2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Boşanma/Ayrılığın Çocuklar Üzerindeki Etkileri
MAKALE #22656 © Yazan Psk.Dnş.Kenan DEMİRKAPI | Yayın Ocak 2022 | 822 Okuyucu
Boşanma Süreci Çocukları Nasıl Etkilemektedir?

Çiftlerin boşanmalarının ve sürecin tamamlanmasının ardından çocuklar da boşanmış aile çocukları olarak anılmaktadır. Bu durumun çocuklar üzerinde duygusal, sosyal, davranışsal, psikolojik, akademik ve ekonomik etkileri olmaktadır. Boşanmış çiftler çocukları zamanında destek alamadıklarında öfke problemleri, kurallara karşı gelme, depresyon, aile içinde ve sosyal ilişkilerde güvensizlik, endişe, düşük benlik algısı, özgüven eksikliği gibi sorunlar yaşamaktadırlar.

Çocuğun tartışmalarda denge unsuru olarak kullanılmaması, taraf tutması için zorlanmaması, hem anneyle hem babayla sağlıklı bir ilişki kurmaya devam etmesi çocuğun süreci en az zararla tamamlaması açısından çok önemlidir. Ebeveynler için boşanma kararı ne kadar zor ve sancılı bir süreçten geçerek gelişiyorsa çocuklara bu kararı açıklamak da o derece zordur. Anne ve babanın kendi ilişkilerine yönelik aldığı bu karar çocuğun hayatı üzerinde son derece büyük bir etkiye sahip olabileceği için bu konunun sağlıklı bir şekilde konuşulması ve sürecin en iyi şekilde yönetilebilmesi büyük önem taşımaktadır. Yazının bundan sonraki kısmında değineceğimiz detaylar boşanma kararının nasıl açıklanması gerektiği hakkında olumlu bir çerçeve niteliği taşımaktadır.

Boşanma Sürecinde ki Çocuklara Nasıl Yaklaşılmalıdır?

Çocuklarla Boşanma Konusu konuşurken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, onların bakış açısını göz önünde bulundurarak, çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine uygun stratejiler geliştirmektir. Okul öncesi dönemdeki üç-altı yaş grubundaki çocuklar boşanmanın anlamını tam olarak kavrayamamakla birlikte anne babadan birisinin hayatında aktif olmadığını hissedebilmekte ve eğitime daha az istekli olmaktadır. Bunun dışında maddi nesnelere karşı daha fazla talepte bulunmakta ve çocuklar sonuç olarak sıkıntılı bir ruh haline bürünmektedirler. Bazı çocuklar yaşananlardan kendisini sorumlu görebilmekte, öfke hissini yoğun biçimde yaşamakta ve uyku düzeninde bozulmalara kadar giden bir süreç ortaya çıkmaktadır. Ayrıca çocukların cinsiyetleri ve yaş grubuna göre boşanma etkilerinde farklılık gözlemlenebilir. Beş-altı yaş aralığındaki kız grubu, sekiz-on yaş aralığında erkek grubundaki çocukların yaşıtlarına göre bu olaydan daha çok etkilendikleri belirtilmektedir. Yaklaşık dokuz-on yaşlarında çocuklar boşanmanın ne olduğunu tam olarak anlayabilmektedirler. Ebeveynleri ayrılmış ilkokul yaş dönemine ait çocuklarda geleceğe dair kaygı yaşama, dış mekân aktivitelerinden aldığı zevkte azalma, daha az oyun oynama isteği, uyku ve beslenme düzeninde bozulmalar, unutkanlık, kayıp duyguları yaşama ve derin üzüntü gibi belirtiler gözlenmektedir. Ebeveynleri boşanan kız çocukları daha çok ilişkisel ve psikolojik sorunlar yaşarken erkek çocukları davranışsal sorunlar, uyumsuzluk belirtileri, duygularını şiddet yolu ile ifade etme gibi bir düzlemde bu durumun etkilerini yaşamaktadırlar.

Boşanma/Ayrılık Kararı Çocuklara Nasıl Açıklanmalı?

