Östrojen ve Progesteron Nedir?
ÖSTROJEN VE PROGESTERON NEDİR?
Östrojen:
Yumurtalıktaki granulosa hücrelerinden salgılanır. Östrojen hormonu kızlarda boyun uzamasına, kadın tipinin oluşmasına ve memenin büyümesine katkıda bulunur. Sesin ince olması, dudakların büyümesi ve kadın tipi kalça oluşmasını östrojen sağlar. Kızlarda koltuk altı ve genital organ civarındaki kıllanma yumurtalıktan salgılanan erkek tipi hormonlar (androjenler) sayesinde olur. Östrojen hormonu kadınları kalp hastalığından korur ve kan kolesterolünü azaltır.
Overden en fazla salgılanan östrojen E2 denen östradioldür.
Östrojen rahimin (tıp dilindeki adı uterus) büyümesini sağladığı gibi vajenin kaygan olmasına katkıda bulunur.
Adetin 2. ve 3. gününde estrodiol seviyesi 80 pg/ml den az ise östrojen yetersizliği vardır. Eğer E2 50 pg/ml’den az ise kesin östrojen eksikliği vardır.
Progesteron:
Yumurtalıktaki corpus luteumdan salgılanır. İki adet (mens) kanamasının ortasında (ortalama 14. günden) sonra salgılanmaya başlar yani adet döneminin ikinci dönemi denen luteal fazda salgılanır. Rahim içi zarın (endometrium) kabarmasını ve salgılayıcı bir hal almasını, döllenmiş yumurtanın rahimde kalması ve gebeliğin devamı için gereklidir. Progesteron vücut ısısının artışını da yapar. Progesteron adet döneminin olmasını sağlar. Östrojenin etkilerini dengeler.
Progesteron vücutta sıvı birikmesi ve şişkinliklerin önemli bir nedenidir. Bunun nedeni düz kaslarda gevşeme yapması ve bağırsaklarda bu nedenle gaz oluşmasıdır. Şişkinlik ve gaz şikayeti olan kadınlar şunları yapmalıdır:
Tuzlu gıdalar yememeli
Yağlı yiyeceklerden ve lifli gıdalardan uzak durmalı
Sık ve az yemeli
Kahvaltı mutlaka yapılmalı
Kafein ve alkol alınmamalı
Egzersiz yapılmalı
Kilo fazla ise verilmeli
Diüretik almamalı
Hormon tetkikleri ve üre bakılmalı
YUMURTALIK
Erişkin bir kadında yumurtalıklar sağda ve solda olmak üzere 2 tanedir ve her biri ortalama 7 gram civarındadır. Yumurtalıklar oval şekilli olup boyutları 2-5x1,5-3x0.6-1.5 cm civarındadır.
Yumurtalıktan salgılanan başlıca hormonlar östrojen, progesteron ve androjen denen hormonlardır ve hepsi de kolesterolden yapılır. Bu hormonların yumurtalıktan salgılanabilmesi için hipofizden FSH ve LH hormonlarının yeterli ve düzenli olarak salgılanması gerekir.
Adetlerin Başlaması (Menstruasyon)
Her sağlıklı erişkin kız veya kadın, bazen değişmekle beraber 28 günde bir adet görür (bazen 25 günde bir veya 32 günde bir de olur). Her iki adet kanaması arasındaki döneme memstruasyon dönemi denir. Adet kanaması da ortalama 4 gündür ve bazen 6 gün bazen 2 gün olabilir. Bu dönemin ilk 14 günlük dönemine folliküler dönem, ikinci 14 günlük döneme luteal dönem veya faz denir.
Her adet döneminin sonunda kanda östrojen ve progesteron hormonu hızla düşer ve arkasından FSH artmaya başlar. FSH etkisiyle bu dönemde (ilk folliküler faz) yumurtalık içinde follikül denen halka şeklinde yapılar oluşur. Bunların içinde yumurta vardır. Arkasından LH hormonunun etkisiyle östrojen salgılanmaya başlar ve yumurtlamanın oluştuğu 14. günden önce kanda östrojen hızla yükselir ve yumurtlamadan sonra düşer. Yumurtlamadan 16 saat önce kanda LH hızla artar. Follikül yırtılır ve içindeki yumurta dışarı çıkar. Budan sonra progesteron hormonu salgılanmaya başlar. Progesteron hormonunun etkisiyle yani yumurtlama olduktan sonra vücut ısısı 0.3-0.5 C artar. Bu artış adet kanaması oluncaya kadar devam eder. Kanama olunca normale gelir.
