2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Wısc-R ve Wisc-Iv Zeka Testlerinin Ortaya Çıkışı ve Aralarındaki Farkların İncelenmesi
MAKALE #22088 © Yazan Uzm.Psk.Damla KANKAYA | Yayın Ocak 2021 | 1,286 Okuyucu
WISC-R ve Wisc-IV Zeka Testlerinin Ortaya Çıkışı ve Aralarındaki Farkların İncelenmesi

Özet

Çocuğunuzun zekâ düzeyini merak ettiğiniz oldu mu? Ya da çocuğunuzdan hiç beklemediğiniz anda gelen akılcı sorulara şaşırıp acaba üstün zekâlı mı diye şüphe duyduğunuz? Peki, hiperaktivite bozukluğunun bazen yüksek zekâdan da kaynaklanabileceğini? Bunu nasıl ölçebilirim? Ya da bu ölçülebilir bir konu mu? Test hangi yaşlar için uygulanabilir? Testi daha önce yaptırmıştım ama bir daha ne zaman yaptırabilirim? Tüm sorularınıza bu makale ile cevap bulabileceksiniz. Wisc-R testi David Wechsler tarafından geliştirilen bir zekâ testidir. 1974 yılında yapılan araştırmalar sonrasında bu adı almıştır. 40 yıl boyunca güvenilirlik ve geçerlilik olarak en güvenilir test olduğu düşünülüyordu. Fakat bu uzun süre içinde meydana gelen teknolojik, sosyal ve kültürel anlamdaki gelişmeler sonucunda bu yetkinliğini kaybetmiştir. Çünkü bu gelişmelerle birlikte insanlar ve zekâ ölçütleri de değişmiştir. Değişen ölçütler sonucunda testin uygulandığı çocuklar testte olduğundan üstün olarak çıkmaya başlamıştır. Artan beklentiler ve ebeveyn tutumları çocukları olumsuz anlamda etkilemiştir. Wisc-IV testi Wisc-R testinin geliştirilerek ve günümüze uygun olarak revize edilmiş halidir. Yaş aralıkları, ölçülen alanlar, test süresi ve test tekrarı için önerilen süre gibi bazı farklılıklara sahiptir. Güncellenen bu test 2003 yılında ortaya çıkmış 2013 yılında Türkiye’ye gelip gerekli çalışmaların ardından 2016 yılında uygulanmaya başlanmıştır. (TPD, 2020) Eski ve sık sık yanlış ölçümlerin yapıldığı Wisc-R etik değerlere de aykırı olacağı için uygulamadan kaldırılmıştır.* Bu çalışmada Wisc-R ve Wics-IV testlerinin gelişimi, Türkiye’de ve yurt dışında geçerlilik ve güvenilirlik açısından yetkinliğini ne zaman, nasıl, hangi çalışmalarla kazandığı ve hangi alanlarda ölçüm yaptıkları incelenmiştir. Bu iki testin arasındaki farklar üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler: WİSC-R, WİSC-IV, zeka testi, Farklılıklar, Wechsler, güvenilirlik, değer





WISC-R ve Wisc-IV Zekâ Testlerinin Ortaya Çıkışı ve Aralarındaki Farkların İncelenmesi

Zekâyı ölçmeye yönelik fikirler ilk kez 19.yüzyılda ortaya atılmaya başlanmıştır. Başlarda çalışmalar yapılırken insanların birbirinden farklılığı göz ardı edilmiştir. Bu çeşitliliği hesaba katmanın hata olacağı şeklinde görüşler öne sürülmüştür. Bu düşünceyi ortaya atarken amaç, elde edilen sonuçlar kapsamında herkes için genel geçer kurallar elde edilebilmektedir. Bu yönelimle yola çıkan J.Mckeen Catell 1890 yılında ortaya attığı “zihinsel test” kavramı sonucunda çıkardığı ilk testte başarısız olmuştur. Fakat bu çalışma başka test çalışmaları için diğer profesyonellere ilham olmuştur.*

