Cinsel İşlev Bozukluklarında Terapi
Cinsel İşlev Bozukluklarında Terapi
Cinsel İşlev bozuklukları ruh sağlığı uzmanlarının klinik tanıları sınıflamakta kullandıkları DSM-IV tanı kılavuzunda Cinsel İşlev Bozuklukları tanısını 5 alt grupta toplamışlardır.Bunlar ise;
CİNSEL İSTEK BOZUKLUKLARI
Cinsel istekte azalma (hipoaktif cinsel istek) bozukluğu
Cinsellikten tiksinme bozukluğu
CİNSEL UYARILMA BOZUKLUKLARI
Kadında cinsel uyarılma bozukluğu
Erkekte sertleşme bozukluğu
ORGAZMLA İLGİLİ BOZUKLUKLAR
Kadında orgazm bozukluğu
Erkekte orgazm bozukluğu
Erken Boşalma
CİNSEL AĞRI BOZUKLUKLARI
Disparoni (Cinsel ilişkide ağrı duyma)
Vajinismus Cinsel işlev bozuklukları, cinsel aktivite sırasında bireyin tatmin olmasını engelleyen herhangi sorun olmasıdır. İstek, plato, uyarılma ve çözülme aşamalarında oluşan cinsel yanıt döngüsünün bir ya da daha fazla aşamasında oluşan sorunlar, cinsel işlev bozukluklarına yol açar. Yapılan araştırmalarda kadınların yaklaşık yarısının erkeklerin ise yaklaşık üçte birinin yaşamları boyunca en az bir kez cinsel işlev bozukluğu yaşadığı saptanmıştır. Araştırmalar cinsel işlev bozukluğunun sık görüldüğünü belirtseler de pek çok insan bu konu hakkında konuşmaktan çekinir. Ancak bu bozuklukların tedavisi mümkün olduğu için kişilerin cinsel aktiviteleri ile ilgili endişe ve çekincelerini mutlaka partnerleri ile paylaşmaları ve gerekli olduğu durumlarda tedavi için terapiye başvurmaları önemlidir.
Cinsel işlev bozukluklarının tedavisinde ise fiziksel ve psikolojik nedenlerinin anlaşılması tedaviyi etkiler. Uygulanan tedavi yöntemleri ise şunlardır:
• Uyarılma Teknikleri: Partner ile cinsel isteğin artırılması ve uyarılmayı sağlayacak farklı yollar konuşulmalıdır. Buna ek olarak cinsel yönden uyarılmaya yardımcı olacak bazı yöntemler denenebilir.
• Danışma: Cinsel birliktelikte özellikle duygusal veya psikolojik engellerin aşılabilmesi için ilişki terapisi konusunda deneyimli psikolog veya psikiyatristlerden destek alınabilir.
Cinsel terapi, CİNSEL SORUNLAR NASIL TEDAVİ EDİLİR?
İnsan davranışı ve cinselliği bedensel, psikolojik, sosyal koşullardan etkilenir. Cinsellik sadece cinsel organlarla sınırlı değildir. Cinsellikle ilgili duygular, düşünceler ve yerleşmiş inançlar vardır. Yerleşmiş inançların çoğu zaman hatalı olabildiği bilinmektedir. Cinsel sorunların ve bozuklukların ortaya çıkışında kişinin bedensel ve psikolojik özellikleri ya da ikili ilişkilerin etkileşimleri etkili olabilir. Doğal olarak cinsel sorunların tedavisi de, oluşumunda rol oynayan etkenlere göre değişebilir. Kişi ile görüşülerek sorunu ortaya çıkaran, yerleşmesine neden olan etkenler birlikte incelenir. Sorunun tedavisinde etkili olacak ilaç veya psikoterapiler seçilir.
Cinsel sorun tıbbi veya biyolojik bir nedene bağlı ise, tedavisi ilaç veya diğer tıbbi tedaviler olacaktır. Bu durumda tedaviyi, ürologlar, kadın hastalıkları ve doğum uzmanları ya da psikiyatristler yaparlar. Eğer cinsel sorun psikolojik etmenlerle ilişkili ise veya tıbbi bir nedene bağlı olarak gelişmiş olsa bile psikolojik etmenler durumu ağırlaştırmışsa, cinsel terapiler uygulanmalı ya da ilave edilmelidir. Cinsel terapileri ise cinsel terapi konusunda eğitim almış psikiyatristler ve klinik psikologlar yapabilir. Bütün tedaviler gibi cinsel tedaviler de bilimsel veriye dayalı olmak zorundadır.
