Psikoloji / Psikolojik Yardım: Mitler ve Gerçekler
PSİKOLOJİ / PSİKOLOJİK YARDIM: MİTLER VE GERÇEKLER
Pozitif bir bilim olma arayışı ve bu alanda geçerli olan ilke ve yöntemlerle bilgiye ulaşma çabası psikoloji biliminin elde edilen bilgiler - bulgular bakımından uzun yıllar "sığ" kalmasına yol açmıştır. Ayrıca psikoloji bir matematik yahut kimya değildir. O yüzden, bir psikolog eğitimini tamamlayıp alana çıktığında insana dair her bilgiyi en ince detayına kadar özümsemiş, sorunlara ve çözümlere dair bütün formülleri tek tek hafızasına nakşetmiş biri olarak düşünülmemelidir. Bu durum, psikologların bir eksikliği olarak değil, daha çok alanın doğasının getirdiği tabii bir sonuç olarak algılanmalıdır. (Şahsen ben, alanda bilinenin, kendilerine verilenin tamamına yakınını öğrendiklerine bizzat şahitim. "Daha fazlası vardı da öğrenmediler mi?").
Psikoloji; hayatta karşılığı olmayan ve sadece eğitim boyutu bulunan salt akademik bir uğraş / dal değildir. O aynı zamanda uygulamaya dönük, bu yönü daha ön planda olan bir bilim dalıdır. Dolayısı ile büyük ölçüde alanda, işin içinde, yani deneyimle öğrenilir. Deneyim bu alanda uygulamacı için basit ve ekstra bir artı olmayıp; işin, öğrenmenin, kayda değer başarının çok mühim bir parçasıdır. Deneyim, altında sorun ateşinin yandığı “başarı sacının” üç ayağından biridir.
Çoğu kişinin zannettiği üzere deneyim, bizatihi belli bir zamanın geçmesiyle değil, bu zaman zarfında yapılan çalışmalarla, bu çalışmaların yoğunluğuyla, çeşitliliğiyle, yani niteliğiyle paralel olarak kazanılır. Sözgelimi 5 yılı günde bir kaç kişinin gelip geçtiği bir dağ yamacındaki büyük ölçüde ıssız bir patikada geçiren biriyle aynı süreyi İstanbul Taksim meydanında geçiren bir başkasının aynı deneyime sahip olduğu düşünülemez.
İyi bir eğitim iyi bir matematikçi olmak için belki yeterlidir ancak tek başına bu iyi bir psikolog olmak için kafi değildir. "Arabayı kullanan ehliyet değildir" denilir. Evet, her ehliyeti olan arabayı aynı şekilde kullanmaz, kullanamaz. Doğrudur! Ehliyet belki araba kullanabilmeye yetki verir, ancak iyi ve mükemmel bir şoför olmayı asla taahhüt etmez, edemez. Çünkü iyi bir şoför olmak sadece depriyajı, gazı, freni vb. işlevleri tanımaya - bilmeye değil; evvela iyi bir arabaya (bizim alandaki karşılığı materyal) dikkat, saygı, sabır, bilinç gibi daha başka kişisel özelliklere de muhtaçtır.
Aynı şekilde, psikoloji alanında kuru bilginin yanında ve ondan daha da önemli olmak üzere uygulama deneyimi, yetenek ve uygun kişilik özelliklerine de (yani sanatsal vasıflara da) çok büyük bir gereksinim vardır.
Örneğin; çabuk sıkılan (ya görüşmeyi kısa keser ya da etkin dinlemez), kibirli (hastasını – danışanını eşsiz bir öğrenme fırsatı olarak görmez, ben her şeyi biliyorum, hasta kim ki bana öğretecek diye düşünür), kıskanç (mesela bir meslektaşından birşey öğrenmeye yanaşmaz, onu asla takdir edemez ve başarılarını sürekli görmezden gelmeye çalışır), asabi - fevri (hastayı – danışanı incitir, bu da güvne duygusunun oluşumunu ve açılmayı engeller), önyargılı (önyargı taşıdığı kişilere karşı baştan savıcı ve lakayt davranır), duyarsız (onun için bir – iki hastanın pek bir önemi yoktur, dünyada 5 milyar insan vardır, hem bugün gidip haftaya gelse, hatta iyileşemese bile ne our ki, dünyanın sonu mu ki...), etik açıdan sorunlu (işini eksik yahut yarım yamalak yapar vs.), merhamet hissi az (en önemlisi de bence bu... Bu, arabanın deposundaki yakıt gibidir. Bu yoksa arabanın diğer aksamları hiçbir işe yaramaz. Bu durumda köşede duran diploma, yani son model “motor” pek birmana ifade etmez), buna karşın çıkar duygusu yüksek bir kişinin (günümüzde en büyük handikap da işte budur. Para içine girdiği neyi bozmadı ki...) her ne kadar psikolog olsa da elindeki tek silah olan bilgi ve birkaç sertifika yahut belge ile başarılı sonuçlar alabilmesi bazı istisnalar dışında (çünkü bozuk bir saat bile günde iki kere doğruyu gösterir) pek sık karşılaşılan bir durum değildir.
