2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Şeker Hastalığında Beslenme
MAKALE #2198 © Yazan Dyt.Arzu AYDEMİR | Yayın Ocak 2009 | 214,979 Okuyucu ÇOK OKUNUYOR
ŞEKER HASTALIĞINDA BESLENME
  • YAŞAM BOYU SÜREN BİR HASTALIKTIR
  • HASTALIĞA BAĞLI OLUŞABİLECEK BAZI BOZUKLUKLAR ÖNLENEBİLİR VEYA GECİKTİRİLEBİLİR
  • BULAŞICI BİR HASTALIK DEĞİLDİR
  • ŞEKER HASTALIĞININ TIP DİLİNDEKİ ADI DİABETES MELLİTUS’TUR
  • ŞEKER HASTALIĞI İNSÜLİN HORMONUNUN SALGILANMASININ EKSİKLİĞİNE BAĞLI OLARAK KAN ŞEKERİNİN YÜKSELMESİNE NEDEN OLANHORMONAL-METABOLİK BİR BOZUKLUKTUR
  • ŞEKER HASTALIĞINDA YİYECEKLERLE ALINAN GLİKOZ HÜCRELER TARAFINDAN KULLANILMAMAKTA VE KANDAKİ ŞEKER MİKTARI ARTMAKTADIR.
ŞEKER HASTALIĞININ TÜRLERİ:

Tip1 Diyabet
Tip 2 Diyabet

Şeker hastalığının nadir görülen genetik tipleri
Gizli Şeker
Gebelikte görülen şeker hastalığı
oynak şeker hastalığı

ŞEKER HASTALIĞINA BAĞLI OLUŞABİLECEK BOZUKLUKLAR
- KOMA
- KALP DAMAR HASTALIKLARI
-SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI
-BÖBREK BOZUKLUKLARI
-KATARAKT
- YARALARIN GEÇ İYİLEŞMESİ
-BÜYÜME GERİLİĞİ
-ÖLÜ VEYA DÜŞÜK DOĞUM

KAN ŞEKERİ BELLİ DÜZEYİ AŞINCA
*SIK İDRARA ÇIKMA,
* ÇOK SU İÇME ,
* ÇOK YEMEK YEME
* İDRARDA ŞEKER
GÖRÜLÜR.

ŞEKER HASTALIĞININ TEMEL NEDENLERİ
Aşırı şişman olması durumunda
Birinci derece akrabası şeker hastası olma durumunda
Hamilelikte şeker yüksek olması durumunda
Kilolu bebek doğurmada(>4kg)
Tansiyonu yüksek olma durumunda(140/90mmHg)

ŞEKER HASTALIĞININ TEMEL NEDENLERİ
Kanda insülin hormonunun yüksek olması durumunda
Hareketsiz yaşayanlarda
Bel çevresi 90 cm’den fazla olanlarda
Sigara içenlerde
Alkol kullananlarda
Aşırı stresli durumlarda
Yaşın ileri olması durumunda ( özellikle 45 yaş üzeri risk artar)
Şeker hastalığı kadınlarda daha fazla görülür
Kan yağlarında yükseklik olması durumunda
Horlamak veya gece uykuda nefes durması durumunda
Polikistik over (yumurtalık kisti) bulunması durumunda

ŞEKER HASTASI İÇİN TEHLİKELİ DURUMLAR

1-HİPOGLİSEMİ
  • ÖĞÜN ATLAMALARINDA
  • YETERLİ KARBONHİDRAT ALINMAMASINDA
  • ÇOK FAZLA AKTİVİTEDE BULUNMADA
  • FAZLA İNSÜLİN ALIMINDA
  • FAZLA ANTİDİYABET İLAÇLARIN ALIMINDA OLUŞUR
  • ŞEKERİNİZ DÜŞTÜĞÜNDE
HALSİZLİK

BİRDEN BİRE TER BOŞANMASI

ŞİDDETLİ ACIKMA HİSSİ

TİTREME, SİNİRLİLİK

BAŞ AĞRISI

KALP ATIŞLARINDA HIZLANMA, ARTMA GÖRÜLÜR.

BU BELİRTİLERİ HİSSETTTİĞİNİZDE ;

İLK ÖNLEM OLARAK ŞEKER ALMALISINIZ

F MUTLAKA YANINIZDA AKİDE VEYA KESME ŞEKER BULUNDURUN

Diyabetli kişiler, hipoglisemi olasılığına karşı yanlarında şekerli bisküviler bulundurabilir.

