2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Geçmişe Yönelik Zihinsel Geviş Getirme
MAKALE #22006 © Yazan Psk.Emre ŞENGÜR | Yayın Aralık 2020 | 1,939 Okuyucu
Ne demişti yazar? "Kelimeler… Kelimeler albayım, bazı anlamlara gelmiyor.” Bazı kelimelerse, çok fazla anlama geliyor. "Keşke" tam da böyle bir kelime. Birçok duyguyu birlikte barındıran yegane bir söz. Peki, nerde başlar bu muazzam kelime kullanımı.
Kabaca bir zaman çizlgesi oluşturduğumuzu düşünelim. Biz, şimdide bulunuyoruz. Bir tarafında geçmiş, diğer tarafında ise gelecek bulunsun çizelgemizin. Keşke, "Şimdi"de yaşadığımız engellenmeler yani olumsuz sonuçlar nedeniyle ortaya çıkan bir hayıflanma halidir. Peki, keşke anlarının temel özellikleri nelerdir? Ve neler yapılabilir? Bu yazıda temel olarak buna değinmeye çalışacağım.

*Şu an yaşadığımız bir olumsuzluk bizi geçmişi tekrar düşünmeye sevk eder.
Olumsuz tetikleyici olayın temel etkisi; dikkatimizi ve ilgimizi gelecekten geçmişe doğru çekmeye neden olur. Söz gelimi olumsuz olayı yaşamamış olsaydık, geriye dönüp geçmişi düşünme gereği duymayacaktık. Geleceği kurmak için adımlar planlayacaktık ve devam edecektik. Oysa yaşadığımız olumsuzluk bakışımızı geçmişe doğru yönlendirir. Belki de kritik soru burada şudur? Eğer, olumsuzluğu yaşamamış olsaydım; geçmişe dönüp bakma ihtiyacı hissedecek miydim? Cevabım "Hissetmeyeceksem" karşılaştığım olayın hayatımın merkezine konduğunu göstermektedir.
Sonuçlar, verdikleri geri dönüşler ile geleceğe dair ders çıkarmamızı sağlarlar. Geçmişe yönelen ilgi, geleceğe dair adım belirleme sürecini geçtiğinde ruhsal durumumuzu etkiler hale gelmeye başlıyor. Feedback diyebileceğimiz ders çıkarma süreci bittiğinde "an"da devam ederiz. Ama yaşanılan olumsuz olay sonrası geçmişi tekrar değerlendirme sürecinde isek ve sonuçtan dolayı geçmişe dönmüş isek düşünme süreci bizi rahatlatmayacaktır.

*Geçmişi tekrar düşünme ile sonuç ve süreç ayrımı birbirine karışır.
Süreç, belirli bir nokta üzerine kendimizi motive ederek yaptığımız davranışlar bütünüdür. Sonuç ise sürecin getirdiği her şeydir. Karşılaşılan olumsuzluk, sonuca dairdir. Sonucun olumsuz olması, sürecin de olumsuz olarak nitelenmesine sebep olabilir. Oysa birinci maddede bahsettiğimiz gibi sonuç farklı olsaydı acaba süreci düşünme gereği duyacak mıydık? Burada temel bir varsayımla hareket ettiğimiz düşünülebilir. Olumlu süreç, olumlu sonuca görürür. Olumsuz süreç ise olumsuz sonuca götürür. Peki öyle mi?

*Sonuç konusunda belirleyici tek faktör olarak kendimizi görme eğilimi artar.
Bir önceki madde ile birlikte düşünerek devam edelim. Sonuç, tamamen sürecin nasıl geçtiğine göre şekillenmeyebilirdi. Bunun sebebi ise sonuç konusunda tek belirleyicinin biz olmadığı gerçeğidir. Mesela bir öğrenci düşünelim. Gireceği sınav için yeterli bir süreç gerçekleştirsin. Ama sınav günü, sınıf ortamına girdiğinde ortamın dışardan gelen gürültü nedeniyle sınava uygun olmadığı bir şekilde sınava girsin. İşte tam bu noktada sonuç konusundaki tek faktör olamama durumu devreye girmiş ve sonuç konusunda diğer faktörler kişi üzerinde etkide bulunmuştur.

*Sürecin başında olumsuz sonucu varsayıp, sürece girmeme yönünde tümgüçlü olamamanın getirdiği kendini suçlama hali oluşur.
Bu maddede ise kişide, sürecin başında geleceği bir nevi kahin gibi ön görüp kendini şekillendirebilireceğine yönelik bir düşünce ortaya çıkar. Oysa kendimize şunu sormamız gerekir? Kendimizi cezalandırma gibi mazoşist bir ruh hali içerisinde değilsek sürecin başında sonucun olumsuz olacağını biliyor olsaydık sonuç konusunda farklı bir adım atma yönünde eğilim gösterirdik. Bu nedenle bu düşünce biçimi de hatalıdır.

