Folik Asit Nedir? Hangi Durumlarda Takviye Gerekir? Gebelikte Folik Asit Kullanımı
Folik Asit:
Vücudun tüm biyolojik olaylarında yer alan DNA ve kan hücrelerinden alyuvar oluşumu, aminoasit metabolizması, hücre büyüme ve yenilenmesi, kas yapılması için dışarıdan vücuda alınması gereken önemli bir B grubu vitaminidir.
Bağışıklık sistemin güçlenmesinde ve çalışmasında gereklidir. Işık ve oksidasyona duyarlıdır. Özellikle hamilelik döneminde annenin folik asit ihtiyacı artar.
Bazı kaynaklarda folik asite folat da denilmektedir.
Hamilelik döneminde folik asit ihtiyacı artar!
Hamilelik döneminde folik asit gereksinimi artmaktadır. Yiyeceklerle ne kadar dengeli beslenilse de hamilelik döneminde artan ihtiyacı karşılamak mümkün değildir.
Hamilelik döneminde folik asit eksikliği oluşursa bebeğin ciddi bazı rahatsızlıklarla dünyaya gelmesi veya ölü doğma riski yükselir.
Normal bireyler için 100-200 mcg olan folik asit ihtiyacı hamileliğin ilk 8 haftasında yaklaşık 600-800 mcg a kadar çıkar. Yiyeceklerle bu miktarın karşılanması mümkün olmadığı için folik asit tabletleri ile mutlaka takviye edilmelidir.
Hamilelikte Folik Asit Neden Önemlidir?
Folik asit eksikliğinde düşük doğum ağırlıklı bebekler, nöral tüp defektleri (NTD) ve annede megaloblastik anemi oluşur.
Nöral tüp defektleri en ağır sağlık sorunlarındandır. Anne karnındaki bebeğin 4. haftasının sonuna kadar kapanması gereken nöral tüpün açık kalması sonucunda
¨ Bebeğin kafatası kemiklerinin bir kısmının olmaması,
¨ Bebeğin beyninin gelişmemesi
¨ Bebeğin beyin ve zarlarının dışarı fırlaması
¨ Bebeğin kafatası veya omurga üzerinden meninksin kist şeklinde dışarı gelişmesi
¨ Omurganın üzerine olan zarla birlikte omurganın arka kısmındaki bir yarıktan fıtık şeklinde de dışarı çıkması
gibi bozukluluklar görülebilir.
En yaygın görülen nöral tüp defektlerinden biri SPİNA BİFİDADIR. Spina bifida omurga açıklığı olarak da tanımlanabilir. Çoğu zaman kalıcı özürlere neden olan doğumsal bir hastalık olup, yaşam boyu tedavi süreci devam etmekte ve iyileşme durumu söz konusu değildir. Türkiye’ de doğan her 1000 bebekten 3’ünde spina bifida görülmektedir. Bu oran doğu bölgelerimizde artmakta, bu demektir ki, ülkemizde her yıl yaklaşık 5000 bebek spina bifidalı doğmaktadır.
Hastalar erken yaşlarda kaybedilirler veya tekerlekli sandalyeye bağlı kalırlar. Nedenleri çevresel ve genetiktir. Ülkemizde de ne yazık ki nöral tüp defektlerinin görülme sıklığı çok fazladır. Önleyebilmek için ise en önemli faktör folik asit depolarının yeterli düzeyde olmasını sağlamaktır. Bunu sağlamak için ise hamile kalmadan önce folik asit kullanımının başlatılması gereklidir.
B vitaminleri homosisteinin üretimini ve kullanımını düzenler. Bu amino asit benzeri maddenin yüksek seviyeleri damar duvarına zarar vererek plak oluşumuna neden olur. Folik asit kalp hastalıklarına karşı bu etkisi nedeniyle koruyucudur. Özellikle akciğer, kolon, rektum ve serviks kanserinin önüne geçmeye yardımcıdır. Annenin ve bebeğin damar sağlığını koruması açısından da folik asitin yeterli alımı çok önemlidir.
Folik asit eksikliğinde biraylerde depresyon görülebilir. Hamilelikte görülen depresyonun en önemli nedenlerinden biri de folik asit eksikliği olabilir. Folik asit ve B vitamini destekleri homosistein seviyelerini düşürerek depresyonu azaltır. Bazı bilimsel çalışmalarda folik asit alımının anti depresan etkileri gösterilmiştir.