2. HİPERGLİSEMİ

İHTİYAÇTAN FAZLA YİYECEK TÜKETİMİNDE,
İNSÜLİNİN YETERSİZ ALIMINDA
ANTİDİABETİK İLAÇLARIN YETERSİZ ALIMINDA
ŞEKER, BAL, REÇEL GİBİ BESİNLERİN
YENİLMESİNDE OLUŞUR.

ŞEKERİNİZ YÜKSELDİĞİNDE
SUSUZLUK
HALSİZLİK
UYKU HALİ
SIK İDRARA ÇIKMA
BAŞ DÖNMESİ
BİLİNÇ KAYBI

ŞEKER YÜKSELDİĞİNDE BOL SU İÇİLMELİDİR

Hiperglisemi durumunda hastanın bilinci kapanmak üzere veya kapalıysa, soluk yolu açıklığı sağlanarak hastaneye götürülmelidir.

DİYABET TEDAVİSİ

Diyabetli bir kişide ;
AKŞ 126mg/dl¯
olması hedeflenir

İKİNCİ HEDEF

TANSİYON KONTROLÜ
HASTADA TANSİYONUN 120/80 mmHg
Olması sağlanmalıdır.

ÜÇÜNCÜ HEDEF
KİLO KONTROLÜ
HASTANIN İDEAL KİLOSUNA ULAŞMASI SAĞLANMALIDIR

DİYET YAPMAKTAKİ AMAÇ
Ø Vücudun ihtiyaç duyduğu gıdaları ihtiyacı kadar almak ve ihtiyaç fazlasını almamak.
Ø Kilo kontrolünü sağlamak.
Ø Uzun süre aç kalınmasını önlemek.

DİYETİ UYGULARKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
DİYETİNİZİ AYARLAYIN,
ZAYIFSANIZ KİLO ALARAK
ŞİŞMANSANIZ KİLO VEREREK
İDEAL AĞIRLIĞINIZA ULAŞIN.

ŞİŞMAN HASTALARDA AŞIRI KİLOYA BAĞLI OLARAK İNSÜLİN EKSİKLİĞİ ORTAYA
ÇIKMAKTADIR.

İDEAL KİLODA, İNSÜLİN VÜCUT İHTİYACINI KARŞILAYACAK VE KAN ŞEKERİ NORMALE İNECEKTİR.

UZUN ARALIKLARLA VEYA DÜZENSİZ YEMEK YEMENİZ HALİNDE İNSÜLİN YETERSİZLİĞİ ARTARAK KAN ŞEKERİNİN YÜKSELMESİNE NEDEN OLUR

UZUN SÜRELİ AÇLIKLARDAN KAÇININ ! FAZLA YEMENİZ HALİNDE KAN ŞEKERİNİZ YÜKSELİR AZ YEMENİZ HALİNDE KAN ŞEKERİNİZ DÜŞERHER İKİ DURUM KAN ŞEKERİ KONTROLÜNÜ BOZAR

4. DİYETİNİZDE POSALI BESİNLERİ YETERİNCE BULUNDURUN POSADAN ZENGİN YİYECEKLER ; KAN ŞEKERİNİN YÜKSELME HIZINI DÜŞÜRÜR, İNSÜLİN İHTİYAÇINI AZALTIR KİLO KAYBI VEYA İDEAL AĞIRLIĞININ KORUNMASINDA YARDIMCI OLUR
BARSAK ÇALIŞMASINI DÜZENLER,KABIZLIĞI ÖNLER

DİYETİN POSA İÇERİĞİ NASIL ARTIRILIR ?

5. YAĞ SEÇİMİNE DİKKAT EDİN

-SIVI YAĞLARI KULLANIN !
- ETLİ YEMEKLERİNİZE
YAĞ KOYMAYIN !
- KIRMIZI ET YERİNE BEYAZ ETLERİ (BALIK,TAVUK ) TERCİH EDİN !

6. SPOR YAPIN

SPOR ;
KAN ŞEKERİNİZİN KONTROLUNU SAĞLAR,
KAN DOLAŞIMINI HIZLANDIRIR,
KİLONUN KONTROL EDİLMESİNE YARDIM EDER,
KAN YAĞLARININ DÜŞMESİNE YARDIMCI OLUR

YÜRÜMEK
MERDİVEN İNİP ÇIKMAK
» ÇARŞIDA DOLAŞMAK
EGZERSİZDE AMAÇ

Ø Kan şekeri ve kilo ayarı sağlar
Ø Kan basıncı ayarlanır
Ø Kan yağlarında düzelme sağlanır
Ø Beden faaliyetlerine yetenek sağlanır
Ø Hayat kalitesinde yükselme
Ø Haftada 4-5 gün 30-45dk hızlı yürüyüş,koşu,bisiklet,yüzme
Ø Egzersiz yemekten en erken 45dk sonra yapılmalıdır.