Rahim içini saran veya döşeyen endometrium isimli zarda bu dönemde önemli değişiklikler oluşur. Bu zar spiral arterler (temiz kan damarı) le beslenir. Eğer yumurtalık salgılandıktan sonra gebelik olmaz ise bu damarların kasılmasıyla endometrium zarı dökülür ve kanama oluşur ve adet meydana gelir.
HİÇ ADET OLAMAMA
Bir kızın ergenliğe girmemesi ve adet görmemesi cinsel organ yetmezliğinden olur. Bu kızlarda adetler başlamaz. 16 yaşına kadar adetlerin başlamaması bir hastalık işaretidir. Bunun nedeni hipofiz ve hipotalamus hastalıkları olabildiği gibi yumurtalık hastalıkları da olabilir.
Hipofizdeki bazı tümörler, prolaktin hormon fazlalığı, beyin travması, hipofiz yetmezliği ve tümörleri nedeniyle FSH ve LH hormonlarının salgılanamaması nedeniyle yumurtalık faaliyete geçemez ve adetler başlamaz.
Eğer yumurtalıkta nedeni bilinmeyen yetmezlik varsa adetler yine olmaz.
Tiroid bezinin az veya çok çalışması ve şeker hastalığı da adet bozukluğu yapabilir.
Kadınlarda tek bir adetteki gecikme önemli olmamakla beraber devam eden düzensizlikler önemlidir.
Tıpta primer amenore denilen hastalık normal büyüme ve gelişme olması ve seks karakterlerinin olmasına rağmen 16 yaşına kadar hiç adet olmamasıdır.
Hiç adet olamamanın nedeni genellikle genetik veya anatomik bozukluklar olsa da bazı hormon bozuklukları da buna neden olabilir.
En sık nedenler şunlardır:
·Kromozom anormallikleri: %50 sini oluşturur.
·Hipotalamusa ait bozukluklar: %20’ni yapar
·Uterus (rahim), serviks (rahim ağzı), ve/veya vajinanın yokluğu: %15’ni oluşturur.
·Vajinada bölme olması ve delik olmayan kızlık zarı: %5,
·Hipofiz hastalıkları: %5
ÖSTROJEN VE MENOPOZ
Menopoz her kadının yaşamında ortaya çıkan ve adetlerin kesildiği dönemdir. Menopoz bir hastalık değil normal bir durumdur. Menopoz genellikle 50-51 yaşlarında meydana gelir. Menopoz öncesi ve sonrası dönemlerde kadınlarda hormonal, psiklolojik değişiklikler meydana gelir. Ortalama olarak her kadın 30 yıl menopozla birlikte yaşar.
Menopozla birlikte kadınlarda östrojen ve progesteron hormonları azalır. Yumurtalık küçülür. Kanda FSH ve LH hormonları artar.
Östrojen azalmasına bağlı olarak hızlı vücut ısısı değişiklikleri, sıcak basmaları, ciltte incelme, cinsel organ ve memede küçülme eğilimi oluşur. Östrojen azaldığı için kalp hastalıkları sıklığında artma ve kemik erimesi riski ortaya çıkar.
Sıcak basmaları östrojen azalmasından dolayı oluşur ve şiddeti kadından kadına değişir ve 2.5 yıl sonra çoğunlukla kaybolur. Sıcak basmaları genellikle yüzde, boyunda ve göğüste ısı artması şeklinde hissedilir ve sıklıkla da gece olur ve uykuyu bozar. Uyku bozukluğu yüzünden de bu kadınlarda yorgunluk, huzursuzluk, konsantrasyon bozukluğu ve psikolojik değişkenlikler olabilir. Sıcak basmaları bazı kadınlarda menopoza girmeden yıllarca önce de başlayabilir. Sıcak basmasının nedeni kan damarlarının genişlemesi ve kanın cilt boyunca damarlara dolmasından ileri gelir. Kişinin yüzü kırmızılaşır ve birden bir sıcaklık hissi olur. Bu his 1-5 dakika sürer. Arkasından çok soğuk ve hatta ıslak bir his duyulur. Terler kuruyunca normale dönülür.
