2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Köpeklerde Zehirlenmeler Hakkında Genel Bilgiler
MAKALE #2260 © Yazan Vet.Hek.Dr.Serhat TORUN | Yayın Ocak 2009 | 54,919 Okuyucu
Bu ayki yazımda sizlere pek çoğumuzun karşılaşabileceği ve de sevgili dostlarımızın hayatını tehdit edici öneme sahip zehirlenmeler hakkında ve ya bu durumlarla karşılaştığınızda ilk etapta yapabileceklerinizle ilgili internetten derlediğim kısa ve öz bilgiler sunmayı hedefledim. Kısa bir derleme ile sanırım en azından ufak bir yardımımız dokunabilir sizlere…

Yeni sezonun açılmasına çok az bir zaman kala özellikle su kaynakları etrafına bilinçsizce atılan tarım ilaçlarının sulara karışması ve köpeğimizin de bu suyu içmesi ile zehirlenmesi söz konusu olmaktadır. Benim bu gibi durumları önleme adına sizlere tavsiyem mutlaka köpeğinizin ihtiyacı olan suyu sırt çantanızda taşıyın ve bilinmeyen yerlerden köpeğinizin su içmesini engellemeye çalışın.

Bu yazı elinize ulaştığında sezon açılmış veya açılmak üzere olacaktır. Tüm avcı dostlarıma kazasız belasız hayırlı bir av sezonu olmasını dilerim.

Dr.Serhat TORUN

ZEHİRLENMELER HAKKINDA GENEL BİLGİLER


Zehirlenen Köpeğinizi Nasıl Kusturacaksınız;

Aşağıdaki durumlarda kusturmak ÇOK tehlikelidir.

1) Asit, alkali, solvent gibi maddeler yutulduğunda.
2) Ciddi depresyon veya koma durumlarında.
3) Petrol türevleri yutulduğunda.
4) Trankilizan ilaçlar yutulduğunda (Kusmaya engel olurlar).
5) Sivri yada keskin cisimler yutulduğunda (Yemek borusu veya mide tahribatı yapabilir).
6) Zehirli madde yutulduktan sonra 2 saat veya daha fazla zaman geçmişse (Zehir emilmiş olacağında).

Kusturmak için aşağıdakilerden herhangi birini kullanabilirsiniz.

1) İpeka şurubu (Bir tatlı kaşığı, 5 kg için).
2) %3 lük hidrojen peroksit – oksijenli su – içirin (1-3 tatlı kaşığı, her 10 dakikada bir 3 kez tekrarlayın).
3) Dil köküne ½-1 yemek tuzu koyun veya aynı miktarda birazık su ile içirin.
4) Bir çorba kaşığı hardal yedirin.


Zehirin emilimini önlemek veya geciktirmek amacıyla;

1) Aktif kömür ve su karışımından (1 gram kömür - 4cc su) 1kg ağırlık için bir tatlı kaşığı içirin.
2) 30 dakika sonra 4.5kg ağırlık için bir tatlı kaşığı sodyum sülfat veta 2.5kg ağırlık için bir tatlı kaşığı magnezyum hidroksit verin.

Yukarıdaki maddeler bulunamıyorsa; Süt, yumurta akı, bitkisel yağ içirin ve ılık su ile lavman yapın.

Zehirli madde köpeğin derisine bulaşmışsa su ve sabunla yıkayın veya tamamen banyo yaptırın. Deriyi irkiltmeyen bir madde bile olsa bunun uzaklaştırılması gerekir. Çünkü; bu haliyle zarar vermese bile, hayvanın yalaması sonucunda zehirlenme oluşabilir.

Sinirsel belirtilerin ortaya çıktığı durumlarda mümkün olan en kısa zamanda veteriner hekime gidin. Kusmaktan bir parça veya zehirin orijinal kutusunu da beraberinizde götürün. İlk yardım uygulamada asla gecikmeyin.

