Kumar Bağımlılığı
Kumar bağımlılığı, psikolojik sıkıntıya yol açan ve günlük işlevselliği etkileyen olumsuz sonuçlarına bakılmaksızın uyumsuz ve sürekli tekrar eden kumar davranışı ile karakterize bir bozukluktur (Mallorquí-Bagué ve ark., 2018). Kumar bağımlılığı, toplum sağlığı problemidir ve gittikçe büyüyen kumara ulaşımın artmasıyla toplumda görülme sıklığı da artmaktadır (Goudriaan ve ark., 2004; Ladouceur ve ark., 1999). Kumar bağımlılığı DSM-4’te “Patolojik Kumar Oynama” tanımıyla dürtü kontrol bozuklukları altında değerlendirilmiştir (Amerikan Psikiyatri Birliği, 1994); ancak kumar bağımlısı, madde bağımlılığında da olduğu gibi olumsuz sonuçlara rağmen kendine zarar veren davranışı kontrol edemez (Goudrian ve ark., 2004). Bununla birlikte kumar oynama dürtüsüne karşı koyamama, kumar oynayamadığında huzursuzluk hissi ve aynı heyecanı yaratmak için giderek daha fazla kumar oynama gibi belirtiler gösterir ve bu durum madde bağımlılığında da olan tolerans ve geri çekilme belirtilerine çok benzerdir (Goudrian ve ark., 2004). Alanyazınla paralel olarak patolojik kumar oynama DSM-5’te bağımlılıklar kategorisine alınmış ve “Madde ile İlişkili ve Bağımlılık Bozuklukları” kategorisinde “Madde ile ilişkili olmayan bozukluk” başlığı altına alınmıştır (Amerikan Psikiyatri Birliği, 2013).
DSM-5 Kumar Oynama Bozukluğu belirtileri şunlardır:
A. On iki aylık bir süre içinde, aşağıdakilerden en az dördü (ya da daha çoğu) ile kendini gösteren, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsellikte düşmeye yol açan, sürekli ve yineleyici, sorunlu bir kumar oynama davranışı: 1. İstediği coşkuyu sağlayabilmek için giderek daha çok parayla kumar oynamaya gereksinir.
2. Kumar oynamayı bırakma ya da durdurma girişimleri sırasında huzursuz ya da kolay kızan biri olur.
3. Kumar oynamayı denetim altına almak, bırakmak ya da durdurmak için, yineleyen, sonuç vermeyen çabaları olmuştur.
4. Sık sık kumar oynama üzerinde düşünüp durur (örn. geçmişteki kumar oynama yaşantılarını yeniden yaşamayı sürekli düşünüp durma, bir sonraki girişimini engellemek ya da tasarlamak, kumar oynamak için para bulma yollarını düşünme).
5. Sıklıkla, sıkıntı duyarken kumar oynama (örn. çaresiz, suçlu, bunalmış, çökkün).
6. Parayla kumar oynayıp yitirdikten sonra, çoğu kez, eşitlenmek için bir başka gün geri gelir (yitirdiklerinin ardından koşar).
7. Ne denli kumar oynadığını gizlemek için yalan söyler.
8. Kumar oynaması yüzünden önemli bir ilişkisini, işini, eğitim ya da iş olanağını tehlikeye atmış ya da yitirmiştir.
9. Kumar oynadığı için düştüğü umutsuz parasal durumlardan kurtulmak için başkalarının parasal kaynak sağlamasına bel bağlar.
B. Kumar oynama davranışı bir mani dönemi ile daha iyi açıklanamaz.
Varsa belirtiniz:
Dönemsel: Kumar oynama belirti ölçütlerinin karşılandığı birden çok dönem arasında belirtilerin yatıştığı birkaç aylık dönemlerin olması.
Sürekli: Yıllardır belirti ölçütlerini karşılayan, sürekli belirtiler yaşama.
Varsa belirtiniz:
Erken yatışma evresinde: Daha önce kumar oynama bozukluğu için belirti ölçütleri tam karşılandıktan sonra, kumar oynama bozukluğunun hiçbir belirti ölçütü, 12 aydan daha kısa süreli olmak üzere, en az üç aydır karşılanmamaktadır.
Sürekli yatışma ile giden: Daha önce kumar oynama bozukluğu için belirti ölçütleri tam karşılandıktan sonra, kumar oynama bozukluğunun hiçbir belirti ölçütü, 12 ay ya da daha uzun bir süredir, hiçbir zaman karşılanmamıştır.
