Halsizlik, Yorgunluk ve Bitkinlik
HALSİZLİK YORGUNLUK VE BİTKİNLİK
Halsizlik yorgunluk ve bitkinlik günlük yaşamda sıklıkla karşılaşılan durumlar. Halsizlik , yorgunluk ve bitkinlik çeşitli enfeksiyonlar, kansızlık, stres , uykusuzluk, karaciğer ve böbrek hastalıkları, vitamin eksikliği, mineral eksikliği, aşırı çalışma, bazı psikolojik rahatsızlıklar, depresyon, ve uykusuzluk nedeniyle oluşabilir. Hareketsizlik, spor yapmamak ve beslenmenin bozuk olması da önemli yorgunluk nedenleridir.
Ancak sıklıkla gözden kaçan bazı hormon hastalıkları da bu tür şikayetler yapabilir.
Halsizlik, yorgunluk ve bitkinlik yapan hormon hastalıklarından bazıları şunlardır:
1. Reaktif hipoglisemi yani şeker düşmesi
2. Tiroid yetmezliği yani hipotiroidi
3. Böbreküstü bezi yetmezliği yani Addison hastalığı
4. Testosteron ve östrojen eksikliği
5. Büyüme hormon eksikliği
REAKTİF HİPOGLİSEMİ:
Yemek yedikçe kan şekerindeki düşmelere reaktif hipoglisemi denir. Bu durum insülin hormonundaki bozukluktan ileri gelir. Kişide yemek yedikçe kan şekerinde düşme oluşur ve acıkma tatlı yemeği isteği halsizlik çarpıntı yorgunluk çok sık gözükür. Bu kişiler kolay kilo alır. Enerjileri yoktur. Bitkindirler. Bu durum şeker hastalığının ilk dönemi olarak da kabul edilebilir. Bu durum için bir Endokrin Uzmanına başvurmak ve Glisemik İndeks (Gİ) diyeti yapmak gerekir.
BÖBREKÜSTÜ BEZİ YETMEZLİĞİ:
Böbreküstü bezinden salgılanan Kortizol hormonunun az salgılanması halsizlik yorgunluk yapan önemli bir hastalıktır. Bu hastalarda kan kortizol hormon düzeyi düşüktür. Tedavi ve teşhis için bir Endokrin uzmanına başvurmak gerekir.
TİROİD YETMEZLİĞİ-HİPOTİROİDİ
Tiroid bezinin T4 ve T3 hormonlarını az salgılaması sonucu ortaya çıkar. Bu kişilerde halsizlik yorgunluk unutkanlık saçlarda dökülme el ve yüzde şişme olur. En sık nedeni Hashimoto hastalığıdır. Kanda Anti-TPO ve Anti-tiroglobulin antikorları yüksek çıkar. Tedavisi kolaydır. Bir endokrin uzmanına başvurmak gerekir.
Tiroid bezinin az çalıştığı tiroid bezi yetmezliğinde ise şu psikolojik belirtiler bulunabilir:
İlgisizlik
Düşünme ve konuşmada yavaşlama
Unutkanlık
Konsantre olamama
Depresyon
Demans
Beyin hasarı
Panik atak
TESTOSTERON VE ÖSTROJEN EKSİKLİĞİ
Erkeklerde testosteron hormon azlığı halsizlik yorgunluk bitkinlik yapar. Bu durum ergenlik çağından sonra oluşursa hipogonadizm adı verilir. Bu hastalara Endokrin uzmanı testosteron veya diğer hormon tedavileri yapar.
Erişkin yaşlardaki erkeklerdeki testosteron eksikliği de halsizlik yorgunluk libida azalması ereksiyon problemi yapar.
Kadınlarda veya kızlarda östrojen eksikliği de halsizlik yorgunluk yapabilir.
VİTAMİN MİNERAL EKSİKLİKLERİ
Demir, B12 vitamini ve folik asit eksiklikleri kansızlık ve halsizlik yapar. Ayrıca kanda sodyum, potasyum ve kalsiyum , mağnezyum düşmeleri de önemlidir.