KÖPEKTE ZEHİRLENME;

Genel belirtiler:

Vücuda zarar veren herhangi bir madde zehirdir. Köpekler, doğaları gereği meraklıdırlar ve küçük şeyleri yakalama egilimindedirler veya çevredeki cisimleri tanımaya çalışırlar. Bu durum, onların böceklerle, ölü hayvanlarla ve zehirli bitkilerle temas etme sonucunu doğurur. Böyle olunca zehirlenmeden kuşkulanılan olayların çoğunda gerçek etken bilinemeyebilir. Hayvan sahibi, hayvanın ne yediğini kesin olarak bilmiyorsa, zehirlenmeye neden olan maddeyi yada bitkiyi saptamak son derece zordur veya olanaksızdır. Bazı bitki topluluklarının sadece bir kısmı zehirliyken bazılarınında tümü zehirlidir. Bunların yenmesi çok değişik belirtiler ortaya çıkarır. Ağız-boğaz irkiltileri, salya akışı, kusma, ishal, halisünasyonlar, nöbet, koma ve ölüm gibi durumlar ortaya çıkar. Bazıları sadece deride kızarıklıklara sebep olur. Kedi ve köpekler zaman zaman ot yerler. Ot bulamadıklarında belkide kendileri için zehirli olabilecek bitkileri yiyebilirler. Bunun dışında köpeğin yaşı, can sıkıntısı, beslenme alışkanlığı ve çevresindeki bitki popülasyonu gibi koşulların etkisiyle de bitkisel zehirlenmeler meydana gelir. Genç köpekler, diş etlerinin kaşınmasına bağlı olarak çevredeki herşeyi kemirme eğilimindedirler. Böyle olunca zehirli bitkilerle temas etme olasılıkları, erişkinlere oranla daha yüksektir. Köpekler hangi yaşta olursa olsunlar hapsedilmeleri ve can sıkıntısı çevredeki objeleri çiğneme durumunu yaratır. Kafeste veya etrafı bir yerde bulunan köpek, hemen yanıbaşındaki bitki ile ilgilenmeye başlayacak ve onu kemirecektir. Bitkinin zehirli olması, köpeğin zehirlenmesi sonucunu doğurur. Mutfak artıkları ile beslenen köpeklerde de bitkisel kökenli zehirlenmelerle karşılaşılır. Et ve sebze karışımı gıdalarla beslenen obur bir köpek mutfak artığı olan patates kabukları, soğan, şeftali, kayısı çekirdeği gibi zehirlenmeye yol açabilecek şeyleri yiyebilir. Hareketli sosyal yaşantının gereği olarak köpeklerimizle seyahatler yaparız. Meraklı ve seçici olmayan köpekler yeni bölgedeki tanımadıkları bitkilerle zehirlenebilirler.

Tedavi;

Köpeğinizin zehirlendiğini düşünüyorsanız, yapacağınız ilk iş, zehirin ne olabileceğini bulabilmektir. Bir çok ürünün içerisinde bulunan kimyasallar üzerinde yazar, etiketini mutlaka okuyun. Bu size yeterince bir bilgi sağlamıyorsa - zehirli olup olmadığı kosunda - ücretsiz, Sağlık Bakanlığına ait, Zehir Danışma Merkezini arayabilirsiniz (0800 - 314 7900).

Mide içeriğinden yapılan toksikolojik incelemeler veya belirtilere bakılarak tanı konur. Öncelikle belirtilere yönelik ve zehirlenmelerde uygulanan genel tedavi yöntemleri uygulanır. Zehirlenmelere neden olan bitkilerin antidotu (panzehir) yoktur. Belirtilere yönelik tedavi uygulanır.

Prunus SPP. (Kayısı, Şeftali, Badem vb.) ile meydana gelen zehirlenmelerde etken; Hidrosiyanik Asittir. Bu da; 20mg/kg Sodyum Nitrit ve 70mg/kg Sodyum Tiosülfatın 25cc distile su içerisinde damar içi (IV) verilmesi ile tedavi edilebilir.

Zehirlenmelerin tedavisinda birinci basamak hayvanı kusturarak zehirin mideden uzaklaştırılmasına yardım etmektir. İkinci olarak, zehirin bağrsaklardan emilimi engellemeye çalışılmalıdır. Özel maddelere zehirin emdirilme çalışılır ve arkasından Laksatif verilir.

Sıklıkla zehirlenme oluşturan maddelerden bazıları;

Sitriknin;

Çoğunlukla rat ve fare zehiri olarak kullanılır. Ama bazı belediyeler sokak hayvalarına zehirleyerek çözüm (!) bulmaktadırlar. Bu amaçla çoğunlukla sitriknin kullanırlar. Bu zehirlenmede belirtiler tipik olduğu için tanı rahat konur. Belirtiler iki saatten kısa sürede ortaya çıkar. İlk belirti ajitasyon, aşırı uyarılma ve korkudur. Bunun birer dakika ile ağrılı tetanik kasılmalar izler. Köpek kafasını arkaya çevirir, nefes alamaz ve ağız mukozasında mavi renk görülür. En ufak uyarım, örneğin elle dokunma kasılmalara neden olur. Bu karakteristik durum tanı konmasında yardımcı olur. Bunların dışında sinirsel belirtiler ortaya çıkar. Bunlar titremeler, salya akışı, kas titremeleri, kollaps, bacakları sallamak şeklindedir. Köpeklerde 0.75mg/kg dozunda ağız yoluyla alınan Sitriknin öldürücü olur.