Egzersiz örnekleri:
Tempolu yürüme,
Kültür fizik,
Bisiklete binme,
Sportif aktivite
Masa tenisi,
Tenis,
Voleybol,
Basketbol,
Yüzme vs

HANGİ YİYECEKLER ŞEKERİ DÜŞÜRÜYOR?

Genellikle posalı yiyeceklerin glisemik indeksleri düşük olur. Kuru fasulye, nohut, mercimek, bulgur, kepekli ekmek, elma, armut, light süt ve yoğurt gibi besinlerin glisemik indeksleri düşüktür. Şeker hastalarının mümkün olduğunca glisemik indeksi düşük besinleri tüketmesi kan şekerinin kontrol altında tutulmasını sağlayacaktır.
Buna karşılık patates, pirinç, havuç, muz, kavun ve üzümünki yüksektir.Kuru üzüm, kuru kayısı ve kuru erik gibi kuru meyvelerin de glisemik indeksi yüksektir.
Şeker hastaları az yağlı yemekleri tercih etmeli. Çünkü bu hastalıkta, damar tıkanması ve kalp hastalıklarına yakalanma riski yüksektir. Ancak A, D, E ve K gibi bazı vitaminlerin vücutta kalmasını sağladığı için tamamen yağsız bir diyet de düşünülemez. Katı yağlar yerine zeytinyağı ve diğer bitkisel yağlar tercih edilmeli.
Kilo vermeniz gerekiyorsa her türlü yağı kısıtlamalısınız. Yemekleri kızartmak yerine ızgara veya fırında pişiriniz. Yağsız etleri (balık, derisiz tavuk), yağsız peynir, yağsız süt ve yoğurt gibi az yağlı yiyecekleri tercih ediniz.
Etli yemeklere ayrıca yağ ilave etmeyin.
Damar sertliği riskini azaltmak için doymamış (bitkisel sıvı) yağlara yöneliniz, özellikle zeytinyağı ile soya, pamuk veya mısırözü yağlarından birini yarı yarıya karıştırarak pişirmeyi tercih ediniz.
Süt ve sütlü ürünlerinin light versiyonlarını seçin.
Günde bir çay kaşığı “tarçın” yiyin. Tarçının kan şeker seviyesini dengelemekte yararlı olduğu gösterilmiştir. Yalnız şeker hastalarının değil, ailesinde şeker olanların da “tarçın” almasında yarar var. Tarçını, kabuğundan yapılmış çayı içerek veya bir tatlı kaşığı toz tarçını bir parça ekmek içinde yutarak alabilirsiniz. Tarçın kahvaltıda, keten tohumu, yulaf, fındık, süt karışımının içinde kullanılabilir.
Şeker hastaları tüm tahıllar, mısırözü yağı, sütlü ürünler, et ve mantarı tüketebilirler.
Kahve, şekerli ve/veya sütlü içilirse kan şekeri seviyesinde yükselmeye neden olur. Bununla birlikte, sade içilen bir kahve kan şekeri seviyesini etkilemez.
Kilo vermek istiyorsanız, öğün atlamayın. Öğün atlamak bir sonraki öğünde daha fazla yemenize, böylece daha fazla enerji almanıza neden olur. Bu davranış aynı zamanda kan şekerinizi de yükseltir.
Her gün aynı saatte ve belirlenen miktarda yemek yemeye çalışınız
Yemeklerinizi daha çok haşlama ve buğulama olarak hazırlamalısınız.
Günde en az 8 bardak su için
Soğan ve sarımsak şeker hastaları için çok yararlı çünkü içeriğinde şeker düşürücü kimyevi maddeler bulunuyor. Brokoli, içeriğindeki bol miktarda karbonhidrat ve krom minerali ile kandaki şeker düzeyini kontrol altında tutabiliyor.
-Fast food türü yiyecekleri, mümkün olduğu kadar az tüketiniz.
-Milföy hamurunda, yarısı kadar katı yağ bulunduğu için, milföyden yapılmış börekleri yemeyiniz.
- Börekleri, mümkün olduğu kadar evde kendiniz yapınız.
- Ev dışında yediğiniz sulu yemeklerin suyunu yemeyiniz.
-Kurutulmuş meyveler (kuru üzüm, kuru kayısı, kuru incir, kuru erik, kuru dut vb.) kuru maddeler yönünden yoğunlaştığından, enerji değerleri yüksektir. Bu nedenle, diyabetlilerin, kurutulmuş meyve, pestil gibi yiyecekleri yememeleri yerinde olur.
- Salamura ve konserve edilmiş yiyeceklerde (salam, sosis, sucuk, pastırma, kavurma, tuzlu sardalya, turşu, gibi), hazır çorbalarda ve çorbalarda lezzet verici olarak kullanılan bulyonlarda (tablet), yüksek oranlarda tuz ve sodyum bulunur.. Farkında olmadan aldığınız tuz ve sodyum, tansiyonunuzun daha da yükselmesine neden olabilir. Pişirme sırasında, ya da yemek yerken, normalden daha az tuz kullanmaya özen göstermelisiniz.
Piyasada "Diyabetik" olarak isimlendirilen tatlılar, diyabetli kişiler için uygun değildir. Diyabetik tatlıların içinde bulunan tatlandırıcılar, sorbitol, fruktoz gibi glikoza (şekere) eşdeğer kalorileri olan tatlandırıcılardır. Diyabetik çikolata ve bisküvilerde de yüksek oranda doymuş yağ bulunur. Bundan dolayı, bu tür yiyecekleri yediğiniz taktirde, kan şekeriniz ve trigliseridleriniz yükselebilir. Eğer, şişmansanız, daha fazla kilo almanıza neden olabilir. Ayrıca, bu tür diyabetik tatlıların fazla miktarda alınması, diyareye (ishale) neden olabilir. Üstelik, bu ürünler son derece pahalıdırlar.

