Çocuklarda Öfke Kontrolü
‘ ALSANA! ’
Pek çok çocuğun zaman zaman kulladığı bu kelimeyi düzenli olarak günde birkaç kez duyuyorsanız tehlike çanları çalmaya başlamış demektir.Aşağıda ,çabuk sinirlenen ve kendini kontrol edemeyen çocukların davranışlarından oluşan bir liste sıralayacağım.
Sırasını beklemekte zorluk çekmek,kızdığında bedensel olarak rahatsızlanmak,hayal kırıklıgına uğradığında yada kaybettiğinde öfkelenmek ve sakinleşmeyi becerememek. Vurmak, tekmelemek, itmek.Dikkatsiz,düşüncesiz ve aceleci davranmak.
Bazı çocuklar diğerlerinden daha kolay öfkelenirler. Öfkelerini yönlendirmek için gerekli becerileri edinememiş olabilirler.
Bebekler hoşlanmadıkları veya olumsuz buldukları durumlarla karşılaştıklarında ağlayarak reaksiyon verirken , 2-3 yaş çocukları bağırarak veya vurarak tepkilerini ortaya koyarlar.
Saldırganlığın sebepleri neler olabilir?
Çocuğun ,biriken enerjiyi nasıl boşaltacağını bilememesi saldırganlığın enönemli sebeplerinden biridir.Bilindiği gibi çocuklar ,çok hızlı büyürler.Bu büyüme ile birlikte çocuğun enerji birikimide artar ve böylece çocuk,enerjisini boşaltacak kaynak arayışına girer.Meşru bir kaynak bulamayan çocuk ,meşru olmayan yolları yani bize taşkınlık olarak görülen davranışları sergilemeye başlar.Çocuk bu şekilde enerjisini boşaltırken yaptığının doğru olmadığının tam olarak bilincinde değildir.Çocuk ebeveyninin tepkileri ile taşkınlığının farkına varır ve çoğu zaman bu farkındalık,çocuğun davranışının devamını sağlar.Yapılması gereken,çocuğa enerjisini boşaltacak meşru kaynaklar sunmaktır.mesela;çocuğu spora yönlendirmeli,kumla oynamasına izin vermek gibi….Ebeveynin bu tarz imkanları yoksa enazından eve kum torbası almak veya çocuğun sık sık banyoya girmesi için onu teşvik etmek,ebeveyn ile çocuğun boğuşması gibi…çocuğun enerjisini boşaltabileceği kaynaklardır.Bu şekilde enerjisini boşaltabilen çocuk farklı bir sebep olmadığı sürece sakinleşecektir.
Aile içindeki ortam huzurlu olmalıdır.AİLE içinde şiddet varsa buna son verilmelidir.
Saldırganlığa saldırganlıkla yanıt verilmemelidir.Yani,saldırgan tepkileri olan çocuk ile konuşulmalı,kesinlikle dayak atılmamalıdır.
Saldırganlıkla çocuk amacına ulaşamamalıdır.Ebeveyn bu konuda kararlı olmalıdır.
Çocuğun bir uzmanla buluşturulması ve kendisini ifadebileceği bir kaynak sunulması önemlidir.Kendisine psikoterapi yapılan çocuk,böylelikle saldırganlığını nasıl kontrol altında tutabileceğinide öğrenebilecektir.
Çocuğun sosyal olgunluğunu artırmak için ona çeşitli sorumluluklar verilmelidir.
Bu yaşlarda öfke patlamaları doğru yönlendirilmeyen çocuklar ileride bazı zorluklar yaşayabilirler. Onun için başından itibaren çocuğunuzun saldırgan davranışlarını nedenleri bulmalı,anlamalı ve onları yetiştirirken bazı noktalara dikkat etmelidir.
Anne ve babanın sorunları saldırgan bir şekilde ele aldıkları bir ortamda çocuğunda bu yolu öğrenmesi kaçınılmazdır. Öyleyse şöyle diyebiliriz;anne babanın öncelikle öfke kontrolü konusunda doğru model olmaları gerekir.