Gİ Diyetinin Uygulanması
Gİ diyetinin uygulanmasında 3 önemli adım vardır:
Kilo vermede en önemli konu iştah kontrolüdür. İştah kontrolü için barsakta sindirimi uzun süren ve bu nedenle kan şekerini hızla artırmayan düşük GI’li gıdaların seçilmesi önem taşımaktadır.
GI’le beslenmeniz demek elinizde hesap makinesi Gİ hesaplamak, elde tablolar ona göre beslenmek demek değildir. Önemli olan kaliteli karbonhidrat yemektir.
Gıda Seçimi veya Beslenme Nasıl Olmalı?
Beslenmede en önemli ilke 3 ana öğün 3 ara öğün yemektir. Yani kahvaltı, saat 10.30’da ara öğün, öğle yemeği, ikindi ara öğün, akşam yemeği, gece saat 22.00 de ara öğün almalıdır.
Günlük beslenmenizde yüksek GI’li gıdalar yerine düşük GI’li gıdalar yemek pratik noktadır. Örneğin sabah kahvaltıda beyaz ekmek yerine tam buğday ekmeği, tereyağı veya reçel yerine yoğurt veya meyve yenebilir. Yediğimiz gıdalar protein, karbonhidrat ve yağ içerir. Et ve yumurtada protein çoktur. Ekmekte ise karbonhidrat çoktur. Tereyağı ise yağdan oluşur. Önemli olan çeşitli gıdalardan farklı ölçülerde yemektir. Her gıdanın GI’ini ölçmek imkansızdır. Örneğin et, balık, tavuk, badem, tereyağı, sebzelerin GI’i ihmal edebilir, yani sıfıra yakındır. GI’i yüksek olan gıdalardan az yemek kuralımızdır. Ancak düşük GI’li sosis yememek lazımdır. Çünkü sosiste sağlığa zararlı doymuş yağlar çoktur. Yani amacımız sadece düşük GI’li gıda yemek değildir. Aynı zamanda sağlıklı gıda yemek de hedefimizdir. Yüksek ve düşük GI’li gıdalar karışık yenirse toplam olarak aldığımız gıdanın GI ‘i orta derecede olur. Eğer yemeğinizde yüksek GI’li gıda varsa düşük GI’li gıda ilave edebilirsiniz.
Beyaz ekmek, pasta ve kurabiye yerine bir dilim tam buğday ekmeği yiyebilirsiniz. Beyaz ekmek yerine tam buğday ekmeği, çavdar veya kepekli ekmek yiyin. Kahvaltı gevreği yerine içinde üzüm olmayan müsli, kek veya pasta yerine yoğurt yiyin. Beyaz patates yerine tatlı patates, cips yerine erik veya çilek yemek daha uygundur. Kraker yerine dilimlenmiş havuç veya biber yiyin. Pirinç yerine bulgur,makarna, erişte yiyin.Gazoz ve kola yerine su için.
Patates püresi, beyaz ekmek ve beyaz pirinç, kan şekerini, kesme şekerden daha fazla yükseltme gücüne sahiptir. Bu nedenle şeker yükü az olan tam tahıldan yapılmış besinleri yemek daha faydalıdır. Böylelikle hem kan şekeri yükselmez hem başka faydalar sağlanır.
Tam buğdaydan yapılmış ekmekte daha fazla vitamin ve mineraller vardır. Tam tahıllar şeker hastalığına karşı koruyucudurlar ve kalp hastalığı görülme riskini azalttıkları gibi bağırsakları daha iyi çalıştırarak kabızlığı önlerler.
Günde en fazla 5 porsiyon ( 5 dilim) ekmek yenmelidir.
KAYNAK:
1. Prof Dr Metin Özata, Vitamin Mineral Bitkisel Ürün Rehberi, Gürer yayınları, 2008
2. Gİ diyeti, Erko yayıncılık, 2008
3. http://www.tiroit.org
Halsizlik yorgunluk ve bitkinlik günlük yaşamda sıklıkla karşılaşılan durumlar. Halsizlik , yorgunluk ve bitkinlik çeşitli enfeksiyonlar, kansızlık, stres , uykusuzluk, karaciğer ve böbrek hastalıkları, vitamin eksikliği, mineral eksikliği, aşırı çalışma, bazı psikolojik rahatsızlıklar, depresyon, ve uykusuzluk nedeniyle oluşabilir. Hareketsizlik, spor yapmamak ve beslenmenin bozuk olması da önemli yorgunluk nedenleridir.
