2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Deprem ve Psikolojik Etkileri
MAKALE #22820 © Yazan Psk.Dnş.Ökkeş GÜMÜŞOLUK | Yayın Ağustos 2022 | 1,508 Okuyucu ÇOK OKUNUYOR
Deprem ve psikolojik etkileri insanlar üzerinde yıkıcı psikolojik etkiler bırakabilmektedir. Afet yaşayan insanlar korkutucu ve kaygılarını gerçeklikle çözümlemeler de güçlük yaşayabilirler. Afetzedeler yaşadığı korkunun çevresindeki çocuklarının da yaşayacağı konusunda oldukça yoğun korku yaşarlar. Afetten etkilenen kişilerin özellikle yoğun korkuyu hayatlarının her yönlerinde taşıyabilirler. Bu yaşantılar günlük yaşantıların bir kesitleri değildir, normal insanın acil şekilde uyum göstermesi ve erken dönemde yaşamının kaldığı yerden devam etmesi kolay değildir. Çünkü yaşamlarında travmatik bir yaşantı durum söz konusudur.

DSM tanı ölçüt el kitabında (1994) sonra travma ‘’ kişi gerçek bir ölüm yada ölüm tehdidi, ağır bir yaralanma ya da kendisinin ya da başkalarının fizik bütünlüğüne bir tehdidi, ağır bir yaralanma ya da kendisinin ya da başkalarının fizik bütünlüğüne bir tehdit olayını yaşamış, böyle bir olaya tanık olmuş ya da böyle bir olayla karşı karşıya gelmiştir. Kişinin tepkileri arasında aşırı korku, çaresizlik y da dehşete düşme vardır ‘’ şeklinde tanımlanmaya başlamıştır.

Travma yaşamak son derece sübjektif bir deneyimdir. İki kişi aynı olayı yaşasa dahi aynı travmatik etki bulunmayabilir. Travmanın birincil sebebi deprem yaşantısına bağlı yaralanma ve kazalar olabilir. İkincil neden daha karmaşık yapıya sahiptir. Örneğin depremde yaralanmış kişi acil serviste yaşanılan olaylara şahit olması, o ortamda bekletilmesi kişinin kendisinde travmatik etki bırakmayabilir. Fakat bu durumda fazlasıyla olumsuz duygular tetiklenebilir ve istenmeyen sonuçlar oluşturabilir. (Everstine 1993)

Yaşanılan doğal afetten sonra travma şu açılardan farklılaşmaktadır.

Doğal afet sonrasında stres sorunları
Doğal afet sonucunda oluşan travmanın etkisinin uzun sürmesi
Doğal afet sonrasın psikolojik ve fiziksel travma ‘’ kitlesel kurbanlaşma’’


Deprem Sonrası Psikolojik Etkileri
1988 Ermenistan depremin sonrasında araştırılan klinik gözlemle şu şekilde özetlenmiştir (Goenjian 1993)

Kızgınlık ve Duyguların Bastırılması
Gözlemlerde deprem sonrası bir ayda kızgınlığın bastırıldığı, anne babaların çocuklarına zarar vermekten korktukları için kızgınlıklarını yansıtmaktan kaçındıkları gözlemlenmiştir. Kızgınlık çocukların resimlerinde yansıdığı da gözlemlenmiştir.

Ayrılık Anksiyetesi (Ayrılık Kaygısı)
Deprem sonrası ailelerde çift taraflı ayrılık kaygılarının yaşanıldığı gözlemlenmiştir. Yani çocuklar anne babalarından, anne babalar da çocuklarından ayrı olma kaygısını yaşamışlardır.

Uzaklaşma ve Pasiflik
Deprem yaşantısından sonra kişilerde doğrudan dile getirilmese de terapistler tarafından gözlemlenmiştir. Yüksek bina da yaşayan insanlar ve travmadan etkilenen kişiler günlük aktivitelerinden uzak kalma eğilimi gözlemlenmiştir.

Çocukların Gerçeği Saklama
Çocukların yakın akrabalarının kayıplarından sonra çocuklarda yanlış be eksik bilgi vermesi yaygınlaştığı belirtilmiştir.

Suçluluk Duygusu
Bir çok kişi yakın çevresinin kayıplarından sonra kendisinin yaşadığı için kendisini suçlu hissetmişlerdir. Bazı kişiler de bu ölümlerin özel olduğunu düşünerek özel bir ölümü hak etmediklerini düşünerek kendilerini suçlu görmüşlerdir. Örneğin, depremde kızını kaybeden anne kızının arkadaşlarının ölmedikleri için kızının arkadaşlarını suçlamıştır. Ayrıca suçluluk duygusundan kaynaklanabilecek sürekli ve zorlayıcı şekilde mezar ziyaretini sıklıkla yaptıkları gözlemlenmiştir.