O sıradaki ağırlığını belirtiniz:
Ağır olmayan: Dört-beş belirtinin olması.
Orta derecede: Altı-yedi belirtinin olması.
Ağır: Sekiz-dokuz belirtinin olması.
Kumar bağımlılığının nedenlerine ilişkin az sayıda çalışma bulunmaktadır. Yapılan çalışmalarda genetik yatkın ve anormal nörotransmiter bağımlılığın nedenleri arasında gösterilmiştir (Ibáñez ve ark., 2003). Ödüle ve kayıba duyarlı bölge olan limbik sisteminin fazla uyarılması ve bağımlılıkta yoksunluk ve aşermede rol oynayan dopamin nörotransmiterinin düzensizliği kumar bağımlılığı ile ilişkili bulunmuştur (Blum ve ark., 2000; Ebert ve ark., 2002).
Kumar bağımlılığının epidemiyolojisi ile ilgili hem ülkemizde hem yurtdışında yapılan yapılan çalışmalar mevcuttur. Derevensky ve arkadaşları (2003) patolojik kumar oynama yaygınlığının, genel yetişkin nüfusa göre gençlerde %4-8 gibi bir oranla daha yüksek olduğunu belirtmişlerdir. Patolojik kumar oynama erkeklerde erken ergenlikte ve kadınlarda ileri yaşlarda başlamaktadır ve bu gelişmelerin sonucunda hem kumara yatırılan para miktarında hem de kumar sorunu olan kişilerin sayısında belirgin bir artış izlenmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde ve Kanada’da yapılan çalışmada kumar bağımlılığının yaşam boyu görülme sıklığı %1.6 olarak bulunmuştur (Shaffer ve ark., 1999).
Kumar bağımlılığında görülen eş bozukluklar ile ilgili birçok çalışma mevcuttur. Yapılan bir çalışmada alkol veya madde bağımlılığı ile kumar bağımlılığı arasında yüksek komorbidite bulunmuştur (Slutske ve ark., 2000). Petry’nin (2001) yaptığı çalışmada ise madde veya alkol kullanan kişilerdeki patolojik kumar oynama yaygınlığını %13-33 arasında olduğunu bildirmiştir. Patolojik kumar oynayanların %50 sinde psikoaktif madde kullanım öyküsü saptanmıştır. Başka bir çalışmada ise patolojik kumar oynayanların %19- 39’unda alkol ve madde kötüye kullanımı olduğu, %47’sinin hayatlarının herhangi bir döneminde madde kötüye kullandıkları belirtilmiştir. Patolojik kumar oynayan kişilerin %24’ünün esrar, %4’ünün alkol, %11.5’inin kokain, %4.8’inin esrar kullandığı bulunmuştur. Ayrıca cinsiyete göre bakıldığında erkeklerde (%11.9) patolojik kumar oynama davranışının kadınlara (%7.5) oranla daha fazla olduğu görülmüştür. 372 madde kullanıcısıyla yapılan başka bir çalışmada erkek madde kullanıcılarından %14’ünde kadınlardan %10’unun patolojik kumar oynadığı saptanmıştır (Ögel, 2010). Patolojik kumar bağımlılığının çeşitli ruhsal ve sosyal sorunlara yol açtığı görülmektedir. Bunlar arasında mali ve ailevi sorunlar sıklıkla görülmekte ve eş zamanlı görülen psikiyatrik belirtileri ve intihar girişimi riskini arttırmaktadır (Geniş ve Aksu, 2020). Petry ve Kiluk (2002) yaptığı çalışmada kumar bağımlılığını intihar girişimleri ve düşünceleri ile ilişkili bulmuştur (Petry ve Kiluk, 2002).
Kumar bağımlılığı ile mücadelede psikofarmakoloji ve/veya psikoterapi sıklıkla kullanılmaktadır (Geniş ve Aksu, 2020; Güriz ve ark., 2012). Adsız Alkoliklerin 12 aşamalı modeline dayanılarak oluşturulan Adsız kumarbazlar (AK) kendi kendine yardım grubu deneyimli grup üyelerinin yer aldığı bir destek grubudur (Geniş ve Aksu, 2020). Bu gruplara katılan bireyler kumar oynama üzerindeki kontrolsüzlüğün kabul edilmesi, hataların incelenmesi ve düzeltilmesi, sağlıklı sosyal ilişkilerin nasıl kurulması gerektiği gibi konuları deneyimli grup üyeleri eşliğinde ele alır (Geniş ve Aksu, 2020).