Enerji içermeyen tatlandırıcıları kullanarak, evde yapacağınız tatlıları tüketebilirsiniz.

Soya fasulyesi:
Kuru baklagillerden farkli olarak soya zengin protein yapisi ile kan sekerini harika dengeleyen bir besin

TÜKETTİĞİNİZ HERŞEYİN ETİKETİNİ OKUYUN
Satın aldığınız yiyeceklerin besin bileşim tablosunu okumayı ihmal etmeyin. Besin bileşim tablosunu okurken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, içermiş olduğu kalorisi, yağ oranı ve kullanılan tatlandırıcının cinsidir.
ŞEKER HASTALARININ GÜN İÇERSİNDE BESLENME ŞEKLİ:

KAHVALTI:Sabah uyanıldığında kahvaltı mutlaka yapılmalıdır. Peynir, yumurta yada süt bulunmalıdır. Ekmek tüketimini biraz sınırlamak gerekir. 2-3 dilim yeterlidir. Söğüş sebze tüketilebilir. Reçel, bal, pekmez ve çay şekerinden uzak durmak gerekir. Çay ya şekersiz içilmelidir ya da yapay tatlandırıcı kullanılmalıdır. Yapay tatlandırıcılarda da dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Tatlandırıcıyı alırken içindeki etken maddenin aspartam olmasına dikkat edilmelidir. Kullanım limiti daha yüksek ve şeker miktarı daha azdır.

ARA ÖĞÜNLER: Kahvaltıdan 2 - 2.5 saat sonra bir ara öğün olmalıdır. Öğle yemeğinde 2 saat sonra ara öğün olmalıdır. Akşam yemeğinde 2 saat sonra ara öğün tüketilmelidir. Ara öğün 3 defa yapılır. Ara öğünlerde meyve tüketilebilir ancak mutlaka yanında süt, yoğurt, peynir gibi bir protein kaynağı olmalıdır. Meyvelerle birlikte bu gıdaları tüketmenin amacı meyvedeki şekerin kana geçişini yavaşlatmaktır. Tek başına meyve tüketildiğinde meyvedeki şeker kana çok hızlı geçtiği için kandaki şekerinde hızla yükselmesine neden olur.

ÖĞLE:
Et gurubundan, süt gurubundan ve sebze-meyve gurubundan bir yiyecek olmalıdır. Örneğin etli türlü, 4 kaşık pilav ve 1 kase yoğurt.

AKŞAM: 2-3 köfte kadar ızgara et, bol salata ( yağsız veya çok az yağlı ), 2 ince dilim ekmek, 1 bardak ayran.

Günde 3 ana öğün 3 ara öğünü ihmal etmemek gerekir. Ancak bu şekilde kan şekerini dengeleyebiliriz.