Ancak sıklıkla gözden kaçan bazı hormon hastalıkları da bu tür şikayetler yapabilir.
Halsizlik, yorgunluk ve bitkinlik yapan hormon hastalıklarından bazıları şunlardır:
1. Reaktif hipoglisemi yani şeker düşmesi
2. Tiroid yetmezliği yani hipotiroidi
3. Böbreküstü bezi yetmezliği yani Addison hastalığı
4. Testosteron ve östrojen eksikliği
5. Büyüme hormon eksikliği
REAKTİF HİPOGLİSEMİ:
Yemek yedikçe kan şekerindeki düşmelere reaktif hipoglisemi denir. Bu durum insülin hormonundaki bozukluktan ileri gelir. Kişide yemek yedikçe kan şekerinde düşme oluşur ve acıkma tatlı yemeği isteği halsizlik çarpıntı yorgunluk çok sık gözükür. Bu kişiler kolay kilo alır. Enerjileri yoktur. Bitkindirler. Bu durum şeker hastalığının ilk dönemi olarak da kabul edilebilir. Bu durum için bir Endokrin Uzmanına başvurmak ve Glisemik İndeks (Gİ) diyeti yapmak gerekir.
BÖBREKÜSTÜ BEZİ YETMEZLİĞİ:
Böbreküstü bezinden salgılanan Kortizol hormonunun az salgılanması halsizlik yorgunluk yapan önemli bir hastalıktır. Bu hastalarda kan kortizol hormon düzeyi düşüktür. Tedavi ve teşhis için bir Endokrin uzmanına başvurmak gerekir.
TİROİD YETMEZLİĞİ-HİPOTİROİDİ
Tiroid bezinin T4 ve T3 hormonlarını az salgılaması sonucu ortaya çıkar. Bu kişilerde halsizlik yorgunluk unutkanlık saçlarda dökülme el ve yüzde şişme olur. En sık nedeni Hashimoto hastalığıdır. Kanda Anti-TPO ve Anti-tiroglobulin antikorları yüksek çıkar. Tedavisi kolaydır. Bir endokrin uzmanına başvurmak gerekir.
Tiroid bezinin az çalıştığı tiroid bezi yetmezliğinde ise şu psikolojik belirtiler bulunabilir:
İlgisizlik
Düşünme ve konuşmada yavaşlama
Unutkanlık
Konsantre olamama
Depresyon
Demans
Beyin hasarı
Panik atak
TESTOSTERON VE ÖSTROJEN EKSİKLİĞİ
Erkeklerde testosteron hormon azlığı halsizlik yorgunluk bitkinlik yapar. Bu durum ergenlik çağından sonra oluşursa hipogonadizm adı verilir. Bu hastalara Endokrin uzmanı testosteron veya diğer hormon tedavileri yapar.
Erişkin yaşlardaki erkeklerdeki testosteron eksikliği de halsizlik yorgunluk libida azalması ereksiyon problemi yapar.
Kadınlarda veya kızlarda östrojen eksikliği de halsizlik yorgunluk yapabilir.
VİTAMİN MİNERAL EKSİKLİKLERİ
Demir, B12 vitamini ve folik asit eksiklikleri kansızlık ve halsizlik yapar. Ayrıca kanda sodyum, potasyum ve kalsiyum , mağnezyum düşmeleri de önemlidir.
Gİ Diyetinin Uygulanması
Gİ diyetinin uygulanmasında 3 önemli adım vardır:
- Akılcı karbonhidrat seçimi yapmak, yani yüksek Gİ yerine düşük Gİ’li karbonhidratları yemek
- Gıdaların yaklaşık olarak Gİ değerlerini öğrenmek
- Günlük karbonhidrat miktarını ölçülü almak ve düşük Gİ’li de olsa fazla karbonhidrat almamak. Yani her öğünde asla fazla kalori almamak.
