Ergenlik Döneminde Koruyucu Faktörler
Ergenlik dönemi kişinin; cinsel, sosyal, duygusal, fiziksel ve zihinsel açıdan farklılaştığı ve gelişim gösterdiği özel bir dönemdir. Ergenlik dönemi bu açıdan bir kelebeğin oluşum evresindeki koza dönemine benzetilebilir. Koza, ne bir önceki evre olan larvaya benzer ne de bir sonraki evre olan kelebeğe.
Ergen, yukarıda da bahsettiğimiz gibi birçok açıdan farklılaşmaya başlar. Boyu uzar, sesi değişir, bir an öfkeli bir duygu duruma sahipken bir an mutlu olabilir. Ergenlerde görülen en büyük değişikliklerden biri de hayatlarında anne-babadan ziyade akranlarının etkisinin artışıdır. Ergen, aileden ziyade içerisinde bulunduğu arkadaş ortamını daha fazla önemser görünür. Ergenliğe kadar olan dönemde daha çok anne-babasını model alan ergen artık arkadaşlarını, popüler kişileri veya fenomenleri model almaya başlar. Bu kişileri söylemleri ve davranışları ergen için daha önemli hale gelir. Arkadaş grubuna bağlı olan ergen, bu gruptan ayrılamamak için gruba ayak uydurmak zorunda kalır. Burada kritik önem taşıyan nokta grubun dinamikleridir. Grup ergeni; sınava çalışma, tiyatro yapma, gezi yapma vb. olumlu aktivitelere yönlendirebileceği gibi madde kullanımı, suça sürüklenme vb. olumsuz olayların içerisine de çekebilir. Bu aşamada ergen için koruyucu faktörlerden en önemlisi ailedir. Aile ve ergen arasındaki iletişimde şu noktalara dikkat edilmesi faydalı olacaktır:
• Ergenlik dönemindeki genç halen çocuk statüsündedir ve korunmaya, yönlendirilmeye ihtiyaç duyar. Ancak bu koruma ve yönlendirmenin düzeyi çok önemlidir. Örneğin ergen, bir gece arkadaşında kalmak isteyebilir. Bu isteği en baştan ve sorgusuzca reddetmek ilişkiye zarar verir. Ancak bu konu hakkında kaygılarınız varsa bu kaygılar üzerine konuşmak ve belki de öncelikle arkadaşını kendi evine davet edip onu da tanımak iki taraf için de bir orta yol olabilir.
• Her iletişimde olduğu gibi ve sık sık duyduğumuz ‘’ben’’ dilini kullanmak da ergen-ebeveyn ilişkisini kuvvetlendirir. Örneğin ‘’Sen nasıl bir çocuksun! Evin kurallarına uymak zorundasın’’’ şeklinde bir dil kullanarak çocuğun kişiliğine zarar vermekten ziyade ‘’Kurallar hepimizin düzen ve mutluluk içerisinde yaşamamız için var. Kurallara uymaman beni üzüyor.’’ Şeklinde davranışa odaklanan bir iletişim daha sağlıklıdır.
• Sözlerimizden çok davranışlarımızı örnek aldıkları aklımızdan çıkmaması gereken kritik noktalardandır. Örneğin sigara kullanan bir ebeveynin çocuğuna sadece ‘’Sigara içme’’ demesi inandırıcılık ve uygulanabilirlik açısından yeterli olmayabilir. Ergen ‘’Peki o zaman sen neden içiyorsun?’’ dediğinde ebeveyn cevapsız kalır.
• Her ne kadar çocuk da olsa onun da bir ‘’Birey’’ olduğunu unutmamak gerekir. İstekleri, arzuları, ev içi alınan kararlara dahil edilmesi gibi durumlarda hassas olmak ve konuşmak faydalı olacaktır.
• Sohbet ile nasihati genellikle kültürel olarak karıştırabiliyoruz. ‘’Ders çalış, kitap oku vs.’’ şeklinde çocukla konuşup sohbet ettiğimizi düşünebiliriz. ‘’O arkadaşın sana uygun değil. Bunu giyme. Şunu yeme vb.’’ şeklinde ifadeler kullanıyor olabiliriz. Ancak bu gibi ifadeler sohbetten çok nasihattir ve bir ergenin en son isteyeceği şeylerden biri nasihattir. ‘’Günün nasıl geçti? Seni mutlu eden- üzen herhangi bir olay yaşadın mı? Senin için yapabileceğimiz bir şey var mı? vb.’’ şeklinde ifadeler kullanarak sohbet derinleştirilebilir.
Bu süreçte dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri de ‘’Ben çocuğumun arkadaşıyım.’’ Yanılgısı olabilmektedir. Çocuğunuzla aranız iyi olabilir, çocuğunuz sizinle her şeyi paylaşıyor olabilir ancak ebeveynlik ile arkadaşlık sınırı ince bir çizgi olabilmektedir. Burada Ebeveyn çizgisinden çıkıldığı takdirde, sınır koyma, doğru olana yönlendirebilme gibi konularda zorluklar yaşanabilir. Bu yüzden empatik olarak dinleme, sohbet edebilme ve yukarıda bahsettiğim diğer maddeleri uygulayabilmek için arkadaş olmaktan ziyade ebeveyn olmak süreci daha sağlıklı hale getirebilir.