Wechsler’e ait olan ölçekler, tüm dünyada en yaygın olarak kullanılan değerlendirme testleri arasındadır. Ölçeği geliştirmek için Roman asıllı Amerikan Psikolog David Wechsler çalışmalar yapmıştır. Ordu testi gibi bir uygulama sayesinde testi birçok gence uygulanabilmiştir. Her ne kadar eleştiriye de maruz kalsa daha iyi temelli bir yöntem bulunamadığı için testlerin bu biçimde uygulanması gerektiğini ifade etmiştir. (Oker, 2020)

Wechsler 1949 yılında 6 ila 16 yaş aralığındaki çocuklara uygulanabilecek olan Wisc adını verdiği zekâ ölçeğini hazırlamıştır. Wisc ölçeği daha sonra tekrar incelenip revize edildikten sonra 1974 yılında Wisc-R adı ile kullanılmaya devam edilmiştir. Bu testin Türkiye’de uygulanıma girmesi 1984 yılında tamamlanan çalışmalar ile hayata geçirilmiştir. İlk olarak 1978 yılında yapılan araştırmalarda uyarlama ve normlarının uygunluğunu sağlama sürecinde bu testin Hacettepe Üniversitesi tarafından çevrilen versiyonu kullanılmıştır. Geçerlilik ve güvenilirlik için ilk çalışmalar Ankara’da 403 kişiye uygulanmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda sözel alt başlık alanında bulunan testlerin daha detaylı incelenmesi ve bazı değişikliklerin hayata geçirilmesi gerektiği öne sürüldü. Daha sonra yine Ankara’da 6 ile 17 yaş arasında bulunan 680 çocukla tekrar denenmiştir. Son olarak Ankara’ya 11 kentten daha çocukların bulunduğu 1639 deneğe uygulanan test farklı kesimlerdeki çocukları da temsil ettiği onaylanmış oldu. Türkiye’de uygulanan diğer zekâ testleri ile karşılaştırıldığında zamanının en yüksek güvenilirlik ve geçerlilik oranına sahip testler arasında idi. (Debral, 2016) *Fakat aradan geçen 40 yıl düşünüldüğünde bu kadar uzun süre zarfında teknolojik, sosyal ve kültürel etmenlerin de değişmesi kaçınılmazdır. Bu değişimler neticesinde de 21.yüzyıldaki çocuklara eski çerçeveden bakan Wisc-R testi artık yetersiz bulunmuştur. Bunun nedeni bu çağın çocuklarının geçmişten kalan normlara sahip bu test ile ölçüme tabi tutulduklarında performans olarak sahip olduklarından daha yüksek düzeyde sonuçlar alınması olmuştur. *Çocuklar, olduklarından daha üstün olarak tanımlanınca bu sonuca göre beklentileri karşılamakta oldukça zorluk çekmişlerdir. Bu da ebeveynlerin çocukları üstünde baskı kurmasının yanı sıra çocuklarda performans kaygısına da yol açmıştır.* Tabiki elde edilen bu sonuçlar ışığında değerlendirildiğinde Wisc-R testinin çocukları değerlendirmek amacı ile kullanılması artık etik değerleri de ihlal eden bir durumdur.