Çok yeme zaafını kırabilmek için, yardımcı olabilecek yaklaşımlar

- Bir yemek günlüğü tutun, her gün neler yediğinizi yazın. Böylece yemek kayıt defterinizi ya da günlüğünüzü haftalık olarak gözden geçirerek potansiyel problemleri ve başarıya ulaşmanızı engelleyen sorunları ortaya koyun.
- Herhangi bir şey yemeden evvel, kendinize gerçekten aç olup olmadığınızı sorun.
- Sağlıksız bir şeyi canınız çektiğinde dikkatinizi dağıtmaya bakın. Bir arkadaşınızı çağırın, yürüyüş yapın ya da bir yerlere gidin.
- Yemek yeme işini sadece mutfak ya da yemek masası ile sınırlandırın. Oturma odası ya da yatak odanızda veya yürürken ya da etrafta dolaşırken yemek yemeyin.
- Yemek yediğinizde yemek yeme üzerine odaklanın. Televizyon seyretmeyin, kitap okumayın ya da telefonla konuşmayın.
- Çevrenizde yüksek kalorili gıdalar saklamayın. Eğer bunlar evin dışında ise, yemeniz de mümkün olmayacaktır.
- Yiyecekleri, dolaplarda ya da buzdolabında olduğu gibi göremeyeceğiniz yerlerde saklayın.

Yenilmesi önerilen gıdalar:

Tüm taze balıklar
Derisi alınmış hindi ve tavuk eti
Yumurta beyazı
Sebze ve meyveler
Kurubaklagiller (kurufasülye, nohut, barbunya, mercimek)
Bulgur pilavı
Esmer veya kahverengi pirinç pilavı
Kepekli, ıspanaklı veya domatesli makarna
Kurutulmuş erik, elma veya armut
Zeytinyağı
Keten tohumu
Çiğ badem, fındık
Yağsız süt, peynir ve ayran
Ekmek: tam tahıl ekmeği, kepekli ekmek, çavdar ekmeği


ŞEKER HASTALARI İÇİN SAKINCALI OLAN YİYECEKLER
* ŞEKER VE ŞEKERLİ YİYECEKLER ( BAL, REÇEL, ÇİKOLATA )
* KURABİYE, KEK, PASTALAR
* MEŞRUBATLAR ( GAZOZ, COLA, HAZIR MEYVA SULARI, ALKOLLÜ İÇECEKLER )
* KATI YAĞLAR
* SALAM, SOSİS, SUCUK, PASTIRMA
* SAKATATLAR

YENiLMEMESi GEREKEN YiYECEKLER
Şeker, şekerleme, şekerli tatlılar, bal, reçel, pekmez, şıra, boza, marmelat, şurup, dondurma, kremşanti
Hamur işleri, hamur tatlıları, börek, çörek, pasta, kek, kurabiye, çikolata, jöle, tahin helvası
Yağda kızartılmış, kavrulmuş ve sos ilave edilmiş yiyecekler (et, sebze, hamur)
Bütün yağlı yiyecekler (yağlı et, kavurma, yağlı balık, yağlı tavuk, kaymak, krema, mayonez)
Kuruyemişler (belirtilenlerin dışında kalanlar)
Alkollü içecekler, meşrubatlar, hazır meyve suları
Terkibi bilinmeyen hazır gıdalar (hazır çorbalar, bulyonlar-etsuyu tabletleri vb.)
Hayvansal ve diğer katı yağlar (tereyağı, kuyrukyağı, içyağı, margarinler)
Sakatatlar (karaciğer, beyin, dil, dalak, yürek, işkembe, paça, kokoreç)
Hazır satılan diyabetik ürünler (diyabetik reçel, bal, çikolata, bisküvi vb.)
TEŞEKKÜR EDERİM
ARZU AYDEMİR
BESLENME VE DİYET UZMANI
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Şeker Hastalığında Beslenme" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Arzu AYDEMİR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Arzu AYDEMİR'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     78 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dyt.Arzu AYDEMİR'in Makaleleri
► Şeker Hastalığında Beslenme Dyt.Seyhan TEMEL
► Diabette (Şeker Hastalığında) Beslenme Dyt.Dilşah KOLAÇ KAÇAR
► Diyabette (Şeker Hastalığında) Beslenme Dyt.Sevgi Gökçen ERKÜN
► Multiple Skleroz Hastalığında Beslenme Dyt.Müge BAŞER BOZOK
► Şeker Bayramında Beslenme Dyt.Turgay KÖSE
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Şeker Hastalığında Beslenme' başlığıyla benzeşen toplam 79 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


10:15
Top