Bilişsel davranışçı terapi kumar bağımlılığında sıklıkla başvurulan bir yöntemdir (Geniş ve Aksu, 2020; Güriz ve ark., 2012). Yapılan çalışmalar bilişsel davranışçı terapinin kumar bağımlılığına bağlı mali kayıplar ve kumar oynama sıklığı ve belirti şiddetini azalttığını göstermiştir yöntemdir (Geniş ve Aksu, 2020). Bilişsel davranışçı terapi ile kumar öncesi ve sonrası oluşan duygular, bilişsel hatalar gibi bilişsel öğeler ve tetikleyicileri saptama ve bunlarla başa çıkma becerilerinin düzenlenmesi gibi davranışsal öğeler çalışılmaktadır (Geniş ve Aksu, 2020).
Kaynakça
Amerikan Psikiyatri Birliği (1994). Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Dördüncü Baskı (DSM-IV) (Çev. Köroğlu, E.) Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 1995.
Amerikan Psikiyatri Birliği (2013). Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Beşinci Baskı (DSM-V) (Çev. Köroğlu, E.) Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2013.
Blum, K., Braverman, E. R., Holder, J. M., Lubar, J. F., Monastra, V. J., Miller, D., Lubar, J.O, Chen, T.J.H. ve Comings, D. E. (2000). The reward deficiency syndrome: a biogenetic model for the diagnosis and treatment of impulsive, addictive and compulsive behaviors. Journal of Psychoactive Drugs, 32(sup1), 1-112. https://doi.org/10.1080/02791072.2000.10736099
Derevensky, J. L., Gupta, R. ve Winters, K. (2003). Prevalence rates of youth gambling problems: Are the current rates in flated. Journal of Gambling Studies, 19(4), 405-425. https://doi.org/10.1023/a:1026379910094
Ebert, D., Klein, T., Lohrmann, C., van Elst, L. T., Hesslinger, B. ve Juengling, F. D. (2002). Different striatal dopamine D2 receptor occupancy in alcohol dependent patients with or without physical withdrawal symptoms–a study using IBZM-SPECT. Journal of Neural Transmission, 109(9), 1215-1219. https://doi.org/10.1007/s00702-002-0749-9
Geniş, B. ve Aksu, H. (2020). İntihar girişimi ile acil servise başvuran kumar bağımlılığı olgusu. Bağımlılık Dergisi, 21(1), 92-98.
Goudriaan, A. E., Oosterlaan, J., de Beurs, E. ve Van den Brink, W. (2004). Pathological gambling: a comprehensive review of biobehavioral findings. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 28(2), 121-141. https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2004.03.001
Güriz, S. O., Ekinci, A. ve Türkçapar, M. H. (2012). Bir patolojik kumar hastasının bilişsel davranışçı terapisi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 1(2), 105-112.
Ibáñez, A., Blanco, C., de Castro, I. P., Fernandez-Piqueras, J. ve Sáiz-Ruiz, J. (2003). Genetics of pathological gambling. Journal of Gambling Studies, 19(1), 11-22. https://doi.org/10.1023/A:1021271029163
Ladouceur, R., Jacques, C., Ferland, F. ve Giroux, I. (1999). Prevalence of problem gambling: A replication study 7 years later. The Canadian Journal of Psychiatry, 44(8), 802-804. https://doi.org/10.1177/070674379904400807
Mallorquí-Bagué, N., Mena-Moreno, T., Granero, R., Vintró-Alcaraz, C., Sánchez-González, J., Fernández-Aranda, F. ve Jiménez-Murcia, S. (2018). Suicidal ideation and history of suicide attempts in treatment-seeking patients with gambling disorder: The role of emotion dysregulation and high trait impulsivity. Journal of Behavioral Addictions, 7(4), 1112–1121. https://doi.org/10.1556/2006.7.2018.132
Ögel, K. (2010). Sigara, alkol ve madde kullanım bozuklukları: Tanı, tedavi ve önleme. İstanbul: Yeniden Yayınları.