Yeni bir tedavi yönteminin uygulama alanına girmesi için bilimsel ve etik olarak tanımlanmış süreçlerden geçmesi, etkili olduğunun kanıtlanması ve meslek topluluğunca kabul edilmesi zorunludur. Cinsel tedavilerde kullanılan bir psikoterapi yönteminin belli bir bozukluk için etkili olduğuna, bilimsel ilkelere uygun bir dizi çalışma yapılarak karar verilir.
Dünyada ve Türkiye´de 1970´lerden beri “Cinsel Terapi” ile vajinismus ve erken boşalma olgularının pek çoğu başarıyla, cinsel isteksizlik, erkeklerin sertleşme bozukluğu ve kadınların uyarılma ve orgazm bozuklukları gibi diğer cinsel işlev bozuklukları da büyük ölçüde tedavi edilmektedir. Cinsel sorunun tipine ve sorunlu çifte göre değişiklikler olmakla birlikte, cinsel tedaviler ortalama olarak 2-4 ay ve 6-10 seans sürer, ama kişiye göre bir iki görüşme ile kısa zamanda düzelen vakalar olabildiği gibi, tedavisinin bir iki yıl sürmesi gereken vakalar da olabilir.
Cinsel sorunları olanlarda uygulanan ve etkili olduğu bilinen cinsel tedaviler aslında özel bir öğrenme biçimidir. Bu öğrenme sürecinde kişiye temel olarak şunlar öğretilir: Genel olarak psikoterapilerde ve özellikle de cinsel tedavilerde kişiye mahrem ve güvenli bir öğrenme ortamı oluşturulur. Bu ortamda kişi kendi denetimi altında kendisini, kimliğini, bedenini, ilişkisini keşfetmeye cesaretlendirilir. Bu keşif ve öğrenim kişinin özelliklerine göre değişen bir süratte ve derece derece olur. Bu nedenle cinsel sorunun ilaçla tedavisi yapılırken de hasta ile hekim arasındaki ilişkinin önemi vardır ve bazen psikoterapi veya cinsel terapinin bir parçası olarak uygulanır. Zira cinsellik salt bedensel bir sorun değildir. başlangıç sorununa, terapistin kararına, hasta motivasyonuna ve hem hastanın hem de terapistin pratik düşüncelerine bağlı olarak bireysel, çift veya grup formatında yapılabilir. Çiftler genellikle bir arada görülmekte, ancak tedavinin değerlendirme aşamasında, cinsel öykü alınırken en az bir seans genellikle tek başlarına görülmektedir. Özellikle direnç geliştiğinde zaman zaman başka bireysel seanslar da yapılabilmektedir. Cinsel terapi teknikleri davranışsal/bilişsel müdahalelerin yanı sıra psikodinamik, sistemler, ilişkiler ve eğitimsel müdahaleleri içermektedir (örn., okuma, video kaset, resimleme, anatomik modeller).Geleneksel psikoterapötik teknikler (örn., destek, yorumlama, yüzleştirme, bilişsel yeniden yapılandırma ve ev ödevi) kullanırken, cinsel terapi, performans anksiyetesini azaltmak için duyumlara odaklanma (sensate focus), Erken Boşalma’sı olan hastalara yardım etmek için “dur-başla”, anorgazmi için yönlendirilmiş mastürbasyon ve cinsel ağrı bozuklukları için gevşeme ile eşleştirilen dilatörlerin yerleştirilmesi gibi spesifik teknik müdahaleleri dahil etmektedir. Bu egzersizler, işlevsel olmayan cinsel davranış örüntülerini düzeltmenin yanı sıra cinsel tutum ve benlik imajı ile ilgili bilişleri olumlu yönde değiştirmek için tasarlanmıştır. Bireye göre düzenlenmiş egzersizler “terapötik proplar” olarak hareket etmekte ve bu süreç birey veya çift yavaş yavaş tamamen işlevsel cinsel davranışa yönlendirilinceye kadar kademeli olarak düzenlenmektedir. Bununla birlikte, her bir işlev bozukluğu kendine özgü nedenler kümesine sahip olduğu için bazı egzersizler tipik olarak belirli bir işlev bozukluğu için uygulanmaktadır.