Folik Asitin Etki Mekanizması
NTD’li annelerin serumlarında ve amnion sıvılarında homosistein metianine dönüşemediğinden (5, 10 – metiltetrahidrofolat redüztaz enzim aktivitesi yoktur), annelerin serumlarında ve amnion sıvılarında homosistein miktarı yükselir. Metionin nöral tüpün kapanmasında kullanılan bir aminoasittir. Gebe annelerde folik asit kullanılması ile homosisteinin metionine dönüşümünde metil vericisi (donörü) olarak görev yapan 5-metiltetrahidrofolat sağlanarak anomalinin oluşumu engellenir.
Folik Asit Takviyesi Nasıl Yapılmalı?
Hamile kalmadan önceki üç aydan itibaren başlanıp doğuma kadar folik asit kullanılması ile Nöral Tüp Defektleri sıklığı %70 oranında azaltılabilir. Uzun vadeli önlem olarak besinler folik asit ile zenginleştirilebilir. Tükettiğiniz besinlerdeki folik asit miktarına bağlı olarak gebe kalmadan en az üç ay önce 400-1000 mcg civarında takviye yapılması folik asit depolarının doldurulması açısından önemlidir. Hamileliği planlamaya başladığınızda mutlaka kadın doğum doktorunuza danışarak kullanmanız gereken folik asit miktarını öğrenin. Doktorunuz kandaki folik asit düzeyinize göre gerekli olan folik asit desteğini önerecektir.
Folik asit ne kadar süre gereklidir?
Hamile kalmadan üç ay önce folik asit tabletlerinin kullanılmaya başlanıp , gebeliğin 8. haftası bitene kadar folik asit takviyesi yapılabilir. Nöral tüpün kapanması gebeliğin 4. haftasının sonunda tamamlandığından, bu dönemden sonra alınan folik asidin pek fazla önleyici etkisi yoktur.
Günlük besinlerle 400 mg/gün folik asit alınması mümkündür.. Folik asidin diyetle yetersiz alımından çok besinlere uygulanan pişirme, hazırlama yıkama gibi işlemler nedeniyle kayıplara uğradığı, fazla alımın ise vitamin B12 eksikliğine yol açabileceği unutulmamalıdır. Karaciğer ve diğer organ etleri, kurubaklagiller ve yeşil yapraklı sebzeler folik asidin en zengin kaynaklarındandır.
Sırasıyla Folik Asitten Zengin Yiyecekler
Karaciğer
Yeşil yapraklı sebzeler
Diğer organ etleri
Kırmızı et
Kuru baklagiller
Yumurta
Yoğurt
Süt
Tam taneli tahıllar (buğday, çavdar vb)
Bazı meyve ve sebzeler (enginar, kavun vb)
Folik Asit Kayıplarını Önlemek Elinizde!
Folika sit suda eriyen, ışıktan etkilenen B grubu vitaminlerindendir. Yiyeceklerin, saklama, hazırlama ve pişirme şekillerine çok dikkat edilmelidir. Çünkü yanlış uygulamalar folik asit kaybını artırmaktadır. Suda eriyen bir vitamin olduğu için vücutta fazla depolanmaz ve hergün dışarıdan alınması zorunludur.
Eksik Alırsak
Eksikliğine çok nadir rastlanır. Ciddi eksikliğinde ise anemi, megaloblastik anemi, ağrılı kırmızı dil, kronik ishal ve büyüme geriliği gözlenir. ALKOLİKLERDE, kanser ya da epilepsi tedavisi görenlerde, Crohn hastalığı, çölyak, maple spreue gibi hastalıklarda ciddi eksiklikleri görülebilir. Daha çok görülen, düşük seviyelerdeki folik asitin neden olduğu kalp krizi riskindeki artış ve doğumsal bozukluklardır.
Fazla Alırsak
Oldukça yüksek dozlarda (5000-10000mcg gibi) yararlı etkileri yoktur. Meme ve prostat gibi kanserlerin görülme riskini artırır. Yüksek dozda alınması epilepsi benzeri nöbetlere neden olabilir. Maksimum kullanılabilecek doz 1000mcg civarındadır.
Kaynaklar
1-) “Gebelik ve Emzirme Döneminde Beslenme” Kitabı Yazar: Diyetisyen Aysen Arıcan
2-) www.spinabifidaistanbul.org : Spina Bifida Derneği İstanbul Şubesi web sitesi
3-) “Çocuk Hastalıklarında Beslenme” kitabı Yazar: Prof. Dr. Gülden Köksal, Dr Dyt Hülya Gökmen Özel
4-) www.beslenmevediyet.org Beslenme ve Diyet Portalı arşivi
Not: Bu makale www.aysenarican.com ve www.beslenmevediyet.org beslenme portalında yayınlanmaktadır.