Çaresizlik ve Büyük Acı (Martyrdom)
Deprem sonrasında gerçekleştirilen terapilerde hayatını yeniden kurmak yerine kişilerde depresif düşünceler, kötümserlik ve çaresizlik duyguları sıklıkla gözlemlenmiştir. Kişiler geçekçi olmayan düşünceler ve beklentilere girmişlerdir.

Alkol Kullanımı
Cinsiyet fark etmeksizin alkol kullanımı yaygınlaşmıştır. İnsanlar sorunlarını çözmek yerine alkolün duygusal olarak çektikleri acılarına iyi geldiğini ve uykuyu kolaylaştırdığını belirtmişlerdir.

İntihar
Güvenilir kaynaklar bulunmamakla birlikte depremden sonraki iki yıl içerisinde intihar vakalarının arttığı, intihar edenlerin birçoğunun da yakınlarını depremde kaybettikleri belirlenmiştir.

Kıskançlık/ Düşmanlık
Depremden fazla etkilenen kişiler, depremden az etkilenen kişilere yönelik kıskançlık ve düşmanlık hissettikleri görülmüştür

Çarpıtmalar
Depremin yaratıcı tarafından gönderilen ceza olduğu yönünde, inançlara sahip olunabildiği izlemiştir.

Marmara Depremi
Kowalski, Kalayjian (2001) 1999 yılında gerçekleşen Marmara depreminden sonra bilgede yaptıkları çalışmalarda, depremden etkilenen insanların en yoğun duygularından korku olduğunu gözlemlenmiştir. Özellikle deprem haberlerinden ve depremin geri yansımalarından (flashback), uykularından, geleceklerinin belirsiz olmasından oldukça etkilendikleri gözlenmiştir.


Deprem sonrası TSSB
Deprem sonrasında yaygın sonuçlarından biri stres bozukluklarıdır. Travmaya bağlı olarak Travma sonrası stres bozukluğu diğer bazı psikolojik bozukları da oluşturmaktadır Depresyon, anksiyete, madde kullanımı gibi sonuçları sonrasında getirmektedir (Peterson ve Moon, 1999)

Yapılan birçok araştırmalarda, depremin çocuk ve yetişkinler için bir felaket olduğu ortaya koymuştur. Depremler bazı ruhsal bozuklukların ortaya çıkmasında etkili olmasından ayrı olarak da uzun süreli ruh sağlıklarından hasarla yol açmaktadır. Deprem bire bir yaşanmasa dahi yarattığı karmaşık olumsuz duygular uzun süre varlıklarını sürdürmektedir.

Türkiye’ de doğal afetler ve ruh sağlığı
Acil durum yönetimi veya afet yönetimi ile ilgili çalışmalara bakıldığında, ruh sağlığı hizmetlerinin uygulamalarda yeterince yer almadığı görülmektedir. Genel olarak bakıldığında kaderci toplumlar daha çok kendini koruma ile ilgilendikleri görülmektedir. Afet olmadan önce, afet sırası ve sonrasında organize olmuş bir ruh sağlığı hizmetleri, kendine güvenen toplumların önleme çalışmaları içerisinde değerlendirilebilir. Afet öncesi eğitim çalışmaları, halkın eğitimi ve afet sonrasında çalışacak kişilerin organize olmasını kapsar.

Afet sonrasında ki hizmetlerinden biri olan ruh sağlığı servislerinde fazlasıyla kurbana ve uzan suren etkili hizmet sağlayacak şekilde düzenlenmesi gerekmektedir.

Deprem ile ilgili ciddi riskler taşıyan ülkemizde kendine güvenen toplumların gösterdiği özellikleri önemseyerek çalışmalara ve özellikle ruh sağlığı hizmetlerine gerekli önem verilmesi gerekmektedir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Deprem ve Psikolojik Etkileri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Ökkeş GÜMÜŞOLUK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Ökkeş GÜMÜŞOLUK'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Ökkeş GÜMÜŞOLUK Fotoğraf
Psk.Dnş.Ökkeş GÜMÜŞOLUK
Kahramanmaraş (Online hizmet de veriyor)
Psikolojik Danışman
TavsiyeEdiyorum.com Üyesiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Dnş.Ökkeş GÜMÜŞOLUK'un Yazıları
► Pandeminin Psikolojik Etkileri Psk.Furkan YAVUZ
► İşsizliğin Psikolojik Etkileri Psk.Furkan YAVUZ
► Coronavirüsün Psikolojik Etkileri Psk.Burcu BAŞOĞLU KUNDAK
► Psikolojik Travma ve Etkileri Psk.Burçak ÖZDEMİR
► Vajinismus ve Psikolojik Etkileri Psk.Zehra Ayça AYSEN
► Sünnet ve Psikolojik Etkileri Psk.Dnş.İbrahim GÜLYAŞAR
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Deprem ve Psikolojik Etkileri' başlığıyla benzeşen toplam 25 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
◊ Sosyal Onay İhtiyacı ve Eşcinsellik ÇOK OKUNUYOR Nisan 2022
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


14:04
Top