Kaynakça:
Amerikan Psikiyatri Birliği. Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal elkitabı, beşinci baskı (DSM-5), tanı ölçütleri başvuru elkitabı’ndan, çev. Köroğlu E (Çeviri Ed.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği, 2014.
Laumann EO, Paik A, Rosen RC. Sexual dysfunction in the United States: Prevalence and Predictors. JAMA 1999; 281: 537-44.
Lewis RW, Fugl-Meyer KS, Corona G, Hayes RD, Laumann EO, Moreira ED Jr ve ark. Definitions/epidemiology/risk factors for sexual dysfunction. J Sex Med 2010; 7 (4 Pt 2): 1598-1607.
Oksuz E, Malhan S. The prevalence of male sexual dysfunction and potential risk factors in Turkish men: a Web-based survey. Int J Impot Res 2005; 17: 539-545.
Oksuz E, Malhan S. Prevalence and risk factors for female sexual dysfunction in Turkish women. J Urol 2006; 175: 654-658.
Frühauf S, Gerger H, Schmidt HM, Munder T, Barth J. Efficacy of psychological interventions for sexual dysfunction: a systematic review and meta-analysis. Arch Sex Behav 2013; 42: 915-933.
Pervin LA. Psychodynamic and behavioral approaches to the treatment of sexual dysfunctions. Int J Ment Health 1981; 10(2-3): 158-168.
Walker LM, Robinson JW. Back to the basics: Origins of sex therapy, sexual disorder and therapeutic Techniques. Reprod Sys Sexual Disorders 2012; 1: 109. 10. Masters WH, Johnson VE. Human sexual inadequacy. New York: Bantam Books, 1970.
Cinsel İşlev bozuklukları ruh sağlığı uzmanlarının klinik tanıları sınıflamakta kullandıkları DSM-IV tanı kılavuzunda Cinsel İşlev Bozuklukları tanısını 5 alt grupta toplamışlardır.Bunlar ise;
CİNSEL İSTEK BOZUKLUKLARI
Cinsel istekte azalma (hipoaktif cinsel istek) bozukluğu
Cinsellikten tiksinme bozukluğu
CİNSEL UYARILMA BOZUKLUKLARI
Kadında cinsel uyarılma bozukluğu
Erkekte sertleşme bozukluğu
ORGAZMLA İLGİLİ BOZUKLUKLAR
Kadında orgazm bozukluğu
Erkekte orgazm bozukluğu
Erken Boşalma
CİNSEL AĞRI BOZUKLUKLARI
Disparoni (Cinsel ilişkide ağrı duyma)
Vajinismus Cinsel işlev bozuklukları, cinsel aktivite sırasında bireyin tatmin olmasını engelleyen herhangi sorun olmasıdır. İstek, plato, uyarılma ve çözülme aşamalarında oluşan cinsel yanıt döngüsünün bir ya da daha fazla aşamasında oluşan sorunlar, cinsel işlev bozukluklarına yol açar. Yapılan araştırmalarda kadınların yaklaşık yarısının erkeklerin ise yaklaşık üçte birinin yaşamları boyunca en az bir kez cinsel işlev bozukluğu yaşadığı saptanmıştır. Araştırmalar cinsel işlev bozukluğunun sık görüldüğünü belirtseler de pek çok insan bu konu hakkında konuşmaktan çekinir. Ancak bu bozuklukların tedavisi mümkün olduğu için kişilerin cinsel aktiviteleri ile ilgili endişe ve çekincelerini mutlaka partnerleri ile paylaşmaları ve gerekli olduğu durumlarda tedavi için terapiye başvurmaları önemlidir.