Öfkesini kontrol etmekte zorlanan bir çocuğa sahip iseniz ,çocuğunuzla öfkelenmesine neden olan duygu ve düşünceleri hakkında konuşun. öfke duygusunun hangi olumsuz davranışlara neden olduğunu,kendisine ve çevresine nasıl zarar verdiğini ona anlatın..
karşılaştığı problemler karşısında öfke patlamaları yaşayan çocuğunuza yaşına uygun bir şekilde problem çözme beceri kazandırmaya çalışın.onunla iletişim becerileri hakkında konuşun,kendi çocukluk deneyimleriniz hakkında ona örnekler vererek onunla bunu paylaşın.onunla bir takım problem durumlar karşısında, nasıl davranması gerektiği konusunda birlikte çözüm önerileri geliştirin..
Öfkeli davranışlarını kesinlikle pekiştirmeyin.sokakta yada markette sizin o an alamayacağınız bir şeyi istedi ve sizden hayır cevabı aldı.Eğer bu cevab onu sinirlendirip ağlaya başlarsa ,kararlı davranmalısınız.ona hayırınızın nedenini eğer anlayabilecek durumda ise anlatmalı fakat bir ağlama krizi geçiriyorsa kararlılığınızdan vazgeçmemelisiniz.Bir kez kararınızdan dönmeniz ve istediğini yapmanız ileride karşınıza sürekli ağlma krizleri olarak çıkacaktır.
Sorunlarla ilgili başa çıkabilmeyi ona öğretmelisiniz. Karşısına çıkan sorunla ilgili olarak vurmak,kırmak,saldırmak,ağlamak yerine önce var olan sorunu tanımlamalı, yapacağı davranışların sorumluluğunu almasını öğrenmelidir.
Enerjisini boşaltabileceği grup oyunlarına ,spor dallarına yönlendirmelisiniz.Oyunda kazanmak kadar ,kaybetmeninde olduğunu ona anlatmalı,bunun çok doğal bir durum olduğunu çocuğunuza öğretmelisiniz.
Eğer çocuğunuzun öfkeli davranışlarıyla baş etmesi konusunda istenilen sonucu elde edemiyorsanız bir uzmandan yardım almalısınız.
Grup halinde oynanabilecek oyunlar veya yapılacak sporlara katılmasını desteklemek gereklidir. Kazanmak veya kaybetmek grubun tamamına mal olacağından buradaki davranışları sorunları çözmeye yönelik olacaktır.
Çocuğunuzu medyanın kötü etkilerinden koruyun. Çocuk öfkeyi sadece annebaba yada arkadaşlarından öğrenmez.Günde ortalama 2 saat televizyon izleyen bir çocuğu düşünecek olursak,televizyonda izlediği her şiddet sahnesi onun dünyasında çok büyük yer eder.Dolayısıyla çocukların saldırgan davranışlarının büyük kısmının televizyonda izledikleri şiddet olaylarından kaynaklandığını düşünecek olursak, SİZ SİZ OLUN TELEVİZYONDA ÇOCUĞUNUZUN NE İZLEDİĞİNE DİKKAT EDİN.
Bir çocuğun tavrını değiştirmesi kolay değildir.Ancak cocuğunuzun öfkesini kontrol altına almasına yardımcı olmalı ve kalıcı değişim sağlamak için hergün egzersiz yapmalısınız.Onun hertürlü çabasını desteklemelisiniz.
Hangi durumlarda bir uzmana danışılmalı?
Çocuğunuz (günde yaklaşık 3 kereden fazla) ve uzun süreli (yaklaşık 15 dakikadan uzun) öfke nöbetleri yaşıyor ise
Çocuğunuz 4 yaşını geçmiş olmasına rağmen öfke nöbetleri yaşamaya devam ediyor ise,
Çocuğunuz öfke nöbetleri sırasında kendisine veya çevresine zarar veriyor ise
Çocuğunuzun öfke nöbetleri sırasında duygularınızı kontrol edemiyor ve nasıl davranmanız gerektiğini bilemiyor iseniz bir uzmana danışmalısınız.
Kaynakça;
Prof.Dr.Haluk Yavuzer,ÇOCUK PSİKOLOJİSİ,Remzi Kitapevi,İstanbul
Psk.Yasemin Yalçın Aktosun,Problem Çocuk mu?,Gülyurdu yayınları,İstanb
Pek çok çocuğun zaman zaman kulladığı bu kelimeyi düzenli olarak günde birkaç kez duyuyorsanız tehlike çanları çalmaya başlamış demektir.Aşağıda ,çabuk sinirlenen ve kendini kontrol edemeyen çocukların davranışlarından oluşan bir liste sıralayacağım.