Boşanma kararı ebeveynler tarafından çocuklara en basit ifadeler ve geleceğe dair somut örneklerle açıklanmalıdır. Bunun yanında çocuklar egosantrik düşünme kaynaklı benmerkezci yapıları nedeniyle boşanmadan kendilerini sorumlu tutabilirler. Bu nedenle ebeveynler, çocuğun boşanma kararıyla bir ilgisinin olmadığını anlatmalıdırlar. Özellikle de küçük çocuklar boşanma sürecinde neler olduğunu, boşanmanın neden yaşandığını ve ne hissettiklerini anlamakta zorlanacaktır. Küçük çocuklar olaylara kendi bakış açılarından bakarlar ve olayların merkezinde kendilerini görürler. Bu sebeple de genellikle kendilerini boşanmanın nedeni olarak görmeye meyillidirler ve boşanmayla ilgili kendilerini suçlarlar. Örneğin, “Biz artık aynı evlerde yaşamayacağız, sen baban ya da annen ile …. evde birlikte belirleyeceğimiz şu günlerde yaşayacaksın ama yine birlikte belirleyeceğimiz …. günlerde de annen/baban ile birlikte olabileceksin.” Çocuk eğer “Neden?” sorusu ya da “benim yüzümden mi?” gibi kendini suçlayıcı ifadeler veya “ben daha uslu olsaydım böyle olmaz mıydı?” gibi sorular sorarsa; “bu kararın seninle hiçbir ilgisi yok, çünkü böyle kararlarda çocuklar hiçbir suçu ve sorumluluğu yoktur. Bunlar ‘’tıpkı baban ve ben gibi karı-koca olanların almak zorunda kalabileceği kararlardır.’’ benzeri bir yanıt vermeniz, çocuğun olaya dair kendini sorumlu ya da suçlu hissetmesine engel olmaya yardım edecektir. Bu tarz sorular çocuğun alışma dönemi boyunca ara ara sorabileceği sorulardır. Yine yaşına uygun şekilde yukarıda örneklendiği gibi dürüst ve tarafsız, onun faydasına olacak açıklamalar yapılmalıdır.

Çocuklar Boşanma Sonrası anne babalarının yeniden bir araya geleceklerini ümit ederler ve bunun gerçekleşmesine dair beklenti içine girerler. Anne babaların çocuklara bu durumun gerçekleşmeyeceğine dair açıklama yapmaları ve çocukların daha fazla hayal kırıklığı yaşamalarına engel olmaları gerekmektedir.

Boşanma Kararı / Ayrılık Kararının Çocuklara Etkisi

Boşanma kararı öncelikle ebeveynler arasında tamamlanmış olmasına,
Boşanma ile ilgili endişelerinin çocuğun arkadaşlarıyla paylaşabileceğinin belirtilmesine,
Çocuğun iki ebeveyn hakkında da düşüncelere sahip olmasına ve ebeveynlerden herhangi birinin buna etki etmemesine,
Boşanma kararı sonrası çocuğa yönelik tutum ve davranışlarda değişim olmamasına (aşırı otoriter/aşırı serbest) bağlıdır.
Boşanma Kararı / Ayrılık Kararı Çocuklara Ne Zaman Açıklanmalıdır?

Boşanma kararı çocuğa karar kesinleştiğinde ve taraflar arasındaki sancılı süreç, gel-gitler bittiğinde açıklanmalıdır. Boşanma kararı çocukla çok erken paylaşmak, çocukta kaygı dolu bir bekleyişe yol açabileceği gibi evlerin ayrılmasından hemen önce konuşmak da onun kendisini bu yeni döneme hazırlaması için gerekli zamanı vermemek anlamına gelir. Oysaki çocuğun bu fikre ve yeni düzene alışmak için bir zamana ihtiyacı vardır. Ayrılık kararı için taraflar birbirini suçlamamalı, ayrılma kararının anne ve baba tarafından ortaklaşa verildiği vurgulanmalı; bu kararın çocuğun tamamen dışında olduğu ve bu karara varmadan önce sorunların çözümü için tüm diğer yolların çokça denendiği ifade edilmelidir. Karı-kocalık rolleri ile anne-babalık rollerinin birbirinden bağımsız olduğu belirtilmelidir. Aşağıda boşanma-ayrılık kararı çocuklara açıklanırken dikkat edilmesi gereken hususlar maddelenmiştir.