Petry, N. M. (2001). Substance abuse, pathological gambling and impulsiveness. Drug Alcohol Depend, 63, 29-38. https://doi.org/10.1016/S0376-8716(00)00188-5
Petry, N. M. ve Kiluk, B. D. (2002). Suicidal ideation and suicide attempts in treatment-seeking pathological gamblers. The Journal of Nervous and Mental Disease, 190(7), 462. https://dx.doi.org/10.1097%2F01.NMD.0000022447.27689.96
Shaffer, H. J., Hall, M. N. ve Vander Bilt, J. (1999). Estimating the prevalence of disordered gambling behavior in the United States and Canada: a research synthesis. American Journal of Public Health, 89(9), 1369-1376. https://doi.org/10.2105/ajph.89.9.1369
Slutske, W. S., Eisen, S., True, W. R., Lyons, M. J., Goldberg, J. ve Tsuang, M. (2000). Common genetic vulnerability for pathological gambling and alcohol dependence in men. Archives of General Psychiatry, 57(7), 666-673. https://doi.org/10.1001/archpsyc.57.7.666
DSM-5 Kumar Oynama Bozukluğu belirtileri şunlardır:
A. On iki aylık bir süre içinde, aşağıdakilerden en az dördü (ya da daha çoğu) ile kendini gösteren, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsellikte düşmeye yol açan, sürekli ve yineleyici, sorunlu bir kumar oynama davranışı: 1. İstediği coşkuyu sağlayabilmek için giderek daha çok parayla kumar oynamaya gereksinir.
2. Kumar oynamayı bırakma ya da durdurma girişimleri sırasında huzursuz ya da kolay kızan biri olur.
3. Kumar oynamayı denetim altına almak, bırakmak ya da durdurmak için, yineleyen, sonuç vermeyen çabaları olmuştur.
4. Sık sık kumar oynama üzerinde düşünüp durur (örn. geçmişteki kumar oynama yaşantılarını yeniden yaşamayı sürekli düşünüp durma, bir sonraki girişimini engellemek ya da tasarlamak, kumar oynamak için para bulma yollarını düşünme).
5. Sıklıkla, sıkıntı duyarken kumar oynama (örn. çaresiz, suçlu, bunalmış, çökkün).
6. Parayla kumar oynayıp yitirdikten sonra, çoğu kez, eşitlenmek için bir başka gün geri gelir (yitirdiklerinin ardından koşar).
7. Ne denli kumar oynadığını gizlemek için yalan söyler.
8. Kumar oynaması yüzünden önemli bir ilişkisini, işini, eğitim ya da iş olanağını tehlikeye atmış ya da yitirmiştir.
9. Kumar oynadığı için düştüğü umutsuz parasal durumlardan kurtulmak için başkalarının parasal kaynak sağlamasına bel bağlar.
B. Kumar oynama davranışı bir mani dönemi ile daha iyi açıklanamaz.
Varsa belirtiniz:
Dönemsel: Kumar oynama belirti ölçütlerinin karşılandığı birden çok dönem arasında belirtilerin yatıştığı birkaç aylık dönemlerin olması.
Sürekli: Yıllardır belirti ölçütlerini karşılayan, sürekli belirtiler yaşama.
Varsa belirtiniz:
Erken yatışma evresinde: Daha önce kumar oynama bozukluğu için belirti ölçütleri tam karşılandıktan sonra, kumar oynama bozukluğunun hiçbir belirti ölçütü, 12 aydan daha kısa süreli olmak üzere, en az üç aydır karşılanmamaktadır.
Sürekli yatışma ile giden: Daha önce kumar oynama bozukluğu için belirti ölçütleri tam karşılandıktan sonra, kumar oynama bozukluğunun hiçbir belirti ölçütü, 12 ay ya da daha uzun bir süredir, hiçbir zaman karşılanmamıştır.
O sıradaki ağırlığını belirtiniz:
Ağır olmayan: Dört-beş belirtinin olması.
Orta derecede: Altı-yedi belirtinin olması.
Ağır: Sekiz-dokuz belirtinin olması.
Kumar bağımlılığının nedenlerine ilişkin az sayıda çalışma bulunmaktadır. Yapılan çalışmalarda genetik yatkın ve anormal nörotransmiter bağımlılığın nedenleri arasında gösterilmiştir (Ibáñez ve ark., 2003). Ödüle ve kayıba duyarlı bölge olan limbik sisteminin fazla uyarılması ve bağımlılıkta yoksunluk ve aşermede rol oynayan dopamin nörotransmiterinin düzensizliği kumar bağımlılığı ile ilişkili bulunmuştur (Blum ve ark., 2000; Ebert ve ark., 2002).