Vücudun tüm biyolojik olaylarında yer alan DNA ve kan hücrelerinden alyuvar oluşumu, aminoasit metabolizması, hücre büyüme ve yenilenmesi, kas yapılması için dışarıdan vücuda alınması gereken önemli bir B grubu vitaminidir.
Bağışıklık sistemin güçlenmesinde ve çalışmasında gereklidir. Işık ve oksidasyona duyarlıdır. Özellikle hamilelik döneminde annenin folik asit ihtiyacı artar.
Bazı kaynaklarda folik asite folat da denilmektedir.
Hamilelik döneminde folik asit ihtiyacı artar!
Hamilelik döneminde folik asit gereksinimi artmaktadır. Yiyeceklerle ne kadar dengeli beslenilse de hamilelik döneminde artan ihtiyacı karşılamak mümkün değildir.
Hamilelik döneminde folik asit eksikliği oluşursa bebeğin ciddi bazı rahatsızlıklarla dünyaya gelmesi veya ölü doğma riski yükselir.
Normal bireyler için 100-200 mcg olan folik asit ihtiyacı hamileliğin ilk 8 haftasında yaklaşık 600-800 mcg a kadar çıkar. Yiyeceklerle bu miktarın karşılanması mümkün olmadığı için folik asit tabletleri ile mutlaka takviye edilmelidir.
Hamilelikte Folik Asit Neden Önemlidir?
Folik asit eksikliğinde düşük doğum ağırlıklı bebekler, nöral tüp defektleri (NTD) ve annede megaloblastik anemi oluşur.
Nöral tüp defektleri en ağır sağlık sorunlarındandır. Anne karnındaki bebeğin 4. haftasının sonuna kadar kapanması gereken nöral tüpün açık kalması sonucunda
¨ Bebeğin kafatası kemiklerinin bir kısmının olmaması,
¨ Bebeğin beyninin gelişmemesi
¨ Bebeğin beyin ve zarlarının dışarı fırlaması
¨ Bebeğin kafatası veya omurga üzerinden meninksin kist şeklinde dışarı gelişmesi
¨ Omurganın üzerine olan zarla birlikte omurganın arka kısmındaki bir yarıktan fıtık şeklinde de dışarı çıkması
gibi bozukluluklar görülebilir.
En yaygın görülen nöral tüp defektlerinden biri SPİNA BİFİDADIR. Spina bifida omurga açıklığı olarak da tanımlanabilir. Çoğu zaman kalıcı özürlere neden olan doğumsal bir hastalık olup, yaşam boyu tedavi süreci devam etmekte ve iyileşme durumu söz konusu değildir. Türkiye’ de doğan her 1000 bebekten 3’ünde spina bifida görülmektedir. Bu oran doğu bölgelerimizde artmakta, bu demektir ki, ülkemizde her yıl yaklaşık 5000 bebek spina bifidalı doğmaktadır.
Hastalar erken yaşlarda kaybedilirler veya tekerlekli sandalyeye bağlı kalırlar. Nedenleri çevresel ve genetiktir. Ülkemizde de ne yazık ki nöral tüp defektlerinin görülme sıklığı çok fazladır. Önleyebilmek için ise en önemli faktör folik asit depolarının yeterli düzeyde olmasını sağlamaktır. Bunu sağlamak için ise hamile kalmadan önce folik asit kullanımının başlatılması gereklidir.
B vitaminleri homosisteinin üretimini ve kullanımını düzenler. Bu amino asit benzeri maddenin yüksek seviyeleri damar duvarına zarar vererek plak oluşumuna neden olur. Folik asit kalp hastalıklarına karşı bu etkisi nedeniyle koruyucudur. Özellikle akciğer, kolon, rektum ve serviks kanserinin önüne geçmeye yardımcıdır. Annenin ve bebeğin damar sağlığını koruması açısından da folik asitin yeterli alımı çok önemlidir.
Folik asit eksikliğinde biraylerde depresyon görülebilir. Hamilelikte görülen depresyonun en önemli nedenlerinden biri de folik asit eksikliği olabilir. Folik asit ve B vitamini destekleri homosistein seviyelerini düşürerek depresyonu azaltır. Bazı bilimsel çalışmalarda folik asit alımının anti depresan etkileri gösterilmiştir.
Folik Asitin Etki Mekanizması
NTD’li annelerin serumlarında ve amnion sıvılarında homosistein metianine dönüşemediğinden (5, 10 – metiltetrahidrofolat redüztaz enzim aktivitesi yoktur), annelerin serumlarında ve amnion sıvılarında homosistein miktarı yükselir. Metionin nöral tüpün kapanmasında kullanılan bir aminoasittir. Gebe annelerde folik asit kullanılması ile homosisteinin metionine dönüşümünde metil vericisi (donörü) olarak görev yapan 5-metiltetrahidrofolat sağlanarak anomalinin oluşumu engellenir.