Cinsel işlev bozukluklarının tedavisinde ise fiziksel ve psikolojik nedenlerinin anlaşılması tedaviyi etkiler. Uygulanan tedavi yöntemleri ise şunlardır:
• Uyarılma Teknikleri: Partner ile cinsel isteğin artırılması ve uyarılmayı sağlayacak farklı yollar konuşulmalıdır. Buna ek olarak cinsel yönden uyarılmaya yardımcı olacak bazı yöntemler denenebilir.
• Danışma: Cinsel birliktelikte özellikle duygusal veya psikolojik engellerin aşılabilmesi için ilişki terapisi konusunda deneyimli psikolog veya psikiyatristlerden destek alınabilir.
Cinsel terapi, CİNSEL SORUNLAR NASIL TEDAVİ EDİLİR?
İnsan davranışı ve cinselliği bedensel, psikolojik, sosyal koşullardan etkilenir. Cinsellik sadece cinsel organlarla sınırlı değildir. Cinsellikle ilgili duygular, düşünceler ve yerleşmiş inançlar vardır. Yerleşmiş inançların çoğu zaman hatalı olabildiği bilinmektedir. Cinsel sorunların ve bozuklukların ortaya çıkışında kişinin bedensel ve psikolojik özellikleri ya da ikili ilişkilerin etkileşimleri etkili olabilir. Doğal olarak cinsel sorunların tedavisi de, oluşumunda rol oynayan etkenlere göre değişebilir. Kişi ile görüşülerek sorunu ortaya çıkaran, yerleşmesine neden olan etkenler birlikte incelenir. Sorunun tedavisinde etkili olacak ilaç veya psikoterapiler seçilir.
Cinsel sorun tıbbi veya biyolojik bir nedene bağlı ise, tedavisi ilaç veya diğer tıbbi tedaviler olacaktır. Bu durumda tedaviyi, ürologlar, kadın hastalıkları ve doğum uzmanları ya da psikiyatristler yaparlar. Eğer cinsel sorun psikolojik etmenlerle ilişkili ise veya tıbbi bir nedene bağlı olarak gelişmiş olsa bile psikolojik etmenler durumu ağırlaştırmışsa, cinsel terapiler uygulanmalı ya da ilave edilmelidir. Cinsel terapileri ise cinsel terapi konusunda eğitim almış psikiyatristler ve klinik psikologlar yapabilir. Bütün tedaviler gibi cinsel tedaviler de bilimsel veriye dayalı olmak zorundadır.
Yeni bir tedavi yönteminin uygulama alanına girmesi için bilimsel ve etik olarak tanımlanmış süreçlerden geçmesi, etkili olduğunun kanıtlanması ve meslek topluluğunca kabul edilmesi zorunludur. Cinsel tedavilerde kullanılan bir psikoterapi yönteminin belli bir bozukluk için etkili olduğuna, bilimsel ilkelere uygun bir dizi çalışma yapılarak karar verilir.
Dünyada ve Türkiye´de 1970´lerden beri “Cinsel Terapi” ile vajinismus ve erken boşalma olgularının pek çoğu başarıyla, cinsel isteksizlik, erkeklerin sertleşme bozukluğu ve kadınların uyarılma ve orgazm bozuklukları gibi diğer cinsel işlev bozuklukları da büyük ölçüde tedavi edilmektedir. Cinsel sorunun tipine ve sorunlu çifte göre değişiklikler olmakla birlikte, cinsel tedaviler ortalama olarak 2-4 ay ve 6-10 seans sürer, ama kişiye göre bir iki görüşme ile kısa zamanda düzelen vakalar olabildiği gibi, tedavisinin bir iki yıl sürmesi gereken vakalar da olabilir.