Sırasını beklemekte zorluk çekmek,kızdığında bedensel olarak rahatsızlanmak,hayal kırıklıgına uğradığında yada kaybettiğinde öfkelenmek ve sakinleşmeyi becerememek. Vurmak, tekmelemek, itmek.Dikkatsiz,düşüncesiz ve aceleci davranmak.
Bazı çocuklar diğerlerinden daha kolay öfkelenirler. Öfkelerini yönlendirmek için gerekli becerileri edinememiş olabilirler.
Bebekler hoşlanmadıkları veya olumsuz buldukları durumlarla karşılaştıklarında ağlayarak reaksiyon verirken , 2-3 yaş çocukları bağırarak veya vurarak tepkilerini ortaya koyarlar.
Saldırganlığın sebepleri neler olabilir?
Çocuğun ,biriken enerjiyi nasıl boşaltacağını bilememesi saldırganlığın enönemli sebeplerinden biridir.Bilindiği gibi çocuklar ,çok hızlı büyürler.Bu büyüme ile birlikte çocuğun enerji birikimide artar ve böylece çocuk,enerjisini boşaltacak kaynak arayışına girer.Meşru bir kaynak bulamayan çocuk ,meşru olmayan yolları yani bize taşkınlık olarak görülen davranışları sergilemeye başlar.Çocuk bu şekilde enerjisini boşaltırken yaptığının doğru olmadığının tam olarak bilincinde değildir.Çocuk ebeveyninin tepkileri ile taşkınlığının farkına varır ve çoğu zaman bu farkındalık,çocuğun davranışının devamını sağlar.Yapılması gereken,çocuğa enerjisini boşaltacak meşru kaynaklar sunmaktır.mesela;çocuğu spora yönlendirmeli,kumla oynamasına izin vermek gibi….Ebeveynin bu tarz imkanları yoksa enazından eve kum torbası almak veya çocuğun sık sık banyoya girmesi için onu teşvik etmek,ebeveyn ile çocuğun boğuşması gibi…çocuğun enerjisini boşaltabileceği kaynaklardır.Bu şekilde enerjisini boşaltabilen çocuk farklı bir sebep olmadığı sürece sakinleşecektir.
Aile içindeki ortam huzurlu olmalıdır.AİLE içinde şiddet varsa buna son verilmelidir.
Saldırganlığa saldırganlıkla yanıt verilmemelidir.Yani,saldırgan tepkileri olan çocuk ile konuşulmalı,kesinlikle dayak atılmamalıdır.
Saldırganlıkla çocuk amacına ulaşamamalıdır.Ebeveyn bu konuda kararlı olmalıdır.
Çocuğun bir uzmanla buluşturulması ve kendisini ifadebileceği bir kaynak sunulması önemlidir.Kendisine psikoterapi yapılan çocuk,böylelikle saldırganlığını nasıl kontrol altında tutabileceğinide öğrenebilecektir.
Çocuğun sosyal olgunluğunu artırmak için ona çeşitli sorumluluklar verilmelidir.
Bu yaşlarda öfke patlamaları doğru yönlendirilmeyen çocuklar ileride bazı zorluklar yaşayabilirler. Onun için başından itibaren çocuğunuzun saldırgan davranışlarını nedenleri bulmalı,anlamalı ve onları yetiştirirken bazı noktalara dikkat etmelidir.
Anne ve babanın sorunları saldırgan bir şekilde ele aldıkları bir ortamda çocuğunda bu yolu öğrenmesi kaçınılmazdır. Öyleyse şöyle diyebiliriz;anne babanın öncelikle öfke kontrolü konusunda doğru model olmaları gerekir.
Öfkesini kontrol etmekte zorlanan bir çocuğa sahip iseniz ,çocuğunuzla öfkelenmesine neden olan duygu ve düşünceleri hakkında konuşun. öfke duygusunun hangi olumsuz davranışlara neden olduğunu,kendisine ve çevresine nasıl zarar verdiğini ona anlatın..
karşılaştığı problemler karşısında öfke patlamaları yaşayan çocuğunuza yaşına uygun bir şekilde problem çözme beceri kazandırmaya çalışın.onunla iletişim becerileri hakkında konuşun,kendi çocukluk deneyimleriniz hakkında ona örnekler vererek onunla bunu paylaşın.onunla bir takım problem durumlar karşısında, nasıl davranması gerektiği konusunda birlikte çözüm önerileri geliştirin..