Boşanma/Ayrılık Kararı Açıklanma Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ebeveynler boşanma/ayrılık kararını birlikte açıklamalıdır. Böyle bir ortak yaklaşım çocuğun farklı ve belki de birbiriyle çelişen iki hikâye duyma olasılığını da azaltacaktır. Sakin, güvenli, konuşmanın yarıda kesilmeyeceği bir ortamda açıklamak, çocuğun soru sorabilmesi açısından önemlidir. Bu ortamın ev olması tercih edilir ancak önemli olan boşanma/ayrılık kararının nasıl çocuğa aktarıldığıdır. Doğru bir şekilde yaşa uygun aktarım söz konusu olduktan sonra ev ortamı daha az önemli bir detay olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ebeveynlerden birinin çocukla beraber terkedildiği hissi uyanmaması adına konuşma süresince anne ve babanın aynı oranda konuşuyor olması önemlidir. Bu konuşmanın önceden provası dahi yapılabilir.
Ayrılık/boşanma kararı açıklandıktan on beş, yirmi gün sonra evlerin ayrılması ideal olanıdır. Bu süre zarfında çocuk hem yanıt aradığı soruları sıklıkla dile getirebilir hem de alışması açısından avantajlı bir uyum süreci yakalamış olur.
Boşanma süreci ve sonrasında çocuklara hayatlarında nelerin değişeceği, nelerin aynı kalacağı ayrıntılarıyla açıklanmalı; çocuğun kiminle kalacağı, diğer ebeveynle ne zaman, ne sıklıkla ve hangi koşullarda görüşeceği net bir şekilde belirtilmeli. Çok zorunlu haller dışında çocukta bir hayal kırıklığı yaratmamak adına bu rutini bozmama noktasında gayret edilmelidir.
Boşanma yetişkinlerde olduğu gibi bir kayıp ve yas sürecini beraberinde getirir. Bu süreçte çocuğun duygularını yaşamasına ve ifade etmesine izin verin. Küçük çocuklar genellikle kendilerini boşanmanın nedeni olarak görmeye eğilimlidirler, boşanmayla ilgili kendilerini suçlayabilirler. Boşanmanın çocukların hatası olmadığı vurgulanmalı ve çocukla olan ilişkinizi hiçbir şeyin değiştiremeyeceği özenle anlatılmalı.
Çocuklara, kiminle ve nerede yaşayacaklarını, diğer ebeveynin nerede olacağını, hangi ebeveynle ne kadar zaman geçireceklerini anlatın. Bu endişelerinin azalmasında onlara yardımcı olacaktır. Yakın görüşülen akrabalar varsa onlarla istediği gibi görüşülebileceği belirtilmelidir.
Ayrılık sonrası çocuğun yanında verilen tepkilere dikkat etmek gerekir. Çocuklar bu dönemde ebeveynlerini izlerler. Karşısında sürekli ağlayan ya da öfkeli bir ebeveyn gören çocuk bu dönemi daha travmatik geçirecektir. Ebeveynlerden biri diğeri hakkında çocukla birlikteyken yorumda bulunmamaya özen göstersin. Aksi halde bu yorumlar çocuğun kendi aile temsilini kurmasında zorlanmasına sebep olacaktır.
Yukarıda belirtilmiş olan bilgi ve öneriler eşlerden birinin ya da her ikisinin herhangi bir ruhsal rahatsızlık veya hukuki sürece dâhil olmadığı durumlar için genel hatlar neticesinde hazırlanmıştır. Olası diğer durumlar için bir uzmandan yardım alarak süreci başlatmak ve yürütmek gerekmektedir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Boşanma/Ayrılığın Çocuklar Üzerindeki Etkileri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Kenan DEMİRKAPI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Kenan DEMİRKAPI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Kenan DEMİRKAPI Fotoğraf
Psk.Dnş.Kenan DEMİRKAPI
Kayseri (Online hizmet de veriyor)
Psikolojik Danışman
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi6 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Dnş.Kenan DEMİRKAPI'nın Yazıları
► Boşanma Süreci ve Çocuk Üzerindeki Etkileri Psk.Dnş.Banu BEKÇİ AYTEKİN
► Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkileri Psk.Dnş.Seval Ulviye AKYOL
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Boşanma/Ayrılığın Çocuklar Üzerindeki Etkileri' başlığıyla benzeşen toplam 21 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Panik Atak Tedavisi Ocak 2022
► Depresyon Tedavisi Ocak 2022
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


11:30
Top