Sitriknin ve diğer merkezi sinir sistemini etkileyen zehirlenmeler bazen yanlışlıkla epilepsi - sara şeklinde değerlendirilebilir. Bu bir hatadır ve HEMEN veteriner hekimi konrolü gerekir.

Tedavi;

Köpeğiniz zehirlenme belirtileri gösteriyor ve kusmamışsa, kusturun. Merkezi sinir sistemine ilişkin belirtilerin ortaya çıktığı durumlarda kusturmak için vakit kaybetmeyin. Gürültü yapmaktan ve gereksiz dokunmalardan kaçının. Köpeğinizi bir battaniyeye sararak EN YAKIN veteriner hekimine götürün.

Sodyum Florasetat;

Fare zehiri olarak kullanılır ve hayvanların yemlerine karıştırılır. Bu madde ile zehirlenmiş kemirgeni yiyen kedi ve köpeklerde de zehirlenme oluşur. Zehirlenme belirtileri ani başlar, kusma, eksitasyon, idrar tutamama, kasılmalar ve kollaps meydana gelir. Kasılmalar, Sitriktinin zehirlenmelerinden farklı olarak dış uyarımlara bağlı olmaksızın oluşur.

Tedavi;

Hemen kusturulmalıdır. Merkezi sinir sistemine ilişkin belirtilerin ortaya çıktığı durumlarda kusturmak için vakit kaybetmeyin. Gürültü yapmaktan ve gereksiz dokunmalardan kaçının. Köpeğinizi bir battaniyeye sararak EN YAKIN veteriner hekimine götürün.

Metaldehit;

Bu zehir (çoğunlukla arsenik kombinedir) çeşitli kemiricilerle mücadelede kullanılır. Zehirlenme belirtileri; huzursuzluk, salya akışı, dengesizlik, kas titremeleridir. Kas titremelerinin dış uyarımlarla bir ilişkisi yoktur.

Tedavi;

Zehir alındıktan sonra, en kısa zamanda kusturulmalıdır. Merkezi sinir sistemine ilişkin belirtilerin ortaya çıktığı durumlarda kusturmak için vakit kaybetmeyin. Gürültü yapmaktan ve gereksiz dokunmalardan kaçının. Köpeğinizi bir battaniyeye sararak EN YAKIN veteriner hekimine götürün.

Kurşun;

Insektisit ve birçok boyanın içinde bulunur. Zehirlenmeler daha çok yavru ve genç köpeklerde, kurşunlu boya ile boyanmış yüzeylerin çiğnenmesi sonucunda ortaya çıkar. Diğer kurşun kaynakları şunlardır: Pil, borular, camcı macunu, lehim, golf topu vb. Kurşun zehirlenmesi, kurşun içeren insektislerle zehirlenen yaşlı köpeklerde de meydana gelir. Kronik zehirlenmeler de meydana gelebilir.

Akut zehirlenme, sancı ve kusma ile başlar. Değişik oranlarda merkezi sinir sistemi belirtilerinin görülmesi mümkündir. Bunlar; nöbetler, duruş bozuklukları, aşırı duyarlılık, sürekli havlama, histeri nöbetleri, uyuşukluk ve körlük gibi belirtilerdir. Özellikle genç köpeklerde çiğneme ve atlama nöbetleri Distemper'ın sinirsel formu ile karıştırılabilir.

Tedavi;

Kusturun veya emilimin engellenmesi işlemleri yapın. Veteriner hekiminize gidin ve spesifik antidotal tedavi uygulatın.

Fosfor;

Bu kimyasal madde, kemiricilerle mücadelede kullanılan yemlerin içinde, havai fişeklerde, kibrit ve kibrit kutularında bulunur. Zehirlenmiş köpeğin nefesi sarmısak kokar. Zehirlenmenin ilk belirtisi; kusma ve ishaldir. Bunu takiben tekrarlayan kusmalar, kramplar, karın ağrısı, konvulsiyonlar ve koma görülür.