KAYNAKLAR:
1. http://www.endokrin.org
2.http://www.tiroidcenterr.com
3. http://www.hormonlar.org
4. http://www.tuylenme.com
Östrojen:
Yumurtalıktaki granulosa hücrelerinden salgılanır. Östrojen hormonu kızlarda boyun uzamasına, kadın tipinin oluşmasına ve memenin büyümesine katkıda bulunur. Sesin ince olması, dudakların büyümesi ve kadın tipi kalça oluşmasını östrojen sağlar. Kızlarda koltuk altı ve genital organ civarındaki kıllanma yumurtalıktan salgılanan erkek tipi hormonlar (androjenler) sayesinde olur. Östrojen hormonu kadınları kalp hastalığından korur ve kan kolesterolünü azaltır.
Overden en fazla salgılanan östrojen E2 denen östradioldür.
Östrojen rahimin (tıp dilindeki adı uterus) büyümesini sağladığı gibi vajenin kaygan olmasına katkıda bulunur.
Adetin 2. ve 3. gününde estrodiol seviyesi 80 pg/ml den az ise östrojen yetersizliği vardır. Eğer E2 50 pg/ml’den az ise kesin östrojen eksikliği vardır.
Progesteron:
Yumurtalıktaki corpus luteumdan salgılanır. İki adet (mens) kanamasının ortasında (ortalama 14. günden) sonra salgılanmaya başlar yani adet döneminin ikinci dönemi denen luteal fazda salgılanır. Rahim içi zarın (endometrium) kabarmasını ve salgılayıcı bir hal almasını, döllenmiş yumurtanın rahimde kalması ve gebeliğin devamı için gereklidir. Progesteron vücut ısısının artışını da yapar. Progesteron adet döneminin olmasını sağlar. Östrojenin etkilerini dengeler.
Progesteron vücutta sıvı birikmesi ve şişkinliklerin önemli bir nedenidir. Bunun nedeni düz kaslarda gevşeme yapması ve bağırsaklarda bu nedenle gaz oluşmasıdır. Şişkinlik ve gaz şikayeti olan kadınlar şunları yapmalıdır:
Tuzlu gıdalar yememeli
Yağlı yiyeceklerden ve lifli gıdalardan uzak durmalı
Sık ve az yemeli
Kahvaltı mutlaka yapılmalı
Kafein ve alkol alınmamalı
Egzersiz yapılmalı
Kilo fazla ise verilmeli
Diüretik almamalı
Hormon tetkikleri ve üre bakılmalı
YUMURTALIK
Erişkin bir kadında yumurtalıklar sağda ve solda olmak üzere 2 tanedir ve her biri ortalama 7 gram civarındadır. Yumurtalıklar oval şekilli olup boyutları 2-5x1,5-3x0.6-1.5 cm civarındadır.
Yumurtalıktan salgılanan başlıca hormonlar östrojen, progesteron ve androjen denen hormonlardır ve hepsi de kolesterolden yapılır. Bu hormonların yumurtalıktan salgılanabilmesi için hipofizden FSH ve LH hormonlarının yeterli ve düzenli olarak salgılanması gerekir.
Adetlerin Başlaması (Menstruasyon)
Her sağlıklı erişkin kız veya kadın, bazen değişmekle beraber 28 günde bir adet görür (bazen 25 günde bir veya 32 günde bir de olur). Her iki adet kanaması arasındaki döneme memstruasyon dönemi denir. Adet kanaması da ortalama 4 gündür ve bazen 6 gün bazen 2 gün olabilir. Bu dönemin ilk 14 günlük dönemine folliküler dönem, ikinci 14 günlük döneme luteal dönem veya faz denir.
Her adet döneminin sonunda kanda östrojen ve progesteron hormonu hızla düşer ve arkasından FSH artmaya başlar. FSH etkisiyle bu dönemde (ilk folliküler faz) yumurtalık içinde follikül denen halka şeklinde yapılar oluşur. Bunların içinde yumurta vardır. Arkasından LH hormonunun etkisiyle östrojen salgılanmaya başlar ve yumurtlamanın oluştuğu 14. günden önce kanda östrojen hızla yükselir ve yumurtlamadan sonra düşer. Yumurtlamadan 16 saat önce kanda LH hızla artar. Follikül yırtılır ve içindeki yumurta dışarı çıkar. Budan sonra progesteron hormonu salgılanmaya başlar. Progesteron hormonunun etkisiyle yani yumurtlama olduktan sonra vücut ısısı 0.3-0.5 C artar. Bu artış adet kanaması oluncaya kadar devam eder. Kanama olunca normale gelir.