Cinsel sorunları olanlarda uygulanan ve etkili olduğu bilinen cinsel tedaviler aslında özel bir öğrenme biçimidir. Bu öğrenme sürecinde kişiye temel olarak şunlar öğretilir: Genel olarak psikoterapilerde ve özellikle de cinsel tedavilerde kişiye mahrem ve güvenli bir öğrenme ortamı oluşturulur. Bu ortamda kişi kendi denetimi altında kendisini, kimliğini, bedenini, ilişkisini keşfetmeye cesaretlendirilir. Bu keşif ve öğrenim kişinin özelliklerine göre değişen bir süratte ve derece derece olur. Bu nedenle cinsel sorunun ilaçla tedavisi yapılırken de hasta ile hekim arasındaki ilişkinin önemi vardır ve bazen psikoterapi veya cinsel terapinin bir parçası olarak uygulanır. Zira cinsellik salt bedensel bir sorun değildir. başlangıç sorununa, terapistin kararına, hasta motivasyonuna ve hem hastanın hem de terapistin pratik düşüncelerine bağlı olarak bireysel, çift veya grup formatında yapılabilir. Çiftler genellikle bir arada görülmekte, ancak tedavinin değerlendirme aşamasında, cinsel öykü alınırken en az bir seans genellikle tek başlarına görülmektedir. Özellikle direnç geliştiğinde zaman zaman başka bireysel seanslar da yapılabilmektedir. Cinsel terapi teknikleri davranışsal/bilişsel müdahalelerin yanı sıra psikodinamik, sistemler, ilişkiler ve eğitimsel müdahaleleri içermektedir (örn., okuma, video kaset, resimleme, anatomik modeller).Geleneksel psikoterapötik teknikler (örn., destek, yorumlama, yüzleştirme, bilişsel yeniden yapılandırma ve ev ödevi) kullanırken, cinsel terapi, performans anksiyetesini azaltmak için duyumlara odaklanma (sensate focus), Erken Boşalma’sı olan hastalara yardım etmek için “dur-başla”, anorgazmi için yönlendirilmiş mastürbasyon ve cinsel ağrı bozuklukları için gevşeme ile eşleştirilen dilatörlerin yerleştirilmesi gibi spesifik teknik müdahaleleri dahil etmektedir. Bu egzersizler, işlevsel olmayan cinsel davranış örüntülerini düzeltmenin yanı sıra cinsel tutum ve benlik imajı ile ilgili bilişleri olumlu yönde değiştirmek için tasarlanmıştır. Bireye göre düzenlenmiş egzersizler “terapötik proplar” olarak hareket etmekte ve bu süreç birey veya çift yavaş yavaş tamamen işlevsel cinsel davranışa yönlendirilinceye kadar kademeli olarak düzenlenmektedir. Bununla birlikte, her bir işlev bozukluğu kendine özgü nedenler kümesine sahip olduğu için bazı egzersizler tipik olarak belirli bir işlev bozukluğu için uygulanmaktadır.
Kaynakça:
Amerikan Psikiyatri Birliği. Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal elkitabı, beşinci baskı (DSM-5), tanı ölçütleri başvuru elkitabı’ndan, çev. Köroğlu E (Çeviri Ed.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği, 2014.
Laumann EO, Paik A, Rosen RC. Sexual dysfunction in the United States: Prevalence and Predictors. JAMA 1999; 281: 537-44.
Lewis RW, Fugl-Meyer KS, Corona G, Hayes RD, Laumann EO, Moreira ED Jr ve ark. Definitions/epidemiology/risk factors for sexual dysfunction. J Sex Med 2010; 7 (4 Pt 2): 1598-1607.
Oksuz E, Malhan S. The prevalence of male sexual dysfunction and potential risk factors in Turkish men: a Web-based survey. Int J Impot Res 2005; 17: 539-545.
Oksuz E, Malhan S. Prevalence and risk factors for female sexual dysfunction in Turkish women. J Urol 2006; 175: 654-658.
Frühauf S, Gerger H, Schmidt HM, Munder T, Barth J. Efficacy of psychological interventions for sexual dysfunction: a systematic review and meta-analysis. Arch Sex Behav 2013; 42: 915-933.
Pervin LA. Psychodynamic and behavioral approaches to the treatment of sexual dysfunctions. Int J Ment Health 1981; 10(2-3): 158-168.
Walker LM, Robinson JW. Back to the basics: Origins of sex therapy, sexual disorder and therapeutic Techniques. Reprod Sys Sexual Disorders 2012; 1: 109. 10. Masters WH, Johnson VE. Human sexual inadequacy. New York: Bantam Books, 1970.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Cinsel İşlev Bozukluklarında Terapi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Elif AKSOY SİNCİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Elif AKSOY SİNCİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