Dolayısı ile, herhangi bir psikoloğa gittiğinizde, "...Keşke arkadaşımla konuşsaydım daha faydalı olurdu, üstelik de zamanım bari israf olmazdı" diyebilecekken bir başkasına gittiğinizde hayatınız bütünüyle değişebilir.
Sonuç olarak, gittiğiniz herhangi bir psikologtan verim alamadığınızda “psikoloji bilimi bana yardımcı olamadı” diyerek büsbütün psikolojiye, psikolojik yaklaşımlara ya da psikologlara karşı bir tutum / önyagı geliştirmeyin. Sadece, “x psikolog bana faydalı olamadı” diye düşünün, başka uzmanlara da başvurmakta asla tereddüt etmeyin. Aksi takdirde, çözümü olan sorunlarınız yüzünden boşu boşuna güç bir yaşam sürmek zorunda kalabilirsiniz
Biz psikologlar da hasta ve danışanlarımıza aynı şekilde, “Ben bu konuda sana yardımcı olamadım, istersen bir başka meslektaşıma yönlendireyim...” diyebilmeliyiz. Bu makalede değindiğim mühim hususları onlarla paylaşabilmeliyiz. Bu bizi küçültmez, aksine büyültür. Uygulamacılar olarak bizler bir pistte toplanmış; birinci, ikinci gelenin belli olacağı, sonuncu olanın da elinden ünvanının alınacağı bir yarış yapmıyoruz ve birbirimizin rakipleri asla değiliz. Hepimiz bulunduğumuz muhitte dertli, ızdıraplı kişilere elimizden geldiğince yardım üretmeye çalışıyoruz. İnsan sağlığı gibi çok önemli ve kutsal bir olgu üzerinde bu türden şahsi polemiklere hakkımız yok, olamaz da. Bu, çok kıymetli bir seramik - porselen setinin üzerinde pervasızca, sorumsuzca tepinmeye, zıplamaya benzer ki çok yanlıştır, akılıca, ahlaklıca bir iş değildir.
Pozitif bir bilim olma arayışı ve bu alanda geçerli olan ilke ve yöntemlerle bilgiye ulaşma çabası psikoloji biliminin elde edilen bilgiler - bulgular bakımından uzun yıllar "sığ" kalmasına yol açmıştır. Ayrıca psikoloji bir matematik yahut kimya değildir. O yüzden, bir psikolog eğitimini tamamlayıp alana çıktığında insana dair her bilgiyi en ince detayına kadar özümsemiş, sorunlara ve çözümlere dair bütün formülleri tek tek hafızasına nakşetmiş biri olarak düşünülmemelidir. Bu durum, psikologların bir eksikliği olarak değil, daha çok alanın doğasının getirdiği tabii bir sonuç olarak algılanmalıdır. (Şahsen ben, alanda bilinenin, kendilerine verilenin tamamına yakınını öğrendiklerine bizzat şahitim. "Daha fazlası vardı da öğrenmediler mi?").
Psikoloji; hayatta karşılığı olmayan ve sadece eğitim boyutu bulunan salt akademik bir uğraş / dal değildir. O aynı zamanda uygulamaya dönük, bu yönü daha ön planda olan bir bilim dalıdır. Dolayısı ile büyük ölçüde alanda, işin içinde, yani deneyimle öğrenilir. Deneyim bu alanda uygulamacı için basit ve ekstra bir artı olmayıp; işin, öğrenmenin, kayda değer başarının çok mühim bir parçasıdır. Deneyim, altında sorun ateşinin yandığı “başarı sacının” üç ayağından biridir.
Çoğu kişinin zannettiği üzere deneyim, bizatihi belli bir zamanın geçmesiyle değil, bu zaman zarfında yapılan çalışmalarla, bu çalışmaların yoğunluğuyla, çeşitliliğiyle, yani niteliğiyle paralel olarak kazanılır. Sözgelimi 5 yılı günde bir kaç kişinin gelip geçtiği bir dağ yamacındaki büyük ölçüde ıssız bir patikada geçiren biriyle aynı süreyi İstanbul Taksim meydanında geçiren bir başkasının aynı deneyime sahip olduğu düşünülemez.