Folik Asit Takviyesi Nasıl Yapılmalı?
Hamile kalmadan önceki üç aydan itibaren başlanıp doğuma kadar folik asit kullanılması ile Nöral Tüp Defektleri sıklığı %70 oranında azaltılabilir. Uzun vadeli önlem olarak besinler folik asit ile zenginleştirilebilir. Tükettiğiniz besinlerdeki folik asit miktarına bağlı olarak gebe kalmadan en az üç ay önce 400-1000 mcg civarında takviye yapılması folik asit depolarının doldurulması açısından önemlidir. Hamileliği planlamaya başladığınızda mutlaka kadın doğum doktorunuza danışarak kullanmanız gereken folik asit miktarını öğrenin. Doktorunuz kandaki folik asit düzeyinize göre gerekli olan folik asit desteğini önerecektir.
Folik asit ne kadar süre gereklidir?
Hamile kalmadan üç ay önce folik asit tabletlerinin kullanılmaya başlanıp , gebeliğin 8. haftası bitene kadar folik asit takviyesi yapılabilir. Nöral tüpün kapanması gebeliğin 4. haftasının sonunda tamamlandığından, bu dönemden sonra alınan folik asidin pek fazla önleyici etkisi yoktur.
Günlük besinlerle 400 mg/gün folik asit alınması mümkündür.. Folik asidin diyetle yetersiz alımından çok besinlere uygulanan pişirme, hazırlama yıkama gibi işlemler nedeniyle kayıplara uğradığı, fazla alımın ise vitamin B12 eksikliğine yol açabileceği unutulmamalıdır. Karaciğer ve diğer organ etleri, kurubaklagiller ve yeşil yapraklı sebzeler folik asidin en zengin kaynaklarındandır.
Sırasıyla Folik Asitten Zengin Yiyecekler
Karaciğer
Yeşil yapraklı sebzeler
Diğer organ etleri
Kırmızı et
Kuru baklagiller
Yumurta
Yoğurt
Süt
Tam taneli tahıllar (buğday, çavdar vb)
Bazı meyve ve sebzeler (enginar, kavun vb)
Folik Asit Kayıplarını Önlemek Elinizde!
Folika sit suda eriyen, ışıktan etkilenen B grubu vitaminlerindendir. Yiyeceklerin, saklama, hazırlama ve pişirme şekillerine çok dikkat edilmelidir. Çünkü yanlış uygulamalar folik asit kaybını artırmaktadır. Suda eriyen bir vitamin olduğu için vücutta fazla depolanmaz ve hergün dışarıdan alınması zorunludur.
Eksik Alırsak
Eksikliğine çok nadir rastlanır. Ciddi eksikliğinde ise anemi, megaloblastik anemi, ağrılı kırmızı dil, kronik ishal ve büyüme geriliği gözlenir. ALKOLİKLERDE, kanser ya da epilepsi tedavisi görenlerde, Crohn hastalığı, çölyak, maple spreue gibi hastalıklarda ciddi eksiklikleri görülebilir. Daha çok görülen, düşük seviyelerdeki folik asitin neden olduğu kalp krizi riskindeki artış ve doğumsal bozukluklardır.
Fazla Alırsak
Oldukça yüksek dozlarda (5000-10000mcg gibi) yararlı etkileri yoktur. Meme ve prostat gibi kanserlerin görülme riskini artırır. Yüksek dozda alınması epilepsi benzeri nöbetlere neden olabilir. Maksimum kullanılabilecek doz 1000mcg civarındadır.
Kaynaklar
1-) “Gebelik ve Emzirme Döneminde Beslenme” Kitabı Yazar: Diyetisyen Aysen Arıcan
2-) www.spinabifidaistanbul.org : Spina Bifida Derneği İstanbul Şubesi web sitesi
3-) “Çocuk Hastalıklarında Beslenme” kitabı Yazar: Prof. Dr. Gülden Köksal, Dr Dyt Hülya Gökmen Özel
4-) www.beslenmevediyet.org Beslenme ve Diyet Portalı arşivi
Not: Bu makale www.aysenarican.com ve www.beslenmevediyet.org beslenme portalında yayınlanmaktadır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Folik Asit Nedir? Hangi Durumlarda Takviye Gerekir? Gebelikte Folik Asit Kullanımı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Dyt.Aysen ARICAN ÖZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Dyt.Aysen ARICAN ÖZ'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