Kilo vermede en önemli konu iştah kontrolüdür. İştah kontrolü için barsakta sindirimi uzun süren ve bu nedenle kan şekerini hızla artırmayan düşük GI’li gıdaların seçilmesi önem taşımaktadır.
GI’le beslenmeniz demek elinizde hesap makinesi Gİ hesaplamak, elde tablolar ona göre beslenmek demek değildir. Önemli olan kaliteli karbonhidrat yemektir.
Gıda Seçimi veya Beslenme Nasıl Olmalı?
Beslenmede en önemli ilke 3 ana öğün 3 ara öğün yemektir. Yani kahvaltı, saat 10.30’da ara öğün, öğle yemeği, ikindi ara öğün, akşam yemeği, gece saat 22.00 de ara öğün almalıdır.
Günlük beslenmenizde yüksek GI’li gıdalar yerine düşük GI’li gıdalar yemek pratik noktadır. Örneğin sabah kahvaltıda beyaz ekmek yerine tam buğday ekmeği, tereyağı veya reçel yerine yoğurt veya meyve yenebilir. Yediğimiz gıdalar protein, karbonhidrat ve yağ içerir. Et ve yumurtada protein çoktur. Ekmekte ise karbonhidrat çoktur. Tereyağı ise yağdan oluşur. Önemli olan çeşitli gıdalardan farklı ölçülerde yemektir. Her gıdanın GI’ini ölçmek imkansızdır. Örneğin et, balık, tavuk, badem, tereyağı, sebzelerin GI’i ihmal edebilir, yani sıfıra yakındır. GI’i yüksek olan gıdalardan az yemek kuralımızdır. Ancak düşük GI’li sosis yememek lazımdır. Çünkü sosiste sağlığa zararlı doymuş yağlar çoktur. Yani amacımız sadece düşük GI’li gıda yemek değildir. Aynı zamanda sağlıklı gıda yemek de hedefimizdir. Yüksek ve düşük GI’li gıdalar karışık yenirse toplam olarak aldığımız gıdanın GI ‘i orta derecede olur. Eğer yemeğinizde yüksek GI’li gıda varsa düşük GI’li gıda ilave edebilirsiniz.
Beyaz ekmek, pasta ve kurabiye yerine bir dilim tam buğday ekmeği yiyebilirsiniz. Beyaz ekmek yerine tam buğday ekmeği, çavdar veya kepekli ekmek yiyin. Kahvaltı gevreği yerine içinde üzüm olmayan müsli, kek veya pasta yerine yoğurt yiyin. Beyaz patates yerine tatlı patates, cips yerine erik veya çilek yemek daha uygundur. Kraker yerine dilimlenmiş havuç veya biber yiyin. Pirinç yerine bulgur,makarna, erişte yiyin.Gazoz ve kola yerine su için.
Patates püresi, beyaz ekmek ve beyaz pirinç, kan şekerini, kesme şekerden daha fazla yükseltme gücüne sahiptir. Bu nedenle şeker yükü az olan tam tahıldan yapılmış besinleri yemek daha faydalıdır. Böylelikle hem kan şekeri yükselmez hem başka faydalar sağlanır.
Tam buğdaydan yapılmış ekmekte daha fazla vitamin ve mineraller vardır. Tam tahıllar şeker hastalığına karşı koruyucudurlar ve kalp hastalığı görülme riskini azalttıkları gibi bağırsakları daha iyi çalıştırarak kabızlığı önlerler.
Günde en fazla 5 porsiyon ( 5 dilim) ekmek yenmelidir.
KAYNAK:
1. Prof Dr Metin Özata, Vitamin Mineral Bitkisel Ürün Rehberi, Gürer yayınları, 2008
2. Gİ diyeti, Erko yayıncılık, 2008
3. http://www.tiroit.org
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Halsizlik, Yorgunluk ve Bitkinlik" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Metin ÖZATA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Metin ÖZATA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
6 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
halsizlik, yorgunluk, bitkinlik, reaktif hipoglisemi, enerji tükenmesi, gi diyeti, sodyum, potasyum, mağnezyum
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
