayda ATICI
İzmir (Online hizmet de veriyor)
Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi2 kez tavsiye edildi
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.İlayda ATICI'nın Makaleleri
► Çocuklarda Cinsel Gelişim (Cinsel Kimlik Gelişimi) ÇOK OKUNUYOR Psk.Doğan Demirkan ÖZDEMİR
► Cinsel Kimlik Gelişimi Psk.Füsun BUDAK
► Çocuklarda Cinsel Kimlik Kazanımı Psk.Dnş.Ayşe Gavas ASLAN
► Ergenlerde Kimlik Gelişimi Psk.Gizem HÜNERLİ
► Nesne İlişkileri Açısından Kimlik Gelişimi Psk.Dnş.Abdurahman ÇAVDAR
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Çocuklarda Cinsel Kimlik Gelişimi' başlığıyla benzeşen toplam 16 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


02:00
Top