Wisc-IV testi Amerika’da yürütülen çalışmalar sonucunda 2003 yılında ortaya çıkmıştır. Güvenilirlik ve geçerlilik için yapılan çalışmaların birinde 224 erkek ve 121 kızdan oluşan toplam 345 çocuğun bulunduğu bir gruba Wisc-IV uygulandı. Amaç, öğrenme güçlüğü bakımından güvenilirlik ve geçerlilik sağlamaktır. Temel alt testler bu süreçten başarılı ayrıldı. Bu test 2013 yılında Türkiye’ye gelmiş. 2016 yılında ise Türkiye standartlarına uygun hale getirildiğinde uygulanmaya başlanmıştır. Bu uygunluk çalışmalarında 819 kişiye ön uygulama yapılarak denemeler başlamıştır. Elde edilen sonuçlara bakılarak eksik, düzenlenmesi ve değiştirilmesi gereken yerler saptanıp uygun hale getirilmiş. . (Özberk, Bengi, & Koç,* 2016) *Ülkemizde uygulanan en güncel zekâ testi versiyonları arasındadır. *Bu test kişinin zihinsel potansiyeli hakkında bize bilgi verir. Örneğin; zekânın üstün oluşu ve ya zihinsel engellerin saptanması vb. Bunun dışında kişinin dikkatini incelerken öğrenme düzeyi hakkında da bizi bilgilendirir. Her iki testte de testi uygulayan yetkin kişi tarafından sonuç, eylemler ve gözlemler harmanlanarak bir değerlendirme ya da yorumlama yapılabilir. Wisc-IV testinde Wisc-R’dan farklı olarak 6 yaşından 16 yaşına 11ay’a kadar uygulanma yaş aralığı arttırılmıştır. Uygulama alt test sayıları her iki testte de aynı kalırken yedek alt test sayılarında farklılıklar olduğunu görüyoruz. Wisc-R testine iki adet bulunan yedek alt test sayısı, güncellenmiş Wisc-IV testinde 5’e yükseltilmiştir. Yine güncel olmayan versiyonunda sözel ve performans alt testleri olarak iki alt başlıkta incelenirdi. Fakat güncel sürümü olan Wisc-IV’te sözel kavrama, işleme hızı, çalışma belleği ve algısal akıl yürütme olmak üzere 4 alt başlıkta değerlendirme yapılır. Bu iki testten Wisc-R testinin yapılması 60 ila 70 dakika gibi bir süre alırken, Wisc-IV 75 ila 90 dakika ya da başka bir kaynağa göre 90 ila 120 dakika aralığında sürebilir. Aslında testin süresi uygulanan çocukla ilişkilidir. Çünkü testi sonlandırmak için çocuğun arka arkaya belli sayıda hata yapması beklenir. Bu durum yaşanmadığı müddetçe test devam eder. Test tekrarı için de eski sürümünde 6 ayda bir uygulanması makul bulunurken, Wisc-IV için senede bir kez uygulanması tavsiye edilir.**

Wisc-R ile Wisc-IV testleri birbiri ile kıyaslandığında Wisc-IV her anlamda daha geçerli, güvenli ve çağa uygun olarak revize edilmiştir. Şu dönemde hızlı değişimlerin yaşandığı bir dünyada var olduğumuzu düşününce bizi değerlendiren ölçeklerin yenilenmesinin yadsınamaz olduğunu yapılan araştırmalar sonucunda farkına varıyoruz.**

UZMAN KLİNİK PSİKOLOG DAMLA KANKAYA

PSİKOLOJİ ÖĞRENCİSİ BUSE SARI

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Wecshsler Zeka Testlerinin Gelişimi

*Türk Psikoloji Yazıları, 2011, 14 (28), 49-57)

WİSC-R ve WİSC-IV Zeka Testlerinin Benzerlikleri ve Farklılıkları

Karşılaştırma maddeleri

******* WISC-R

WISC-IV

Uygulama Alt Test Sayısı

10

10

Yedek Alt Test Sayısı

2

5

Kaç Alt Başlıkta Değerlendirmektedir?

2

4

Süre*

60-75 dk arası

75-90 dk arası

Yaş

6,0-16,0

6,0-16,11

Test Tekrarı İçin Tavsiye Edilen Süre

6 ay

1 yıl

Uygulanmaya Başlandığı Yıl

********* 1984**

2016**





Kaynakça

Bradley, F. O., Hanna, G. S., & Lucas, B. A. (1980). The reliability of scoring the WISC-R.*Journal of Consulting and Clinical Psychology,*48(4), 530.

Canivez, G. L. (2014). Construct validity of the WISC-IV with a referred sample: Direct versus indirect hierarchical structures.*School Psychology Quarterly,*29(1), 38.

