2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Zor Zamanlarda Ruh Sağlığı
MAKALE #21701 © Yazan Doç.Dr.Alişan Burak YAŞAR | Yayın Ağustos 2020 | 1,290 Okuyucu
PSİKİYATRİK PANDEMİ BEKLENİYOR

Bu kadar risk varken insanlar neden bir galibiyet kutlamak adına bir araya geliyorlar? Anlayamıyorum ben bunu…

Ritüellerin evrilmesi zaman ister. Kültür ve güvenlik harmanından nasıl bir çözüm gelişecek hep beraber göreceğiz. Doğu ve Batı’nın kültürel yapılarında önemli farklılıklar var. Avrupa kültürü bireyselleşmeyi ön planda tutarken, Doğu toplumları kolektif yaşam üzerine kurulmuştur. Daha güvenlikli alanlar, daha az temaslı yaşantılar hem kolektif yaşamı, hem büyük aileleri, hem de bireyselliği değiştirecek.

Dünya genelinde boşanma talepleri arttı. Neden?

Pek çok insan ilk kez ev ahalisi ile bu kadar yoğun zaman geçirdi. Durumun travmatik etkisinin ve stresin neden olduğu tahammülsüzlük ve öfke, buz dağının yalnızca görünen yüzü. Bu duyguların ev içinde beklenmedik krizlere neden olabileceğini ve kritik kararlara neden olabileceğini öngörüyorduk. Ama farklı olarak pek çok çiftte de tam tersi bir durum oluştu. Birbirilerini daha iyi tanıdılar ve doyumlu bir hayatı birlikte kurgulayabilmek için iyi bir fırsat yakaladılar.

Bebekken sevgi ve teması eşitliyoruz. Büyüyünce değişiyor mu bu?

Temas, insan için hem psikolojik hem de fiziksel bir ihtiyaç. Memeli canlıların tümünde olduğu gibi bizim de sinir sistemimiz diğerleri ile birlikte olmaya adapte olmuş durumda. Sinir sistemimiz bilir ki; diğeri olmazsa ben de hayatta kalamam. Yani ‘bağlanma’ya muhtacız. İzleme, ağlama, gülümseme, yapışma, beslenme dışı emme gibi pek çok davranış bebeğin bağlanmasına aracılık eder. Bunların biraz değişmiş hallerini erişkin yaşamımızda sürdürüyoruz. Hele stresli dönemlerde erken dönemlerin bağlanma paternlerine çok hızlı dönüş gösteririz.

FİZİKİ YAKINLAŞMALARA KONULAN MECBURİ KISITLAMALAR BİZİ ÖRSELEYEBİLİR

Bebek neden sevgiyle teması birleştiriyor?

Bebeklerde henüz beyindeki konuşma ve görme merkezleri son olgunluğuna ulaşmadığı için yenidoğan, annesinin sıcaklığı ve dokunuşu ile ‘ruhsal termostat’ını ayarlar. Annesi (veya yerine geçen bakımveren) ona dokundukça bebek güvende hisseder. Bizler hem psikolojik hem de fiziki olarak dokunmaya göre organize olmuş sinir sistemlerine sahibiz. Özellikle pandemi döneminde fiziki yakınlaşmalara konulan mecburi kısıtlamalarla biraz örselenebiliriz. Bunlar sinir sistemimizi yorabilir. Ancak bunlar bugün için gerekli…

Günde yaklaşık üç bin kez yüzümüze dokunuyoruz. Bunu neden yapıyoruz?

Kendine dokunmak, bir çeşit dengeleme arayışıdır. Kendi bedenimizle temas kurmak, bir başkasıyla temasta kalmak kadar önemlidir. Şöyle anlatayım: Dış dünyada bir tehlike hissettiğimizde ya koşarak kaçarız ya donakalırız ya da onunla savaşırız. Ama içsel tehlikelerleden koşarak kaçamayız, onlarla da savaşamayız. İçsel ‘sahte düşman’ı tanımak daha zordur.

Zihnimizden ve ürettiği kontrolsüz düşüncelerden bahsediyorsunuz sanırım…

Evet. Özellikle stres altındayken, düşünceler ve duygular bizi o kadar etkiler ki tüm dikkatimiz onlara yönelir. İçeride bir tehdit vardır ve ‘tüm kameralar’ düşüncelerimize yönelir.

Oysa ki düşünceler yalnızca bir düşüncedir…

Aynen öyle. Ve hiçbir düşünce yüzde 100 doğru olamaz. Dolayısı ile onlara mutlak doğrularmış gibi inanmaktansa onların yalnızca gelip geçen bir düşünce olduğunu fark edebilmek için zaman zaman ‘kameraları’ beş duyu organımıza ve bedenimize yönlendirmek gerekir. Bu nedenle bedenimizi hissetmek, onunla temas halinde olmak çok önemlidir. Özellikle stres altındayken bu yüzden ellerimizi yüzümüze götürürüz.

El sıkışmaktan, cinselliğe kadar başkaları ile fiziki etkileşimimiz, bizim “Ben de varım” mesajımız, değil mi?

Evet. Fiziki teması tamamen kesmek çok uzun süre sürdürülebilir değil. Bilim insanlarının önerdiği önlemleri almalı ve “Diğerleriyle temas güvenli değil” yerine, “Diğerleriyle çeşitli önlemler alarak güvenli bir şekilde temas kurabilirim” demeliyiz.