Öfkeli davranışlarını kesinlikle pekiştirmeyin.sokakta yada markette sizin o an alamayacağınız bir şeyi istedi ve sizden hayır cevabı aldı.Eğer bu cevab onu sinirlendirip ağlaya başlarsa ,kararlı davranmalısınız.ona hayırınızın nedenini eğer anlayabilecek durumda ise anlatmalı fakat bir ağlama krizi geçiriyorsa kararlılığınızdan vazgeçmemelisiniz.Bir kez kararınızdan dönmeniz ve istediğini yapmanız ileride karşınıza sürekli ağlma krizleri olarak çıkacaktır.
Sorunlarla ilgili başa çıkabilmeyi ona öğretmelisiniz. Karşısına çıkan sorunla ilgili olarak vurmak,kırmak,saldırmak,ağlamak yerine önce var olan sorunu tanımlamalı, yapacağı davranışların sorumluluğunu almasını öğrenmelidir.
Enerjisini boşaltabileceği grup oyunlarına ,spor dallarına yönlendirmelisiniz.Oyunda kazanmak kadar ,kaybetmeninde olduğunu ona anlatmalı,bunun çok doğal bir durum olduğunu çocuğunuza öğretmelisiniz.
Eğer çocuğunuzun öfkeli davranışlarıyla baş etmesi konusunda istenilen sonucu elde edemiyorsanız bir uzmandan yardım almalısınız.
Grup halinde oynanabilecek oyunlar veya yapılacak sporlara katılmasını desteklemek gereklidir. Kazanmak veya kaybetmek grubun tamamına mal olacağından buradaki davranışları sorunları çözmeye yönelik olacaktır.
Çocuğunuzu medyanın kötü etkilerinden koruyun. Çocuk öfkeyi sadece annebaba yada arkadaşlarından öğrenmez.Günde ortalama 2 saat televizyon izleyen bir çocuğu düşünecek olursak,televizyonda izlediği her şiddet sahnesi onun dünyasında çok büyük yer eder.Dolayısıyla çocukların saldırgan davranışlarının büyük kısmının televizyonda izledikleri şiddet olaylarından kaynaklandığını düşünecek olursak, SİZ SİZ OLUN TELEVİZYONDA ÇOCUĞUNUZUN NE İZLEDİĞİNE DİKKAT EDİN.
Bir çocuğun tavrını değiştirmesi kolay değildir.Ancak cocuğunuzun öfkesini kontrol altına almasına yardımcı olmalı ve kalıcı değişim sağlamak için hergün egzersiz yapmalısınız.Onun hertürlü çabasını desteklemelisiniz.
Hangi durumlarda bir uzmana danışılmalı?
Çocuğunuz (günde yaklaşık 3 kereden fazla) ve uzun süreli (yaklaşık 15 dakikadan uzun) öfke nöbetleri yaşıyor ise
Çocuğunuz 4 yaşını geçmiş olmasına rağmen öfke nöbetleri yaşamaya devam ediyor ise,
Çocuğunuz öfke nöbetleri sırasında kendisine veya çevresine zarar veriyor ise
Çocuğunuzun öfke nöbetleri sırasında duygularınızı kontrol edemiyor ve nasıl davranmanız gerektiğini bilemiyor iseniz bir uzmana danışmalısınız.
Kaynakça;
Prof.Dr.Haluk Yavuzer,ÇOCUK PSİKOLOJİSİ,Remzi Kitapevi,İstanbul
Psk.Yasemin Yalçın Aktosun,Problem Çocuk mu?,Gülyurdu yayınları,İstanb
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuklarda Öfke Kontrolü" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Aysun AKTAŞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Aysun AKTAŞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
32 Beğeni 
Yazan Uzman
|
çocuklarda öfke, çocukta sinir, çocukta saldırganlık, öfkeli çocuk, sinirli çocuk, saldırgan çocuk, öfke kontrolü
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