Ergen, yukarıda da bahsettiğimiz gibi birçok açıdan farklılaşmaya başlar. Boyu uzar, sesi değişir, bir an öfkeli bir duygu duruma sahipken bir an mutlu olabilir. Ergenlerde görülen en büyük değişikliklerden biri de hayatlarında anne-babadan ziyade akranlarının etkisinin artışıdır. Ergen, aileden ziyade içerisinde bulunduğu arkadaş ortamını daha fazla önemser görünür. Ergenliğe kadar olan dönemde daha çok anne-babasını model alan ergen artık arkadaşlarını, popüler kişileri veya fenomenleri model almaya başlar. Bu kişileri söylemleri ve davranışları ergen için daha önemli hale gelir. Arkadaş grubuna bağlı olan ergen, bu gruptan ayrılamamak için gruba ayak uydurmak zorunda kalır. Burada kritik önem taşıyan nokta grubun dinamikleridir. Grup ergeni; sınava çalışma, tiyatro yapma, gezi yapma vb. olumlu aktivitelere yönlendirebileceği gibi madde kullanımı, suça sürüklenme vb. olumsuz olayların içerisine de çekebilir. Bu aşamada ergen için koruyucu faktörlerden en önemlisi ailedir. Aile ve ergen arasındaki iletişimde şu noktalara dikkat edilmesi faydalı olacaktır:
• Ergenlik dönemindeki genç halen çocuk statüsündedir ve korunmaya, yönlendirilmeye ihtiyaç duyar. Ancak bu koruma ve yönlendirmenin düzeyi çok önemlidir. Örneğin ergen, bir gece arkadaşında kalmak isteyebilir. Bu isteği en baştan ve sorgusuzca reddetmek ilişkiye zarar verir. Ancak bu konu hakkında kaygılarınız varsa bu kaygılar üzerine konuşmak ve belki de öncelikle arkadaşını kendi evine davet edip onu da tanımak iki taraf için de bir orta yol olabilir.
• Her iletişimde olduğu gibi ve sık sık duyduğumuz ‘’ben’’ dilini kullanmak da ergen-ebeveyn ilişkisini kuvvetlendirir. Örneğin ‘’Sen nasıl bir çocuksun! Evin kurallarına uymak zorundasın’’’ şeklinde bir dil kullanarak çocuğun kişiliğine zarar vermekten ziyade ‘’Kurallar hepimizin düzen ve mutluluk içerisinde yaşamamız için var. Kurallara uymaman beni üzüyor.’’ Şeklinde davranışa odaklanan bir iletişim daha sağlıklıdır.
• Sözlerimizden çok davranışlarımızı örnek aldıkları aklımızdan çıkmaması gereken kritik noktalardandır. Örneğin sigara kullanan bir ebeveynin çocuğuna sadece ‘’Sigara içme’’ demesi inandırıcılık ve uygulanabilirlik açısından yeterli olmayabilir. Ergen ‘’Peki o zaman sen neden içiyorsun?’’ dediğinde ebeveyn cevapsız kalır.
• Her ne kadar çocuk da olsa onun da bir ‘’Birey’’ olduğunu unutmamak gerekir. İstekleri, arzuları, ev içi alınan kararlara dahil edilmesi gibi durumlarda hassas olmak ve konuşmak faydalı olacaktır.
• Sohbet ile nasihati genellikle kültürel olarak karıştırabiliyoruz. ‘’Ders çalış, kitap oku vs.’’ şeklinde çocukla konuşup sohbet ettiğimizi düşünebiliriz. ‘’O arkadaşın sana uygun değil. Bunu giyme. Şunu yeme vb.’’ şeklinde ifadeler kullanıyor olabiliriz. Ancak bu gibi ifadeler sohbetten çok nasihattir ve bir ergenin en son isteyeceği şeylerden biri nasihattir. ‘’Günün nasıl geçti? Seni mutlu eden- üzen herhangi bir olay yaşadın mı? Senin için yapabileceğimiz bir şey var mı? vb.’’ şeklinde ifadeler kullanarak sohbet derinleştirilebilir.
Bu süreçte dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri de ‘’Ben çocuğumun arkadaşıyım.’’ Yanılgısı olabilmektedir. Çocuğunuzla aranız iyi olabilir, çocuğunuz sizinle her şeyi paylaşıyor olabilir ancak ebeveynlik ile arkadaşlık sınırı ince bir çizgi olabilmektedir. Burada Ebeveyn çizgisinden çıkıldığı takdirde, sınır koyma, doğru olana yönlendirebilme gibi konularda zorluklar yaşanabilir. Bu yüzden empatik olarak dinleme, sohbet edebilme ve yukarıda bahsettiğim diğer maddeleri uygulayabilmek için arkadaş olmaktan ziyade ebeveyn olmak süreci daha sağlıklı hale getirebilir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Ergenlik Döneminde Koruyucu Faktörler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Tuğba ÇETİNKAYA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Tuğba ÇETİNKAYA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