CİNSELLİK ÖNCESİ VE SONRASI TEMİZLİK HER ZAMANKİNDEN ÖNEMLİ

1990’larda HIV/AIDS krizinin yarattığı benzer bir durum söz konusu. En azından yakın gelecek için çok eşliliğin sonuna gelmiş olabilir miyiz?

HIV/AIDS krizine benzer bir korku dönemi yaşadığımız doğru. Buna rağmen bugün bilim, o günlere göre ileride. Virüsle ilgili bilgilerimiz çok daha iyi. Evet, hâlâ damgalama ve ötekileştirme yüksek. Sağlık çalışanları veya virüsü atlatanlar en az virüsle olduğu kadar toplumun bakışı ile de savaşmak zorunda kalıyorlar. Ama yine de AIDS/HIV krizi, bize damgalama ile savaşta çok şey öğretti. Çok eşliliğin sonuna geldiysek, bütün toplu organizasyonların, toplantıların, tüm maçların da sonuna gelmiş olmamız gerekir. Ama elbette bazı şeyler değişecek.

Ne gibi?

Her kriz kendi çözümlerini barındırır. Covid-19 cinsel olarak bulaşan bir virüs değil, henüz meni veya vajinal sıvıda gösterilemedi ancak gerekli önlemleri de almak gerekiyor. Cinsel Eğitim,Tedavi ve Araştırma Derneği’nin (CETAD) önerileri dikkate alınmalı.

Nedir bu öneriler?

Özetle şöyle: Size ‘yakın’ insanlarla cinsellik yaşayın. Cinsel ilişki sırasında dikkatli olun. Öpüşme yoluyla Covid-19 kolayca bulaşır. Yakın çevreniz dışından birini öpmekten kaçının. Prezervatifler ve oral bariyerler teması azaltır, önemlidir. Seks öncesi ve sonrası temizlik her zamankinden daha önemli. Siz veya partneriniz

Covid-19’a sahipse, cinsel ilişkiden ve özellikle öpüşmekten kaçının.

Duygusal derinlik ve bağlanma sorunu yaşayanlar ya da gecelik ilişkileri, dating app’leri tercih edenler bu yeni döneme nasıl adapte olmalı?

Duygusal derinlik ve bağlanma sorunu yaşayanlar, tıkınırcasına yeme ataklarına, riskli sporlara ya da yoğun alkol/madde kullanımına yönelebilir. Bu risk her zaman var. Kısa vadede bu tür esas ihtiyacı ‘sessize alma’ hali, uzun vadede depresyona neden olabiliyor. Terapide bu tip ihtiyaçları sık sık görüyoruz. Psikoterapi tam da bu konuda doyumlu hayat yaşayabilmeyi hedefleyen bir çalışma. Depresyon ortaya çıkmadan da ‘sessize alma’ ihtiyacını ortadan kaldıracak çeşitli becerileri geliştirmeyi hedefliyor.

YARGILAMA, DAMGALAMA, YARDIM ET

Türkiye’de 4. ayına girdiğimiz pandemi, ülkede ne tür psikolojik rahatsızlıkların artmasına sebep oldu?

Covid-19 pandemisinden hemen sonra bir psikiyatrik pandemi bekleniyor. Hem karantina, hem kayıplarımız, hem de yoğun belirsizlik ve korku, toplumda Travma Sonrası Stres Bozukluğu Sendromu başta olmak üzere birçok rahatsızlığı tetikleyecek. Uyku bozuklukları, panik bozukluk, depresif şikayetler ve Yaygın Anksiyete Bozukluğu gibi… Malesef bu sürecin devamında bu konuda dikkatli olmalı, psikolojik dayanıklılığımızı artırmalı ve tedaviye ihtiyacı olan sevdiklerimizi bir an önce yargılamadan ve damgalamadan doğru şekilde yönlendirmeliyiz.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Zor Zamanlarda Ruh Sağlığı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Doç.Dr.Alişan Burak YAŞAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Doç.Dr.Alişan Burak YAŞAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Alişan Burak YAŞAR Fotoğraf
Doç.Dr.Alişan Burak YAŞAR
İstanbul
Doktor "Ruh sağlığı ve hastalıkları - Psikiyatri"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi4 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Doç.Dr.Alişan Burak YAŞAR'ın Makaleleri
► Çocuklarda Göz Sağlığı Dr.Şeyda ATABAY YILDIZ
► Çocuk Göz Sağlığı Op.Dr.Serkan DAĞDELEN
► Kadın Sağlığı ve Yaz Ayları Op.Dr.Kenan ERTOPÇU
► Ergenler ve Üreme Sağlığı Op.Dr.Kenan ERTOPÇU
► Koroner Kalp Sağlığı Dr.Mahmut AKYILDIZ
► Boyun Sağlığı İçin Öneriler Prof.Dr.Orhan ŞEN
► Bel Fıtığı ve Bel Sağlığı İçin Öneriler Dr.Fzt.Halil İbrahim KURMAZ
► Uçak Yolculuğunda Kulak Sağlığı Prof.Dr.Murat Cem MİMAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Zor Zamanlarda Ruh Sağlığı' başlığıyla benzeşen toplam 96 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


19:55
Top