Kumar bağımlılığının epidemiyolojisi ile ilgili hem ülkemizde hem yurtdışında yapılan yapılan çalışmalar mevcuttur. Derevensky ve arkadaşları (2003) patolojik kumar oynama yaygınlığının, genel yetişkin nüfusa göre gençlerde %4-8 gibi bir oranla daha yüksek olduğunu belirtmişlerdir. Patolojik kumar oynama erkeklerde erken ergenlikte ve kadınlarda ileri yaşlarda başlamaktadır ve bu gelişmelerin sonucunda hem kumara yatırılan para miktarında hem de kumar sorunu olan kişilerin sayısında belirgin bir artış izlenmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nde ve Kanada’da yapılan çalışmada kumar bağımlılığının yaşam boyu görülme sıklığı %1.6 olarak bulunmuştur (Shaffer ve ark., 1999).
Kumar bağımlılığında görülen eş bozukluklar ile ilgili birçok çalışma mevcuttur. Yapılan bir çalışmada alkol veya madde bağımlılığı ile kumar bağımlılığı arasında yüksek komorbidite bulunmuştur (Slutske ve ark., 2000). Petry’nin (2001) yaptığı çalışmada ise madde veya alkol kullanan kişilerdeki patolojik kumar oynama yaygınlığını %13-33 arasında olduğunu bildirmiştir. Patolojik kumar oynayanların %50 sinde psikoaktif madde kullanım öyküsü saptanmıştır. Başka bir çalışmada ise patolojik kumar oynayanların %19- 39’unda alkol ve madde kötüye kullanımı olduğu, %47’sinin hayatlarının herhangi bir döneminde madde kötüye kullandıkları belirtilmiştir. Patolojik kumar oynayan kişilerin %24’ünün esrar, %4’ünün alkol, %11.5’inin kokain, %4.8’inin esrar kullandığı bulunmuştur. Ayrıca cinsiyete göre bakıldığında erkeklerde (%11.9) patolojik kumar oynama davranışının kadınlara (%7.5) oranla daha fazla olduğu görülmüştür. 372 madde kullanıcısıyla yapılan başka bir çalışmada erkek madde kullanıcılarından %14’ünde kadınlardan %10’unun patolojik kumar oynadığı saptanmıştır (Ögel, 2010). Patolojik kumar bağımlılığının çeşitli ruhsal ve sosyal sorunlara yol açtığı görülmektedir. Bunlar arasında mali ve ailevi sorunlar sıklıkla görülmekte ve eş zamanlı görülen psikiyatrik belirtileri ve intihar girişimi riskini arttırmaktadır (Geniş ve Aksu, 2020). Petry ve Kiluk (2002) yaptığı çalışmada kumar bağımlılığını intihar girişimleri ve düşünceleri ile ilişkili bulmuştur (Petry ve Kiluk, 2002).
Kumar bağımlılığı ile mücadelede psikofarmakoloji ve/veya psikoterapi sıklıkla kullanılmaktadır (Geniş ve Aksu, 2020; Güriz ve ark., 2012). Adsız Alkoliklerin 12 aşamalı modeline dayanılarak oluşturulan Adsız kumarbazlar (AK) kendi kendine yardım grubu deneyimli grup üyelerinin yer aldığı bir destek grubudur (Geniş ve Aksu, 2020). Bu gruplara katılan bireyler kumar oynama üzerindeki kontrolsüzlüğün kabul edilmesi, hataların incelenmesi ve düzeltilmesi, sağlıklı sosyal ilişkilerin nasıl kurulması gerektiği gibi konuları deneyimli grup üyeleri eşliğinde ele alır (Geniş ve Aksu, 2020).
Bilişsel davranışçı terapi kumar bağımlılığında sıklıkla başvurulan bir yöntemdir (Geniş ve Aksu, 2020; Güriz ve ark., 2012). Yapılan çalışmalar bilişsel davranışçı terapinin kumar bağımlılığına bağlı mali kayıplar ve kumar oynama sıklığı ve belirti şiddetini azalttığını göstermiştir yöntemdir (Geniş ve Aksu, 2020). Bilişsel davranışçı terapi ile kumar öncesi ve sonrası oluşan duygular, bilişsel hatalar gibi bilişsel öğeler ve tetikleyicileri saptama ve bunlarla başa çıkma becerilerinin düzenlenmesi gibi davranışsal öğeler çalışılmaktadır (Geniş ve Aksu, 2020).
Kaynakça
Amerikan Psikiyatri Birliği (1994). Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Dördüncü Baskı (DSM-IV) (Çev. Köroğlu, E.) Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 1995.