Tedavi;

Spesifik bir antidotu yoktur. Genel tedavi uygulanır.

Warfarin;

Rat ve fareleri zehirlemek için özel hazırlanmış yiyeceklerde bulunur. Kanın pıhtılaşması mekanizmasını engelleyerek ölüme neden olur. Spontan kanamalar neden olur. Köpeğin idrar ve dışkısında kan görülünceye kadar belirgin bir semptoma rastlanmaz. Deri ve diş etlerinde kanamaların yanısıra burun kanamaları da görülür. Bu madde ile zehirlenen köpeklerde hiçbir belirti olmaksızın ölü bulunduğu da olur.Tek doz Warfarin, tekrarlanan dozlar kadar tehlikeli değildir.

Tedavi;

Kusturun. Spesifik antidot K vitaminidir. Kas için enjeksiyon şeklinde uygulanmalıdır. Hayvanın büyüklüğüne göre 10-20mg dozunda kullanılır. Herhangi bir belirti yoksa sadece koruyucu olarak ağızdan da kullanılabilir.

Antifriz (Etilen Glikol);

Bu madde ile zehirlenmeler oldukça sıktır. Etilen Glikol tatlıdır ve bu yüzden kedi köpek için çekicidir. Zehirleyici doz; 1/2 tatlı kaşığı / 500gr canlı ağırlıktır. Zehirlenme belirtileri aniden ortaya çıkar. Kusma, dengesiz duruş -sarhoş gibi- halsizlik, mental depresyon, koma ve 12-36 saat içerisinde ölüm görülür. Akut dönemi atlatan köpeklerde böbrek yetmezliği bir sekel olarak kalır.

Tedavi;

Kusturun. Bağırsaklardan emilimi engelleyici işlemler yapın. Gelişmiş bir hayvan hastanesinde uygulanacak yoğun bakım böbrek hasarını engelleyebilir.

Organo Fosfat ve Karbamatlar;

Bu maddeler, köpeklerde pire ve diğer dış parazitlerin öldürülmesinde kullanılır. Çok yaygın olanları Dichorvos, Ectoral, Malathion ve Sevin'dir. Bitki ilacı ve iç parazitlere karşı kullanılmıştır. Uygun olmayan antiparaziter ilaçlama sonucunda deriden emilen maddeler zehirlenmeye neden olurlar. Bu ilaçlar öncelikle sinir sistemine etki ederler.

Korrosivler (Asit ve Alkali);

Yakıcı ve dağlayıcılar, ev temizleyicileri ve ticari solventlerin içerisinde bulunur. Ağız, burun, yemek borusu ve mide de yanıklara neden olurlar. Ağır vakalarda mide ve yemek borusu delikleri oluşabileceği gibi, uzun dönemli etki olarak, bu orgranlarda daralmalarda meydana gelebilir.

Tedavi;

Asit içilmişse, köpeğinizin ağzını su ile yıkayın ve bir antiasit verin (Magnezyum Hidroksit) -her 3kg canlı ağırlık için 1/2 tatlı kaşığı- Alkali maddelerden içilmişse sirke veya limon suyu kullanın. Sirkeyi 1:4 oranında su ile sulandırın. Verilecek miktar, köpeğin büyüklüğüne göre değişir.

Köpeğinizi KUSTURMAYIN. Çünkü bu işlem, mide yırtılmaları veya yemek borusu yanıklarına neden olur.

Petrol Ürünleri (Benzin, gaz, neft yağı);

Bu, uçucu sıvılar koklandığında yada aspire edildiğinde zatürre oluşturur. Zehirlenme belirtileri; Kusma, nefes almakta zorluk, titreme, konvulsiyon ve komadır. Solunum bozukluklarına bağlı ölümler meydana gelir.

Tedavi;

KUSTURMAYIN . 30-60gr zeytin yağı içirin. Bundan yarım saat sonra sodyum fülsat verin. Yapay solunum uygulamanız gerekebilir, hazırlıklı olun.

Çöp Zehirlenmesi;

Köpekler, çöpü karıştırır veya buralardan birşeyler yerlerse gıda zehirlenmeleri oluşur. Zehirlenme belirtileri kusma ve karın ağrısı ile başlar ve çoğunlukla kanlı ishalle devam eder. Problem bakteriyel enfeksiyonlarla komplike olursa şok meydana gelebilir. Orta dereceli vakalar 1-2 günde düzelir.

