Bir şeker hastasının daha önce normal veya iyi seyreden kan şekerinin yüksek çıkmaya başlamasına veya yükselmesine genellikle aşağıdaki olaylar neden olur:
1.Yeterli miktarda insülin kullanmazsanız veya ilaçlarınızı düzenli almazsanız
2.Başka bir nedenle hastalanmanız (enfeksiyon, zatürre, grip, idrar yolu iltihabı, sistit gibi)
3.Diyete uymayıp çok fazla yemek yemeniz
4.Egzersiz yapmayışınız veya hareketsizlik
5.Herhangi bir stres durumu (üzüntü, sıkıntı, sinirlilik gibi)
6.Hastalığın ilerleyişi
7.İnsülin yapıyorsanız kullanma tarihinin geçmiş olması veya yanlış yapılması

Kan şekerinde yükselme şu belirtiler yapar:
1.Susamada artma , çok su içmek
2.Daha fazla acıkma ve yemek yeme hissi
3.Sık idrara gitme
4.Gece idrara çıkma
5.Yorgunluk ve uyku hali
6.Bulanık görme
7.Yara ve kesiklerin geç iyileşmesi
8.Mide bulantısı, yüz kızarması
9.İdrarda aseton varsa karın ağrısı olabilir



Kan şekeriniz yüksek ise ne yapmalı?

Su içimini artırın ve mutlaka doktorunuzu başvurunuz. Bu arada idrarda asetona bakınız. Aseton varsa doktora gidinceye kadar istirahat ediniz. Doktorunuzun önerileri doğrultusunda tedavinizi ayarlayınız. Daha sonra aşağıdaki kurallara uyunuz:
1.Diyetinize daha iyi uyunuz
2. İlaçlarınızı veya insülin kullanıyorsanız insülininizi zamanında ve uygun dozda alınız.
3.Hareketi artırın ve doktorunuzun önerdiği sporu yapın
4.Hergün kan şekerinizi ölçünüz



Ketoasidoz (Aseton Koması) Nedir?
Kan şekeri yükseldiğinde bunun anlamı kandaki şekerin insülin yetersizliği nedeniyle hücre içine girememesidir. Hücrelere şeker girmeyince bu defa hücre enerji sağlamak için yağları yakmaya başlar. Yağların yakılması ise keton denen maddelerin oluşumuna neden olur. Ketonlar asit türü maddelerdir. Kanda keton artınca idrara geçer. Kanda ve idrarda keton artması kişinin şuurunu giderek bozar ve bilinç bulanıklığı veya koma olabilir. İdrarda keton veya aseton çıkması eksik beslenen veya uzun süre aç kalan kişilerde de olabilir. İdrarda aseton bakmak için satılan ölçüm çubukları vardır, onlardan temin ediniz.
Ketoasidoz çok tehlikeli bir durumdur. Genellikle tip 1 diyabetik hastalarda görülürse de her yaştaki diyabetik hastada görülebilir.

Ketoasidoz geliştiğinde şu belirtiler oluşur:
Çok su içme
Çok idrara gitme
Açlık hissi
Halsizlik
kilo kaybı
Yorgunluk
Uyku hali
Mide bulantısı ve kusma
Mide veya karın ağrısı
Nefeste çürük elma veya aseton kokusu
Hızlı ve derin soluk alıp verme veya nefes almada zorluk

Bu belirtiler varsa bol su içiniz ve hemen doktorunuza veya bir acil servise başvurunuz.

HANGİ KONTROLLER YAPILMALI?



Şeker hastası iseniz en az 3 ayda bir doktorunuza başvurunuz. Şeker hastalığı için Endokrinoloji veya dahiliye uzmanlarına başvurabilirsiniz. Muayene için gittiğinizde doktoruz size aşağıdaki soruları sorabileceğinden bunlara hazırlıklı olunuz:

a)Şu andaki şikayetlerinizin ne olduğu
b)Diyabet ile ilgili daha önce yapılan laboratuvar tetkikleri ve HbA1c sonuçları
c)Daha önce uygulanan tedaviler ve halen kullandığınız ilaçlar
d) Beslenmeniz ve diyetinizin nasıl olduğu
e) Egzersiz nasıl yaptığınız
f)Şeker hastalığı ile ilgili komplikasyonların (göz, sinir böbrek, seksüel, bağırsak, damar, kalp ve beyin ile ilgili) olup olmadığı ve bu konuda aldığınız ilaçlar
g)Kan şekerini etkileyebilecek başka ilaçlar alıp almadığınız
h) Damar sertliği yapan sigara, tansiyon, şişmanlık ve kan yağları (kolesterol ve trigliserit) yüksekliği olup olmadığı
i)Hormon hastalığı olup olmadığı
j)Doğum kontrolü için ne kullanıldığı ve seksüel hikaye
k)Mümkünse doktora gitmeden önce günlük şeker profili çıkarıp öyle gidin. Şeker profili demek şudur: sabah aç karnına, öğle yemeği öncesi, öğle yemeğinden 2 saat sonra, akşam yemeği öncesi ve gece saat 22.30’da kan şeker ölçümlerinin şeker ölçüm aletiyle yapılıp bir kağıda kaydedilip doktora götürülmesidir.



Muayene sırasında doktorunuz genellikle şu konularda bilgi alacak şekilde muayene yapar:
Boy ve kilo durumu gözden geçirilir. Kilo fazlalığı veya zayıflık önemlidir.
Tansiyon ölçümleri yapılır
Ağız için muayene
Tiroit beziniz muayene edilir
Kalp ve karın muayenesi yapılır. Karaciğer ve dalak büyüklüğü olup olmadığı araştırılır
Damar ve nabızlarınız kontrol edilir
Sinir ve duyu muayenesi
Ayak muayenesi
Cilt muayenesi yapılır.
Göz doktoru tarafından göz dibi muayenesi yapılır


Laboratuvar Tetkikleri Olarak Neler Yapılır?
Açlık Kan şekeri
Tokluk kan şekeri 2. saat
HbA1c
Kan yağları (kolesterol, LDL kolesterol, HDL ve trigliserit)
Mikroalbüminüri ölçümü
Üre ve kreatinin
Karaciğer testleri (SGOT, SGPT ve GGT)
Kanda kalsiyum, mağnezyum ve krom
Kalp grafisi (EKG)
TSH ölçümü
Homosistein
Ürik asit
Hassas CRP
Tam kan ve tam idrar



Başka Hangi Doktorlara Gitmek Gerekir?

Yılda bir defa göz doktoruna gidip göz dibi (retina) muayenesi yaptırınız
Her yıl kalp muayenesi olunuz
İki yılda bir diş hekimi muayenesi olunuz
Psikolojik sıkıntılar varsa psikolog ve psikiyatrise gidiniz
Diyetisyene giderek beslenmenizi öğreniniz


KAYNAKLAR:
1. Prof Dr Metin Özata, Diyabet ve Siz, Gürer yayınları, 2009 Baskıda
2. http://www.drdiyabet.com
3. http://www.sekerhastaligi.biz