Rahim içini saran veya döşeyen endometrium isimli zarda bu dönemde önemli değişiklikler oluşur. Bu zar spiral arterler (temiz kan damarı) le beslenir. Eğer yumurtalık salgılandıktan sonra gebelik olmaz ise bu damarların kasılmasıyla endometrium zarı dökülür ve kanama oluşur ve adet meydana gelir.
HİÇ ADET OLAMAMA
Bir kızın ergenliğe girmemesi ve adet görmemesi cinsel organ yetmezliğinden olur. Bu kızlarda adetler başlamaz. 16 yaşına kadar adetlerin başlamaması bir hastalık işaretidir. Bunun nedeni hipofiz ve hipotalamus hastalıkları olabildiği gibi yumurtalık hastalıkları da olabilir.
Hipofizdeki bazı tümörler, prolaktin hormon fazlalığı, beyin travması, hipofiz yetmezliği ve tümörleri nedeniyle FSH ve LH hormonlarının salgılanamaması nedeniyle yumurtalık faaliyete geçemez ve adetler başlamaz.
Eğer yumurtalıkta nedeni bilinmeyen yetmezlik varsa adetler yine olmaz.
Tiroid bezinin az veya çok çalışması ve şeker hastalığı da adet bozukluğu yapabilir.
Kadınlarda tek bir adetteki gecikme önemli olmamakla beraber devam eden düzensizlikler önemlidir.
Tıpta primer amenore denilen hastalık normal büyüme ve gelişme olması ve seks karakterlerinin olmasına rağmen 16 yaşına kadar hiç adet olmamasıdır.
Hiç adet olamamanın nedeni genellikle genetik veya anatomik bozukluklar olsa da bazı hormon bozuklukları da buna neden olabilir.
En sık nedenler şunlardır:
·Kromozom anormallikleri: %50 sini oluşturur.
·Hipotalamusa ait bozukluklar: %20’ni yapar
·Uterus (rahim), serviks (rahim ağzı), ve/veya vajinanın yokluğu: %15’ni oluşturur.
·Vajinada bölme olması ve delik olmayan kızlık zarı: %5,
·Hipofiz hastalıkları: %5
ÖSTROJEN VE MENOPOZ
Menopoz her kadının yaşamında ortaya çıkan ve adetlerin kesildiği dönemdir. Menopoz bir hastalık değil normal bir durumdur. Menopoz genellikle 50-51 yaşlarında meydana gelir. Menopoz öncesi ve sonrası dönemlerde kadınlarda hormonal, psiklolojik değişiklikler meydana gelir. Ortalama olarak her kadın 30 yıl menopozla birlikte yaşar.
Menopozla birlikte kadınlarda östrojen ve progesteron hormonları azalır. Yumurtalık küçülür. Kanda FSH ve LH hormonları artar.
Östrojen azalmasına bağlı olarak hızlı vücut ısısı değişiklikleri, sıcak basmaları, ciltte incelme, cinsel organ ve memede küçülme eğilimi oluşur. Östrojen azaldığı için kalp hastalıkları sıklığında artma ve kemik erimesi riski ortaya çıkar.
Sıcak basmaları östrojen azalmasından dolayı oluşur ve şiddeti kadından kadına değişir ve 2.5 yıl sonra çoğunlukla kaybolur. Sıcak basmaları genellikle yüzde, boyunda ve göğüste ısı artması şeklinde hissedilir ve sıklıkla da gece olur ve uykuyu bozar. Uyku bozukluğu yüzünden de bu kadınlarda yorgunluk, huzursuzluk, konsantrasyon bozukluğu ve psikolojik değişkenlikler olabilir. Sıcak basmaları bazı kadınlarda menopoza girmeden yıllarca önce de başlayabilir. Sıcak basmasının nedeni kan damarlarının genişlemesi ve kanın cilt boyunca damarlara dolmasından ileri gelir. Kişinin yüzü kırmızılaşır ve birden bir sıcaklık hissi olur. Bu his 1-5 dakika sürer. Arkasından çok soğuk ve hatta ıslak bir his duyulur. Terler kuruyunca normale dönülür.
KAYNAKLAR:
1. http://www.endokrin.org
2.http://www.tiroidcenterr.com
3. http://www.hormonlar.org
4. http://www.tuylenme.com
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Östrojen ve Progesteron Nedir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Metin ÖZATA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Metin ÖZATA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
östrojen, progesteron, adet, mens, menstruasyon, menopoz, gebelik, yumurtalık, over, kadınlık hormonları, kadın, adet olamama
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