Çınar Danışmanlık Merkezi. (2017, July 30). WISC 4 ZEKA TESTİ (WISC TESTİNİN SON SÜRÜMÜ). Retrieved from WISC 4 ZEKA TESTİ (WISC TESTİNİN SON SÜRÜMÜ) (cinarpsikoterapi.com)

Deral, B. R. (2016), Wisc-R Zeka Testi Nedir? Retrieved from WISC-R Zeka Testi Nedir, Hangi Yaş İçin Yapılır? | MentalUP

İstanbul Kariyer Polikliniği. (2020, September 10). Wisc-R ve Wisc-4 zeka testlerinin farkı nedir? Retrieved from WISC-R ve WISC-4 ZEKA TESTLERİNİN FARKI NEDİR? - İstanbul Eğitim Sertifika - Uzaktan Eğitimin Merkezi (istanbulegitimsertifika.com)

Klinik Psikoloji Eğitimleri Enstitüsü. (2020). Wisc-R Zeka Testi. Retrieved from WISC-R Testi (klinikpsikoloji.com.tr)

Oker, E. (2020), Zeka Testlerinin Tarihsel Gelişimi, Retrieved from Zeka Testlerinin Tarihsel Gelişimi - Psikoloji Ağı (psikolojiagi.com)

Özberk, Ü., Bengi, E., & KOÇ, N. T. D.*(2016). Wechsler çocuklar için zeka ölçegi IV Türkçe formundaki maddelerin işlev farklılığının sosyo-ekonomik düzey ve cinsiyet açısından incelenmesi*(Doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ölçme ve Değerlendirme Anabilim Dalı).

Prifitera, A., Saklofske, D. H., & Weiss, L. G. (Eds.). (2005).*WISC-IV clinical use and interpretation: Scientist-practitioner perspectives. Academic Press.

Türk Psikologlar Derneği Bursa Şubesi. (2020) Wisc-IV ile Wisc-R arasındaki farklar nelerdir? Retrieved from** WISC-IV ve WISC-R arasındaki fark nedir? | TÜRK PSİKOLOGLAR DERNEĞİ (psikolog.org.tr)
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Wısc-R ve Wisc-Iv Zeka Testlerinin Ortaya Çıkışı ve Aralarındaki Farkların İncelenmesi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Damla KANKAYA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Damla KANKAYA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Damla KANKAYA Fotoğraf
Uzm.Psk.Damla KANKAYA
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi22 kez tavsiye edildiİş Adresi KayıtlıTavsiyeEdiyorum.com'u sıkça ziyaret ediyor.
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Damla KANKAYA'nın Yazıları
► Zeka Testi Olarak Wısc-Iv'mü Wısc-R mı? Psk.Yaprak Betül BİNİCİ
► Wisc-R Zeka Testi Psk.Büşra SEZİKLİ
► Wısc-4 Zeka Testi Psk.Elif Can ÖZTÜRK
► Wısc-R Zeka Testi Psk.Benan ŞAHİNBAŞ
► Wısc-R Zeka Testi Psk.Seval HACIM KILIÇ
► Zeka Ölçeği Wısc-R Nedir? Psk.Serap SÖZEN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Wısc-R ve Wisc-Iv Zeka Testlerinin Ortaya Çıkışı ve Aralarındaki Farkların İncelenmesi' başlığıyla benzeşen toplam 22 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Sanat Terapisi Ocak 2024
► Panik Atak Geliyorum Der mi? Ağustos 2023
► Akran Zorbalığı ÇOK OKUNUYOR Ağustos 2023
► Çaresizlik Öğrenilir mi? Haziran 2023
► Psikolojik İlk Yardım Mayıs 2023
◊ YENİAleksitimi (Duygu Körlüğü) Mart 2024
◊ YENİÇocuklar Neden Yalan Söyler? Mart 2024
◊ Ruminasyon Ekim 2023
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


08:31
Top