*Geçmişte verilen kararın artı yönleri ve karara giden süreç göz ardı edilir.
Sonuç, olumsuz olsa da sonuca giden süreci göz ardı etmemek gerekir. Verilen her karara giden bilinçli ve bilinçdışı bir süreç vardır. Bu nedenle verdiğimiz kararın da bize getirdiği artılar mevcuttur. Sonucun olumsuzluğu ile sonuca giden süreçteki artıları ve süreci göz ardı etmek fayda sağlamayacaktır.

*Geçmişe yönelik zihinsel geviş getirme dediğimiz, düşünce yumağı içinde kalma hali oluşur.
Yaşanılan olumsuzluk; geçmişe dönme, şu ana gelme ve tekrar geçmişi düşünme şeklinde bir döngüye girmemize neden olur. Bu duruma "Geçmişe Yönelik Zihinsel Geviş Getirme" diyebiliriz. Geçmişe yönelik zihinsel geviş getirmede gözlediğimiz temel özellikler şunlardır:
-Aynı düşünceyi, tekrar tekrar düşünürüz.
-Kendimize bilmediğimiz, yeni bir şey söylemeyiz.
-Geleceğe dair ders çıkarmamızı sağlayan bir düşünce süreci değildir.
-Düşündekçe rahatlamayız.
-Ana devam etme motivasyonumuzu ve isteğimizi azaltır.
Belirtilen özelliklere sahip zihinsel geviş getirme haline girmemizin bize bir yararı yoktur. Bu nedenle "Biraz düşüneceğim ve rahatlayacağım" demek doğru olmayacaktır. Döngüye girmemeye çalışmamız gerekmektedir. Zihinsel geviş getirme süreci, zincire sıra ile dizilmiş halkalara benzer. Zihnimiz, ilk halkayı yani geçmişe yönelik bir düşünce tohumunu atabilir. Bu durumu değiştirmek elimizde değildir. Ama devamında bu sürece yeni halkalar eklememek elimizdedir. Zihinsel geviş getirme sürecinin farkında olma, gerekli olmadığını ve fayda sağlamayacağını kendimize hatırlatmamız gerekmektedir.

*Karşılaşılan olumsuzluk, geçmişe yönelik alternatif olumlu senaryolar oluşturmamıza neden olur.
Mevcut madde ise, geçmişte verilen kararı ve davranışı yapmasaydım olumlu bir senaryo gerçekleşirdi varsayımına dayanır. Peki, gerçekten böyle mi? İyimser bir tavır almak fayda sağlamayacaktır. Ama kendimize şunu söylememiz gerekir: "Başka türlü davransaydım sürecin, nasıl ilerleyeceğini bilemezdim. Olumlu ilerleme olasılığı kadar olumsuz ilerlemesi de mümkündür."

*Zihinsel geviş getirme ile, kendimizi ve ötekini ikna etme süreci başlar.
Zihinsel geviş getirmenin en temel özelliklerinden biri, karşılaştığımız olumsuzluk sonrası konumumuzu yeniden şekillendirme ihtiyacına hizmet etmesidir. Engellenme veya yaşanılan olumsuzluk; düşünce, duygu, değer ve inanç gibi birçok özelliğimize yeniden bakmamıza neden olur. Engellenme, yapbozda yerine oturmayan bir parça gibidir. Zihinsel geviş getirme hali, o parça yerine oturmadığı halde oturtmaya çalışmaktır. Söz gelimi yaşanılan engellenme sonrası kendimizi suçlama, ötekini suçlama, alternatif gelecek oluşturma vb. tüm süreçler yaşanılan olumsuzluğa dair kendimizi ikna etme sürecidir. Peki bunu yapmamıza gerek var mıdır? Unutmayalım ki hayat olumlu ve olumsuz sonuçlarla dolu. En başta konuştuğumuz gibi olumsuz sonuçlar yarattığı duygu nedeniyle daha merkezi bir noktada. Peki olumlu sonuçları görmek için, onların da olumsuzlaşmasını beklemek zorunda mıyız?
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Geçmişe Yönelik Zihinsel Geviş Getirme" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Emre ŞENGÜR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Emre ŞENGÜR'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     35 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Emre ŞENGÜR'ün Yazıları
► Ruminasyon (Zihinsel Geviş Getirme) Psk.Dnş.Müjgan SONUÇ
► Zihinsel Antrenman Osman URFA
► Zihinsel İstismarlar Psk.Serap DUYGULU
► Sporda Zihinsel Sağlamlık Psk.E.Cem ENGİN
► Zihinsel Antrenman ve Performans Psk.Fahri ŞAHİN
► Zihinsel Yetersizlik Nedir? Psk.Bilge AÇIKGÖZ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Geçmişe Yönelik Zihinsel Geviş Getirme' başlığıyla benzeşen toplam 22 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Kanserin 5 Aşaması Haziran 2022
► Kanser ve Psikoloji ÇOK OKUNUYOR Haziran 2022
► Dijitalleşen Yas Eylül 2021
◊ Psikoterapi ve Sohbet Eylül 2021
◊ İstisna Davranış Mayıs 2021
◊ Dönüşüm Nisan 2021
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


13:27
Top