Tedavi;

Kusturun. Daha sonra emilimi engelleyen veya geciktiren yöntemleri uygulayın. Antibiyotik tedavisi uygulamak gerekebilir. Veteriner hekiminize danışın.

İlaçlar;

Veteriner hekimler, sık sık köpeklerin evdeki ilaçlardan yediği haberi ile aranırlar. Bu ilaçlar çoğunlukla, antihistaminler, uyku ilaçları, diyatetik ilaçlar, kalp ilaçları ve vitaminlerdir.

Tedavi;

Kusturun ve emilimi engellenmesine çalışın. Olası yan etkileri öğrenmek için veteriner hekiminizi arayın.

ŞOK;

Şok, mevcut kanın vücudun gereksindiği kadar her tarafına ulaşamaması durumudur. Normal kan dolaşımında, kalp yeterince kanı pompalar. Kan herhangi bir zarara uğramamış damarlarla taşınır ve yeterli kan hacmi ile uygun başınç ve akış sağlanır. Kalbi, damarları veya kan hacmini etkileyen herhangi bir durum şok oluşumuna neden olabilir.

Başlangıçta vücut, dolaşımdaki aksaklığı giderebilmek için kalp atışını hızlandırır, deri damarları büzülür, dolaşımdaki sıvıyı sabit tutabilmek için idrar yapımını azaltır. Yaşamsal organlara yeterince oksijen taşınamadığı durumlarda bu işlem giderek zorlaşır. Bir süre sonra kendiliğinden şok meydana gelir. Uzun süren şokların sonucunda ölüm meydana gelir.

Şokun Nedenleri;

Dehidratasyon (uzun süren kusma ve ishaller), ağır ateşli hastalıklar, ısı vurması, zehirlenmeler ve kanama ilk anda akla gelen nedenlerdir. Köpeklerde travmatik şokun en yayğın nedeni de trafik kazalarıdır.

Şokta;
vücut ısısının düşmesi, titreme, mental depresyon, zaafiyet, ayak ve bacakların soğuk oluşu, deri ve müköz membranlarda solukluk ve zayıf nabız gibi belirtiler vardır.

Tedavi;
Öncelikle şu sorulara yanıt ayarın; Solunum varmı? Kalp çalışıyormu? Yaranın durumu nedir? Köpek şokta mı? Duruma göre şu işlemleri yapın.

1) Solunum yoksa; yapay solunum uygulayın.
2) Kalp vuruşu veya nabız yoksa; kalp masajı yapın.
3) Bilinç yerinde değilse, solunum yollarının açık olmasına dikkat edin, dilini dışarıya çıkarın ve kafayı vücuttan daha aşağıda tutun.
4) Kanamayı durdurun.
5) Şoku daha kötüleştirmekten kaçının.
5a) Onu sakinleştirin ve yumuşsak bir ses tonuyla konuş.
5b) Daha rahat bir pozisyonda kalmasını sağla, böylece ağrıyı tölare etmesi kolaylaşacaktır. Yatması için onu ZORLAMAYIN, solunum güçlüğüne neden olabilirsiniz.
5c) Köpeği taşımadan önce kırılan kemiği desteklemek gereklidir.
5d) Bir ceket veya battaniye ile sarın ama çok sıkı olmasın.
5e) Büyük köpekleri düz bir yüzeyin üzerine koyarak veya hamak gibi bir şeyle taşıyın. Küçük köpekleri taşırken yaralanan bölgeyi korumaya özen gösterin.
5f) Solunumu engellememek için, çok gerekmedikçe ağızlık takmayın.

Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Köpeklerde Zehirlenmeler Hakkında Genel Bilgiler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Dr.Serhat TORUN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Dr.Serhat TORUN'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     2 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Vet.Hek.Dr.Serhat TORUN
Balıkesir
Veteriner Hekim
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi10 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Vet.Hek.Dr.Serhat TORUN'un Yazıları
► Kedi ve Köpeklerde Zehirlenmeler Vet.Hek.Bora BİLGİN
► Kangal Köpeği Hakkında Bilgiler Vet.Hek.Uveys Veysel BECERMAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Köpeklerde Zehirlenmeler Hakkında Genel Bilgiler' başlığıyla benzeşen toplam 86 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Hayvanların Duyuları Ocak 2009
► Köpeklerin Beslenmesi Ocak 2009
◊ Fcı Setter Standartı Ocak 2009
◊ Avrupalı Avcılar Ocak 2009
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


01:46
Top