İyi bir eğitim iyi bir matematikçi olmak için belki yeterlidir ancak tek başına bu iyi bir psikolog olmak için kafi değildir. "Arabayı kullanan ehliyet değildir" denilir. Evet, her ehliyeti olan arabayı aynı şekilde kullanmaz, kullanamaz. Doğrudur! Ehliyet belki araba kullanabilmeye yetki verir, ancak iyi ve mükemmel bir şoför olmayı asla taahhüt etmez, edemez. Çünkü iyi bir şoför olmak sadece depriyajı, gazı, freni vb. işlevleri tanımaya - bilmeye değil; evvela iyi bir arabaya (bizim alandaki karşılığı materyal) dikkat, saygı, sabır, bilinç gibi daha başka kişisel özelliklere de muhtaçtır.
Aynı şekilde, psikoloji alanında kuru bilginin yanında ve ondan daha da önemli olmak üzere uygulama deneyimi, yetenek ve uygun kişilik özelliklerine de (yani sanatsal vasıflara da) çok büyük bir gereksinim vardır.
Örneğin; çabuk sıkılan (ya görüşmeyi kısa keser ya da etkin dinlemez), kibirli (hastasını – danışanını eşsiz bir öğrenme fırsatı olarak görmez, ben her şeyi biliyorum, hasta kim ki bana öğretecek diye düşünür), kıskanç (mesela bir meslektaşından birşey öğrenmeye yanaşmaz, onu asla takdir edemez ve başarılarını sürekli görmezden gelmeye çalışır), asabi - fevri (hastayı – danışanı incitir, bu da güvne duygusunun oluşumunu ve açılmayı engeller), önyargılı (önyargı taşıdığı kişilere karşı baştan savıcı ve lakayt davranır), duyarsız (onun için bir – iki hastanın pek bir önemi yoktur, dünyada 5 milyar insan vardır, hem bugün gidip haftaya gelse, hatta iyileşemese bile ne our ki, dünyanın sonu mu ki...), etik açıdan sorunlu (işini eksik yahut yarım yamalak yapar vs.), merhamet hissi az (en önemlisi de bence bu... Bu, arabanın deposundaki yakıt gibidir. Bu yoksa arabanın diğer aksamları hiçbir işe yaramaz. Bu durumda köşede duran diploma, yani son model “motor” pek birmana ifade etmez), buna karşın çıkar duygusu yüksek bir kişinin (günümüzde en büyük handikap da işte budur. Para içine girdiği neyi bozmadı ki...) her ne kadar psikolog olsa da elindeki tek silah olan bilgi ve birkaç sertifika yahut belge ile başarılı sonuçlar alabilmesi bazı istisnalar dışında (çünkü bozuk bir saat bile günde iki kere doğruyu gösterir) pek sık karşılaşılan bir durum değildir.
Dolayısı ile, herhangi bir psikoloğa gittiğinizde, "...Keşke arkadaşımla konuşsaydım daha faydalı olurdu, üstelik de zamanım bari israf olmazdı" diyebilecekken bir başkasına gittiğinizde hayatınız bütünüyle değişebilir.
Sonuç olarak, gittiğiniz herhangi bir psikologtan verim alamadığınızda “psikoloji bilimi bana yardımcı olamadı” diyerek büsbütün psikolojiye, psikolojik yaklaşımlara ya da psikologlara karşı bir tutum / önyagı geliştirmeyin. Sadece, “x psikolog bana faydalı olamadı” diye düşünün, başka uzmanlara da başvurmakta asla tereddüt etmeyin. Aksi takdirde, çözümü olan sorunlarınız yüzünden boşu boşuna güç bir yaşam sürmek zorunda kalabilirsiniz
Biz psikologlar da hasta ve danışanlarımıza aynı şekilde, “Ben bu konuda sana yardımcı olamadım, istersen bir başka meslektaşıma yönlendireyim...” diyebilmeliyiz. Bu makalede değindiğim mühim hususları onlarla paylaşabilmeliyiz. Bu bizi küçültmez, aksine büyültür. Uygulamacılar olarak bizler bir pistte toplanmış; birinci, ikinci gelenin belli olacağı, sonuncu olanın da elinden ünvanının alınacağı bir yarış yapmıyoruz ve birbirimizin rakipleri asla değiliz. Hepimiz bulunduğumuz muhitte dertli, ızdıraplı kişilere elimizden geldiğince yardım üretmeye çalışıyoruz. İnsan sağlığı gibi çok önemli ve kutsal bir olgu üzerinde bu türden şahsi polemiklere hakkımız yok, olamaz da. Bu, çok kıymetli bir seramik - porselen setinin üzerinde pervasızca, sorumsuzca tepinmeye, zıplamaya benzer ki çok yanlıştır, akılıca, ahlaklıca bir iş değildir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Psikoloji / Psikolojik Yardım: Mitler ve Gerçekler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.İzzet GÜLLÜ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.İzzet GÜLLÜ'nün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
7 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