Amerikan Psikiyatri Birliği (2013). Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Beşinci Baskı (DSM-V) (Çev. Köroğlu, E.) Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2013.
Blum, K., Braverman, E. R., Holder, J. M., Lubar, J. F., Monastra, V. J., Miller, D., Lubar, J.O, Chen, T.J.H. ve Comings, D. E. (2000). The reward deficiency syndrome: a biogenetic model for the diagnosis and treatment of impulsive, addictive and compulsive behaviors. Journal of Psychoactive Drugs, 32(sup1), 1-112. https://doi.org/10.1080/02791072.2000.10736099
Derevensky, J. L., Gupta, R. ve Winters, K. (2003). Prevalence rates of youth gambling problems: Are the current rates in flated. Journal of Gambling Studies, 19(4), 405-425. https://doi.org/10.1023/a:1026379910094
Ebert, D., Klein, T., Lohrmann, C., van Elst, L. T., Hesslinger, B. ve Juengling, F. D. (2002). Different striatal dopamine D2 receptor occupancy in alcohol dependent patients with or without physical withdrawal symptoms–a study using IBZM-SPECT. Journal of Neural Transmission, 109(9), 1215-1219. https://doi.org/10.1007/s00702-002-0749-9
Geniş, B. ve Aksu, H. (2020). İntihar girişimi ile acil servise başvuran kumar bağımlılığı olgusu. Bağımlılık Dergisi, 21(1), 92-98.
Goudriaan, A. E., Oosterlaan, J., de Beurs, E. ve Van den Brink, W. (2004). Pathological gambling: a comprehensive review of biobehavioral findings. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 28(2), 121-141. https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2004.03.001
Güriz, S. O., Ekinci, A. ve Türkçapar, M. H. (2012). Bir patolojik kumar hastasının bilişsel davranışçı terapisi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 1(2), 105-112.
Ibáñez, A., Blanco, C., de Castro, I. P., Fernandez-Piqueras, J. ve Sáiz-Ruiz, J. (2003). Genetics of pathological gambling. Journal of Gambling Studies, 19(1), 11-22. https://doi.org/10.1023/A:1021271029163
Ladouceur, R., Jacques, C., Ferland, F. ve Giroux, I. (1999). Prevalence of problem gambling: A replication study 7 years later. The Canadian Journal of Psychiatry, 44(8), 802-804. https://doi.org/10.1177/070674379904400807
Mallorquí-Bagué, N., Mena-Moreno, T., Granero, R., Vintró-Alcaraz, C., Sánchez-González, J., Fernández-Aranda, F. ve Jiménez-Murcia, S. (2018). Suicidal ideation and history of suicide attempts in treatment-seeking patients with gambling disorder: The role of emotion dysregulation and high trait impulsivity. Journal of Behavioral Addictions, 7(4), 1112–1121. https://doi.org/10.1556/2006.7.2018.132
Ögel, K. (2010). Sigara, alkol ve madde kullanım bozuklukları: Tanı, tedavi ve önleme. İstanbul: Yeniden Yayınları.
Petry, N. M. (2001). Substance abuse, pathological gambling and impulsiveness. Drug Alcohol Depend, 63, 29-38. https://doi.org/10.1016/S0376-8716(00)00188-5
Petry, N. M. ve Kiluk, B. D. (2002). Suicidal ideation and suicide attempts in treatment-seeking pathological gamblers. The Journal of Nervous and Mental Disease, 190(7), 462. https://dx.doi.org/10.1097%2F01.NMD.0000022447.27689.96
Shaffer, H. J., Hall, M. N. ve Vander Bilt, J. (1999). Estimating the prevalence of disordered gambling behavior in the United States and Canada: a research synthesis. American Journal of Public Health, 89(9), 1369-1376. https://doi.org/10.2105/ajph.89.9.1369
Slutske, W. S., Eisen, S., True, W. R., Lyons, M. J., Goldberg, J. ve Tsuang, M. (2000). Common genetic vulnerability for pathological gambling and alcohol dependence in men. Archives of General Psychiatry, 57(7), 666-673. https://doi.org/10.1001/archpsyc.57.7.666
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kumar Bağımlılığı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Burcu BÜGE'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Burcu BÜGE'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
kumar bağımlılığı, kumar bağımlılığı tedavisi, kumar bağımlılığı için tedavi, kumar bağımlısı için öneriler
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
